OMGEVING herdenking van vondels bekeering WEK UW LEVER-GALOP Wilt U iets weten? BIJ HET EEUWFEEST GROENENDIJKSCHE KERK. ïïle wacwacfïlige mede. MAANDAG 23 OCTOBER 1939 DE LEIDSCHE COURANT DERDE BLAD - PAG. 9 Herdenking te Amsterdam- Zaterdag, op St. Ursula's dag, heeft de Vondelkring te Amsterdam het feit her dacht, dat Joost van den Vondel, de vorst onzer dichters, tot de Katholieke Kerk overging. In 'de kerk van het Bagynhof, waar Leonardus Marius, Vondel's vriend eens pastoor was, droeg de Bisschop van Haar lem, Mgr. J. P. Huibers, een H. Mis op. Bij het opdragen van het H. Misoffer werd mgr. J. P. Huibers geassisteerd door de Hoogeerw. Heeren Mgr. dr G. C. v. Noort, deken van Amsterdam, en Mgr. J. Th. Lagerweij, pastoor der kerk van O. L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen, resp. als dia ken en sub-diaken. Ceremoniarius was de zeereerw. heer F. Bank, secretaris van Mgr. Na het Evangelie heeft de Bisschop een korte predikatie gehouden, waarvoor hij als tekst had gekozen het woord van St. Pau- lus: „De rechtvaardige leeft uit het ge loof». In het Maagdenhuis tegenover het Bagyn hof werd daarna een herdenkingsbijeen komst gehouden. Onder hen, die zich daar verzamelden, merkten wij o.m. op Mgr. J. P. Huibers, Bisschop van Haarlem; Mgr. H. J. M. Taskin, proost van het Haar- lemsche Kathedraal Kapittel, Mgr. dr. P. J. M van Gils, kanunnik van het RoermonTi- sche Kathedraal Kapittel, prof. G. Freling O.P„ reCtor-magnificus van de R.K. Hoo- geschool te Nijmegen, met den secretaris van den Senaat prof. P. J. M. Cornelissen, Mgr. Th. J. Lagerwey, pater B. Schaab O. P., provinciaal der Dominicanen, staats raad mr. dr. D. A. P. N. Kooien, dr. J. F. M. Sterck, dr. C. L. de Clercq, eenige hoog leeraren der R.-K. Universiteit, prof. R. Welschen O.P. van de Amsterdamsche Universiteit, pater J. Dito O.P., directeur van den K. R. O. en tal van vooraanstaande katholieke Amsterdammers. Welkomstwoord van Deken Mgr. v. Noort. De Deken van Amsterdam, Mgr. dr. G. C. van Noort, verwelkomde de aanwezigen, die met geestdrift aan de uitnoodiging ge volg gaven. De bekeering is, aldus spr., een werk al lereerst van Gods genade, maar ook een- medewerking van Vondel aan die genade. Het was een stap van mannelijke overtui ging, verkregen door langdurig onderzoek. Vondel heeft alle consequenties tot het eind van zyn leven gedragen. De tijdgenooten van Vondel hebben voor Vondel's bekeering niet veel belangstel ling aan den dag gelegd. Bij de Vondelherdenking twee jaar gele den is de bekeering van Vondel wel zeer in het duister gebleven. Vondel was in de volle kracht van zijn mannelijken leeftijd, toen hy zich bekeerde. Zyn glansperiode begon toen eerst recht. Daarom was een huldiging, waarbij zyn bekeering als een onbelangrijkheid werd voorbijgegaan, niet een volledige en daar om vvas spr. verheugd, dat vandaag een aanvulling kon worden gegeven. Mej. T. de Groot hield hierna de aan dacht gevangen met een voordracht uit de portretten van J. v. d. Vondel door J. A. Alberdin-gh Thijm, getiteld „Aan den voor avond van Vondel's overgang". Rede van prof. dr. Molken- boer O.P. Prof. dr. B. H. Molkenboer 0:P. hield vervolgens de herdenkingsrede, welke hy begon met de opmerking, dat een bekeering een zoo teere aangelegenheid is, dat wij menschen ons eigenlijk niet er mede moe ten bemoeien. Alle convertieten bekennen in machte- looze verbazing: „De vinger Gods is hier". Wij menschen kunnen hier niet anders dan stamelen. Het geloof is een gave van God, een verheffing van den natuurlijken mensch tot den bovennatuurlijken staat. Deze duizelingwekkende rijkdom wordt den mensch gegeven door genade, door de ontferming Gods. In de gemeenschap der heiligen verheugen allen zich wanneer een afgedwaald schaap terugkeert. De Katholie ken van Nederland zouden zich hun verle den te kort doen, indien zij Vondels bekee ring zwijgend en onverschillig zouden voor- gijgaan. Een goed en vroom man is de doopsge zinde Vondel altijd geweest. Hij is dus niet een bekeerling als Paulus en Augustinus. Hij is meer te vergelijken met een con ver tiet als Newman. Het kenmerkende van' Vondel is zijn on rust in de jaren, die voor zijn bek eer ing liggen. Hij zocht voor alles naar de zelfbe vrijding, naar los te komen uit de onzeker heid. Ons blijft met den dichter de dankbaar heid en de vreugde van zyn bekeering. Zijn blijdschap hierover blijkt uit zijn werk, ai heeft hy nooit een bepaald aan zijn be keering gewijd werk geschreven. De „Altaergeheimnissen" is wel het hoog lied van Vondels bekeering. Nergens is de dichter den Katholieken meer nabij. Van de dagelijksche communie is deze bekeer ling een overtuigd apostel geweest. Vondel had de katholieke inspiratie zóó noodig, dat we ons moeilijker een niet- katholieken dan een onklassieken Vondel kunnen voorstellen. Vondels bekeering was inderdaad de sluitsteen van zijn kunste naarschap. Vondel is door den herbouw van de afgebroken kerk in Holland de pro feet van het katholicisme in ons vader land. De winst van Vondels bekeering was ve lerlei. Het peil der Nederlandsche poëzie is er aanmerkelijk door gestegen. Wij zul len het nooit vergeten aldus eindigde en a zult s morgens uit bed springen, gereed o.n bergen te verzetten. lederen dag moet uw lever een liter lever-gal In uw ingewanden doen v.oelen. Wanneer deze stroom van lever-gal onvoldoende Is. verteert uw voedsel niet, het bederft. U voelt u opgeblazen, p raakt verstopt. Uw lichaam Is /erglftigd, u voelt u beroerd en ellendig, u ziet lies zwart. De meeste laxeermiddelen zijn slechts lapmidde len. U moet CARTER'S LEV ER-PI LLÈTJ ES nemen om deze liter lever-gal vrij te doen vloeien en u zult u een geheel ander mensch voelen. Onschade lijk, plantaardig, zacht, onovertroffen om de lever- gal te doen vloeien. Elscht Carter's Lever-Pilletjes bij apothekers eo drogisten, f. 0.76. prof. Molkenboer dat een van Neder lands grootste zangers mede tot de Katho lieke Kerk behoort. Mej. T. de Groot liet alsdan nog een tweetal bekeeringsliederen van Vondel hoo- ren. Een koor, onder leiding van dr. Louis Kat, kapelaan der St. Bavo-kathedraal, dat „De Kruysbergh" had gezongen, voerde ook het motet „Exsultate justi in Domino" uil. Mgr. van Noort sprak ten slotte ee. dank woord aan allen, die aan deze herdenking hun medewerking verleenden, waarna Mgr. Huibers zijn bisschoppelijke zegen gaf. Des middags om half drie bracht de Nij- meegsche Vondelkring een bezoek aan het gerestaureerde Museum Amstelkring. Het kostbare oude altaarzilver vxan de voor malige, Sint Catharinakerk werd voor deze gelegenheid in een nieuwe vitrine geëx poseerd. De heer Hubert Cuypers bespeel de het oude, geheel gerestaureerde orgeL De secretaris van het college van regen ten, de heer L. v. d. Broeke, hield een cau serie over museum en restauratie, waarna de conservator, de hejer C. W. H. Baard, met de bezoekers rondging en hun deskun dige voorlichting verschafte. Vragen en antwoorden Wat te doen en wat te laten Distributiekaart van gemobiliseerde. Vraag: Ik behoor tot de lichting 1940 en moet op 23 October a.s. opkomen voor de vervulling van myn eerste oefening. MGet ik daarbij myn rijksdistributiekaart meclencmer. en inleveren7 Antwoord: Ja. De ryksdistributie- kaart en distributie-stamkaart, voorzoover deze reeds in het bezit van belanghebben de is. moeten woiden medegenomen en in geleverd by den commandant. Vergoedingen. Vraag: Komen de gezinnen van werk- U'O/.erj öir in militairen dienst zijn c-n die •rgoeding krijgen volgens het genoten steunbedrag, met November a.s. in aan merking voor kolentoeslag? Antwoord: Waarschijnlijk zal bin nenkort o'cnaangaande eer. legeling wor den getroffen. (Naar onze meening kan de kolentoeslag, in het algemeen bezien, niet onthouden worden. Dit is o.i. vanzelfspre kend. Red. L. Crt.). Vraag: In myn bedrijf heb ik een plaatsvervanger aangesteld. Is het waar, dat ik nu niet in aanmerking kom voor vergoeding, voordat ik myn laatste reserve neb opgeteerd? A ntwoord: Die eisch wordt niet ge steld. Voor de toekenning van kostwin nersvergoeding wordt niet vereischt, dat men opgespaarde gelden te vocer. vei- bruikt. Vraag: 1. Kan men andijvie inmaken in flesschen (papflesschen)? Zoo ja hoe moet men dit doen? 2. Hoe kan men een vacht, die in Radion gewasschen is en nu hard geworden is weer zacht krijgen. Antwoord: 1. Dat gaat niet. 2. De vacht is niet meer soepel te ma ken.' Vraag: Kunt u my ook mededeelen, hoe een levertraanvlek uit een wol baby pakje verwyderd moet worden? In zeep uitwasschen en in bleekwater zetten hielp niet. Het pakje is geheel geel en vettig ge worden. Antwoord: Hieraan zal niets meer te doen zyn. U mag wol nooit met bleekwater behandelen. Bleeken van wol kunt u doen met speciale wolbleekmiddelen, welke by een drogist te koop zijn. DER DE SCHEIDING IN PASTORIES. door A. N. DUYNISVELD, pr. De volgende pastoor was Joannes Hermanus Stappers die den 17en Augustus 1705 ie Amsterdam werd gebo- en sinds 31 Maart 1733 kapelaan al daar was in de Heintje Hocksteeg 1). Den 16den Juni 1738 werd hy pastoor te Koudekerk; tot 1748 bleef hy hier. Toen trad hij in de orde der Jesuieten en van omstreeks 1752 tot 1776 was hij pastoor in de Statie „achter den pauwentuin" te Amsterdam. Einde 1776 ging hy in ruste in Brabant. Pastoor Cornelis Jacobus Mul der. Hy werd geboren te Rotterdam en was vanaf 18 November 1746 pastoor te Rhoon. In 1748 pastoor te Koudekerk ge worden, overleed 2) hij daar den 24sten October 1783. De Statie telde in 1763, vol gens het Missieverslag van Ghilini, 767 communicanten 3). Zijn opvolger was Franciscus Fa- e, eveneens geboortig uit Rotterdam. Hy werd priester gewijd in 1756 en was van 1763 tot 1767 pastoor te Tuitjenhorn; ver volgens tot 1783 te Kudelstaart. Den 20en November 1783 werd hy toegelaten als pastoor te Hazerswoude en Koudekerk, waar hij op 23 Januari 1814 ruim 80 jaar oud, is overleden. Tijdens zijn pastoraat scheidde het dorp Hazerswoude zich van zijn Statie af. Na dat Alphen een zelfstandige Statie was geworden, hetgeen in 1795 „eyndelyk naar veel spartelens", aldus verhaalt -de aartspriester 4), gebeurde, wilden ook de Katholieken van Hazerswoude een eigen pastoor hebben er. richtten den 24sten April 1796 een verzoek daartoe tot aarts- pnester Ten Hulscher 5). Twee hunner, Laurentius de Zwart en Cornells Bosko per kochten de leegstaar.de kerk der Doopsgezinden, en omdat het huis van den predikant ongeschikt geacht werd om den tuekomstigen pastoor tot woning te die nen, zorgden zij voor een passende pasto rie De aartspriester oordeelde, dat zij een eigen pastoor verdienden en zond dien in 1797 in den persoor van Antonius Francis cus van den IJver 6). Over het overblijvende deel der Statie, Koudekerk, Groenendijk en Leiderdorp, zegt de aartspriester in zijn Missieverslag van 1807 het navolgende 7): „Aan den Rhijndijk, schuyns over Koudekerk, welk dorp, evenals het nabij gelegen Leyderdorp tot dese gemeente behoort, staat eene ta melijk groote kern met eraan belendende priesterwoning. Nog staat er voomdese uyt- gestrekte gemeente eene tweede of bykerk aan den Groenendyk. Dit is een bouwval» lig gesticht". Joannes Kok volgde, pastoor Fase 0* Geboren te Rotterdam, den llden Mi.art 1760, wai hy sinds 1784 kapeiaan in het Maagdenhuis te Amsterdam en vanaf 1798 pastoor in de Statie „de Braesem" te Gouda tot 1814, toen hy pastoor werd aan der Ryndijk. In 1817 verwisselde hy deze Stitie met Oudorp en in 1819 werd hij pastoor te Alkmaar met de waardigheid van landdeken 8) Daar overleed hij op 10 September 1822. De laatste harder van Koudekerk. Groe- nei dijk en Leiderdorp te samen was J o- annes Roelevink. Hij werd omstreeks het jaar 1781 te Hc.arlem geboren en op 18 October 1804 tot priester gewijd. Vervolgens was hy ka pelaan te Schipluiden, te Noordwyk en vai.af 1808 te Amsterdam in „de Papegaai"; in 1811 werd hij pastoor te Warmenhui- zen 9) en in 1817 te Koudekerk, waar hy der 20sten Jauuari 1839 kwam te overly- cTen. Na zyn dood \/as de gelegenheid om door eer splitsing tusschen Koudekerk en Groe nendijk met Leiderdorp en door het ver heffen van Groenendijk tot een zelfstan dige Statie ai. het verlangen der daar wer ende Katholieken te voldoen, bijzonder gunstig. Want ongeveer gelijktijdig met den dood van astoor Roelevink te Rijn- dyk, was pastoor Strengers van Hazers woude rustend geworden, zooda., by een nituwe regeling geen moeilijkheden te vreezen stonden tusschen de pastoors der verschillende Staties. Daarom stelae aartspriester Gerving aan den Vice-superior Antonucci voor, de Sta tie Koudekerk te splitsen en Groenendyk met Leiderdorp tot een zelfstandige Sta tie te maken. Den 23sten Februari 1839 keurde Anto nucci de voorgestelde splitsing goed, waar mee de stichting van Groenendyk als eigen Statie een feit v/erd. 1) Bijdr. Bisö. Haarl., dl. XIV, bl. 96; 179. 2) L. c., dl. X, bl. 76; Arch. Aartsb. Utrecht, dl. IV, bl. 131. 3) L. c., dl. VIII, bl. 119. 4) Bijdr. Bisd. Haarl., dl. XLm. bl. 38. 5) L. c., dl. XLII, bl. 158. 6) L. c., dl. XL1V, bl. 416. 7) L. c., dl. XLI, bl. 281. 8) L. c., dl. XLIX, bl. 435. 9) Haarl. Bijdr.. dl. LVI, bl. 378. HILLEGOM e. A. VAN WA VEREN t. Ten huize van zyn zoon (hoofddirecteur der Java-Bank te Batavia) overleed de heer H. A. van Waveren. De overiedene die 73 jaar is geworden heeft een bui tengewoon verdienstelijk leven acntei zich Persoonlijk bereisde hy voor het Bloem- brllenvak de Scandinavische lanocn. Van of 1911 was de heer Van Waveren corres pondent van het scheidsgerecht dei Alg. Ver. voor Bloembollencultuur; hy was vele jaren lid van den gemeenteraad, vele jaren secretaris der afd. Bennebrnek en Omstreken der N.-H. Ver. Het Wiite Kruis en voorz. van het departement Bennebroek van 't Nut. Het leven heeft den neer Van Waveren vele zorgen bereid. Een tragisch gebeuren was voor twee jaren het noodlot- lig overlijden zijner echtgenoote. In Indië zijn kinderen willende bezoeken, keert hij niet meer naar huis en hof terug. Hij ruste in vrede. Geboren: d. van M. Noordermeer- Barnhoorn z. van J. J. Jonkheer-Cle- mens. Ondertrouwd: J. J. van Tongeren en G. M. Nederstigt H. van Langelaar en J. C. Schipper. Getrouwd: P. van der Beek en C. M. Aangeenbrug G. P. de Graaff en W. Nauta. LEIDSCHENDAM Geboren: Christianus Adrianus Leo nardus, zoon van L. J. de Koning en M. H. A. v. Winden. Elika, dochter van J. C. v. d. Spel en C. Linzel. Adriana Petro- nella Maria, dochter van J. J. v. d. Meer en A. M. v. Hoeven. Gerard/us Jacobus, zoon van G. Vogelaar en C. M. Gahrmann. Gehuwd: G. Roos en G. K. Verlaan. Ov e r 1 e 1 e n: A. Zoetemelk, 90 jaar. STOMPW1JK Aan de gevolgen overleden. De echtgenoote van den heer S Onder water, die eenige dagen geleden bekneld geraakte tusschen twéé auto's, is in den nacht van Zaterdag op Zondag aan de op- geloopen kwetsuren, in St. Antonius hove, overleden. OEGSTGEEST Auto In de sloot. Zaterdagmiddag is een auto, bestuurd door mej. de Z. uit Am sterdam, nabij het Gesticht Duinzicht in een langs den weg gelegen sloot gereden. Mej. Z. reed in de richting Haarlem op het rechterweggedeelte van den weg op de trambaan. Even voor Duinzicht is echter geen bestrting bestrating meer tusschen de tramrails aanwezig. De bestuurster trachtte uit het on bestrate weggedeelte te komen, hetgeen niet gelukte en reed toen pardoes in de sloot. De auto ging geheel onder en mej. Z. werd druipnat De firma J Kamsteeg heeft de auto met een kraanwagen uit de sloot gehaald. SASSENHEIM Jeugdbeweging in het „Koningshuis". Het „Oude Koningshuis" zei wederom be woners gaan bevatten haar naam waardig. De Kruisvaarders en St. Jansknapen na melijk, die door het niet vrijgeven van het K.S.A.-gebouw geen „Burcht" mtcx had den. zullen er hun intrek nemen. Twee vertrekken, zalen kan men beter zeggen, op de eerste verdieping, zullen zoo goed mogelijk voor hen worden ingericht. Directeur, Baljuw en zyn staf hebben hiermede zeer veel moeite gehad. VOORSCHOTEN Aanrijding. Vrijdagavond omstreeks 10 uur kwam een militaire vrachtauto uit oe richting Den Haag naby het Haagsche Schouw alhier, terwyl uit de richting Lei den een luxe auto kwam, bestuurd door Mr. L. E. uit Den Haag, die zich begaf naar Den Haag, wat aanleiding gaf tot de aan rijding. Beide auto's werden zwaar be schadigd. Het ongeval liep nog wonder goed af, daar geen persoonlijke ongelukken plaats hadden. Diefstal. Bij den heer v. K. aan den Leidscheweg alhier zyn in den nacht van Zaterdag op Zondag een 17-tal konynen gestolen. voorhout Burgemeesterswoning. Na onderhand- sche aanbesteding van de burgemeesters- woning aan den Rijnsburgerweg Ls deze gegund aan den heer L. P. H. Vester, al hier. WASSENAAR Propaganda-avond St. JosephsgezellenA vereeniging. Als inzet van het win ter programma had gistéraivond in het R.-K. Vereenigingsgebouw een propaganda-avond plaats van de St, Josephsgezellen vereen 1- ging. Onder de aanwezigen merkten wfj op da zeereerw. heeren pastoors C. Tholenaar, B. P M. Wiemers en J. Maybaum, pater Dom. R v. d. Plas O.S.B., kapelaan J. Shoots en fathrer G. van Leeuwen. Pastoor Tholenaar, praeses van de St Jos. Gez. Ver. sprak een welkomstwoord» waarna hij feliciteerde met het keurig winterprogram, dat men goed moge behar tigen door flinke opkomst. Kapelaan P. A. v. d. Bosch, vice-praeses, hoopt dat door deze propaganda-avond vele nieuwe leden zullen toetreden. De weleerw. heer kapelaan ten Hengel, uit Zandvoort, sprak hierna over „Op Ge zellen, fier ten streijde", de eerste woorden van het Vlaggelied. Spr. wees er op hoe uitersten elkaar vinden wanneer het gaat om stryd tegen den katholieken godsdienst Iedereen is zaaier, ten goede of ten kwa de, en spr. wekt op om goed zaaiers te zijn, overal, in alle omstandigheden, in iedere omgeving. Daartoe is godsdienstmin noodig, hetgeen vanzelf ontstaat indien men kennis heeft van den godsdienst, een ken nis. die men verkrijgt door trouw de bij eenkomsten te bezoeken. Zóó heeft vader Kolping het bedoeld. Spr. wekt op tot toe treding als lid en hoopt, dat de afd. Was senaar spoedig 100 leden zal tellen. Door de tooneelclub „Onze Gezellen" werd hierna een één-acteT opgevoerd waarin corruptieve toestanden werden ge schetst. De executanten deden hun uiter ste best en wisten menig lachsalvo door do zaal te doen daveren. Kapelaan v. d. Bosch bracht dank aan den spreker, daarby hopend, dat diens pro fetie van 100 leden bewaarheid zal worden. Hierna werd, voorafgegaan door een kleine amusementsfilm, vertoond de film „Exprestrein 313". Het zeer spannend ge beuren in deze film werd vol aandacht gevolgd. Kapelaan v. d. Bosch bracht dank voor de opkomst bij de feestelijke opening van het winterprogram en hoopte, dat de St. Josephsgezellenveree'iiging zal uitgroeien in getal en toenemen in kwaliteit. Het was een welgeslaagde avond, die door Radio Beuk op verdienstelijke wij zo muzikaal werd opgeluisterd. ZOETERMEER Gemeenteraad. De Raad vergadert Woensdag, 25 October, des voorm. 10 uur. De agenda biedt o.m. Voorstel tot het v<er- leenen van medewerking tot de tot stand- koming van een landbouwhuishoudschooL Voetbal. Zaterdagmiddag speelde het Brinkérs-elftal tegen een Militair-elftal. Van goed voetbal was In dezen wedstrijd geen sprake, het was in hoofdzaak het Brinkers-elftal dat de toon aangaf. Bij do rust was de stand 6—1 vcor Brinkers en het einde bracht een Brinkers-overwin ning van 116. Zondagmiddag 12 uur speelde DSO III tegen UVS VI. Gedurende de eerste helft gaf UVS de tco aan en maakte twee doel punten. Na de rust pakte DSO direct goed aan en Dorst maakte het eerste tegenpunt. Maar UVS antwoordde onmiddellijk en bracht de stand op 31. Even voor het einde maakte Keizer nog een doelpunt en zoo verloor DSO met 23. Om 2 uur speelde DSO II tegen UVS IV. In dezen wedstrijd waren de gasten steeds in de meerderheid. Reeds in het eersto kwartier nam UVS met een goed schot de leiding en nog voor de rust braent de zelfde speler den stand op 20. Na do rust zien wij hetzelfde spel. Hoewel DSO verschillende aanvallen opzette, kon zij het vcorloopig niet tot een doelpunt bren gen. Uit een strafschop bracht UVS den stand op 30. Even voor het einde maak te de Hartog een verdient tegenpunt en zoo verloor DSO met 13. KATHOLIEK COMITÉ VAN ACTIE „VOOR GOD" De volken, die gelukkig zijn, danken den vrede, dien zij ge nieten aan de beoefening van het goede, dat door de Tien Geboden wordt voorgeschreven Deze tien voorschriften houden in. een voudige bewoordingen, voor het kleinste verstand te begrijpen, het onderscheid voor tusschen goed en kwaad en leggen zich met onweerstaanbaar gezag op. De menscheLijke maatschappijen hebben nooit iets anders kannen vinden voor dit heldere geheel, dat zoo juist is in zijne onder richtingen. Alles samen ge nomen is de bron van geluk en vrede steeds gelegen geweest jn de Tien Geboden. FREDERIK LE PLAY.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 9