De kalme oorlog In het
Westen
Wat luchtgevechten, artillerievuur en
getorpedeerde schepen
Psalm 1031—14
Een aanval op
Friedrichshalen
De houding van
Amerika
Uit het Verre Oosten
DINSDAG 26 SEPTEMBER 1939
DE LEIDSCHE COURAN'
TWEEDE BLAD - PAG. 6
Loof den Heer, mijn ziel,
Heel mijn binnenste zijn heilige Naam;
Loof den Heer, mijn ziel,
En vergeet zijn tallooze weldaden nietl
Hij is het, die al uw zonden vergeeft,
En al uw zwakheid geneest;
Die uw leven behoedt voor het graf,
U kroont met genade en ontferming;
Die al uw verlangens bevredigt.
En als een adelaar uw jeugd verjongtl
De Heer oefent gerechtigheid uit.
Schaft recht aan alle verdrukten:
Hij toonde Mozes zijn wegen,
Aan de kinderen van Israël zijn machtige werkenl
Maar de Heer is ook barmhartig en genadig,
Lankmoedig en rijk aan ontferming:
Hij toornt niet voor immer,
En wrokt niet voor eeuwig;
Hij vergeldt ons niet naar onze zonden
En straft ons niet naar onze schuld.
Neen, zoo hoog als de hemel
Zich boven de aarde verheft,
Zoo groot is zijn goedheid
Voor hen, die Hem vreezenl
Zoo ver het oosten staat van het westen
Werpt Hij onze schuld van Zich af;
Zooals een vader zich over zijn kinderen ontfermt,
Ontfermt Zich de Heer over hen, die Hem vreezen:
Want Hij kent onze aard,
En bedenkt, dat wij stof zijn.
FRANSCHE OORLOGSBERICHTEN.
Het 'Fransche oorlogscommuniqué van
gisteravond luidt als volgt:
Bedrijvigheid van onze vooruitgescho
ven infanterie-elementen ten Oosten van
de Saar. Krachtig optreden der vijandelij
ke artillerie in hetzelfde gebied. Tijdens
luchtgevechten, die geleverd werden aan
het front in den loop van 24 September,
hebben onze jachtpatrouilles tweemaal den
slryd aangebonden met vijandelijke lucht
strijdkrachten, die in grooter aantal waren.
Verscheidene Duitsche jachttoestellen wer
den neergehaald, twee kwamen op ons ge
bied neer.
Het legerbericht van hedenochtend luidt:
De vijandelijke artillerie zet ten Zuid-
Oosten van Saarbrücken haar activiteit
hardnekkig voort. Gisteren hebben onze
jachtvliegtuigen verscheidene gevechten
geleverd met Duitsche jachtvliegtuigen.
HET DUITSCHE LEGERBERICHT.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt het volgende bekend over de
gevechten in het Westen:
Artillerievuur en geringe activiteit der
verkenningstroepen. Fransche vliegtuigen
hebben naar op ondubbelzinnige wyze
werd vastgesteld boven Belgisch gebied
gevlogen. In luchtgevechten werden vijf
Fransche vliegtuigen en twee kabelbal
lons neergehaald. Door luchtdoelartillerie
werd een Fransch vliegtuig omlaaggescho-
ten.
DE FRANSCHEN NEMEN WEER HET
INITIATIEF.
Na een week van betrekkelijke werkloos
heid hebben de Franschen aan het Weste
lijk front weer het initiatief genomen. De
laatste operaties hadden, ondanks de le
vendige Duitsche reacties, tot gevolg een
versterking der posities en het bezetten
van eenige goede observatiepunten.
De Duitschers onthouden zich thans van
verdere tegenaanvallen en bepalen zich tot
artillerievuur in het gebied ten Zuid-
Oosten van Zweibrücken.
Gisteren hebben zich de eerste ernstige
operaties voorgedaan aan het front tus
schen Straatsburg en Bazel en wel in den
vorm van langdurige, hevige kanonnades
over den Rijn.
De luchtgevechten boven de strydende
linies hebben niet alleen de superioriteit
bewezen van de Fransche gevechtstoestel
len, maar hebben ook aangetoond, dat de
Fransche bombardementsvliegtuigen het in
snelheid winnen van de Duitsche gevechts
vliegtuigen. Fransche waarnemers zagen
verscheidene Duitsche toestellen naar be
neden storten.
Over de luchtgevechten, welke gister-'
middag werden geleverd boven de Duitsche
linies aan het Westelijk front seint Havas
nog nader, dat deze gevechten werden ge
kenmerkt door successen van de Fransche
luchtmacht. De hemel was helder, met
eenige lichte wolkjes. Het najaarszonnetje
gaf het terrein relief. Verkenningsvlieg
tuigen waren opgestegen. Zij vlogen boven
de Duitsche linies, beschermd door jagers.
Volgens welingelichte militaire kringen
te Parijs hebben ook bommenwerpers aan
deze operaties deelgenomen. Zoodra de aan
wezigheid der Fransche vliegtuigen in de
lucht werd gesignaleerd, stegen ook Duit
sche jachtvliegtuigen op, waarbij het tot
een treffen kwam. Boven de Duitsche li
nies werden eenige luchtgevechten gele
verd. Deze gevechten hebben in staat ge
steld de kwaliteiten van snelheid en kracht
te bewijzen niet alleen van de Fransche
jagers, doch ook van de bommenwerpers,
die de snelheid van de Duitsche jachtvlieg
tuigen wisten te bereiken.
De verliezen.
Ten aanzien van de verliezen aan beide
zijden verklaarde men in welingelichte mi
litaire kringen, dat de Duitsche verliezen
minstens gelijk zijn aan die van de Fran
schen. Daar het gevecht werd geleverd
boven de Duitsche linies weigert het Fran
sche opperbevel, overeenkomstig zijn op
vatting, slechts mededeelingen te doen
over binnen de Fransche linies neergehaal
de vijandelijke toestellen, aantallen te noe
men.
Men geeft slechts te kennen, dat men in
tal van gevallen duidelijk vijandelijke toe
stellen heeft zien omlaag schieten en ach
ter de heuvellinies zien verdwijnen. In ze
kere andere gevallen bestaan er, met het
oog op waarnemingen van Fransche vlie
gers, meer dan vermoedens, dat de vlieg
tuigen vernietigd zijn. Men heeft brand
waargenomen en ontploffingen van benzi
netanks gehoord. Doch ook voor deze ge
vallen geeft het Fransche opperbevel geen
cijfers.
De Engelschen geven wel verliescijfers.
Het tweede communiqué van het Britsche
ministerie van luchtvaart omtrent geleden
verliezen is gisteavond uitgekomen. Als
„verliezen op verschillende data" worden
opgegeven drie dooden, terwijl één per
soon, die eerst als vermist was opgenomen,
tnans vermeld wordt met de aanteekening
dat men gelooft dat hij gedood is.
Voorts worden twintig personen vermist.
EEN VERGELIJKING MET 1914.
De beste wijze om zich rekenschap te
geven van de krachtsinspanning van Enge
land, schrijft Reuter, in den oorlog is de
toestand van nu te vergelijken met dien van
1914. In begin 1914 had Engeland, behalve
een goed uitgeruste vloot, een expeditie-
leger van zes divisies en een territoriaal
leger van 200.000 niet volledig afgerichte
manschappen. Het leger van Lord Kitche
ner was enorm, doch droeg in het begin de
lasi van improvisaties. De eerste divisies
van Kitchener werden in Mei 1915 ont
scheept, doch eerst in Juli 1916 kon Enge
land zijn waarde toonen in den strijd aan
de Somme. Eerst in Januari 1916 ging
Engeland over tot het invoeren van de
dienstplicht en gedurende lange maanden
was de munitietoevoer treurig, de artil
lerie beschikte over vier granaten per stuk
voor 24 uur. Uit alles blijkt, dat eerst na
twee jaar Engeland een rol van beteekenis
kon gaan spelen van mogendheden van de
eerste grootte.
Op het oogenblik is de dienstplicht reeds
een feit en beschikt men over de organisa
ties om een geregelde toename van den
toevoer te verzekeren. Op den dag van de
oorlogsverklaring werd de „Armedq Force
Act" aangenomen, waarbij alle Engelschen
tusschen 18 en 41 jaar in dienst van leger,
vlcot of luchtmacht werden gesteld. Het
voornaamste industrieele centrums van
hel land en het arsenaal zullen een vol
doende hoeveelheid arbeiders houden, En
geland moet zorgen over voldoende werk
krachten te beschikken voor de productie
van zijn oorlogsmateriaal, doch alle ande
ren zullen naar behoeften onder de wape
nen worden geroepen. Bovendien vervul
len reeds nu duizenden vrouwen de taak
van mannen in verscheidene openbare
functies. De geheele mannelijke en vrou
welijke bevolking is thans gemobiliseerd.
HET BRITSCHE HOOFDKWARTIER IN
FRANKRIJK.
Een ooggetuige seint uit „ergens in
Frankrijk" het volgende:
Het Britsche hoofdkwartier wordt be
waakt door luchtafweergeschut, dat in hel
landschap is verborgen rondom een oud
Fransch kasteel. Tot dusverre is er nog geei.
alarm geweest, maar de kanonniers staan
voortdurend op wacht. De Britsche troepen
zijn onopvallend ondergebracht in dorpjes,
boerderijen en kasteelen. Zij zyn zoo goed
verdeeld, dat geen ongebruikelijke concen
tratie van soldaten opgemerkt kan worden.
Een Britsche generaal zeide „voor het
oogenblik is het volkomen rustig aan het
Britsche front en wij moeten niet vooruit-
loopen op de toekomst".
DE AANVAL OP FRIEDRICHSHAFEN?
Van particuliere zijde wordt uit Zwit
serland vernomen, dat Zaterdagavond drie
vliegtuigaanvallen zijn gedaan op de Zep-
pelinfabrieken te Friedrichshafen. Te
Schafhausen heeft men het geronk ge
hoord van de vliegtuigen, die op groote
hoogte vlogen en in het Zwitsersche dorp
Arbon, dat tegenover Friedrichshafen ligt,
kon men de aanvallen nauwkeurig volgen,
hoewel nog geen inlichtingen over de aan
gerichte schade kon worden verkregen.
De Zwitsersche generale staf deelt me
de, dat Zondagmiddag te half vyf een bui-
tenlandsch vliegtuig de Rijn af kwam ge
vlogen en bij Schafhausen boven Zwitsersch
gebied is gekomen. Het toestel werd onmid
dellijk door de grenswacht onder vuur ge
nomen.
Verder wordt gemeld, dat Zondagavond
na negen uur een vliegtuigaanval is ge
daan, welke klaarblijkelijk de Zeppelin-fa
brieken te Friedrichshafen ten doel had.
Men hoorde het ontploffen van de bommen
en de schoten van de luchtdoelartillerie.
Ook heeft men lichtsignalen gezien.
Later op den avond tusschen negen uur
en middernacht werd van verschillende
Zwitsersche grensplaatsen gemeld, dat men
het geronk van vliegtuigen hoorde.
Een onderzoek wordt ingesteld om na te
gaan, of Zwitsersch gebied door vreemde
vliegtuigen is geschonden.
DE INHOUD DER LAATSTE BRITSCHE
VLUGSCHRIFTEN.
Het Britscha ministerie van voorlichting
heeft de vertaling van het laatste door Brit
sche vliegers boven Duitschland uitgewor
pen vlugschriften gepubliceerd. In dit vlug
schrift wordt onder meer gezegd: „Duit
schers, weet, dat, ondanks het in den
Poolschen oorlog vergoten Duitsche bloed
de hoop van uw regeering op een geslaag
den bliksemoorlog vernietigd is door het
besluit van het Britsche oorlogskabinet,
zich op een oorlog van drie jaar voor te
bereiden. In het Westen staan de Britsche
troepen reeds schouder aan schouder met
de Fransche bondgenooten. De Britsche en
Fransche vloten hebben de Duitsche koop
vaardijschepen van de zeeën verdreven
Nacht op nacht heeft de Britsche lucht
macht haar kracht getoond door vluchten
tot ver op Duitsch gebied."
ZEEGEVECHT VOOR DE NOORSCHE
KUST?
Naar uit Bergen vernomen wordt is gis
teren voor de Noorsche kust kanonvuur
gehoord. Verscheidene oorlogsschepen zijn
gezien, doch verder zijn geen bijzonderhe
den bekend. Verder wordt gemeld, dat ook
op de eilanden ten Westen van Bergen
zwaar kanonvuur is gehoord sedert gister
ochtend vroeg, blijkbaar afkomstig van
schepen ver buiten de Noorsche kust.
Het vuur was zoo hevig, dat de huizen
schudden.
De Britsche admiraliteit heeft echter, naar
hit ministerie van voorlichting meldt, geen
rapport gekregen over een zeegevecht bij de
Noorsche kust. Zij zou, indien een gevecht
gevoerd was, in kennis zijn gesteld.
GETORPEDEERDE SCHEPEN.
Oggetuigen op een punt aan de Engel-
sche kust hebben gezien, hoe een Fransch
Stoomschip, de „Phyrne", metende 2660
•'.on, tot zinken werd gebracht door een
duikboot. De uit 24 koppen bestaande be
manning, van wie twee leden gewond wer-
oen, werd aan boord genomen van een
van de kust uitgevaren reddingboot. Twee
Britsche torpedoboot jagers kwamen kor
en tyd later ter plaatse. De bemanning
verklaarde, dat het schip geen waarschu
wing had gekregen, alvorens het tot zinken
werd gebracht.
Het Noorsche Telegrafagentschap meldt,
dat het Zweedsche vrachtschip „Silesia"
door een Duitsche duikboot is getorpedeerd
en op 45 mijl ten Zuid-Westen van de Noor
sche kust is gezonken.
De uit 19 koppen bestaande bemanning
is door het Zweedsche stoomschip „Suecia"
gered.
VERBETERING IN DE HAVEN VAN
ANTWERPEN.
De Antwerpsche correspondent van de
Libre Belgique" schrijft, dat de toestand
in de haven van Antwerpen beter wordt.
Tusschen Zaterdag en Maandag zijn 24
schepen in de haven binnengekomen, waar
var drie in Engeland werden vastgehou
den voor controle. Verscheidene schepen
zijn geladen met graan, andere zijn kleine
schepen van de geregelde lijnen.
Gisterochtend lagen in de haven van Ant
werpen 81 schepen, hetgeen dus een be
langrijke verbetering is. Talrijke haven
arbeiders konden het werk hervatten.
DE DUITSCHERS IN ENGELAND.
Het Britsche ministerie van binnenland-
sehe zaken heeft speciale rechtbanken in
gesteld, die hebben te beslissen over het
let van alle Duitschers, die in Engeland
gevestigd zijn.
Deze rechtbanken zullen uitmaken of
sommige Duitschers wegens redenen van
nationale veiligheid geinterneerd moeten
worden en of sommige vluchtelingen niet
onder de wet op uit vijandelijke landen af
komstige vreemdelingen vallen.
Donald Adams, een man van 56 jaar, die
aangeduid wordt als een journalist van
paardenraces, is veroordeeld tot zeven jaar
dwangarbeid wegens het verkoopen van
geheimen aan Duitschland.
DE TOESTAND IN DUITSCHLAND.
Jonge vrouwen voor arbeidsdienst.
In de eerstvolgende dagen worden over
al in Duitschland twee uitgelezen lichtin
gen opgeroepen voor het verrichten van
arbeidsdienst. Honderdduizend „arbeids-
meisjes" zullen bij boerinnen moeten wer
ken. Van de „arbeidsmeisjes" tusschen 17
en 25 jaar wordt echter vooreerst slechts
een deel opgeroepen. Voor ruim 60.000
nieuwe arbeidsmeisjes zijn de laatste weken
nieuwe kampen ingericht. Terwijl het ar-
beidsmeisje des morgens op de boerderij
practisch werk moet verrichten en hier
moet inspringen als vervangster voor den
ontbrekenden man, houdt het kamp des
middags de arbeidsmeisjes bijeen. Vooral
wordt dan sport beoefend, gelijk de voor
schriften voor de gezondheidsverzorging in
de arbeidsdienstkampen aangeven. Politiek
en practisch onderricht in huishoudkunde
en landbouw wordt afwisselend gegeven.
De rantsoeneering in Duitschland.
De Duitsche omroep heeft gisteravond
medegedeeld, dat de minister voor de
voedselvoorziening maatregelen heeft ge
troffen om de rantsoeneering ook toe te
passen op producenten van levensmidde
len, die zich met hun eigen producten voe
den. Voortaan zullen de boeren dus niet
meer zelf een zekere hoeveelheid van hun
productievoorraad voor eigen gebruik kun
nen reserveeren. Zij zullen zich tevreden
moeten stellen met het officieele rantsoen.
DE CLANDESTIENE RADIO
UITZENDINGEN.
Het zendstation van de party voor de
„Duitsche Vrijheid" heeft gisteravond me
degedeeld, dat de houding der bevolking in
Oostenrijk tegenover de SA en SS zóó drei
gend is, dat de autoriteiten gedwongen zyn
af te zien van het doen verrichten van ar-
rèstaties.
De omroeper wekte de Oostenrijksche ar
beiders op in staking te gaan. Hij voegde
hieraan toe, dat het regiem in deze tijden
geen concessie kon weigeren en dat iedere
concessie de tirannie van Hitier zou ver
zwakken. De woordvoerder zeide, dat thans
in geheel Duitschland groepen worden ge
organiseerd, die er naar zullen streven het
volk van juiste voorlichting te dienen. Hij
protesteerde vervolgens tegen den werktijd
van vrouwelijke fabrieksarbeiders, die een
zevendaagsche werkweek hebben en onder
voed zijn.
„Het is waar, dat vrouwen die te Ber
lijn voor winkels in de rij staan, op vracht
auto's naar barakken worden overgebracht
om er aardappelen te schillen voor de sol
daten, en, wanneer zij terugkomen zijn de
winkels uitverkocht.
DE HERZIENING DER NEÜTRALITEITS-
WET.
De voorstellen der regeering.
De voorstellen der regeering ten aanzien
van de neutraliteitswetgeving, kunnen vol
gens Reuter als volgt samengevat worden:
1. Amerikaansche schepen mogen geen
passagiers of goederen vervoeren naar oor
logvoerende landen.
2. Overtredingen van deze bepaling kun
nen gestraft worden met een boete van
hoogstens 50.000 dollar of vyf jaar gevan
genisstraf.
3. Oorlogvoerende mogendheden, die goe
deren in de Vereenigde Staten koopen,
moeten bezit nemen van die goederen, al
vorens zij verscheept worden.
4. Verliezen, die geleden worden door
Amerikaansche verzekerings maatschap
pijen op oorlogsladingen, kunnen geen
grondslag vormen voor eischen tegen de
regeering.
5. De president zou „gevechtsgebieden"
kunnen aangeven en Amerikaansche bur
gers of schepen kunnen verbieden, die ge
bieden binnen te gaan.
6 Amerikanen mogen niet reizen op
schepen van oorlogvoerenden, uitgezonderd
wanneer dit geschiedt in overeenstemming
met de door den president voor te schry ven
regels.
7. Roodekruis-personeel en gecharterde
schepen zullen vrijgesteld zijn van de res
tricties op Amerikaansche reizen.
8. Amerikaansche koopvaardijschepen
mogen slechts kleine wapens vervoeren,
welke noodig zyn voor de discipline aan
boord.
9. Oorlogvoerende regeeringen mogen
geen staatspapieren in de Vereenigde Sta
ten verkoopen.
10. Oorlogvoerenden zouden de gewone
handelscredieten kunnen krijgen voor een
termijn, niet langer dan negentig dagen.
11. Roosevelt zal om de zes maanden rap
port uitbrengen over het bedrag aan cre-
dieten op korten termijn, dat is verleend.
12. Om de zes maanden moet rapport uit
gebracht worden over de hoeveelheid oor
logsmateriaal, die door oorlogvoerenden in
de Vereenigde Staten is aangekocht.
13. Het verwerven van fondsen voor oor
logvoerenden zal in de Vereenigde Staten
verboden zijn
14. De president is gemachtigd het ge
bruik van Amerikaansche havens door
duikbooten of gewapende koopvaardijsche
pen van oorlogvoerenden te beperken.
DE VERHOUDING TOKIO—TSJOENG-
KING MINDER GESPANNEN?
De verhoudingen tusschen Tokio en
Tsjoengking zou minder gespannen zijn
tengevolge van den druk, welke door Mos
kou zou zijn uitgeoefend op Tsjoengking
om vrede te sluiten en door de officieus
door Tokio te kennen gegeven mogelijk
heid om terug te komen op het besluit in
geen geval te onderhandelen met Tsjang
Kai Sjek.
In algemeen welingelichte kringen acht
men het niet waarschijnlijk, dat Wang
Tsjang Wei er in slagen zal een nieuwe re
geering in China te vormen, welke autori
teit heeft onder Japansche controle voor
10 October. De oogenschijnlijke moeilijk
heid zou de verdeeling van de partijen in
de nieuwe regeering zijn, doch de ware
reden zou zijn gelegen in het feit, dat
onderhandelingen worden gevoerd tusschen
TsjoengkingNanking en Tokio tot het
herstel van den vrede waardoor beide lan
den vereenigd blijven.
HET JAPANSCHE OFFENSIEF TEGEN
TSJANGSJA
Japansche landingstroepen, aldus het
communiqué van de Japansche vloot in de
Chineesche wateren, hebben een deel van
Loeisjisjan aan den Oostelijken oever van
het Toengtingmer bezet. De luchtmacht
heeft de vijandelijke stellingen bij Jingtjen
gebombardeerd.
Japansche voorhoedetroepen hebben den
Noordelijken oever van de Mi bereikt en
een krachtig offensief tegen de Chineesche
stellingen op 11 kilometer ten Oosten van
den spoorweg Kanton-Hankau ingezet.
Andere afdeelingen trokken over de Mi en
vorderen voortdurend in de richting
Tsjangsja.
Het Chineesche telegraafagentschap te
Tsjoengking meldt:
Den geheelen dag is fel gestreden aan
het front in Noord-Hoenan tusschen de ri
vier Hsintsjiang en den Oostelijken oever
van de Hsiangkiang. Met herhaalde aan
vallen te water en in de lucht trachten de
Japanneezen op te dringen in de richting
van de hoofdstad van Hoenan, Tsjangsja.
Ontschepingspogingen der Japanneezen
in het Westen van het meer Toengting zijn
vruchteloos gebleven. De Chineesch troe
pen, die er in geslaagd zijn de Hsintsjiang
over te steken achtervolgen de Japannee
zen op den anderen oever.
Buitenlandsche berichten
PRINS DANILO VAN MONTENEGRO
OVERLEDEN.
Hofrouw in Italië.
Prins Danilo van Montenegro, een broe
der van de koningin van Italië, is gisteren
te Weenen overleden. De koning van Ita
lië heeft deswege den hofrouw gelast voor
den duur van dertig dagen.
Verder heeft de Italiaansche regeering
order gegeven gedurende drie dagen op
openbare gebouwen halfstok te vlaggen.
Prins Danilo was in 1871 te Cetinje, als
zoon van vorst Nikita van Montenegro ge
boren. Bij diens dood op 1 Maart reeds
trad hy af ten gunste van zijn neef Mi-
chaël. Sedert dien woonde hij in Italië en
Oostenrijk.
Hij vocht als generaal in den Balkan
oorlog van 1912.
TROPISCHE REGEN IN CALIFORNIA
Tengevolge van een heftigen regenval in
Zuid-Californië zijn dertig personen om het
leven gekomen.
HEVIGE STORM BOVEN CALIFORNIE.
Een hevige storm heeft boven Californië
gewoed. Er werd voor meer dan een mil-
hoen dollar schade aangericht, 43 perso
nen zijn om het leven gekomen. De meeste
slachtoffers waren personen die aan boord
van pleziervaartuigen door het noodweer
werden overvallen.
HET LICHTEN VAN DE „THETIS".
Gisteren zijn de lijken van 27 slacht
offers van de „Thetis" aan de oppervlakte
gebracht. Vandaag is een begin gemaakt
met de laatste faze van het lichten der
duikboot.
