9e- Ccid6cli£0oti/Y<MU
Tusschen Maginot- en
Siegfriedlinie
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Het voorzichtige
contact
Aan het tront van Rijn en Moezel
VRIJDAG 8 SEPTEMBER 1939
30ste Jaargang No. 9434
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag 2»
Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaat alt
vier bladen.
Bij gebrek aan gegevens over de krijgs
operaties in het Westen begeven de Fran-
echen en Engeische bladen' zich in be
schouwingen over het vaste voornemen der
beide regeeringen om door te zetten.
De aanleiding tot deze herhaalde ver
zekeringen ligt voor de hand. Het is de ge
dachte, voortgekomen uit de weinige ac
tiviteit van het front, dat men het na de
verovering van Polen met Duitschland op
een accoordje zal gooien.
Zoo schrijft het Fransche dagblad „Le
Journal":
„Duitschland maakt geen geheim van
zijn voornemens. Zijn propaganda tracht
<fen indruk te verspreiden, dat, indien Po
len snel verpletterd is, een algemeen con
flict kan worden tegengehouden en de
kwestie spoedig geregeld kan worden op
grondslag der Duitsche grenzen in het Oos
ten van vóór 1914. Het valt moeilijk aan te
nemen, dat de landen, waarop Berlijn re
kent, om die berekening te begunstigen,
zich daartoe zullen leenen. Het gevoel van
eer van Engeland en Frankrijk toont ten
stelligste aan, dat nu de strijd begonnen
is, hij tot het einde zal worden voortge
zet."
De Engeische bladen wijzen ii\. hun com
mentaren op de rede van Chamberlain in
het Lagerhuis, eveneens op den geest van
vastberadenheid in Engeland, de Domi
nions en de bondgenooten, die besloten
zijn te strijden tot de overwinning voor de
rechtvaardige zaak.
De Engeische bladen meenen, dat de
vredesvoorstellen van Hitier slechts een
list kunnen zijn om het nationaal-socialis
me een oogenblik van respijt te geven, ten
einde nieuwe aanvallen voor. te bereiden.
De diplomatieke correspondent van de
„Times" schrijft:
„Wanneer het erom gaat den aanval te
weerstaan, is de oorlog ondeelbaar, er zijn
cp het oogenblik geen twee oorlogen, zoo
als de Duitschers beweren. Er is er maar
één, die op twee fronten gevoerd wordt.
De Engeische en Fransche legers ont
plooien thans hun kracht in het Westen.
De vijandelijkheden zullen pas gestaakt
worden, wanneer het Hitlerdom omverge
worpen is en Polen al zijn rechtmatige ge
bieden terug heeft."
De diplomatieke redacteur van de „Man
chester Guardian" schrijft:
„Het is duidelijk, dat Duitschland in de
eerste plaats Polen wil wegwerken, om zich
daarna te keeren tegen Roemenië en de
Westelijke mogendheden. Zelfs ingeval de
Polen nog meer gebied zouden moetën
prijsgeven, zullen zij alle verloren terrein
terugkrijgen, indien de oorlog in het Wes
ten voor Duitschland ongunstig uitvalt."
Maar ondanks alle verzekeringen blijft de
vraag open, waarom er dan zoo weinig ge
beurt aan het Westelijk front.
Als antwoord daarop herinnert de „Pe
tit Parisien" eraan, dat het begin van den
oorlog van 1914 een bewegingsoorlog was,
terwijl het thans, en wellicht voor langen
tijd, om een vestingoorlog gaat. Wij moe
ten toegeven, zoo vervolgt het blad, dat
hoewel onze Maginotlinie beschouwd wordt
als onoverkomelijk, dit met de Siegfried-
linie evenzeer het geval is. Evenwel, is
de Duitsche organisatie geschied in een be
trekkelijk kort tijdsbestek, terwijl wij er
jaren over gedaan hebben. Men mag
derhalve gelooven, zooals sommigen van
onze groote deskundigen doen, dat de Sieg-
friedlinie zwakke punten kan bieden. De
onophoudelijke actie, waaraan zij door on
ze formaties sedert twee dagen wordt bloot
gesteld, en die nog voortduurt, is in staat
te onthullen of deze zwakke punten inder
daad aanwezig zijn. Laat men geen oor-
logsbulletins verwachten, die te vergelij
ken zijn met die uit het begin van den
vorigen oorlog. Onze groote militaire chefs
kunnen niets ondernemen zonder zich van
öe mogelijkheden rekenschap te hebben
gegeven.
Het komt dus hierop neer, dat de Fran
schen voorzichtig zitten te peuteren aan
de Siegfriedlinie om te kijken of er ergens
een zwakke plek zit. Bij Saarbrücken
schijnen zij zoo'n plek gevonden te hebben,
maar de Duitschers laten, blijkens het le-
gerbericht, in allerijl versterkingen aan
rukken.
Inmiddels gaat de Duitsche opmarsch in
Polen voort. En wel zoo snel, dat het een
wedstrijd schijnt te worden, wie het hard
ste kan loopen. De Duitschers hebben zelfs
een Poolschen generaal weten te pakken,
wat erop wijst, dat de Poolsche terugtocht
niet overal even ordelijk verloopt.
De Franschen dringen door
In de richting van
Saarbrücken
DE DUITSCHERS VERSTERKEN ZICH IN
AULERUL.
Het achtste Fransche oorlogscommuniqué
gedateerd 7 September des avonds luidt:
Aan het front tusschen Rijn en Moezel
wordt de vijand tegenover ons versterkt.
Men meldt er de aankomst van nieuwe
troepen uit het binnenland van Duitsch
land.
£en bijzondere correspondent van de
„Giornale d'Italia" te Luxemburg bericht
telefonisch aan zijn blad, dat tot nu toe
geen aanduidingen bestaan over een
Fransch offensief op de Duitsche stellin
gen in de nabijheid van het Groot-Hertog
dom.
Hij bericht verder, dat in het Moezelge
bied nabij de grens van Duitschland en
Luxemburg, Fransche gekleurde troepen
zijn geconcentreerd, die vermoedelijk de
Duitsche stellingen op dit punt zullen moe
ten aanvallen.
Naar „United Press" uit Parijs meldt,
worden reeds sterke Britsche afdeelingen
naar Frankrijk overgebracht.
De Fransche troepen, gesteund door een
groot aantal vliegtuigen en omstreeks 600
tanks, zouden op sommige punten 11 K.M.
over de Duitsche grens zijn gedrongen en
reeds den rand van sommige steden in het
Saarbekken heben bereikt. Het verst moe
ten zij opgerukt zijn in de richting Saar
brücken. Zwaar geschut zou de Duitsche
linies bombardeeren ten einde de Fran
schen in staat te stellen hun vorderingen
te consolideeren. Tot dusver bleef echter
de actie beperkt tot het „niemandsland"
tusschen de Maginot- en de Siegfried-li-
nie, welk gebied de Franschen hebben ge
zuiverd van Duitsche machinegeweer-nes
ten. De bedoeling dezer operaties is, het
Fransche front voldoende soepelheid te ge
ven met het oog op de verdere actie.
Saarbrücken schijnt geheel geëvacueerd
te zijn en ook in andere steden en dorpen
in het Saargebied zouden de Duitsche auto
riteiten bezig zijn met evacuaties van vrou
wen en kinderen naar Coblenz, Keulen,
enz.
De treinen zijn overvol met meer dan
dertig personen in eiken coupé.
De autoweg van Keulen naar Saar
brücken is voor gewoon verkeer gesloten,
terwijl eindelooze convooien soldaten, ge
weren en bouwmateriaal naar de Saar
gaan.
Het passagiersverkeer op de spoorwegen
is hier gestaakt.
De Gestapo in het Saardistrict heeft hon
derden menschen in arrest gesteld, bij wie
eenige mijn-eigenaren, die van pro-Fran-
sche sympathieën worden verdacht.
WAAR DE LEGERS ELKANDER
ONTMOETEN.
Naar aanleiding van den korten en wei
nig zeggenden inhoud der Fransche leger-
communiqué's schrijft Havas, dat deze
communiqué's inderdaad een record zijn
van laconisme.
En bij gebrek aan andere gegevens wijdt
het persbureau zijn aandacht aan de streek
waar de legers contact met elkander heb
ben.
De streek is bekend, de décors zijn be
roemd. Het is nog geen twee maanden ge
leden, dat Duitschland in alle bioscopen ter
wereld verschillende beelden liet vertoonen
van de Siegfried-linie.
Wat de Maginot-linie betreft, deze dient
als model voor alle militaire versterkingen,
die sedert een tiental jaren in Europa zijn
gebouwd De Siegfried-linie is een haastig
antwoord op de Maginot-linie. Zij liggen
aan weerskanten van den Rijn, loopen aan
vankelijk parallel, doch gaan vervolgens
uit elkaar ter hoogte van de uitvloeiing
van de Lauter aan den linker-Rijnoever.
De Maginot-linie blijft de Fransche
grens volgen, terwijl de Siegfried-linie zich
er van verwijdert, zonder daarom den
loop van den Rijn te volgen, die een na
tuurlijke grens en een natuurlijke ver
dediging vormt De Maginot-linie maakt
een rechten -hoek, terwijl de Siegfried
linie eenigszins een stompen hoek vormt.
Derhalve kunnen de tegenover elkaar lig
gende verdedigings-linies en aanvalsbases
in twee deelen verdeeld worden. In de
eerste plaats het Rijndal, in het algemeen
loopende in de richting Zuid-Noord over
afstand van ruim 170 K.M. van het
Zwitsersche Bazel tot de samenvloeiing
van Lauter en Rijn, en in de tweede plaats
het gebied tusschen Rijn en Moezel, ge
noemd in het vorige communiqué, waar
de staatskundige grens dwars door een
afwisselend terrein loopt in de richting
Oost-West, over ruim 180 K.M.
Ten Westen van de Moezel begint het
neutrale Groot-Hertogdom Luxemburg.
De eerste oorlogsoperaties spelen
zich dus af binnen een driehoek, waar
van de zijden een lengte hebben van
350 K.M. en waarvan de top gevormd
wordt door de samenvloeiing van
Rijn en Lauter op 15 K.M. afstand
van de groote Duitsche stad Karls
ruhe.
Het Rijnfront wordt aan een kant be
grensd door Elzas-Lotharingen over een
breedte van ongeveer 60 K.M. en be-
heerscht door de glooiende helling, waar
op zich de' wijnbergen uitstrekken van de
broemde Elzasserwijnen, en door de be-
boschte bergen van de Vogezen, de be
kende „ballons", bergen met afgeronde
toppen. Aan den anderen kant stijgt het
Rijndal naar het bergmassief van het
Zwarte Woud. Aan beide kanten liggen
de steden, met uitzondering van Straats
burg, niet direct aan de oevers van de
rivier, welke doorsneden zijn met dood-
loopende zijtakken en die verder bedekt
zijn met steenen en daardoor onvrucht
baar zijn.
Talrijke boschjes en bosschen benemen
vooral aan Fransche zijde het uitzicht
Bruggen zijn zeldzaam en de rivier is
breed, terwijl overigens bij den oorlogs
toestand eventueele bruggen toch ver
nield zouden zijn.
Van Noord naar Zuid loopen door de
zen streek wegen en een spoorweg, die
thans onder het vuur der Fransche kanon
nen liggen. Langs den loop van den Rijn
zijn in de onmiddellijke nabijheid van
den oevere versterkingen gebouwd, die
als vooruitgeschoven bastions der verde
digingslijn zijn bedoeld.
Deze versterkingen liggen nauwelijks
onder den grond door geologische oorza
ken. Het Rijnwater vloeit tusschen de
keibeddingen op nauwelijks zes meter
diepte.
Aan den Franschen kant vindt men be
tonnen kazematten voorzien van vele
automatische vuurwapenen, waarvan het
flankvuur het oversteken van den rivier
met pontons of zelfs met gepantserde
sloepen onmogelijk maakt. Aan Duitsche
zijde had men dezelfde bedoeling maar
door de haast, waarmee men daar de ver
sterkingen heeft gebouwd, is dat op ver
keerde wijze geschied en heeft men fou
ten gemaakt toen den vorigen winter de
Rijn plotseling begon te wassen. Ver
scheidene blokhuizen liepen onder water
voordat het beton was gedroogd en pio
niers moesten met dynamiet verschillen
de bouwsels weer vernielen en vervan
gen door nieuwe constructies, waarvan
de betonnen muren ostentatief zichtbaar
zijn aan den Franschen oever. Bovendien
is de Duitsche oever lager dan de Fran
sche.
Van de samenvloeiing van Rijn en Lau
ter af scheiden zich de Maginot-linie en
Siegfriedilnie. De eerste volgt nauwkeu
rig de grens, doch de tweede wijkt daar
van af, zonder evenwel den Rijn te vol
gen. Er blijft dus een groote ruimte over,
waarbinnen de vijandelijkheden zijn be
gonnen. De Maginot-linie steunt op de la
ge bergkammen van de Vogezen, die zich
in Duitsche richting voortzetten in het
Harzgebergte.
Engeland verbiedt
groenten-invoer.
ONTHEFFING IS ECHTER MOGELIJK
De directie van den landbouw deelt
mede. dat blijkens telegrafisch bericht
van den rijkslandbouwconsulent te
Londen de invoer in Groot-Brittannië
is verboden voor:
Geslacht pluimvee, worst in blik,
versoh fruit met uitzondering van ap
pelen en peren, versche groenten met
uitzondering van aardappelen, tomaten
en uien, gedroogde groenten, behalve
droge peulvruchten, pickles, sauzen,
grenten in blik, behalve tomaten in
blik.
Eveneens is verboden de invoer van:
afgesneden bloemen en snijgroen,
alle boomen, struiken, planten, bene
ven i bloembollen, wortelstokken, knol
len en andere wortelgewassen.
De board of trade kan ontheffing
van vorenbedoelde invoerverboden ver
leen en.
VERKENNINGSVLUCHTEN BOVEN
DUITSCHLAND.
LONDEN, 8 Sept. (A. N. P.) Volgens een
verklaring van het ministerie van voor
lichting zijn vanochtend vroeg voor den
vierden keer met succes verkenningsvluch
ten boven Duitschland gemaakt door vlieg
tuigen van de koninklijke luchtstrijdkrach
ten, die ditmaal boven een deel van Noord-
Duitschland 3Y, millioen exemplaren heb
ben uitgestrooid van de waarschuwing aan
het Duitsche volk.
Aan dit bericht wordt toegevoegd, dat,
evenals de vorige malen, alle vliegtuigen
veilig in hun basis zijn teruggekeerd.
DE PLANNEN VAN DEN HERTOG EN
DE HERTOGIN VAN WINDSOR.
LONDEN, 8 Sept. (A. N. P.). Reuter ver
neemt, dat hoewel hun plannen nog niet
definitief zijn, verwacht wordt dat de her
tog en de hertogin van Windsor binnen
kort naar Engeland terugkeeren.
DE ONDERGANG VAN DE „MANAAR"
LISSABON, 8 Sept. (A. N. P.). Ver
scheiden leden van de bemanning van het
Britsche vrachtschip „Manaar" worden
volgens mededeelingen van overlevenden,
die na de torpedeering van het schip door
een Portugeesoh stoomschip aan land zijn
gebracht, vermist. De overlevenden heb
ben verklaard, dat de „Manaar" zonder
voorafgaande waarschuwing door een
duikboot werd getorpedeerd en tot zinken
gebracht, terwijl de bemanning probeerde
de reddingbooten uit te zetten.
Andere leden der bemanning van de „Ma
naar" waarvan een doode en drie gewon
den, zijn door het Nederlandsche stoom
schip „Mars" aan land gezet.
HET FRANSCHE LEGERBERICHT.
PARIJS, 8 Sept. (A. N. P.). Legerbericht
nummer negen van 8 September des mor
gens luidt:
„Wij hebben plaatselijke vorderingen ge
maakt van wisselende beteekenis, en op
sommige punten onze positie aanmerke
lijk verbeterd."
DUITSCH VLIEGTUIG BESCHOTEN.
BERLIJN, 5 Sept. (A. N. P.). Het Duit
sche Nieuwsbureau meldt: Gisteren vloog
een Duitsch vliegtuig nabij Warschau bo
ven een Poolschen hospitaaltrein. Daar
defce trein voorzien was van het interna
tionaal gebruikelijke hospitaalkenmerk,
sloeg het Duitsche vliegtuig niet verder
acht op den trein. Toen het over den trein
was heengevlogen, werd het plotseling van
uit den hospitaaltrein met machinegeweer
vuur beschoten. Deie tegen het volken
recht indruischende overval richtte even
wel geen schade aan.
FRANCTIREURS IN BROMBERG.
BERLIJN, 8 Sept. (A. N. P.). De Duit
sche ochtendbladen maken melding van
het optreden van franctireurs in Bromberg,
die, naar zij zeggen, door Poolsche militai
ren bewapend zijn geworden.
De „Deutsche Allgemeine Zeitung'
schrijft: Duitschland en zijn weermacht
hebben gezegd, dat zij respect hebben voor
dapper strijdende Poolsche soldaten. Wat
echter in Bromberg gebeurd is, is een
schandaal voor Polen en jammerlijk ook
voor zijn leger, dat aan deze schandda
den minstens door wapenlevering schuldig
is. De verantwoording voor deze gruwelda
den draagt de Poolsche regeering. De
Fuehrer heeft duidelijk bevel gegeven,
slechts militaire objecten te bestrijden.
Wanneer echter in Polen tot andere mid
delen wordt overgegaan, dan zijn de hard-
V Gratis hulp.
Er zijn vooral in dezen tijd zoo t a 1-
r ij k e gevallen van nood, waarin onbe
taalde hulp leniging kan brengen.
Men moet het terrein voor de „vrijwil
lige burgerlijke dienstverleening" niet al
leen zoeken in extra-ordinaire praestaties,
in min of meer opvallenden arbeid, in
„interessante" dingen.
Wij citeeren hier uit de „Volkskrant":
„Er wordt veel gesproken over de
„vrijwillige burgerlijke dienstverlee
ning", vermoedelijk de jongste organi
satie in ons land. Deze vrijwillige (en
kostelooze) dienstverleening kèn prach
tig zijn, mits op een zeer speciaal ter
rein. Maar ze mag de werkloozen niet
het schaarsche gras voor de voeten
wegmaaien.
Van den anderen kant mag de vrij
willige dienstverleening niet ontbre
ken in de gevallen, dot ze onmisbaar
is: Hier heeft men een geval uit het
leven: Te Amsterdam is een melkslij-
ter onder de wapenen geroepen. Voor
winkel en huishouding helpt de moe
der. De vrouw, moeder van vier kin
deren, waarvan het jongste twee
maanden is, bezorgt thans in plaats
van haar man de melk
Hier is vrijwillige en kostelooze hulp
noodig: kostelooze, want voor het
kleine zaakje is het financieel onmo
gelijk, personeel in dienst te nemen.
Er is moeite gedaan, om hulp te krij
gen, tot heden zonder resultaat. De
instanties, tot welke men zich wendde,
gaven niet thuis. Allereerst de vrij
willige burgerlijke dienstverleening,
die ijverig aan het registreeren is en
zich meer tot een massaal optreden,
bijvoorbeeld bij ontruiming van een
bepaald gebied, bij het onder water
zetten van land om strategische rede
nen, geroepen acht.
Ook andere instanties konden niet
helpen. En toch juist in een geval als
dit het zal wel niet het eenige zijn
is gratis hulp onmisbaar".
Néén, dat geval is zeker niet het eenige.
Er zijn talrijke soortgelijke ge
vallen.
Onbetaalde hulp, direct of indirect, in
kleine middenstandszaken b.v., is in zeer
vele gevallen noodig. Hier zal vrouwe
lijke hulp in het gezin de vrouw van den
gemobiliseerde in de gelegenheid stellen, de
zaak te drijven; daar zal een middenstan
der, die tijd over heeft, of een ander des
kundig persoon assistentie kunnen verlee-
nen in de zaak zelve.
Gratis hulp is in vele gevallen waar
ze niet wordt gegeven onmisbaar.
En zü wordt wel 'ns gegeven, waar ze
niet gratis behoefde gegeven te wor
den.
Iedereen moet zich in deze dagen ver
dienstelijk maken op de juiste wijze,
en daar, waar zijn hulp het meest noodig
is. Op de eerste plaats zij ieder bezorgd
voor het lot der gemobiliseerden en van
degenen, die de gemobiliseerden thans ach
ter laten. De regeering door behoorlijke
kostwinnersvergoeding, de militaire auto
riteiten o.m. door een zoo groot mogelijke
vrijgevigheid met verlof, de burgers op
velerlei manier naar gelang van de omstan
digheden.
Hel normale leven
Wie zijn land wil dienen, make zich niet
schuldig aan buitensporigheden.
Hij koope niet abnormaal veel.
Hij koope ook volstrekt niet.... abnor
maal weinig. Het zaken-leven moet zooveel
mogelijk zijn gewonen gang blijven gaan.
(Men blijve dit terloops opgemerkt
zooals altijd raadplegen de advertenties in
zijn dagblad). En een vaderlander, een so
ciaal-voelend menscii, een Christen werkt
niet mede, direct of indirect, aan een ont
wrichting van het zaken-leven.
De menschen moeten zich blijven bewe
gen in redelijk zelfbedwang! in hun
normale doen! Natuurlijk moet het leven
het stempel dragen van den ernst van den
tijd; maar waardige, door-dachte ernst is
héél iets anders dan redelooze angst of
futlooze neerslachtigheid.
Ieder zij zichzelf besture zichzelf.
ste Duitsche tegenmaatregelen onvermij
delijk.
De „Berliner Boersenzeitung" schrijft
dat de hoofdschuldige in den verderen zin
des woords de Engeische regeering is. Thans
ijen de Polen, aldus het blad, dat Enge-
lands macht niet voldoende is om hen
te beschermen tegen de snel achtereenvol
gende slagen der Duitsche weermacht.