Regeering vaardigt
beschikking tegen
het hamsteren uit
Men mag slechts
voor één week
inslaan
DORSEN
VERBODEN
Levensmiddelen
worden
geïnventariseerd
Opperbevelhebber
Land- en Zeemacht
Voor ongeoefende
en vrijgestelden
Post voor dc man
nen onder de
wapenen
Maatregelen ten behoeve der
voedselvoorziening.
DINSDAG 29 AUGUSTUS 1939
DE LE1DSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
Den Haag, Maandag.
Heden heeft de minister van Economische Zaken een beschikking
genomen krachtens de wet van 24 Juni 1939, Staatsblad 634, waarbij
maatregelen worden genomen om het hamsteren van levensmiddelen
en enkele andere artikelen tegen te gaan. Deze maatregelen hebben
betrekking op: rijst (rijstebloem, rijstemeel en gemalen rijst), tarwe
bloem en tarwemeel, roggebloem en roggemeel, havermout, gort, ver
micelli, macaroni en spaghetti, maizena, groene erwten en spliterwten,
bruine boonen, witte boonen, capucijners en rozijnerwten, andere soor
ten gedroogde peulvruchten, witte suiker, basterdsuiker, slaolie, raap
olie, boterolie en andere spijsoliën, bak- en braadvet, margarine, kof
fie, koffie-surrogaten, thee, cacao, harde zeep, zachte en vloeibare
zeep, zeeppoeder, -vlokken, -schilfers, waspoeder, alle soorten kaarsen.
Op grond van deze beschikking is het
voorloopig aan ieder verboden van de ge
noemde artikelen in één week zich meer
te verschaffen dan hij gewoon is in een
week te verbruiken. Indien hij echter
als regel voor een bepaalde groep perso
nen, zooals b.v. een gezin, zich die arti
kelen pleegt aan te schaffen, dan zal het
hem toegestaan zijn in een week zooveel
te betrekken als die groep personen in
een week pleegt te verbruiken.
Het is duidelijk, dat dit verbod er op
gericht is te voorkomen, dat door abnor
male vorming van voorraden een tekort
aan de genoemde artikelen zal ontstaan,
waardoor die personen benadeeld zou
den worden, die niet over de middelen
beschikken om zich meer aan te schaffen
dan normaal in een week verbruikt wordt.
Ook is het duidelijk, dat het verbod in
geen enkel opzicht een belemmering be
doelt te zijn van het normale verbruik van
de genoemde artikelen. Het normale ver
bruik immers wordt door deze regeling
niet aan banden gelegd.
Ten einde de zekerheid te verkrijgen,
dat het aldus in werking gestelde ham
sterverbod ook zal worden nagestreefd, is
aan alle leveranciers van de genoemde
artikelen de verplichting opgelegd bij iede
re aflevering een afleveringsbewys in
tweevoud uit te schrijven, waarvan één
exemplaar tegelijk met de goederen aan
den klant wordt afgeleverd. Het afleve-
ringsbewijs moet zijn voorzien, behalve
van de handteekening van den leveran
cier, van een opgave van het artikel dat
werd afgeleverd, en van de hoeveelheid
daarvan, alsmede van den naam en het
adres van den leverancier en den afnemer.
Deze afleveringsbewijzen zullen door den
afnemer in verband met de in te stellen
controle, gedurende een termijn van min
stens 3 maanden zorgvuldig bewaard die
nen te worden.
Voorts zijn de winkeliers verplicht het
andere exemplaar van de afleveringsbe-
wijzen gedurende eenzelfde termijn te be
waren.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat
overtreding van het hamsterverbod ge
straft kan worden met een gevangenis
straf van 4 jaren, of een geldboete van
Het Staatsblad en de Nederlandsche
Staatscourant van heden bevatten tal
van koninklijke besluiten en beschik
kingen van den Minister van Economi
sche Zaken, welke in het algemeen ten
doel hebben dien minister de noodige
bevoegdheden te verschaffen om de
voedselvoorziening voor mensch en
dier ter hand te nemen.
De bedoeling van deze maatregelen
is slechts om van den aanvang af zoo
veel mogelijk verzekerd te zijn van
een goed functionncerende voedsel
voorziening.
De afkondiging van de hier bedoel
de maatregelen behoeft dus geenszins
aanleiding te geven tot ongerustheid.
Hiervoor is geen rede.
Op het gebied der voedselvoorziening
zijn de volgende maatregelen getroffen.
Een ministerieele beschikking is afge
kondigd, waarbij aan de akkerbouwcen-
trale, de meelcentrale, de veehouderij-cen
trale, de groenten- en fruitcentrale en de
centrale voor eieren en pluimvee wordt
opgedragen, de loopende uitvoer-monopo-
lie-overeenkomsten, voor zoover nog geen
uitvoer heeft plaats gehad, te annuleeren
en voorzoover dat aan genoemde centrales
wenschelijk voorkomt, door nieuwe over
eenkomsten te vervangen.
Honing en andere producten van de
bijenteelt, cac'aoboonen en cacaopitten,
hooi, en stroo, thee, koffie, stremsel en
ctseine, alles al dan niet be- of verwerkt,
Regeering houdt het
oog op de oogst
Bij Koninklijk Besluit is bepaald:
Het dorsen va nalle bij of krachtens ar
tikel 1, onder 5e, van de Landhouw-Crisis-
wet 1933 aangewezen crisis-producten,
voor zoover bij die producten van dorsen
sprake kan zijn, is verboden.
Dit verbod geldt niet, indien en voor
zoover daarvan door of vanwege den mi
nister van Economische Zaken, ontheffing
is verleend en de voorwaarden, zoonoodig
door of vanwege den minister aan die
ontheffing te verbinden, zijn nagekomen.
Gedurende nadei te bepalen tijdvakken,
is het voorhanden en in voorraad hebben
van de bedoelde producten in ongedorste
toestand verboden, behoudens ontheffing
door den minister.
De in het voorgaande lid bedoelde tijd
vakken kunnen verschillend worden ge
steld voor verschillende gedeelten des
lands en voor verschillende producten.
Het laatstgemelde verbod geldt niet, in
dien en voorzoover daarvan door of van
wege den minister voornoemd, ontheffing
is verleend en de voorwaarden, zoo noodig
door of vanwege den minister aan die ont
heffing te verbinden, zijn nagekomen.
Dit besluit geldt tot 1940 en is heden in
werking getreden.
100.000, terwijl bovendien de geham
sterde artikelen in beslag genomen zullen
worden.
Ten slotte wordt nog opgemerkt, dat
handelaren in de genoemde artikelen van
de gegeven voorschriften vrijgesteld zijn.
Een ieder is dus thans gewaar
schuwd. Het zich aanschaffen van de
genoemde artikelen in hoeveelheden,
die bij het normale verbruik in een
week te boven gaan, is strafbaar, ter
wijl zoowel de winkelier als de klant
strafbaar is, indien niet bij iedere hoe
veelheid, die in den winkel afgehaald
wordt, of bij den klant thuis wordt
bezorgd, een afleveringsbewijs aan
wezig is.
zijn aangewezen als crisis-product in den
zin van artikel 1, 5o, onder c. van de Land-
bouwcrisiswet 1933, terwijl als op crisis
producten gelijkende waar kunsthoning is
aangewezen.
In aansluiting op de benoeming van 11
provinciale voedselcommissarissen is thans
voor elke provincie een groep onder deze
functionarissen ressorteerende plaatselijke
bureau-houders aangewezen, welke de taak
der voedselcommissarissen ten aanzien van
den landbouw plaatselijk zullen moeten
uitvoeren.
Aan landbouwers en veetelers is de ver
plichting opgelegd, opgaaf te verstrekken
van op of by het bedrijf aanwezige runde
ren, varkens, paarden, schapen, kippen,
eenden, alsmede van tarwe, gedenatureer
de tarwe, rogge, gedenatureerde rogge, gerst
haver, veldboonen (gedenatureerd en niet
gedenatureerd), erwten (gedenatureerd en
niet gedenatureerd), bruine en witte boo
nen, overige zaden, gemengd graan, kracht
voeder, aardappelen boven 35 m.m., uitge
zonderd pootgoed en het gedeelte bestemd
voor eigen consumptie, benedenmaatsche
aardappelen, uitgezonderd pootgoed, poot
goed bestemd voor den verkoop.
Alsmede gedenatureerde aardappelen
(veevoeder), zoowel voor eigen gebruik
als voor den verkoop.
Deze z.g. landbouw-inventarisatie wordt
bereids door de provinciale voedselcom
missarissen ten uitvoer gelegd.
Voorts wordt aan degenen of die onder
nemingen buiten den landbouw,
welke van onderstaande groepen produc
ten (in het betreffende koninklijk besluit
groepsgewijze nader opgesomd) voorraden
bezitten, grooter dan de bij elke groep ver
zamelde hoeveelheden, eveneens de ver
plichting tot omgaande voorraadsopgave
opgelegd.
Het betreft de volgende producten-groe
pen:
1. Granen, zaden en peulvruchten 1000 kg.
(Geen zaaigoed zijnde):
2. Producten bereid uit granen, zaden en
peulvruchten:
a. Consumptieproducten: 1000 kg.
(Verpakt of onverpakt).
b. Voederproducten: 500 kg.
3. Zetmeel en zetmeelproducten:
a. Consumptieproducten: 500 kg.
(Verpakt of onverpakt).
b. Technische en voederproducten:
500 kg.
4. Oliehoudende zaden, pitten en noten:
100 kg.
(Geen zaaigoed zijnde).
5. Veekoeken (zoowel voorslag- als mur
we- en kleine koeken, schroot, schilfers,
gruis, brokken, eel enz.) 500 kg.
6. Samengestelde mengvoeders (incl.
koekjes, brokjes, meel, enz.): 500 kg.
7. Bijproducten maalderij en pellerij:
100 kg.
8. Bijproducten alcohol- en bierbereiding:
100 kg.
9. Dierlijke voedermiddelen: 100 kg.
10. Diversen: 50 en 100 kg.
11. Zaaigranen, -zaden en -peulvruchten:
100 kg.
12. Suiker, stropen en bijporducten sui
kerbereiding: 1000 kg.
13. honing en kunsthoning: 50 kg.
15. Koffie, thee en cacao: respectievelijk
50, 25 en 100 kg.
Ook hij deze z. g. inventarisatie buiten
den landbouw verleenen de provin
ciale voedselcommissarissen medewerking.
De verplichting tot opgave van de be
drijfsgroepen bakkers en producenten van
melkproducten is beperkt tot de opgave
van respectievelijk tarwebloem en- meel,
roggebloem en -meel en gebroken rogge,
en: ondermelk-, melk- en karnemelkpoe
der.
Ondernemingen of personen buitende
landbouw, vallende onder de termen
der laatstgenoemde inventarisatieverplich
ting, welke geen formulieren hebben ont
vangen, dienen deze terstond af te halen
op de gemeente-secretarie der betreffende
gemeente, eventueele dadelijk aan te vra
gen bij de bureaux van de betreffende
voedselcommissarissen, gevestigd respec
tievelijk in Groningen, Leeuwarden, Assen,
Zwolle, Arnhem, Utrecht, Alkmaar, 's Gra-
venhage, Goes, Tilburg, en Maastricht.
Er moet na de voorraadsopgaaf een zoo
danige voorraads-administratie worden bij
gehouden, dat daaruit voorraad op elk
oogenblik op eenvoudige wijze kan blij
ken.
Alle vervoer en aflevering, zoomede be-
of verwerking van de producten, onder vo
ren vermelde 14 groepen begrepen, is, even
eens met ingang van heden, voorloopig ver
boden.
De verkoop in het klein.
De Minister van Economische Zaken
heeft ontheffing van deze vervoers- en
afleveringsverboden verleend ten aanzien
van:
a. Rijst in een hoeveelheid van 1 kg. of
minder.
b. Paddi of voerrijst in een hoeveelheid
van 5 kg. of minder.
c. Een of meer soorten peulvruchten, met
uitzondering van veldboonen (ongedena-
tureerd en gedenatureerd), in een gezamen
lijke hoeveelheid van 2 kg. of minder.
d. Tarwemeel (ongedenatureerd) alle
soorten tarwebloem, tarwegriesmeel, zelf
rijzend bakmeel, maizena, bak- en pudding
poeders, custard, mout van tarwe, rogge
meel (ongedenatureerd) roggebloem, ger-
stebloem in een gezamenlijke hoeveelheid
van 1 kg. of minder.
e. Gort, havermout, griesmeel van rijst
(gekleurd en ongekleurd), macaroni, ver
micelli in een hoeveelheid van voor ieder
product afzonderlijk 1 kg. of minder.
f. Stijfsel en stijfselpoeder in een geza
menlijke hoeveelheid van 1 kg. of minder.
g. Samengestelde mengvoeders (gemeng
de koekjes, opfokvoeder, ochtendvoeder
enz.), in een gezamenlijke hoeveelheid van
5 kg. of minder.
h. Ondermelk-, en melkpoeder in een ge
zamenlijke hoeveelheid van 25 kg. of min
der.
i. kippen-, honden- en kattenbrood in
eeD gezamenlijke hoeveelheid van 5 kg. of
minder.
j. Consumptie- en bastaardsuiker in een
gezamenlijke hoeveelheid van 1 kg. of
minder.
k. stropen en bijproducten der suikerbe
reiding in een gezamenlijke hoeveelheid
van 2 kg. of minder. 9
1. Honing en kunsthoning in een geza
menlijke hoeveelheid van 2 kg. of minder.
m. koffie in een hoeveelheid van een
halve kg. of minder.
n. Thee in een hoeveelheid van 1/4 kg.
of minder.
o. Cacaopoeder in een hoeveelheid van
1 kg. of minder.
p. Chocolade in een hoeveelheid van 1
kg. of minder.
En voorts ten aanzien van de onder a, b,
c, d, e, j, k, 1, m, n, o, p genoemde produc
ten voorzoover afleveren en vervoeren
plaats vindt met betrekking tot afleverin
gen aan meer dan een adres en de produc
ten verpakt zijn op een wijze, welke het
aannemelijk maakt, dat elke aflevering de
voor ieder onder a, b, c, d, e, j, k, 1, m, n,
o, p vastgestelde hoeveelheden niet te bo
ven zal gaan.
Overigens kan door of vanwege den be-
treffenden voedselcommissie voorwaarde
lijke ontheffing van het verbod tot afle
vering en vervoer worden verleend. Dit
laatste geldt ook ten aanzien van be- of
verwerking der onder groepen 114 be
doelde producten met dien verstande, dat
ook de heeren ir. A. H. Boerma te Voor
burg, dr. J. Grashuis te Utrecht en dr. ir.
M. J. L. Dols, te Amsterdam, ontheffing
van het verbod tot be- of verwerken kun
nen verleenen en het verleenen van ont
heffing van dit verbod aan landbouwer en
veeteler vooralsnog niet mogelijk is.
De productie voedselcommissarissen heb
ben opdracht, met het oog op de onzeker
heid ten aanzien van de veevoeder-positie
voor de voedering van vee, kleinvee en
pluimvee nader bekend te maken voeder
normen in acht te doen nemen.
Het dorschen van daarvoor in aanmer
king komende landbouwproducten is met
ingang van heden verboden, tenzij dor-
sching geschiedt door loondorschers of coö
peratieve dorschvereenigin^en, of zoo
zulks niet het geval is van den plaatse-
lijken bureauhouder resp. den betrokken
voedselcommissaris vergunning is verkre
gen.
Uitsluitend als voorzorgsmaatregel is be-
en verwerking van oliën en vetten tot zeep
in eiken vorm voorloopig verboden, res
pectievelijk afhankelijk gesteld van een
vergunning, af te geven door de afdeeling
margarine, vetten en oliën der Nederland
sche zuivelcentrale te 's Gravenhage (Nas-
saulaan 6) na overleg met het bureau eco
nomische verdedigingsvoorbereiding van
het departement van economische zaken.
Met betrekking tot de voorraden onbe
werkt en bewerkt vlas bij niet-telers is be
sloten tot volledige inventarisatie, even
eens door bemiddeling van de provinciale
voedselcommissarissen, Alle personen of
ondernemingen, die over vlas als vorenbe
doeld de beschikking hebben en niet zelf
vlas telen, is de verplichting tot omgaande
voorraadsopgave opgelegd, indien geen
aangifte-formulieren zijn ontvangen, moe
ien deze dadelijk bij de Nederlandsche ak-
kerbouwcentrale te 's Gravenhage wor
den aangevraagd.
AFLEVERING EN VERWERKING AAN
VOORWAARDEN VERBONDEN.
Bij K.B. van 28 Augustus, dat heden in
werking is getreden en tot 1 Januari 1940
geldt, is een regeling afgekondigd houden
de de verplichting tot inventarisatie en het
verbod van afleveren, vervoeren, be- en
verwerken van crisisproducten.
Onder dit besluit vallen granen, zaden
en peulvruchten (geen zaaigoed zijnde)
en producten daaruit bereid, zetmeel en
zetmeel product, oliehoudende zaden, pit
ten en noten (geen zaaigoed zijnde), vee
koeken, samengestelde mengvoeders, bij
producten van maalderij en pellerij en van
alcohol- en bierbereiding, dierlijke voe
dingsmiddelen, zaaigranen, zaden en peul
vruchten, suiker, siropen en bijproducten
der suikerbereiding, honing, kunsthoning,
koffie, thee en cacao en diverse andere
producten.
Voor elke categorie is een maximum
hoeveelheid bepaald, die men voorhanden
of in voorraad mag hebben. Het voorhan
den hebben van grootere voorraden is ver
boden.
Dit verbod geldt niet:
a. Indien van de voorhanden of in voor
raad zijnde hoeveelheid producten op door
den minister te bepalen wijze opgave is
verstrekt en voorraadstaten zijn bijgehou
den;
b. Ten aanzien van hen, die als georga-
niseerden zijn aangesloten bij de stichting
Nederlandsche Meelcentrale, gevestigd te
Den Haag, en hun beroep of bedrijf ma
ken van het verwerken van meel of bloem
tot brood, voor zoover betreft de consump
tieproducten, bereid uit granen, zaden en
peulvruchten (verpakt of onverpakt), met
uitzondering van tarwebloem a, tarwe
bloem b, tarwemeel, roggebloem en/of ge
broken rogge.
c. Ten aanzien van degenen, bedoeld on
der b, voor zoover betreft tarwebloem a,
tarwebloem b, tarwemeel, roggebloem en/
of gebroken rogge, indien zij van elke
hoeveelheid daarvan opgave verstrekken
aan genoemde stichting met inachtneming
van de door den minister te stellen voor
schriften;
d. Ten aanzien van hen, die als georga-
niseerden zijn aangesloten bij de stichting
Ned. Zuivelcentrale, en zijn toegelaten
tot de groep „producenten van melkpro
ducten", voor zoover betreft dierlijke voe
dingsmiddelen, met uitzondering van on
dermelk-, melk- en karmelkpoeder.
e. Ten aanzien van degenen, bedoeld on
der d, voor zoover betreft ondermelk-,
melk- en karnemelkpoeder, indien zij van
elke hoeveelheid daarvan opgave verstrek
ken aan de stichting Nederlandsche Meel
centrale, met inachtneming van door den
minister te stellen voorschriften.
Het afleveren, doen afleveren of vervoe
ren van de producten, die onder dit K.B.
vallen, is verboden, tenzij de minister ont
heffing heeft verleend.
Ditzelfde geldt ook t.a.v. het bewerken,
doen bewerken, verwerken of doen ver
werken van die producten, behalve wat
betreft het verwerken van crisisproducten
tot veevoeder, waarop het veevoederbe-
1 sluit 1939 toepasselijk is.
LUITENANT-GENERAAL
L H. REIJNDERS BENOEMD.
Staatsblad No. 185 bevat een Koninklijk
besluit van 28 Augustus, waarbij uit over
weging, dat het oogenblik gekomen is om
de algemeene voorbereiding en leiding der
landsverdediging in handen te leggen van
den opperbevelhebber van land- en zee
macht, benoemd is tot opperbevelhebber
van land- en zeemacht de luitenant-gene
raal I. H. Reijnders, chef van den generalen
staf.
MEDEDEELING OVER HUN MILITAIRE
PLICHTEN
De volgende inlichtingen zijn uit
sluitend bestemd voor dienstplichtigen,
die de eerste oefening nog niet hebben
volbracht en zich ook niet onder de
wapenen bevinden.
Zij, die nog niet zijn ingelijfd en
voor wie het tijdstip van inlijving ook
nog niet is aangebroken, moeten voor
loopig niet opkomen.
Zij, die oorspronkelijk in een vorig
jaar hadden moeten opkomen of op
een reeds verstreken tijdstip in het
loopende jaar ter inlijving hadden
moeten opkomen, doch die de eerste
oefening tengevolge van verkregen
uitstel nog niet hebben aangevangen
of althans nog niet hebben volbracht,
moeten wel opkomen. De .plaats,
waar zij zich moeten melden, staat
in him zakboekje vermeld. Hebben
zij het zakboekje niet in hun bezit,
dan moeten zij zich tot den bur
gemeester wenden en kunnen zij van
dezen vernemen waar zij zich moeten
aanmelden.
Zij, die van de dienstplicht zijn
vrijgesteld wegens broederdienst,
wegens kostwinnerschap of om een
andere reden en die voorgoed vrij
stelling hebben gekregen, of voor wie
de duur van de vrijstelling nog niet
is verstreken, moeten voorloopig niet
opkomen.
Zij kunnen wèl worden opgeroepen,
nu er buitengewone omstandigheden
bestaan, doch het is nog geheel on
zeker, of van deze bevoegdheid zal
worden gebruik gemaakt. In elk geval
moeten zij niet opkomen, zoolang hier
omtrent niets naders wordt bepaald.
AANWIJZING OMTRENT DE
ADRESSERING.
De inspecteur van de veldpost maakt
bekend, dat ten behoeve van de gemobi
liseerde troepen de veldpostdienst verdere
uitbreiding heeft ondergaan.
Vóór het verlaten der garnizoenen wordt
aan ieder militair bekend gemaakt hoe
zijn adres te velde moet zijn ingericht. Zij
moeten zelf zorgdragen, dat dit adres
wordt medgedeeld aan allen van wie zij
poststukken (brieven telegrammen .post
pakketten, enz.) kunnen verwachten.
In deze adressen moet, behalve de
naam, de voorletters en de rang van den
geadresseerde, tevens worden vermeld het
onderdeel, waartoe hij behoort of waar
bij hij is gedetacheerd, alsmede een na
dere aanduiding, b.v. Veldleger, Vesting
Holland, Stelling van Den Helder, enz.
Het is verboden een plaatsnaam in het
adres te vermelden.
Geschiedt dit toch, dan worden de stuk
ken aan de afzenders teruggezonden.
Meer nog dan in normale omstandighe
den verdient het aanbeveling het adres
van den afzender steeds op de achterzijde
der stukken te vermelden. Teneinde ze
kerheid te verkrijgen, dat de poststukken
hun bestemming naar behooren zullen be
reiken, verdient het aanbeveling de adres
sen naar de volgende voorbeelden in te
richten.
Aan
den Officier van Gezondheid den ie klasse
J. J. ANDRIESSEN
Hoofdkwartier Veldleger
Aan
den korporaal P. PIETERSEN
Stafkwartier Oostfront
Vesting Holland
Aan
den dienstplichtige J. JANSEN
le batt. 2e afdeeling 8 Reg. Art.
Veldleger
Aan
sergeant F. KOOPS
verbindingsafd. van de 4e divisiegr.
Veldleger
Aan
den korporaal J. M. TREURNIET
3e comp. 2e bat. 27 R.I.
Stelling van Den Helder
De aanduidingen, waarbij een sterre
tje staat moeten duidelijk worden onder
streept.
