Radio-rede van Daladier
De laatste uren van het
Poolsche verzet
Amerika en de neutrali
teitswet
f/luóóeti en iDuitóehexó Genetten het tand
faanhiijfo wit een
het teyiem
Hitiers woordbreuk
einde maden aan
tan temewi
tien pleidooi aan Sloo&euelt
VRIJDAG 22 SEPTEMBER 1939
SE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
OOSTENRIJK, TSJECHO-SLOWAKIJE,
POLEN.
De Fransche minister-president Daladier
heeft gisteravond een radio-redevoering uit
gesproken, waarin hij o.m. het volgende
heeft gezegd:
Sinds twintig dagen zijn wij in oorlog.
Ik zou mij iederen avond rechtstreeks tot
u willen richten om u te zeggen, hoe de
militaire toestand is en om u de redenen
mede te deelen van mijn vertrouwen, want
ik houd niet op aan u te denken, gij strij
dende jongemannen, ongeruste maar sto-
icijnsche vrouwen, wier gedachten slechts
leven voor uw zoon, uw man, uw ver
loofde.
Ik ben geen leider van gefanatiseerde
massa's. Ik heb tot taak een natie van vrije
mannen, een vreedzame, menschelijke na
tie te leiden en in de harde plichten, die
op mij rusten, blijf ik een mensch.
Ik heb enkele dagen geleden een bezoek
gebracht aan ons front. Ik ben door de
stellingen gegaan van een onzer legers, dat
verscheidene kilometers is doorgedrongen
op Duitsch gebied.
Ik helb mij zelf rekenschap kunnen geven
van de waarde onzer bevelvoering, die, ge
leerd door de ervaring van den vorigen
oorlog, onberaden moorddadige offensie
ven heeft weten te vermijden.
Ik heb gezien, door welk een rustigen
moed en welk een meesleepende kracht
onze soldaten bezield zijn.
Zij willen een einde maken aan een sys
teem van voortdurend alarm, dat ons cjrie
maal in een enkel jaar drong onze toevlucht
te nemen tot een mobilisatie van onze
strijdkrachten, welke den boer losrukte
van zijn grond, het economische leven ver
lamde en de gezinnen uit elkander scheur
de.
Zy stryden, omdat zij niet willen, dat
Frankrijk verpletterd wordt onder een
regigme van terreur en morëele verwor
ding, welke de Hitleriqansche overheer-
sching reeds over zoovele bedrogen en ge
martelde volkeren doet heerschen.
Deze heerschappij en terreur bestaan
sedert jaren in Duitschland. Zij wierp zich
op Oostenrijk, op Tsjecho-Slowakije. Thans
werpt zy zich op Polen.
Die vernietiging werd voorbereid met de
wapenen en met geheime verdragen, terwijl
men veinsde te onderhandelen. Op het ge
kozen uur, toen men zich verzekerd had
van zekere medeplichtigen, deed men
op Polen een onweer van ijzer en vuur
neerregenen.
Na de eerste nederlagen, die onvermij
delijk waren, aangezien immers Polen zijn
mobilisatie nog niet had voltooid, toen het
plotseling bij de keel gegrepen werd, na
een terugtocht voor strijdkrachten, die ster
ker waren in aantal en oorlogsmateriaal,
klemden de Poolsche soldaten zich vast aan
den vaderlandschen grond. Zij slaagden er
in zich te herstellen op een minder uitge
strekt front.
Op het oogenblik echter, waarop de in
fanteristen en cavaleristen te Kutno stre
den tegen de Duitsche gemotoriseerde divi
sies, of voor Lwow de vijandelijke voor
hoeden tot staan brachten, of in het om
singelde Warschau alle aanvallen braken,
rukte het roode leger op zijn beurt krach
tens een geheim pact Polen binnen.
In werkelijkheid was reeds op 23 Augus
tus een aocoord gesloten tusschen Duitsch
land en de Sovjet-unie betreffen de ver
brokkeling van Polen.
Hitler had beweerd, dat hij slechts Dan
zig wilde en een volksstemming in den cor
ridor, benevens een autoweg. Hij strooide
nog kwistig zijn verzekeringen rond, toen
•hy het kostbare contract in handen had,
waarin Duitschland en Rusland den nog
levenden prooi verdeelden.
Geen geloof meer in Duitsche
verzekeringen.
Welk eerlijk man, in welk land ter wereld
het ook zij, zou nog geloof kunnen slaan
aan het woord van hen, die verklaren,
thans voldaan of vredelievend te zijn, ter
wijl hun handen bedekt zyn met bloed?
Welke Franschman zou geloof kunnen
hechten aan de beloften van vandaag, ter
wijl sinds jaren alle verplichtingen werden
geschonden en alle onderteekeningen ver
scheurd?
Op 17 Maart 1934 verklaarde Hitier, dat
de Duitsche regeering de geldigheid van
het verdrag van Locarno niet in twijfel
trok. Op 7 Maart 1936 verscheurde hij dit
verdrag door de remilitariseering van het
Rynland. Het zy zoo, dacht men. Het Rijn
land is Duitsch land.
Op 21 Mei 1935 verklaarde hij in den
rijksdag: ..Duitschland heeft noch het voor
nemen, noch den wil om tusschenibeide te
komen in de binnenlandsche politiek van
Oostenrijk". Op 13 Maart 1938 annexeerde
hij Oostenrijk met geweld. Het zy zoo,
dacht men. Oostenrijk is een Germaansch
land van ras en taal.
Op 26 September 1938 zeide hij: „De Su-
deten-Duitschers zijn het laatste probleem,
dat zal moeten worden opgelcst. Ik heb
Chamberlain de verzekering gegeven, dat
wanneer dit probleem eenmaal geregeld is,
er geen territoriale problemen meer zullen
zijn".
En op 29 September 1938 bevestigde hy
ons herhaalde malen op de conferentie van
München, dat hy er geenszins aan dacht de
Tsjechen te annexeeren, dat hij ze tot geen
prijs wilde hebben, omdat hij de zuiverheid
van het Duitsche ras onaangetast wilde
laten. Hij eischte het land der Sudeten. De
meerderheid der bevolking was Duitsch van
ras en taal.
Het zij zoo, dacht men. Maar op 13 Maart
1939 werd Praag bezet, werden Bohemen
en Moravië overweldigd en werd geheel
Tsjecho-Slowakije tot slavernij gebracht.
Op 12 September 1938 zeide Hitier ook
nog: „Duitschland heeft besloten en be
loofd de grenzen met Polen als onherroe
pelijk te beschouwen.."
En daarom, wanneer Hitier thans tegen
ons zegt, dat hij na Polen vernield te heb
ben, niets meer vraagt, wanneer hij ver
klaart, dat hij niets wil van Frankrijk en
dat hij zijn grenzen zal eerbiedigen, weten
alle Franschen, dat hij niet in gebreke zou
blijven, wanneer hij dat kon, om Frankrijk
te vernietigen, zooals hij Oostenrijk ver
nietigd heeft, zooals hij Tsjecho-Slowakije
vernietigd heeft, zooals hij Polen tracht te
vernietigen.
De waarschuwing van „Mein Kampf".
„Mein Kampf' waarschuwt ons. Staat
daarin niet geschreven, dat „Frankrijk ge
ïsoleerd en neergeslagen" moet worden?
Voor wijziging
KAMER EN SENAAT BIJEEN.
Gistermiddag is te Washington de ge
meenschappelijke zitting van het Huis van
Afgevaardigden en den Senaat, die door
Roosevelt bijeengeroepen was om zijn aan
bevelingen ten aanzien van de neutrali
teit te behandelen, begonnen. Het was een
der gewichtigste zittingen in de geschiede
nis der hoofdstad.
Voor de veteranen onder de Congresle
den werden herinneringen wakker aan de
zittingen van een kwart eeuw geleden,
toen evenals thans gesproken werd over
de neutraliteit en over „de Vereenigde
Staten buiten den oorlog te houden". De
gebruikelijke politiemaatregelen waren
genomen. De publieke tribunes waren vol,
lang vóór de zitting was begonnen.
Voor den aanvang der zitting kwamen
zeventien senatoren onder leiding van
Borah, den ouden isolationist, by een om
plannen - te bespreken teneinde het voor
gestelde opheffen van het wapenembargo
te doen afstemmen.
Het overvolle, bewaakte huis, juichte
Roosevelt toe, toen hij aankwam. De pre
sident begon zijn redevoering om 26 mi
nuten over acht (Amst. tijd).
Hij zeide, dat hij zijn Huis bijeenge
roepen had, opdat het zou kunnen
spreken en handelen, ten aanzien van
een amendement op een zekere wet,
„die naar mijn beste oordeel de histo
rische buitenlandsche politiek der Ver
eenigde Staten zóó wijzigt, dat zij de
vreedzame betrekkingen met vreemde
naties benadeelt".
Roosevelt vervolgde: „Ik ben van mee
ning, dat de mantel des vredes wijd ge
noeg is om ons allen te bedekken. Laat
geen enkele groep voor zichzelf den exclu
sieven naam van vredesblok opeischen,
want wij behooren allen daartoe".
Roosevelt zeide verder, dat Amerika
steeds zijn uiterste best gedaan heeft om
den oorlog af te wenden. Wanneer het tot
een oorlog is gekomen, moet de regeering
alles doen wat in haar vermogen ligt om
de Vereenigde Staten buiten den oorlog
te houden. Naar de oprechte meening van
den president zou zij in dit streven slagen.
(Luide toejuichingen).
Voortgaande zeide Roosevelt: „In April
j.l. kwam een nieuwe spanning tot ont
wikkeling. Verscheidene naties, met wie
wij vriendschappelijke betrekkingen on
derhielden, hadden haar identiteit verlo
ren of waren bezig die te verliezen. Ik zei
de in Januari jJ., dat onze neut-aliteits-
wetten zouden kunnen optreden ten voor-
deele van den aanvaller. Ik vraag u we
derom onze eigen wetgeving te herzien".
Roosevelt behandelde verder de afwij
king van de neutraliteitswetten in de Na
poleontische oorlogen. De volgende afwij-
Duitschland heeft getracht in ons land een
propaganda tot ontwikkeling te brengen,
die de ontwrichting van ons vaderland ten
doel had. Het heeft getracht met geld auto
nomistische bewegingen uit te lokken ten
einde onze provincies van elkaar te schei
den. Het heeft landkaarten laten drukken,
waarop ons land geamputeerd, ontwricht
was.
Hij heeft Duitsche vrouwen verkleed als
Elzassische, om ze op congressen en feesten
te laten paradeeren. Hy heeft geprobeerd
om voor goud eenige verraders te vinden
in Bretagne of in den Elzas.
Hij brengt niets nieuws in zyn methoden.
Hij zoekt overal Seyss Inquarts om hun
vaderland te verraden. Hij hoopt Hacha's
te vinden om er het verval van te onder
teekenen en de slavernij er van te wijden.
„Maar Frankrijk is opgestaan. Bij ons zijn
geen verraders, maar is een eensgezind
volk, moedig en vastberaden, dat op zijn
vanen schrijft: „Vrijheid of dood!"
Na zooveel leugens en zooveel verlooche
ningen heeft de Duitsche propaganda thans
nog slechts één hoop: de krachten van el
kander los te maken, die zijn opmarsch
naar de heerschappij over de wereld gaan
breken.
Het is duidelijk, dat de Duitsche propa
ganda thans nog slechts twee doeleinden
heeft: zij wil oneenigheid brengen tusschen
Frankrijk en Engeland en zij wil oneenig
heid brengen tusschen de Franschen onder
ling.
Maar wanneer de Franschen de vijande
lijke radio hooren zeggen, dat deze oorlog
een oorlog van Engeland is, dan antwoorden
zij: neen, het is de oorlog van Hitier!
Als steeds komt het uur, waarop de zede
lijke krachten, die de wapenrustig vormen
van de groote vredelievende naties, haar
de overwinning geven. Die zedelijke krach
ten bezielen al onze legers, die niet onvoor
zien door het gevaar zijn verrast. Zij heb
ben de materieele middelen, die in staat
stellen om weerstand te bieden en te over
winnen. Zij hebben moed, wetenschap, ver
trouwen. Zij strijden voor de onafhanke
lijkheid en veiligheid van ons vaderland en
om voor altijd een einde te maken aan de
pogingen tot overheersching van Duitsch
land.
Frankrijk heeft de wapens niet opgeno
men om steden in brand te steken, om
vrouwen en kinderen den dood ir. te jagen,
om weerlooze mannen te martelen. Het
heeft de wapens opgenomen voor een recht
vaardige, menschelijke zaak. Daarom zal het
de overwinning behalen".
king van de wet deed zich, zoo zeide hy,
voor in 1935.
„Ik betreur het, dat het Congres die wet
heef aangenomen. Ik betreur het, dat ik
die wet heb onderteekend. Wanneer in
1935 een oorlog was uitgebroken, zou er
geen verschil ontstaan zyn in den uitvoer
van platen aluminium en vliegtuigvleu
gels. Thans bestaat er een kunstmatig wet
telijk verschil. Ik leg er den nadruk op,
de Amerikaansche burgers en Amerikaan-
sche schepen weg moeten blijven van on
middellijk gevaar van het huidige con
flict". (Toejuichingen).
De stap, dien ik aanbeveel, is dit
land opnieuw te plaatsen op den hech
ten grondslag van de reëele en tradi-
tioneele neutraliteit. Ik geloof, dat
voor zoover dat mogelijk is, Ameri
kaansche schepen er van teruggehou
den moeten worden, oorlogszones bin
nen te varen".
De voorstellen der regeering „zijn er be
ter op berekend dan welke andere midde
len ook om ois uit den oorlog te houden.
Op dit oogenblik zie ik geen reden voor
verder optreden der uitvoerende macht
krachtens de proclamatie van den beperk
ten nationalen toestand. In geval het noo-
dig mocht zijn, voorstellen te doen voor
nieuwe wetgevende maatregelen, zal ik
onmiddellijk het Congres bijeenroepen in
een nieuwe buitengewone zitting. Onze
positie in wereldzaken is reeds gewijzigd".
Verder zeide Roosevelt nog: „Moogt gij
in een tijdperk, waarin soms gezegd
wordt, dat vrijheid van het woord niet
langer in overeenstemming is met de na
tionale veiligheid, door uw daden de we
reld zeggen, dat wy in de Vereenigde Sta
ten één volk en één gedachte vormen, één
De demarcatielijn
vastgesteld
RUSSEN EN DUITSCHERS ONTMOETEN
ELKAAR.
Een Duitsche militaire delegatie heeft te
Moskou met de Russische militaire autori
teiten de afbakening der in Polen bezette
gebieden geregeld. Men zou tot volkomen
overeenstemming gekomen zijn. De Duit
sche delegatie zou hedenochtend terugkee-
ren.
Op verscheidene plaatsen op de in Polen
vastgelegde demarcatielijn zijn de Duit
sche en Sovjet-Russische troepen met el
kaar in contact gekomen.
De oorrespondent van Havas, die van Reu
ter en twee Zuid-Slavische journalisten
zijn er in geslaagd binnen tc dringen in
het door de Russen bezette Galicië. Som
mige plaatselijke autoriteiten, voor het
meerendeel Oekrainers, werden voorloo-
pig door de Russen in haar bevoegdhe
den bevestigd en kregen opdracht de Po
len in hun gangen vry te laten.
Volgens inlichtingen uit goede bron heb
ben de Polen op sommige punten getracht
zich tegen het binnendringen der Russen
te verzetten. Een Russische officier ver
zocht den Polen echter de wapens neer te
leggen en gaf hun de verzekering, dat zij
in het district konden blijven zonder las
tig gevallen te worden.
Gistermiddag hebben de Duitsche troe
pen de Poolsch-Hongaarsche grens bereikt
by Lavotnce, het eindpunt van den spoor
weg MunkacsLavotnce.
WARSCHAU VERZET ZICH NOG
STEEDS.
In een voor de radio van Warschau voor
gelezen communiqué wordt medegedeeld,
dat de Polen Duitsche aanvallen blijven af
slaan en dat zij een bijzonder hevigen aan
val in den sector van Prapa, ten Oosten
van Warschau over de Weichsel hebben af
geslagen.
De moed van onze soldaten, aldus ver
geest en één werkelijke vastbeslotenheid:
wandelend voor God in het licht der le
venden".
Roosevelt eindigde zyn redevoering om
negen uur Amst. tijd.
De redevoering van Roosevelt werd in
de kringen der democraten met enthou
siasme begroet, de republikeinen, die aan
de linkerzijde van het Huis van Afgevaar
digden zitten, hebben zich van iedere be
tooging onthouden.
De eindverklaring ten aanzien van de
eenheid van het Amerikaansche volk werd
op alle banken met applaus begroet.
Kamer en Senaat zijn tot Maandag uit
eengegaan.
De Senaatscommissie van buitenlandsche
zaken zal Zaterdagochtend vergaderen om
de kwestie aan te snijden van de herzie
ning der neutral iteitswet.
EEN VERKLARING VAN HULL.
In een persconferentie heeft de minis
ter van buitenlandsche zaken, Hul, ver
klaard, dat het opheffen van het embar
go op wapenen na het uitbreken van oor
log geen „niet neutrale" daad zou zijn. Hij
voegde hieraan toe, dat de oorlogvoerende
landen gedurende den oorlog voortdurend
hun positie hebben gewijzigd en een neu
trale mogendheid heeft dit «echt eveneens
anders zouden oorlogvoerenden alle rech
ten hebben en de neutralen geen.
Hull is van oordee dat het opheffen
van het wapenembargo de Vereenigde Sta
ten terug zou voeren tot een neutrale po: !-
tie, terwijl zij door de neutraliteitswet in
een niet-neutrale positie waren geplaatst.
klaarde kolonel Lipinski, kent geen grenzen
meer. Zij vallen vijandelijke tanks aan,
springen op gepantserde wagens en ontwa
penen de inzittenden.
Radio-Warschau heeft voorts medege
deeld, dat de Poolsche stellingen in de
voorsteden Mokotof en Wola geheel ge
handhaafd zijn.
Buitengewoon heftig wordt gevochten in
Praga en Broedno.
Gepantserde Duitsche detachementen, die
in den Noord-Westelijken sector bij War
schau verschenen, zijn door een charge van
twee Poolsche cavaleric-brigades terugge
slagen. Door de bombardementen worden
verschrikkelijke verwoestingen aangericht.
De zender Warschau 2 maakt melding van
de vernieling van talrijke schilderijen en
andere kunstwerken. De Roemeense he am
bassade en de godgeleerde hoogeschool, zijn
door granaten getroffen. De zender meldt
verder, dat de Duitsche luchtmacht het
Roode Kruis-hospitaal heeft gebombardeerd
hoewel het duidelijk te onderkennen was.
De verdedigers van Warschau zijn ver
sterkt door drie cavaleriebrigades, die er
in geslaagd waren, door de Duitsche om
singeling te breken.
ONDERZOEK NAAR DB
BOMBARDEMENTEN OP OPEN STEDEN
Uit Londen wordt gemeld, dat aan de
neutrale regeeringen en het Vaticaan een
plan is voorgelegd een neutrale commissie
van onderzoek te zenden naar het Ooste
lijk front om een onderzoek in te stellen
naar het bombardeeren van open steden.
Het plan is door de Vereenigde Staten aan
vaard.
VLUCHTELINGEN NAAR ROETHENIë.
Vermoeid en neerslachtig komen nog
steeds Poolsche soldaten, mannen en vrou
wen aan de Poolsch-Hongaarsche grens
aan bij Uszak (Noordwest Roethenië). Hun
aantal wordt geschat op 50.000.
HET RUSSISCHE LEGERBERICHT.
Het Sovjet-Russische legerbericht van
21 September luidt:
„De troepen van het roode leger hebben
in den loop van den 21sten September de
linies bevestigd, welke den vorigen dag
werden bereikt. De bezette gebieden in
het Westelijk deel van Wit-Rusland en van
de Westelijke Oekraine werden ten Zui
den van de linie KobrinLuninez van de
resten van het Poolsche leger gezuiverd.
Afdeelingen van het roode leger hebben
om zeven uur des avonds de stad Pinsk
bezet. Zij zuiveren de gebieden van Lem-
berg en Sarny van groepen Poolsche offi
cieren".
De strijd om Wilna.
Naar Havas uit Moskou meldt, zijn Rus
sische tanks na gevechten van twee da
gen aan de grens van de stad Wilna uit
Noordoostelijke richting aangeland. Zy
werden door het yuur der Poolsche ach
terhoeden, die den terugtocht der hoofd
macht beschermen, onder vuur genomen,
Twee uur lang werden straatgevechten ge
leverd. Russische tanks hebben barrica
den en andere voor de Russen opgerichte
versperringen omvergehaald. Bij den in
gang van de stad werden roode vlaggen
geheschen.
De poljtieke commissaris vertelt, dat
tanks bij het aanbreken «an den dag Wil
na waren binnengetrokken. De stad scheen
leeg, toen plotseling werd geschoten. Na
eenige uren werd een Poolsche school voor
officieren in bezit genomen. Er werden
veel wapenen en een hoeveelheid munitie
aangetroffen. Vier Russische tanks zouden
by de Litausche grens twee cscadrons
Poolsche uhlanen, die den aftocht van de
Wilna ontruimende troepen dekten, aan
gevallen hebben.
