Een lichtstraal in donkere nacht Roosevelt richt zich opnieuw tot Hitier DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Een keer ten goede 3lo£en &e>ieid tot lecfilibteefoscfie. cndeïkatidetmgm Britsche Ambassadeur vliegt met een boodschap van Hitier naar Londen Poolsch-Britsch Verdrag gesloten ZATERDAG 26 AUGUSTUS 1939 30ste Jaargang No. 9423 Bureaus Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. Adv. en Abonn.-tarieven zie pag 2. Giro 103003. Postbus 11. Dit nummer bestaat uit vijf bladen, w.o. geïllustreerd Zondagsblad. Te elfder ure vreedzame voorstellen. De hoop, dat de vrede bewaard zal blij ven, herleeft. Op de eerste boodschap, wel ke president Roosevelt o.a. aan den Pool- schen president Moscicki heeft gericht, heeft deze geantwoord, dat de Poolsche re geering steeds rechtstreeksche onderhan delingen tusschen regeeringen beschouwt als de meest geschikte methode tot oplos sing van moeilijkheden een methode die des te gepaster is, wanneer zij wordt gebruikt tusschen naburige landen en dat zij tevens overweegt, dat een methode van verzoening door een derde mogend heid, „even belangeloos en onpartijdig als Uwe Excellentie", een rechtvaardige en billijke methode voor een oplossing van geschillen tusschen naties zou zijn. Met andere woorden: Polen is bereid tot onderhandelen en zinspeelt op een bemid deling van Roosevelt. De Amerikaansche president heeft zich daarop onmiddellijk opnieuw tot Hitier ge wend en hem het antwoord van Polen mee gedeeld. In verband daarmede ofjos daarvan?; wie zal het zeggen? is er een enorme diplomatieke bedrijvigheid te constateer en. Hitier heeft den Engelschen ambassadeur Henderson gistermiddag bij zich ontboden. Deze heeft daarop een onderhoud gehad met den Poolschen ambassadeur te Berlijn en vanmorgen is hij per vliegtuig naar Londen vertrokken. Uit Italië wordt eveneens een druk di plomatiek verkeer tusschen Rome en Bêr- lijn gemeld, terwijl parallel daarmede de Italiaansche pers blijk geeft van optimisme. Dat alles wijst er op, dat te elfder ure voorstellen tot een vréedzame oplossing van het geschil worden gedaan en overwo gen. Over den aard dezer voorstellen is niets bekend en het is van geenerlei nut zich te verdiepen in gissingen. Het afzeggen van de plechtige herden king van den slag bij Tannenberg, bij wel ke gelegenheid Hitier een redevoering zou houden, wordt overal als een feit groote beteekenis geacht. Het wijst er op, dat Duitschland toch niet van plan is, om zooals de voorstelling was met ijze ren vastberadenheid en zonder zich te be kommeren om wat anderen doen of zeg gen, zijn eigen weg te gaan. De Führer bedenkt zich en heeft op het oogenblik wel wat anders te doen dan zijn van te voren klaar gemaakte rede af te steken die waar schijnlijk niet meer past bij den snel ver anderenden toestand. Ook uit het Vaticaan klinkt een optimis tisch geluid, waar men tevreden is over de ontvangst van de Pauselijke vredes- actie. Voor zoover men dus mag afgaan op de «ymptomen kan er gesproken worden van een herleving van de hoop, dat op het meest critieke moment de situatie een keer ten goede neemt. De Duitsche propaganda-dienst volgt deze ontwikkeling van de situatie nog niet zoo snel en gaat nog door met allerlei grensincidenten te melden en gruwelver halen op te hangen over een dreigenden aanval der Polen op Dantzig. Het oorlogs potje wordt nog lustig te vuur gehouden, Het mes snijdt op die manier aan twee kanten. De oorlogsdreiging kan dienen om een zoo voordeelig mogelijke positie voor Duitschland te bereiken en voor het geval de onderhandelingen mislukken, kan Duitsche berichtgeving dienst doen om de wereld duidelijk te maken, dat het de Po len waren, die begonnen zijn. Maar indien de oorlog wordt vermeden, vraagt men zich af, wat Duitschland dan zal moeten beginnen met de nieuwbakken vriendschap der Russen. De Japanners hebben zich van de as afgewend, Spanje heeft zich eveneens los gemaakt en eigen land zal men zitten met de scherven- van kapot geslagen ideologische opvattin gen. Wij staan behalve voor een oplossing in het zoo dreigende conflict om Dantzig te vens voor een volkomen heroriënteering der wereldpolitiek. Gistermiddag heeit de Britsche ambassadeur te Berlijn, Henderson, opnieuw een onderhoud gehad met Hitier. Dit onderhoud zou geschied zijn op verzoek van den Fuehrer. Henderson begaf zich hedenmorgen per vliegtuig naar Londen, ten einde rapport uit te brengen aan lord Halifax. In politieke kringen te Londen heeft het bericht van de komst van den ambassadeur de hoop doen herleven, dat er iets in voorbereiding is om een eind te maken aan de impasse en aan het steeds sterkere afglijden naar een catastrophe. Overigens is het veelbeteekenend, dat Hitier niet alleen den vertegen woordiger van Groot-Brittannië heeft ontvangen, maar ook de ambas sadeurs van Frankrijk, Italië en Japan. De eerste gedachte, welke dit feit opwerpt is de mogelijkheid van een conferentie der mogendheden. Men dient echter ook niet uit het oog te verliezen, dat Hitier vroeger op den dag voorstellen van Roosevelt heeft ontvangen, welke be oogen een einde te maken aan het Duitsch-Foolsche geschil. Degenen echter, die wel op de hoogte zijn van de methoden van Hitier, hebben algemeen den indruk, dat de Duitsche rijkskanselier er de voorkeur aan zou geven een eigen origineel £)lan voor te stellen boven het aannemen van het voorstel van RooseVelt. Vernomen wordt, dat de Britsche ambassadeur na zijn onderhoud met Hitier den Poolschen ambassadeur Lipsky heeft ontvangen. President Roosevelt heeft een tweede oproep gedaan op rijkskanse lier Hitier. Hij verzond dit beroep, zoodra hij van den Poolschen presi dent der republiek, Moscicki, bericht had ontvangen, dat deze zijn uitnoodiging aanvaardde. Roosevelt vraagt Hitier thans „toe te stem men in de wijze van vreedzame regeling, welke is aanvaard door de Poolsche regeering". Roosevelt verklaart: „De geheele wereld bidt, dat ook Duitschland aanvaardt". DE AMERIKAANSCHE PRESIDENT SEINT HITLER DEN TEKST VAN HET ANTWOORD VAN MOSCICKI, WAARIN DEZE ACCOORD GAAT MET RECHTSTREEKSCHE ONDERHANDELINGEN OF MET EEN VER ZOENINGSPROCEDURE. Roosevelt vervolgt dan: „Gij hebt herhaaldelijk in het openbaar verklaard, dat het door het Derde Rijk nagestreefde doel rechtvaardig en redelijk is. In zijn ant woord heeft Moscicki verklaard, dat de Poolsche regeering er mede accoord ging om op de grondslagen, welke zijn voorgesteld in mijn boodschappen, door rechtstreeksche onderhandelingen of door een verzoeningsprocedure het geschil tusschen Polen en het Duitsche Rijk te regelen. Tallooze menschelijke levens kunnen nog gered worden en men kan de hoop nog weer doen opleven, dat de naties der mo derne wereld den grondslag kunnen leggen voor vreedzame en ge lukkiger betrekkingen, wanneer gij en de Duitsche regeering zoudt toestemmen in de vreedzame regeling, welke aanvaard is door de Poolsche regeering". Stalin en Von Ribbentrop drukken elkander de hand. ITALIANEN OPTIMISTISCH. In afwachting van de mededeelingen die Hitier hedenmorgen aan het Duitsche volk zal doen, zien de Italiaansche bladen in den koortsachtigen diplomatiekcn arbeid der Europeesche kanselarijen van gisteren eeni- ge redenen tot de hoop, dat de redelijkheid ten slotte zal zegevieren, gewaarborgd door rechtvaardigheid. In dit verband schrijft de „Messaggero" o.m., dat de lange besprekingen van Hitier met den Italiaanschcn ambassadeur Attoli- co, die in voortdurend contact stond met graaf Ciano, welke een zeer intensieve di plomatieke activiteit ontplooide, evenals de herhaalde besprekingen van graaf Ciano met den Duitschen ambassadeur en de zeer intensieve bedrijvigheid van de kanselarijen in geheel Europa, de mogelijkheid hebben geschapen van een lichtstraal, waarvan men een aanwijzing kan vinden in de reis van ambassadeur Henderson naar Londen. Henderson heeft een plan tot een vreed zame oplossing bij zich, dat hem door Hitier is overhandigd en dat op het oogenblik het voorwerp vormt van aandachtige bestudee ring door de Londensche regeering. De „Popoio di Roma" schrijft, dat Italië nog wil hopen, dat men langs vreedzamen weg een herziening kan krijgen van het Europeesche evenwicht ten gunste van de volkeren, die wegens de dichtheid hunner bevolking recht op ruimte hebben. Wan neer men echter tot het nieuwe Europa zal moeten komen langs den weg der wapenen, weet de wereld, dat Italië behoorlijk voor bereid is en dat het land een enkel wapen vormt ter beschikking van den Duce. Het Italiaansche agentschap Stefani meldt: Gistermiddag om drie uur heeft de Duce den Duitschen ambassadeur von Mackensen, ontvangen, vergezeld van Ciano. De Duitsche ambassadeur overhan digde hem een lange telefonisch overge brachte boodschap van Hitier. De Duce antwoordde onmiddellijk en Attolico overhandigde om 6 uur des middags het antwoord van Mussolini. Om 9 uur 20 des avonds ontving Mus solini opnieuw den Duitsch enambassa- deur, die hem een nieuwe boodschap van Hitier ter hand stelde. Ook bij dit onder houd was Ciano aanwezig. GEEN VERKLARINGEN VAN HITLER? Naar aanleiding van het bericht van Ste fani uit Rome, volgens hetwelk Hitier hedenmorgen aan het Duitsche volk mede deelingen zou doen, heeft het A.N.P. na vraag daaromtrent gedaan te bevoegder plaatse te Berlijn. Men heeft geantwoord, dat omtrent eenigerlei mededeeling van den rijkskan selier op hedenmorgen aldaar niets bekend was. TANNENBERGHERDENKING GAAT, NIET DOR. Officieel wordt te Berlijn medegedeeld, dat met het oog op den gespannen toestand de op Zondag bepaalde Tannenberg-plech- tigheid vervalt. Het gerucht heeft de ronde gedaan, dat de partijdag in Neurenberg drie weken zou worden uitgesteld. Bevoegde kringen spreken dit gerucht tegen en zeggen niets van deze verdaging te weten. 's PAUSEN VREDESACTIE. In Vaticaansche kringen schijnt men zeer voldaan over de weerklank, welke de radiotoespraak van den H. Vader heeft gevonden. Men voegt hieraan toe, dat de Paus meer dan ooit besloten is alles in het werk te stellen om den vrede te bewa ren. Naar vernomen wordt heeft koning Leopold de rede, welke hij op de confe rentie der Oslo-staten heeft gehouden, aan Z.H. den Paus doen toekomen. De Paus heeft koning Leopold in een eigen handig schrijven bedankt en den wensch te kennen gegeven, dat de gevoelens van koning Leopold weerklank zullen vinden bij de betrokken partijen. Omtrent den indruk, welke de radio rede van den Paus in Italië heeft gemaakt, meldt de Romeinsche correspondent van de „N.R.C." Ontroèrend was de diepe aandacht waar mede de hartstochtelijke kreet om vrede en wederzijdsch begrip van den Paus werd aangehoord. Deze oproep van den Paus vond alge meen de instemming en op het plein waar wij de rede hebben aangehoord, knielde De overeenkomst van wederzijdschen bijstand tusschen Engeland en Polen is gis- teravond in het Foreign Office ondertee kend door lord Halifax aan den eenen en den Poolschen ambassadeur aan den anderen kant. Deze EngelschPoolsche overeenkomst vervangt en geeft formeel effect aan de voorloopige overeenkomst, welke tot stand gekomen is tusschen de Britsche en de Poolsche regeering tijdens het bezoek van minister Beek aan Londen en op 6 April j.l. in het Lagerhuis bekend werd ge maakt. Het is een bron van levendige voldoening voor beide regeeringen dat de onderhandelingen over de onderhavige overeenkomst zoo snel en op zoo bevredi gende wijze zün gesloten. De overeen komst bestaat uit acht artikelen, waarin de omstandigheden worden vastgelegd, onder welke de verdragsluitende partijen elkander te hulp zullen komen. EEN POOLSCH BLAD OVER HITLER'S STRIJD TEGEN HET BOLSJEWISME De thesen van Hitier op de Partijdag van Neurenberg in 1936 zijn volgens de Gazetta Polska, samen te vatten in vier punten, die wij hier laten volgen: 1. De Communistische partij, die voor 98 procent door Joden wordt geleid, is de doodsvijand van alle nationale staten. 2. Het is onzinnig te meenen, dat het bolsjewistische systeem op eenigerlei wijze vatbaar is voor democratische ontwikkeling en dat het Nationale Europa rustig daarmee kan samenwerken. 3. Nationaalsocialisme en bolsjewisme zjjn twee werelden, waartusschen geen bruggen bestaan. 4. Het Derde Rijk beoogt niet het geven van onderwijs aan kleine volkeren betref fende regeeringsaangelegenheden; maar het kan toch niet onverschillig staan tegen over de uitbreiding van bolsjewistische in vloeden in de aangrenzende landen en te genover de politieke en militaire samenwer king tusschen Sovjet-Rusland en de aan Duitschland grenzende democratische sta ten. de menigte neer om 's Pausens zegen te ontvangen aan het einde van de toespraak. De woorden van den Paus, die zoo dui delijk de regeerders heeft gewezen op de ontzettende gevolgen, welke een nieuwe oorlog voor Europa en voor de geheele wereld zou hebben, worden hier door ve len als de grootste gebeurtenis van den dag beschouwd, belangrijker zelfs, dan de rede van Chamberlain. VERDEELING VAN POLEN BEOOGD? De Berlijnschc correspondent van de Times meldt, dat volgens berichten uit be trouwbare, doch niet officieele bron Duitschland en Rusland tot overeenstem ming zouden zijn gekomen over een vcr- deeling van Polen. Rusland zal, volgens het Duitsch-Russischc plan het Poolsche grondgebied tot aan de „Wilson-lijn" in Oost-Polen krijgen en Duitschland Dant zig, den Corridor en Poolsch Wcst-Silezië. Op Roemenië wordt nu door Berlijn en Moskou de grootst mogelijke druk uitge oefend, om zich los te maken uit het vre- desfront, doch als koning Carol hardnek kig blijft weigeren, dan zal Rusland Bes- sarabië nemen. Volgens deze inlichtingen zal het ge bied van Teschen, dat na de overeenkomst van München aan Polen werd afgestaan, weer bij Moravië worden gevoegd. Duitschland zou tenslotte hebben be loofd zijn ambities t.a.v. expansie in de Oekraine op te geven. Wat Polen zelf betreft zijn Duitschland en Rusland blijkbaar van plan een „Con gres-Polen" te vormen, dat wel „onafhan kelijk" zou zijn, maar geen diplomatieke vertegenwoordigingen in het buitenland zou mogen hebben. HET TELEFOON- EN TELEXVERKEER MET DUITSCHLAND HERSTELD. Naar aanleiding van het elders in dit blad opgenomen bericht betreffende storing van het telefoon- en telexverkeer met Duitsch land kan worden medegedeeld, dat dit ver keer thans weder normaal wordt afgewik keld.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1