Vxm het ftant Ut Slaton Wat is Rusland van plan? Geruchten over bemiddeling De economische oorlog I ZATERDAG 16 SEPTEMBER 1939 DE LE1DSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 5 Groole activiteit der luchtmacht POOLSCHE FRONTBERICHTEN In zijn dagoverzicht meldde het Pool- sche Telegraafagentschap, dat de Duit- sche luchtmacht vooral gisteren actief is geweest in Noord-Polen, waar Wilna, Ba- ranowicze en eenige andere steden ge bombardeerd werden. Te Wilna zijn er veel slachtoffers onder de burgerbevol king gevallen. De Poolsche luchtmacht heeft met succes Duitsche militaire ob- schau ontwikkelt de verdediging zich jecten gebombardeerd. In den sector War- gunstig. Vijandelijke aanvallen in het Noorden en Oosten werden tot staan ge bracht. De Duitsche actie in de richting van Bialystok en Brzesc stuit op krachti- gen tegenstand der Poolsche detachemen ten. In dezen sector is de toestand beide laatste dagen niet noemenswwaardig ver anderd. De Poolsche troepen te Gdynia en op het schiereiland Hela blijven verwoeden tegenstand bieden. Bij Lowicz en Skier, niewwice ordt verwoerd gevochten. De Poolsche troepen brengen den vijand hier zware verliezen toe. Duitsche luchtbasis vernietigd? De zender te Warschau heeft te half elf gisteravond medegedeeld: „De Poolsche luchtmacht heeft een aanval gedaan op de Duitsche luchtbasis in Posnanië vanwaar de Duitsche vliegtuigen opstegen, die de laatste dagen Warschau bombardeeren. Deze basis is geheel door onze luchtmacht vernietigd, tengevolge waarvan de Duit sche luchtactiviteit tegen Warschau ver zwakt is. OOK DE DUITSCHERS MELDEN SUCCESSEN Het Duitsche luchtmachtcommando deelt mede: „Ondanks het ongunstige weer heb ben de Duitsche luchteskaders den terug tocht der Polen buitengewoon bemoei lijkt door het opnieuw onderbreken van spoorlijnen en zware beschadiging van optredende marsch- en transportkolonnes ten Oosten van den Weichsel zijn met bommen en machinegeweervuur bestookt en vernietigd, terwijl wegen en wegkrui- singen zwaar beschadigd zyn. Op het vilegveld van Ence in Oekraine zijn elf vliegtuigen op den grond en twee in de lucht vernietigd. Boven Brody zijn na korten strijd acht Poolsche vliegtuigen brandend neergestort en drie toestellen op den grond vernield. Zeven Poolsche vliegtuigen zijn onbeschadigd in onze handen gevallen. Zoo heeft de vij and gisteren in totaal 31 vliegtuigen, in hoofdzaak jagers, verloren. De toch reeds geringe vijandelijke jagersactie is daar door opnieuw aanzienlijk verzwakt". Bij een aanval van een Duitsch luchtes kader op de Poolsche haven Haisternest (op het schiereiland Hela) zijn een mijn- veger en twee kanonneerbooten tot zin ken gebracht. Een vrij groot vaartuig ex plodeerde, terwijl twee schepen zwaar beschadigd werden. De jachtvliegtuigengroep van kapitein Gentzen heeft in de laatste dagen 74 Pool sche vliegtuigen vernietigd, waarvan 28 bij luchtgevechten, de rest op den grond, sche vliegtuigenoe nieerenwacvhezgtuigen DE BOMBARDEERING VAN VAN KRZEMIENIEC. Het bombardement van Krzemieniec heeft een zeer hevigen indruk gemaakt op de bevolking van de stad en haar omstre ken. Vernommen wordt, dat officieel is vastgesteld, dat dertig personen zijn ge dood en honderd gewond. Men bevestigt, dat Duitsche vliegers met mitrailleurs de markt hebben bestookt Diplomatieke vertegenwordigers te Krze mieniec, die het bombardement en de mi- traillade der burgerbevolking hebben bij gewoond, waren tijdens den luchtaanval in een schuilplaats bijeen onder leiding van den pauselijken nuntius Cortesi. Zij hebben besloten een beroep te doen op hun onderscheiden regeeringen en te verzoeken te Berlijn zeer krachtig te pro testeeren tegen de Duitsche oorlogsme thoden. Het bericht, dat Duitsche vliegtuigen den zetel van den pauselijken nuntius te Warschau hebben gebombardeerd, heeft in de kringen van het Vaticaan een levendi ge beroering gewekt. Ook werd d- jr het treurige nieuws ver nomen, dat r. Gawli/.ia, de hoofdaal moezenier van het PooUche leger, aan het front werd gewond. DIPLOMATEN VERLATEN POLEN Te Czernowitz zijn weer diplomaten uit Polen aangekomen, o.m. het geheele per soneel der Turks.'he ambassade en het Egyptische gezantschap. Tusschen de grens en Czernowitz zijn voortdurend Poolsche militaire auto's on derweg. Men neemt aan, dat zij de archie ven en andtfr materiaal naar Roemenië brengen. In Crisciatec, de Roemeensche grensplaats aan den rechter-oever van de Dnjestr, <ijn de Roemeensche ambassa deur en de onderstaatssecretaris van po litie, generaal Marinescu, aangekomen. Naar <erluidt treffen zij maatregelen voor den Poolschen president en de Pool sche regeering, die te Zalescyki verblijft. Te Boekarest is de primaat der R.K. Kerk in Polen, kardinaal Hlond, aangekomen. HITLER WEER LANGS HET FRONT Gisteren heeft Hitier wederom een uit gebreide tocht ter bezichtiging van het front gemaakt, waarbij bij een bezoek bracht aan de ten Noorden van Przemysl in Galicië opmarcheerende troepen. Op den vlucht daarheen werd het se dert 1921 in Poolsch bezit geweest zijnde Oost-Opper-Silezische industriegebied aan gedaan, dat volledig onbeschadigd in han den der Duitsche troepen was gevallen en waar thans weer alle schoorsteenen roo- ken. Ook de stad Krakau, die eveneens geheel verschoond is gebleven van ver nielingen werd per vliegtuig aangedaan. In den loop van zijn bezoek aan de troepen woonde Hitier vervolgens den overtocht van twee divisies over den San bij. Het Duitsche leger is ook aan dit front in snellen opmarsch. Het heeft de sterke troepen van den tegenstander, die het hier tegenover zich vond, met eenige snelle slagen geheel verslagen en jaagt thans de resten der vijandelijke troepen, die in ontbinding verkeeren, in snel tem po voor zich uit. De troepen, die Hitier bij hun opmarsch bezocht, toonden zich aldus wordt ge meld ondanks de groote marschpresta- ties, die zij geleverd hebben en die nog steeds van hen worden geëischt, in beste conditie en in geestdriftige stemming. Het zouden meest Oostenrijksche troependee- len geweest zijn, die een bijzonder aan deel hadden in den zegevierenden op marsch. Von Brauchitsch in Lodz. De opperbevelhebber van het leger, overste generaal von Brauchitsch, is in Lodz aangekomen. Hij begaf zich naar de bij Kutno strijdende divisie-organisaties en besprak de te nemen maatregelen. Wil hel ook een stuk van Polen? VERONDERSTELLINGEN NAAR AANLEIDING VAN DE RUSSISCHE MOBILISATIE. De mobilisatie van het roode leger in Rusland heeft de gedachte doen rijzen, dat ook Sovjet-Rusland voornemens zou zijn tot een militaire actie in Polen over te gaan. Volgens een niet-officieele schatting be staat de eerste groep opgeroepenen, welke gisteren op grond van de nieuwe wet op den militairen dienst is opgekomen, uit een millioen man. De „Prawda" wijst in een commentaar op de noodzakelijkheid „de militaire paraatheid te voltooien, omdat de kapitalistische wereld door oorlogskoorts is aangegrepen". In Sovjet-Rusische kringen te Londen, al dus United Press, ontkent men wel is waar, dat de Sovjet-Unie het plan zou hebben, aan de verdeeling van Polen mede te wer ken, doch het artikel van de „Prawda" laat doorschemeren, dat Rusland zijn goedkeu ring zal hechten aan de vorming van „af zonderlijke staten tot behoud van de in Po len wonende minderheden". Ook om deze reden meent men te Londen, dat de Sovjet- Unie meer en meer bereid is, Polen onder bepaalde omstandigheden aan te vallen en wel, wanneer het door de operaties vol doende verzwakt is. Volgens den Berlijnsche corespondent van het Deensche blad „National Tidente" zou men in Oekrainsche kringen den op marsch der Russen met eenige bezorgd heid tegemoet zien, daar zij niet gaarne de Poolsche Oekraine met de Russische ver bonden zien. Zij zouden er de voorkeur aan geven, dat de Poolsche Oekraine door Duitschland bezet wordt. United Press verneemt daarentegen uit welingelichte natnonaal-socialistische krin gen te Berlijn, dat de Duitsche regeering blijkbaar gevoelt voor de idee, het Pool sche deel van de Oekraine en Wit-Rusland bij Sovjet-Rusland te voegen. Opmerkelijk is het, dat de Duitsche bladen groote ex cerpten geven uit het artikel van de „Prawda", dat Polen beschuldigt de min derheden, die 40 pet. van zijn bevolking uitmaken, te vervolgen en op de schen ding van de Russische grens door Poolsche vliegtuigen wijst. Volgens het Duitsche Nieuwsbureau moet men hierin de reden zien van het feit, dat Rusland het roode leger gemobiliseerd heeft en troepen aan de Westgrens ge plaatst heeft. Ook de Britsche pers, zoo meldt Havas, vestigt de aandacht op de houding van de Sovjet-Unie en met name op de heftige an- ti-Poolsche campagne, die in de Sovjet-Rus sische bladen ontketend is. Verscheiden Londensche bladen zijn met het oog op deze campagne en op de mobilisatie van het roode leger de meening toegedaan, dat thans het oogenblik nadert, waarop de Sovjets zich aan de zijde van Duitschland zullen scharen om Polen te verdeelen. Uiteraard zijn dit nog slechts veronder stellingen, aldus Havas, die men met voor behoud dient te aanvaarden. Volgens te Brussel ontvangen berichten verkeert men in niet-officieele kringen te Berlijn ten aanzien van de houding van Rusland in het Europeesche conflict even zeer in het onzekere als elders. In Duit sche politieke kringen betoogt men, dat de IN BELGIë NIETS VAN BEKEND. Er wordt veel gesproken over een plan tot bemiddeling van Mussolini, den Paus en zekere neutrale landen, onder welke België zich zou bevinden. Daarbij baseert men zich o.m. op den geloofsbrief van den Belgischen ambassadeur bij den H. Stoel en op het antwoord van den Paus. De redactie van het Belgische telegraaf agentschap Belga teekent hierbij aan, dat zij inlichtingen heeft ingewonnen in gezag hebbende Belgische kringen. Men weet niets over bemiddelingspogingen, die op het oogenblik in het werk zouden worden gesteld. Hulde van de Kardinalen aan den Paus. Vernomen wordt, dat de deken der Kar dinalen Mgr. Granito di Belmonte den Paus namens het college van Kardinalen hulde heeft gebracht, dank heeft betuigd en ge luk heeft gewenscht met de door den Paus in de laatste dagen ten gunste van den vre de ondernomen actie. De Paus heeft den Kardinaal in een eigenhandig schrijven geantwoord. DE HOUDING VAN ITALIë. De „Regime Fascista" over het Fransche oorlogskabinet. De „Regime Fascista", welke algemeene extreem fascistische tendenz bekend is, be sluit in de volgende bewoordingen een lang correspondenten-artikel over de vor ming van het oorlogsministerie van Dala- dier: „Op het oogenblik, waarop de militaire en de diplomatieke actie van Frankrijk uiteraard nauw verbonden zijn, heeft Da- ladier het besluit der regeering te kennen willen geven om Frankrijk te leiden naar de algeheele overwinning". Het fascistische orgaan wenscht Daladier geluk met „zijn groot onderscheidingsvermogen" en wijdt lofprijzende regelen aan de nieuwe kabi netsministers. Beperking van gasverbruik in Italië. Met ingang van 21 September zal in Ita lië het verbruik van gas voor industrieele of huishoudelijke doeleinden slechts ge durende zeven uur per dag zijn toegestaan. De industrieele ondernemingen, die gas produceeren, hebben aanzegging gekregen, dat zij moeten trachten het verbruik van steenkool zooveel mogelijk te beperken. Deze zelfde aanbeveling is gericht tot alle industrieën, welke steenkolen gebruiken voor de productie van energie, welke voor die bedrijven noodig is. Duitsch-Russische betrekkingen blijven, zooals zij in de Rijksdagrede van Hitier zijn uiteengezet, en dat zij thans haar norma len loop volgen. In officieele kringen wei gert men mededeelingen te doen over het verloop van het contact tusschen Berlijn en Moskou, doch in niet-officieele kringen geeft men te verstaan, dat de posiite der Joden in de Sovjet-Unie een belangrijke aanwijzing voor de Russische houding is en dat, indien de verwijdering van Litwinof wordt gevolgd door een algemeen terzijde stellen der Joden, de conclusie kan wor den getrokken, dat de Sovjetpolitiek duide lijk nadert tot de Duitsche. DUITSCHE BOMMERWERPER OMLAAG GESCHOTEN. Schending der Russische grens. Het telegraafagentschap van de Sovjet- Unie meldt, dat een onbekend vliegtuig bo ven de stad Alevsk (Oekraine) is versche nen. Het vliegtuig werd met machinegeweer vuur der Sovjet-Russische troepen ge dwongen bij het dorp Loegino te landen. Het bleek een Duitsche tweemotorig bom- vliegtuig te zijn. De bemanning, bestaande uit vijf perso nen, werd naar Kief gezonden, terwijl het toestel onder bewaking is geplaatst. Bnltenlandsche Berichten SCHEEPSBRAND TE BILBAO. Aan boord van den Oceaanstoomer „Ha- bana", die reeds sedert geruimen tijd in de haven van Bilbao ligt, om gerepareerd te worden, is brand uitgebroken. Men kon niet verhinderen, dat het schip vrijwel geheel vernield werd. De oorzaak van den brand is onbekend. BELGISCH SCHIP TOT ZINKEN GEBRACHT. Een Engelsch marinevaartuig en een reddingboot zijn aan de Zuidkust van En geland uitgevaren, ter assistentie van een Belgisch vaartuig, dat vermoedelijk op een mijn is geloopen, waardoor het schip is gezonken. De bemanning, voor zoover die kon wor den gered, werd in de booten opgenomen. Zes hunner, die verwondingen hadden op- geloopen of ernstig geschokt waren, zijn naar het hospitaal overgebracht. Volgens mededeeling van de opvarenden zou het schip gisteravond door een onbekend pro jectiel zijn getroffen, waarop een ontplof fing volgde en het schip zonk. Nader verluidt, dat het Belgische schip door een Duitsche duikboot is tot zinken gebracht. Een Grieksch stoomschip heeft 49 over levenden opgepikt en meegenomen naar de dichtstbijzijnde haven. Toen de red dingboot aankwam werden alle overleven den aan boord genomen en was er geen spoor meer van het gezonken schip. WAT DE BRITSCHE REGEERING AAN CONTRABANDE ONDERSCHEPTE. Officieel wordt te Londen medegedeeld, dat in de week, die op 9 September ein digde, de Britsche contrabande-controle groote hoeveelheden goederen heeft on derschept en aangehouden, ten aanzien waarvan er bewijzen bestonden, dat z(j contrabande voor Duitschland waren. Onder de aangehouden goederen bevond zich 28.500 ton petroleum, 26.50 ton ijzer erts, 3400 ton rood ijzererts, 4600 ton man- gaanerts, 7300 ton houtpulp, 6000 ton kie zelfosfaat en een aantal gemengde ladin gen. EEN DUITSCHE ECONOMISCHE MISSIE NAAR ROEMENIë. Gistermiddag is met een extra vliegtuig een Duitsche regeeringscommissie te Boe- Staat de toekomst van Luxemburg op het spel? „MIR WOLLE BLEIWE WAT MIR SIN". Juist ten Zuiden van de grens van Luxemburg staan Duitschland en Frankrijk tegenover elkaar. Als het geschut aan de Siegfried-linie of Maginot-linie dondert, zyn de bewoners van Luxemburg de naaste burger-getuigen, want zoo wel in Duitschland als in Frankrijk zijn de grensdorpen ontruimd.... Een herinnering. 2 Augustus 1914. Tien minuten nadat de oorlog tusschen Duitschland en Frank rijk is uitgebroken overschrijden de Duit sche troepen de bruggen, die Duitschland met Luxemburg verbinden. Twee uur later stond de eerste gepantserde Duitsche trein op het station van de stad Luxemburg. In handen van Duitschland was Luxemburg een belangrijke aanwinst voor de metaal voorziening Hoe zal het nu worden? Alles wordt ge daan, om de neutraliteit te handhaven. Al leen een voldoende afweer tegen een vij andig leger is onmogelijk. Er is maar één parool: „Mir wolle bleiwe wat mir sin", dat wil zeggen: „Wij willen ons zelf blijven" De persberichten van ra- rio Luxemburg zpn gestaakt; door de mi crofoon worden alleen mededeelingen van de regeering aan de bevolking doorgegeven. Men wil geen voorwendsel geven tot een eventueel binnendringen van den tegen stander. De soldaten van Luxemburg staan aan de grens, maar zij zijn slechts twee honderd en vijftig in getal. De vreemdelin gen in Luxemburg hebben aanwijzingen gekregen van de regeering, orrt zich zoo kalm mogelijk te houden, om geen inci denten te verwekken. Want vreemdelingen vormen een groot gedeelte van de Luxemburgsche bevolking. Van de 300 000 zielen in Luxemburg ziin er 40.000 vreemdelingen, waarvan de Duit- schers met 16.000 in de meerderheid zijn. Stilte aan de grenzen. Het is nog stil aan de grenzen van Luxem burg. Vanuit het Zuiden van het land ziet men de vooruitgeschoven posten van de Siegfried-linie en van de Maginot-linie. Maar de kanonnen verrichten hun taak nog niet. Het is stil, het is zelfs nog stiller dan het hier ooit geweest is. Want in de dorpen tusschen en achter de vijandelijke linies luiden de klokken niet meer. Er spelen geen kinderen meer tusschen het gras, en de schoone plekjes natuur tusschen de grimmige Blockhausen van de Siegfried- linie en de kazematten van de Maginot- linie trekken geen bezoekers meer op de zonnige dagen van September. De dorpen aan de FranschDuitsche grens zijn ont ruimd. Er werd gemeld, dat ook in Luxemburg dorpen waren ontruimd, maar dit is niet het geval geweest. Wel is er eenige beroe ring gewekt, toen de Duitschers aan de in woners van het Luxemburgsche dorpje Schengen hebben medegedeeld, dat zij de brug over de Moezel in de lucht zouden la tenten vliegen, zoo gauw als zij de eerste Fransche soldaat in het dorpje zouden zien opduiken. Enkele inwoners, wier woning bij de rivier lag, hebben toen overhaast een andere woning opgezocht. Wat men vanaf de Luxemburgsche grens wel kan opmerken, zijn de troepenbewegin- karest aangekomen, welke bestaat uit ver scheidene deskundigen op economisch gebied. Zij zal met de bevoegde Roemeensche regeeringsorganen de loopende kwesties bespreken, die voortvloeien uit de Duitsch- Roemeensche economische en commer- cieele verdragen. In deze onderhandelingen, is bij de ver dragen voorzien. Ditmaal hebben zij vol gens het D.N.B. wel bijzondere beteeke- nis, omdat in den loop van den tijd is ko men vast te staan, dat veel technische kwesties moeten worden opgehelderd. ZUID-SLAVISCH—SLOW AAKSCHE HANDELSBESPREKINGEN MISLUKT. De onderhandelingen, welke door een Slowaaksche delegatie te Belgrado werden gevoerd voor den aankoop van graan en natuurlijke vetten, zijn mislukt. In welingelichte Slavische kringen wordt verklaard, dat de onderhandelingen voor al zijn mislukt op de kwestie der betaling, daar Slowakije geen deviezen heeft en de noodzakelijkheid bestaat voor Zuid-Slavië levensmiddelenvoorraden te vormen. Deze mislukking aldus Havas brengt de Slowaaksche regeering in een hachelijke positie, daar deze eenige dagen geleden ten einde de openbare meening in Slowakije gerust te stellen, had verklaard, dat twintig wagons vet uit Zuid-Slavië on derweg waren naar Slowakije. HULL OVER DE BLOKKADES. In een onderhoud met journalisten heeft de Amerikaansche minister Huil te ken nen gegeven, dat het incident van het tot zirtken brengen der „Athenia" voorzoover de Vereenigde Staten betreft, niet als ge sloten wordt beschouwd. Men verzamelt de verklaringen der overlevenden en de Brit sche admiraliteit en Amerikaansche amb tenaren werken tezamen aan het bijeen brengen van al het mogelijke bewijsmate riaal. Huil verklaarde verder, dat de Ameri kaansche regeering nog niet heeft vastge steld, of de Britsche en Duitsche blokka des effectief zijn. gen, aan de Fransche zijde. Duizenden kleurlingen zijn hier de laatste weken ge arriveerd. In de voorhoede van het Fran sche leger strijden dus de Fransche onder danen uit de koloniën. Van tijd tot tijd vinden er enkele ont ploffingen plaats, maar het zijn de driehoe kige torens, die de Duitschers hebben ge bouwd en die zij nu zelf in de lucht laten springen. Ook zijn er hier personen, die ge zien hebben, hoe Fransche vliegtuigen der tig meter boven de Duitsche linies vlogen, zonder bommen te werpen. Economische gevolgen. Luxemburg is maar een klein land. Het kan niet op zichzelf bestaan. De bodemrijk dommen kan het zelf niet „consumeeren" en dit heeft tot gevolg gehad, dat de hui dige crisis ook in Luxemburg merkbaar is geworden. Op den eersten September van 1939 hebben de industrieelen uit het rijke Esch-bekken gehoor gegeven aan de beve len van de Luxemburgsche regeering en zij hebben de productie met vijftig procent verminderd. Drie dagen per week wordt er nu gewerkt. Er is nog geen oplossing ge vonden voor het moeilijke probleem. Het Groot-Hertogdom komt op de zesde plaats van de landen, die ijzer en staal pro duceeren. Luxemburg wil neutraal blijven, maar hoe moet men deze neutraliteit opvat ten? In de zin, zooals Aitierika dit doet? Door aan geen enkele oorlogvoerende partij ijzer er. staal te leveren? Amerika kan dit doen. Het heeft in het eigen land een groote markt. De nadeelen zijn niet onoverkome lijk, maar voor Luxemburg is dit wel het het geval. Luxemburg kan zoo gemakkelijk onder den voet geloopen worden, dat ook het le veren aan beide oorlogvoerenden groote gevaren heeft. De toekomst is somber, maar men houdt het hoofd koel en rechtop. Voedingsmid delen zullen er genoeg kunnen worden aan gekocht in België, als do eigen voorraden niet voldoende zouden blijken. Maar zullen de arbeiders, als de moeilijke toestand blijft voortduren en de productie bijna ge heel stil gaat staan, over voldoende mid delen beschikken? Juist hierover heerscht ongerustheid in het gebied van Esch, van Petange, van Du- delange en van Redange. Reeds nu wordt er zoo zuinig mogelijk geleefd, en het is wel zeer waarschijnlijk, dat ook de Luxemburg sche regeering zal overgaan tot distributie kaarten. De stad Luxemburg is veranderd. Luxemburg, de stad der toeristen, is van aanschijn veranderd. Aan de bevolking zijn gasmaskers uitgedeeld. Roode pijlen wijzen in alle straten de weg aan naar de meest nabije bomvrije schuilplaats, waarvan Luxemburg er zestig bezit. In de straten ziet men zandzakken tegen de groote gebouwen als bescherming tegen luchtaanvallen. Des avonds spelen de or kesten nog in de restaurants, maar om 10 uur is volgens de verordening van de re geering het sluitingsuur gekomen. De deu ren van de localiteiten worden gesloten. In enkele oogenblikken valt de nacht over Luxemburg. En men wacht op don volgenden dag. Wat zal zij brengen? En met ontmoediging heeft men vernomen, dat deze somberheid gemakkelijk drie jaar zou kunnen duren. De economie van Luxemburg is ontredderd, het toeristenvervoer is bijna stopgezet, moeilijke tijden staan voor dit kleine schoone landje voor de deur.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 5