Wxvtóchau n&g, niet qmcMett
Duitsche detachementen teruggeslagen
Elders terreinwinst gemeld
Het begin van een
langen strijd?
Nederlandsch
stoomschip op een
mijn geloopen.
MAANDAG 11 SEPTEMBER 1939 30ste Jaargang No. 9436
Coid&eheGoii/ta/nt
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN it
Dit nummer bestaat alt
vier bladen.
Het besef begint langzamerhand door te
dringen, dat wij aan het begin staan van
een langdurigen oorlog.
De EngeLsche regeering heeft gisteren
bekend gemaakt, dat zij zich heeft inge
steld op de basis van de veronderstelling,
dat de oorlog drie jaren of langer zal du
ren,
Dat wordt algemeen beschouwd als het
antwoord van Engeland op de redevoering
welke Goering Zaterdag heeft gehouden.
De „Times noemt deze rede plomp en on
rustig en schrijft, dat zij beoogde, „de
Westersche mogendheden te verlokken tot
een oneervollen vrede, nadat de misdaad
jegens Polen was gepleegd. Het nationaal-
socialistische Duitschland van 1939 heeft
zich schuldig gemaakt aan dezelfde blun
der als het Duitschland van den keizer in
1914."
De Zondagsbladen leggen er eensgezind
den nadruk op, dat de oorlog tegen het
Hitleriaansche Rijk tot het einde toe ge
voerd zal worden, dat het voor Hitier nut
teloos is, aangenomen dat hij zoo snel als
hij verwacht met Polen gereed zal komen,
den vrede in het Westen aan te bieden.
Want het wordt algemeen verwacht, dat
binnenkort een vredesvoorstel zal worden
gedaan, waarschijnlijk door tusschenkomst
van Mussolini. Frankrijk en Engeland ver
wachten het, beide zullen hetzelfde ant
woord geven: „Geen enkele vrede is mo
gelijk zonder vernietiging van het Hitleris-
rne en de heerschappij van het brute ge
weld."
Ook de Fransche bladen leveren com
mentaren op de rede van Goering.
„De meest opmerkelijke kant van deze
redevoering, schrijft de „Petit Parisien",
is wellicht, dat Goering tot zijn Duitsche
toehoorders sprak alsof de oorlog aan het
Westelijk front nog niet was begonnen. Hij
maakte alleen melding van de onwrikbare
divisies achter de onneembare versterkin
gen. Deze verwarde taal bewijst, dat de
Duitschers achter het front er nog onwe
tend van zijn, dat het Fransche leger zich
een zegevierenden weg baant tusschen
Moezel en Rijn."
Te Washington wordt de rede van Goe
ring algemeen uitgelegd als een bewijs,
dat de Duitsche regeering nog niet de
hoop op een localiseering van den noorlog
met Polen heeft opgegeven en cr nog niet
van overtuigd is, dat Frankrijk en Enge
land vastbesloten zijn de wereld te bevrij
den van een regime, dat Europa tracht te
te overheerschen door geweld en intimi
datie.
In diplomatieke kringen te Washington
beschouwt men de rede van Goering als
een tactische fout, omdat zü voorbarig
onthult wat de volgende Duitsche manoeu
vre zal kunnen zijn, als Hitier het oogen-
blik acht gekomen. Indien dat werkelijk
de bedoeling der Duitsche leiders is, ge
looft men hier vrijwel algemeen, dat de
geallieerden zullen weigeren, omdat aan
vaarding van hun kant gelijk zou staan
met een definitief zwichten voor de Hit
leriaansche hegemonie, die zij willen ver
nietigen.
Inmiddels heeft ook Canada Duitschland
den oorlog verklaard. Het was nauwelijks
anders te verwachten. Het geheele parle
ment heeft zich dan ook unaniem achter
de regeering van dit Britsche Dominion
geschaard.
Wat de krijgsbedrijven betreft, valt nog
altijd weinig nieuws te melden van het
Westfront. De oorlog is daar nu een week
oud, maar uit de laconieke Fransche com-
muniqué's valt niet af te lezen, hoever de
Fransche legers gekomen zijn met hun
„zegevierenden opmarsch tusschen Rijn en
Moezel."
In het Oosten gaat de Duitsche opmarsch
thans iets minder snel. Warschau, dat
reeds Vrijdag heette te zijn ingenomen,
bevindt zich nog steeds in Poolsche han
den en naar verluidt, zouden de al te haas-
fig opgetrokken Duitsche detachementen
terug geworpen zijn.
Het Poolsche front nadert thans langza
merhand een lijn, waarop het zoo kort mo
gelijk, is en verwacht mag worden, dat nu
grooter tegenstand door de Duitschers zal
moeten worden overwonnen.
ROEMEENSCHE POLITIE NAAR DE
GRENS
BOEKAREST, 11 September (A.N.P.).
Twee speciale treinen met gewapende poli
tiebeambten zijn naar de grens gezonden.
Het verluidt, dat de Roemeensche autori
teiten de vluchtelingen op sympathieke
wijze zal behandelen.
De „Timpul" schrijft dienaangaande:
„Het lijden van Polen vindt bij ons een na
tuurlijke sympathie. Als goede buren zullen
wij al het mogelijke doen om het lot van
deze uitgeworpenen te verlichten".
De Poolsche hoofdstad
zwaar gebombardeerd
MEDEDEELING VAN DE RADIO.
Het Poolsche Telegraafagentschap meldt,
dat Zondagavond te 23.30 uur het radio
station Warschau heeft meegedeeld, dat
Duitsche detachementen uit de omgeving
van de hoofdstad zijn teruggeslagen.
De Duitsche krijgsgevangenen, die zijn
gevangen genomen tijdens de gevechten
rondom Warschau, verklaarden niets te
weten van den oorlog, die bestaat tus
schen Duitschland eenerzijds en Frankrijk
en Engeland anderzijds.
Kolonel Lipinski, chef van den staf van
het garnizoen van Warschau, heeft Zon
dagavond te 22 uur voor den zender van
Warschau verklaard: „Warschau beleeft
moeilijke dagen. Sedert vijf uur vanmor
gen duren de vijandelijke luchtaanvallen
voort. Bij den eersten aanval werd een
Duitsch verkenningsvliegtuig neergescho
ten. Er waren in den loop van den dag
veertien luchtaanvallen, waaraan zeven
tig Duitsche bommenwerpers deelnamen,
van welke vijftien werden neergeschoten
in de straten van Warschau en in de om
geving van de hoofdstad".
De burgemeester van Warschau Skar-
zynski, heeft Zondagavond te 21.30 uur
een rede gehouden voor den radiozender
Warschau, waarin hij constateerde, dat de
vijandelijke aanvallen in de richting van
de hoofdstad waren afgeslagen. Hij con
stateerde, dat de Duitschers de dichtstbe
volkte wijden bombardeeren, waar uitslui
tend burgerbevolking woont. Niets kon zijn
overtuiging doen wankelen, dat de eind
overwinning zou zijn aan Poolsche zijde,
aan de zijde van vrijheid en gerechtig
heid. De heldhaftige houding van de be
volking van Warschau en van de strijden
de troepen laat daaromtrent geen twijfel.
Op een oproep van den chef der verde
diging, hadden de bewoners van Warschau
en de boeren uit den omtrek de groote toe
gangswegen gebarricadeerd in de richting
Zuid-west en West. Warschau put voor
zijn verdediging geen voordeel uit de aan
wezigheid van heuvels en dalen, welke de
verdediging van Madrid zoo doeltreffend
maakten. Niettemin stuiten de vijande
lijke colonnes hier op groote moeilijkhe
den.
De Duitsche troepen bedreigen War
schau slechts van den weg van Rawa-
Moszczonow en langs de spoorlijn Skier-
newice-Grodzisk. In het Noorden is de
Duitsche opmarsch op de lijn Narew-Boeg
tot staan gebracht.
DE ZETEL DER POOLSCHE REGEERING
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit
Riga:
„Berichten, volgens welke de Poolsche
regeering met het oog op den snellen op
marsch der «Duitsche troepen niet lang
meer te Loeblin zou blijven, worden be
vestigd door het bericht, dat vijftien bui-
tenlandsche diplomatieke vertegenwoordi
gingen van Loeblin naar Krzenienice
tusschen Rowno en Trnopol verhuisd
zijn. Daar Loeblin tot oorlogsgebied ver
klaard is, zal ook de Poolsche regeering
de stad verlaten en naar Krzenienice
gaan".
HET DUITSCHE
OORLOGSCOMMUNIQUE.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakte gisteren bekend:
Tusschen het gebergte en den bovenloop
van de Weichsel zetten de Duitsche strijd
krachten de achtervolging van den versla
gen vijand in Oostelijke richting voort. In
den grooten Weichselbocht tusschen San-
domierz en Kutno heeft de snelle door
braak der gemotoriseerde en pantsertroe
pen tot aan de Weichsel groote successen
ingezet. Deelen van talrijke Poolsche divi
sies zijn rond Radom van de Weichsel af
gesneden en omsingeld'. Evenzoo i den uit
het gebied Skierniewice, Sochaczew, Kutno
naar het Oosten dringenden vijand, de
terugtocht over de Weichsel bij Warschau
gesneden en omsingeld. Evenzoo is den uit
gerdeelen, waarmede nog felle gevechten
aan den gang zijn, zal in de eerstvolgende
dagen voltrokken worden.
De in het Npordelijke Polen aan beide
kanten van de Weichsel oprukkende Duit
sche strijdkrachten hebben de streek ten
Westen van Wloclawek en ten Noorden
van Plock bereikt. Ten Noordoosten van
Warschau hebben de Duitsche troepen aan
den Zijdelijken over van de Boeg vasten
voet gekregen. Rondom Lomza en ten Oos
ten daarvan wordt nog gestreden.
Het luchtwapen heeft de van Warschau
naar het Oosten en Zuidoosten leidende
wegen en spoorwegen met bomaanvallen
geblokkeerd en de in dit gebied nog aan
wezige resten der Poolsche grondwerken
aangevallen. Bij een optreden tegen Lublin
werden door een gemengde groep bombar-
dements- en vechttoestellen zeven Poolsche
vliegtuigen bij een luchtgevecht neerge
schoten, terwijl acht Poolsche vliegtuigen
op den grond door neergeworpen bommen
zwaar beschadigd werden. Ter ondersteu
ning van het leger vielen groepen vliegers
in het gebied rond Radom, benevens tus
schen de Narew en de Boek met effect in
den stryd.
Lodz bezet.
Naar door het opperbevel van de Duit
sche weermacht op 9 September werd ge
meld, is Lodz in den loop van Zaterdag
door Duitsche troepen bezet.
HET POOLSCHE LEGERBERICHT.
6
Het tiende legerbericht van den Pool-
schen generalen staf, dat op 10 September
te 23 uur per radio werd uitgezonden,
luidt:
„De Duitsche luchtmacht zette haar ac
tiviteit voort en voerde den geheelen dag
bombardementen uit. In de streek van
Suwale en langs de rivier Birbrze is de
toestand onveranderd gebleven. De ge
vechten worden voortgezet in de streek
van Ostrowiec, Mazowiecke en in de om
geving van de Boegs De vijand werd uit
de omgeving van Warschau teruggeworpen.
Ten Westen van de Weichsel is de activi
teit van vijandelijke gepantserde afdeelin-
gen waargenomen. In het Zuiden duren
de gevechten ten Westen van San voort.
HITLER INSPECTEERT DE KRIJGS
OPERATIES
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit het
hoofdkwartier van den Führer:
„Nu de militaire operaties in het Corri-
dorgebied als beëindigd beschouwd kun
nen worden heeft zich de Führer naar de Si-
lezische legergroep begeven, die den op
marsch in Noordoostelijke richting over
Tschenstocahu, Kielce, en Konskie over Ra
dom en verder in de richting van Warschau
heeft uitgevoerd. Hoezeer de Polen door
den geweldigen stootkracht van het Duit
sche leger eenvoudig uiteen zijn gerukt, be
wijst het feit, dat drie Poolsche generaals,
nl .de commandanten van de derde, de ze
vende en de negentiende Poolsche divisie
in de laatste dagen gevangen genomen kon
den worden. De divisiegeneraal van de ne
gentiende divisie kwam juist bij zijn troe
pen aan en was uit zijn auto gestapt toen
ook reeds een Duitsche panserformatie ver
scheen en hem en zijn staf gevangen nam.
De Führer heeft in het gebied Kielce
Radom, in het Westen waarvan de Weich
sel verscheidene Poolsche divisies, die wel
dra ontbonden zullen zijn, gevangen houdt,
een vlucht langs het front gemaakt. De
vlucht ging eerst over de eerste strijdposi-
ties van een week geleden en vervolgens
op duizend meter hoogte over de wegen
waarlangs de verslagen Poolsche legers te
rugtrokken. In het midden van het gebied
van Radom landde het vliegtuig van den
Führer op een groot stoppelveld, waarvan
een ideaal vliegveld is gemaakt.
De verdere vlucht van Hitier voerde in
de richting van Warschau tot de plaats,
waar de Poolsche doorbraakpogingen van
de Westelijk van Warschau ingesloten divi
sies evenals de wanhopige pogingen van
de in het gebied van Radom vastgezette
Poolsche troepen in het concentrische vuur
van de Duitsche artillerie en panserdivisies
blbedig mislukken. Laat in den middag
keerde Hitler van een Poolsch vliegveld,
waar thans Duitsche jagers, bombarde
mentsvliegtuigen en gevechtsvliegtuigen
staan opgesteld, naar zijn hoofdkwartier
terug.
DE STEMMING IN POLEN
Een speciale correspondent van Reuter,
die na een reis van drie dagen van War
schau in Roemenië is aangekomen, heeft
een levendigen indruk van den oorlogstoe
stand in Polen gekregen. Hij vertelde, dat
de reis was gekenmerkt door voortdurende
luchtaanvallen, alarmeeringen en een haas
tig vluchtèn in de schuilplaatsen om zich
te beveiligen tegen laagvliegen de toestellen.
De vriendelijkheid en gastvrijheid der Po
len was overal opmerkelijk. Het onverwacht
snelle oprukken van den vijand heeft de
Polen beproefd, doch niet ontmoedigd. Zij
Onze neutraliteit
Nederland wil te midden der oorlog
voerenden zijn neutraliteit handhaven.
En het geeft daarvan blijk op ondubbel
zinnige wijze.
Het Nederlandsche volk is ook inder
daad niet oorlogszuchtig, tegen welk ander
volk dan ook.
Het Nederlandsche volk is werkelijk
vredelievend.
Ieder Nederlander is er van overtuigd,
dat de oorlog had kunnen worden voor
komen, als er bij alle partijen voldoende
moreele kracht aanwezig was geweest.
En ieder Nederlander wil nog doen,
alles, wat hij zou kunnen doen, om den
oorlog in duur en omvang te beperken.
Dat Nederland zijn neutraliteit strikt be
waart, is een plicht.
En ieder Nederlander moet de regeering,
die zélf zich dezen plicht wel zéér diep en
zéér levendig bewust is, steunen in de
uitoefening ervan.
Wij hebben diep medelijden met de
slachtoffers van den oorlog, van wélk natio
naliteit dezen ook zijn! 't Zijn alle onze
mede-menschen, met wier lijden en leed
wij mee-leven, mee-voelen.
Dat isgeen sentimentaliteit. Dat is
christenplicht; dat zijn gevoelens, die in
iederen Christen moeten leven.
Deze gevoelens kunnen 't ons ook ge
makkelijker maken, de van ons vereischte
neutraliteit te beoefenen. Krachtens de
beleving van de christelijke leer hebben
wij geen haat tegenover onze m e d e-
mensch en
Om ons het bewaren van de neutraliteit
gemakkelijker te maken, is het ook wel
zeer gewenscht, de verhalen, speciaal de
verhalen over oorlogs-gruwelen, die van
beide kanten van de zijde der oorlog
voerenden worden gedaan, „onder voorbe
houd" te aanvaarden. Er wordt in oorlogs
berichten nu eenmaal zelden of nooit heel
consciëntieus waarheid gesproken!
Nederland is en blijft te midden der
oorlogvoerenden neutraal. Dat is ons aller
oprecht verlangen!
zijn allen trotsch op hun leger, dat tegen
een overweldigende overmacht strijdt en
allen zijn overtuigd van een overwinning
der geallieerden in het Westen. De ambas
sades van Engeland en Frankrijk, die Dins
dag waren aangekomen in de tijdelijke
hoofdstad bij Loeblin, vernamen vrijwel on
middellijk, dat deze plaats onhoudbaar
was. Zij kregen opdracht te verhuizen naar
een niet genoemde plaats in de moerassen
van Pinsk. Toen ik, aldus de Reuter-cor-
respondent, de laatste Poolsche stad voor
de grens, bereikte, hoorde ik het laatste
luchtalarm, hetgeen er op wees, dat de
Duitsche luohtmacht tot aan de Roemeen
sche grens opereert. Het grootste deel der
bemanning van de Duitsche vliegtuigen is
zeer jong, zooals ook by de Duitsche troe
pen te land het geval is.
HET FRANSCHE LEGERBERICHT.
Kan het nog korter?
PARIJS. 11 Sept. (A. N. P.). Het leger
bericht van den ochtend van den llden
September luidt:
Onze troepen hebben plaatselijke vor
deringen kunnen maken.
HET DUITSCHE LEGERBERICHT
BERLIJN, 11 September (A.N.P.) Het
opperbevel der Duitsche weermacht maakt
bekend:
De groote slag in Polen nadert zijn hoog
tepunt: de vernietiging van het Poolsche
veldleger ten Westen van den Weichsel.
Terwijl in Zuid-Polen de zich taai verwe
rende tegenstander over den San werd te
ruggedrongen en de overgang over de ri
vier in den sector Sano Jawornik Polski, bij
Radymno en Jaroslaw werd bezet, begon
nen de in de verschillende gebieden inge
sloten troepen de wapens neer te leggen.
Overal werden pogingen der ingesloten
troepenafdeelingen door te breken, verhin
derd.
Het is na harden stryd om de Poolsche
versterkingen aan den Narew gelukt by
Nowgorod en Wizna brughoofden te vor
men aan den Zuidelijken oever.
Poolsche artillerie van ieder kaliber heeft,
van de Oostelijke deelen van Warschau uit,
het vuur geopend op onze zich in het Wes
telijk deel der stad bevindende troepen.
De insluiting van de Poolsche oorlogs
haven Gdingen werd voortgezet.
Neustadt en Putzig bevinden zich in
Duitsche handen.
Zeestrijdkrachten ondersteunen het op-
ALLE TWEE-EN-TWINTIG
OPVARENDEN GERED.
KOPENHAGEN. 11 Sept (A. N. P.).
Uit Thisted wordt gemeld, dat elf le
den van de bemanning van het Neder
landsche s.s. „Mark", afkomstig uit
Rotterdam, in een reddingsboot te Vo-
rupoer zijn aangekomen.
Zij deelden mede, dat de „Mark"
Zaterdagmiddag op weg van Finland
naar Nederland op 'n mijn Ls geloopen
en gezonken. De bemanning, die uit
twee-en-dertig koppen bestond, begaf
zich in de beide reddingssloepen. Zij
voeren tot gisteravond in eikaars nabij
heid.
Een motorreddingseboot uit Klit-
moelicr en reddingsbooten uit Voru-
poer en Lyngby zochten daarop naar
de andere boot, welke zij hedenoch
tend op eenlge kilometers afstand van
de kust van Lyngby vonden. In deze
boot bevonden zich de andere elf leden
der bemanning.
Alle twee-en-twintig schepelingen
waren uitgeput door de vermoeienis
sen, welke zij hebben uitgestaan gedu
rende den langen tocht in reddingsboo
ten.
De kapitein van de „Mark", de beer
A. G. van Dam, en de eerste officier,
de heer J. Vinke, werden tengevolge
van de mijnontploffing gewond. Zij
bevinden zich onder geneeskundige
behandeling.
De „Mark" behoort aan de N. V. Hout
vaart, firma Vinke en Co. te Rotterdam.
Het sohip meet bruto 1514 ton en werd in
1930 gebouwd.
DE RAMP VAN Hr. Ms. „WILLEM VAN
EWIJCK".
Rouwbeklag van de Koningin en den
Minister van Defensie.
De Minister van Defensie hoeft namens
de Koningin hoogstderzelver rouwbeklag
overgebracht aan de nagelaten betrekkin
gen van de bij de ramp van Hr. Ms. „Wil
lem van Ewijck" omgekomen opvarenden.
Bovendien heeft de Minister persoonlijke
brieven van deelneming aan de nagelaten
betrekkingen gericht.
Begrafenis der slachtoffers.
Naar wij vernemen zal morgen, Dinsdag,
op de algemeene begraafplaats te Huisdui
nen bij den Helder de teraardebestelling
plaats vinden van het stoffelijk overschot
van twee der geredde, maar kort daarna
overleden slachtoffers van de ramp van
den mijnenveger „Wilem van Ewyck", na
melijk het stoffelijk overschot van deri
commandant van den mijnenveger, den
luitenant ter zee eerste klasse J. E. ten
Klooster en van den luitenant ter zee der
derde klasse der Koninklijke Marinereser
ve G. Anema. De beide andere slachtoffers,
wier stoffelijk overschot eveneens in het
Marinehospitaal te Den Helder was aan
gebracht, de adjudant-onderofficier machi
nist B. C. de Bruyn en de bediende-zee-
milicien J. Bosch zullen elders begraven
worden, respectievelijk te Rotterdam op de
begraafplaats Crooswijk, vertrek begrafe
nisstoet 13 uur van Van Meekerenstraat 84
Rotterdam en op de algemeene begraaf
plaats te Apeldoorn, vertrek 13 uur vanaf
de ouderlijke woning, Staalweg 32. Apel
doorn.
treden van het leger door een succesrijke
beschieting van Poolsche batterijen en van
de oorlogshaven Gdingen.
Het luchtwapen heeft de wegen en spoor
lijnen ten Oosten van Warschau en in de
gebieden van Lemberg en Lublin—Chclm
herhaaldelijk aangevallen en de zich aldaar
bevindende colonnes en troepentransporten
verslagen. Te Lemberg werd het station-
West verwoest.
Aan het Westelijk front
In het Westen werd het ontruimde vlieg
veld van Saarbrücken door Fransche artil
lerie beschoten. Boven het Duitsche gebied
werden drie Fransche vliegtuigen omlaag
geschoten.
