Het non-agressiepact te Moskou
gesloten
Se tekói aan ket oeidtag than
kekend gemaakt
Tijdsduur vastgesteld op tien jaar.
Forster Staatshoofd
van Dantzig
DONDERDAG 24 AUGUSTUS 1939 30ste Jaargang No. 9421
S)e Ceid^eheSoii/fca/nt
Bureaux Papengracht 32. «-* *7 A A n I nnrAT r«, AlfTTTirv/riil Adv- Abonn.-titrieven zie pog 2.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LL1DLIM EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
De Duitsche minister van buitenlandsche zaken von Ribbentrop heeft
gistermiddag in tegenwoordigheid van den Duitschen ambassadeur te
Moskou, von der Schulenburg, een onderhoud van drie uur gehad met
Molotov en Stalin. Hij heeft zich Woensdagavond om 10 uur naar het
Kremlin begeven om de besprekingen voort te zetten.
De onderhandelingen zijn geëindigd met een accoord over een niet-
aanvalspact tusschen Duitschland en Sovjet-Rusland, dat door van
Ribbentrop en Molotov In tegenwoordigheid van Stalin en den Duit
schen ambassadeur is onderteekend.
De tekst van het Duitsch-Russische niet-anvalspact luidt als volgt:
De Duitsche Rijksregeering en de regeering der Sovjet-Unie, geleid
door den wensch, de zaak van den vrede tusschen Duitschland en de
Sovjet-Unie te bevorderen en uitgaande van principieele bepalingen
van het neutraliteitsverdrag, dat in April 1926 tusschen Duitschland en
de Sovjet-Unie is gesloten, zijn het volgende overeengekomen:
Art. 1. De beide verdragsluitende partijen verplichten zich, zich van
iedere gewelddaad, iedere agressieve handeling en lederen aanval
jegens elkaar, en wel zoowel afzonderlijk als tezamen met andere
mogendheden, te onthouden.
Art. 2. Ingeval een der verdragsluitende partijen het voorwerp zou
worden van oorlogshandelingen van de zijde eener derde mogendheid,
zal de andere verdragsluitende partij deze derde mogendheid in
geenerlei vorm steunen.
Art. 3. De regeeringen der beide verdragsluitende partijen zullen in de
toekomst voortdurend voeling met elkaar houden om elkaar weder-
keerig in te lichten over vraagstukken, die haar gemeenschappelijke
belangen raken.
Art. 4. Geen der beide verdragsluitende partijen zal deelnemen aan
eenigerlei groepeering van mogendheden, die direct of indirect tegen
de andere partij is gericht.
Art. 5. Ingeval tusschen de verdragsluitende partijen geschillen of
conflicten over vraagstukken van den een of anderen aard zullen ont
staan, zullen beide partijen deze geschillen of conflicten langs den
weg van vriendschappelijke gedachtenwisseling of, zoo noodig, door
arbitragecommissies regelen.
Art. 6 Het onderhavige verdrag wordt gesloten voor den duur van
tien jaar, met de bepaling, dat, voorzoover niet een der verdragslui
tende partijen het een jaar voor afloop van dezen termijn opzegt, de
geldigheidsduur van dit verdrag geacht zal worden, automatisch met
vijf jaar te zijn verlengd.
Art. 7. Het onderhavige verdrag zal binnen den kortst mogelijken tijd
geratificeerd worden. De ratificatie-oorkonden zullen te Berlijn uitge
wisseld worden. Het verdrag treedt terstond na onderleekening in wer
king.
OOK MOGELIJKHEID VAN EEN
PACT MET JAPAN?
Het gerucht gaat te Berlijn dat von Rib
bentrop den Japanschen ambassadeur zou
hebben laten weten, dat voor Japan de
mogelijkheid bestaat met Sovjet Rusland
een pact te sluiten, overeenkomstig het
Duitsch-Russische pact.
VON RIBBENTROP UIT MOSKOU
VERTROKKEN.
Von Ribbentrop heeft den Fuehrer van
nacht om 1 uur de totstandkoming van het
Duitsch-Russische niet-aanvalspact ge
meld. Hij zou vanmiddag om 1 uur Moskou
per vliegtuig verlaten om zich naar den
Berghof te begeven, teneinde den Fuehrer
over zijn besprekingen verslag uit te
brengen.
Rijksminister von Ribbentrop is vanmid
dag om 1 uur 20 met de hem vergezellen
de heeren met zijn vliegtuig uit Moskou
vertrokken.
DE MILITAIRE MISSIE VERTREKT
UIT MOUSKOU
Om rapport uit te brengen.
Twee leden der Britsche militaire missie
te Moskou begeven zich heden per vlieg
tuig via Stockholm naar Londen om rap
port uit te brengen.
Tezamen met de beide Britsche offi
cieren zal ook het lid van de Fransche mili
taire missie majoor Pichon per vliegtuig
uit Moskou vertrekken.
DE TURKSCHE PERS OVER HET
DUITSCH-RUSSISCH VERDRAG
De Turksche pers toont zich zeer gereser
veerd ten aanzien van het verdrag tusschen
Duitschland en de Sovjet Unie, doch men
behandelt het met een zekere afkeuring.
In het blad „De Republiek" schrijft
Abedin Daver, dat het onvoorzichtig is van
de Sovjet Unie op het woord van Duitsch
land te vertrouwen, dat sedert lang als een
woordbreker bekend staat gezien het ver
drag, dat in 1935 met Polen is gesloten.
Verder schrijft hij, dat de leiders van de
Sovjet Unie zeer wel weten, dat indien
Polen is weggevaagd van de kaart van
Europa, Rusland onvermijdelijk binnen de
„levensruimte" van Duitschland zal vallen.
ONTGOOCHELING IN MADRID
De onderteekening van een verdrag tus
schen Duitschland en de Sovjet-Unie heeft
diepen indruk gemaakt in Spanje. In offi-
cieele kringen wordt niets medegedeeld,
doch de „man in de straat" kan moeilijk
begrijpen, dat Duitschland, dat in Spanje
aan de zijde van Franco tegen de „Russi
sche hydra" heeft gevochten, thans een
niet-aanvalsverdrag gaat sluiten met den
vijand van vijf maanden geleden. Even
min kan hij begrijpen, dat Duitschland,
dat tezamen met Italië, Spanje heeft ge
vraagd het anti-kominternverdrag te on
derteekenen, thans zelf dit verdrag,wil ver
scheuren.
In officieele kringen geeft men te ver
staan, dat Spanje meer dan ooit'bezig is
met eigen opbouw en buiten elk- -conflict
wil blijven.
geïrriteerd commentaar in
japan
De Japansche bladen geven geirriteerde
commentaren op wat beschouwd wordt als
een „verraad" van den idedlogischen bond
genoot door het sluiten van een niet-aan
valsverdrag met Rusland.
Hun verbittering wordt, geaccentueerd
door het vermeende aanbod uit Berlijn als
bemiddelaar op te treden in onderhande
lingen over een niet-aanvalspact tusschen
Japan en de Sovjets.
Intusschen zijn de te Tokio wonende
Duitscher zeer opgetogen over de sluiting
van het verdrag.
Volgens de „Siamo Sjimboen" zal Japan
binnenkort het negenmogendhedenverdrag
opzeggen.
ONTRUIMING DER DUITSCHE
AMBASSADE TE WARSCHAU.
WARSCHAU. 24 Aug. (A. N. P.). Uit
goede bron wordt vernomen, dat gister
avond de bagage en archieven uit de Duit
sche ambassade te Warschau zijn weggezon
den. Het personeel is verminderd tot drie
of vier personen.
Ambassadeur von Moltke, die verschei
den weken in Duitschland heeft vertoefd,
zou eenige dagen geleden naar Berlijn zijn
vertrokken.
IS POLEN MET DE MOBILISATIE
BEGONNEN?
DANTZIG, 24 Aug. Het Duitsche
Nieuws Bureau deelt mede: Naar van be
trouwbare zijde uit het gebied van den Cor
ridor verluidt, is Polen met ingang van
vandaag met de Sfticieele mobilisatie be
gonnen. Vanochtend, aldus de mededee-
ling, zijn door manschappen der gendar-
mie van alle akkers de landarbeiders ge
alarmeerd en direct naar him garnizoenen
getransporteerd.
WARSCHAU, 24 Aug. (A. N. P.). De
bewoners van Warschau zijn zich voor den
eersten keer bewust geworden van de acu
te crisis, toen zij vandaag in de bladen on
der groote koppen kenis namen van tal
van berichten over Duitsche daden van
agressie.
In den afgeloopen nacht waren er sterke
troepenbewegingen rond Warsohau, doch
de algemeene mobilisatie is nog niet afge
kondigd, hoewel opnieuw lichtingen re
servisten zijn opgeroepen.
Beweerd wordt, dat Dantziger grensbe
wakers de stations van Zoppot en Olivia
zijn binnengedrongen en de Poolsche amb
tenaren hebben verwijderd.
Volgens de Poolsche lezing hebben de
nationaal-socialisten op hun revolvers ge
wezen toen tegenwerpingen werden ge
maakt.
DE BRITSCHE CONSUL-GENERAAL UIT
DANTZIG.
DANTZIG, 24 Aug. (A. N. P.). Naar
te Dantzig verluidt, heeft de consul-gene
raal van Groot Brittannië in de vroege
ochtenduren Dantzig verlaten.
MILITAIRE VOORBEREIDINGEN IN
FRANKRIJK.
Houders van mobilisatieboekje 2
opgeroepen.
PARIJS, 24 Augustus. (A. N. P.) De
reservisten, die houders zijn van het mo
bilisatieboekje nummer twee, zijn opgeroe
pen.
Zooals bekend werden de houders der
boekjes nummer drie en vier vanochtend,
opgeroepen.
HET MOSKOUSCHE PACT.
Berlijnsche-bladen geven geen commentaar
BERLIJN, 24 Aug. (A.N.P.) „Onvoor
waardelijke wederzijdsche neutraliteit" is
het thema der koppen in de Berlijnsche
bladen van vandaag. De sluiting van het
pact te Moskou wordt bekend gemaakt op
een wijze, zooals men sedert de vestiging
van het Derde Rijk nog niet in de bladen
heeft vastgesteld.
Er is evenwel geen begeleidend com
mentaar en het wordt den lezers overgela
ten hun eigep meeningen te vormen.
Het feit, dat von Ribbentrop niet spoe
dig is vertrokken, doch nog een paar uur
blijft, wordt met belangstelling ter kennis
genomen.
DANTZIG, 24 Aug. (A. N. P.). Offi
cieel wordt medegedeeld:
Op grond van de wet tot verdediging van
volk en staat van 24 Juni 1933 en van de
wet tot verlenging van deze wet van 5
Mei 1936 wordt het volgende met kracht
van wet verordend:
Artikel 1.
DE GOUWLEIDER VAN DANTZIG IS
HET STAATSHOOFD VAN DE VRIJE
STAD DANTZIG.
Artikel 2.
De verordening treedt op 23 Augustus in
werking.
DANTZIG. 24 Aug. (A. N. P.) De
nieuwe wet gooit het geheele constitutio-
neele stelsel van Dantzig omver en verwe
zenlijkt, naar het model van het Derde
Rijk, de personeele unie van staatshoofd en
leider, der nationaal-socialistische partij.
Er is te Dantzig niets vernomen over de
positie van Greiser, den president van den
Senaat.
VANAVOND REDEVOERING VAN DEN
PAUS.
De Paus zal vaanvond om 19 uur M.E.T.
(tien minuten over half zeven Amsterd.
zomertijd) een radioredevoering houden,
welke onmiddellijk in verschilelnde talen
zal worden herhaald.
Een verklaring van von Ribbentrop.
MOSKOU, 24 Aug. (A.N.P.) Rijksmi
nister van buitenlandsche zaken von Rib-
hentrop heeft bij zijn vertrek uit'Moskou
ten aanzien, van de sluiting van het
DuitschSovj et-Russische niet-aanvalspact
verklaard:
„Duitschland en Rusland is het vroeger
steeds slecht gegaan, wanneer zij vijanden
waren, doch goed wanneer zij--vrienden
waren. Gisteren was het voor de beide
volken een voor hun bestemming belang
rijke dag: de Fuehrer en Stalin hebben tot
vriendschap besloten. Het niet-.aanvals- en
consultatiepact, dat de heer Molotof en ik
gisteravond hebben onderteekend, is een
vast en hecht fundament, waarop de bei
de staten zullen opbouwen en tot een
nauwe samenwerking zullen komen. Het
is misschien een der belangrijkste keer
punten in de geschiedenis van twee vol
ken.
Men heeft geprobeerd Duitschland en
Rusland te omsingelen en juist uit die
omsingeling is nu de DuitschRussische
overeenstemming ontstaan".
Gevraagd naar zijn meening, welken in
druk dit pact in Japan zou maken, heeft
von Ribbentrop verklaard:
„Ik ben er van overtuigd, dat dit ver
drag voor de RussischJapansche vriend
schap een goede uitwerking zal hebben".
DE ENGELSCHEN DRINGEND
AANGERADEN UIT DUITSCHLAND TE
VERTREKKEN.
BERLIJN, 24 Aug. (A. N. P.). De
Britsche consulaire ambtenaren hebben uit
Londen de opdracht ontvangen de Engel-
schen die in Duitschland wonen te laten
vertrekken.
DE ONDERHANDELINGEN MET POLEN
AFGEBROKEN.
DANTZIG, 24 Aug. Het Duitsche
Nieuws Bureau meldt: De onderhandelin
gen tusschen de Poolsche en de Dantziger
regeeringscommissie over de kwestie der
douaneinspecteurs zijn van Poolsche zijde
eenzijdig afgebroken door het vertrek van
de Poolsche delgatie naar Warschau.
DE GRENS BIJ ZOPPOT GESLOTEN.
DANTZIG, 24 Augustus. (A.N.P.) Het
Duitsche Nieuws Bureau meldt, dat de
grens tusschen Dantzig en Polen in de
buurt van Zoppot vanochtend door de Po
len is gesloten.
Eveneens heeft Polen het telefoonver
keer van Gdynia naar Dantzig verbroken.
DANTZIGER SPORTVLIEGTUIG
BESCHOTEN
DANTZIG, 24 Augustus (A.N.P. Het
Duitsche Nieuws Bureau meldt: Donderdag
tegen half negen werd op een op een hoogte
van 200 tot 300 meter vliegend sportvlieg-
tuig uit Dantzig boven Zoppot met scherp
geschoten. Het vliegtuig kon in de richting
van Dantzig ontkomen. De knallen hebben
zwarte rookwolken achtergelaten. In de
straten van Zoppot zijn de ruiten gespron
gen. Op straat liggen stukken van projec
tielen, die door de Polen zijn afgeschoten.
Dit nummer beslaat uit
drie bladen.
BE WERELD IN
VOGELVLUCHT
De toestand is ongetwijfeld hoogst ge
vaarlijk.
Ook al zou Duitschland slechts den „ze
nuwen-oorlog"- tot het toppunt willen op
voeren en er niet aan denken om het tot
een werkelijken oorlog te laten komen,
dan blijft het in elk geval spelen met vuur
en er kan een moment komen, waarop de
geesten, die men heeft opgeroepen, niet
meer te stuiten zijn, waarop het vuur z'n
prooi grijpt en niet meer te blusschen is.
Engeland heeft thans met volkomen dui
delijkheid medegedeeld, dat het z'n garan
tie aan Polen ten volle handhaaft. Even
zoo deed Frankrijk. Dat is aan de beide
dictators van de as te kennen gegeven en
alle partijen erkennen, dat zij nu precies
weten, wat zij aan elkander hebben. Hitier
heeft evenwel aan Henderson verklaard,
dat hij zich door Engelands vastberaden
heid niet van zijn stuk zal laten brengen.
Hij heeft met groote haast de onderteeke
ning van het DuitschRussische non
agressiepact doorgedreven en het na de
onderteekening direct laten publiceeren.
Dc propagandistische waarde van deze
„historische" daad wordt in Duitschland
blijkbaar zeer groot geacht. En inderdaad,
men kan moeilijk ontkennen, dat de' nu
gepubliceerde tekst geen anderen uitleg
toelaat dan dat de Engelsche en Fransche
pogingen een volledig échec hebben gele
den, waarmede de eerste indruk wordt be
vestigd. Een z.g. ontsnappingsclausule is
niet in den tekst te vinden en als beide
partijen zich aan hun woord houden
in Polen lacht men sarcastisch bij dat idee!
dan zal er vrede tusschen de beide ex-
doodsvijanden zyn gedurende tien jaren.
In elk geval kan men aannemen, dat
Duitschland voorloopig van die zijde ge
dekt is en het is begrijpelijk, dat het met
dit succes propaganda maakt.
Maar in ruil voor dit oogenblikkelijk
militair en politiek succes boekt Duitsch
land een groote verliespost, welke het
waarschijnlijk zelf niet zóó zwaar telt. De
Duitschers hebben voor psychologische
waarden nu eenmaal weinig oog. De we
reld kan n.l. deze ommezwaai niet waar-
deeren. Zelfs Spanje en Japan wenden hun
vroegeren geestverwant den rug toe, ter
wijl de bevolking van Duitschland zelf
dergelijke evoluties evenmin kan volgen.
Het zou wel eens kunnen blijken, dat de
twee jongste successen van Duitschland
(n.l. de inlijving van Tsjecho-Slowakije en
dit verdrag) Pyrrhus-overwinningen zijn
geweest.
Maar dat is vooruit loopen op de historie.
Op het oogenblik staan de partyen hard
tegenover elkaar, militaire voorbereidin
gen worden genomen en het wachten is op
het sein tot den aanval.
Inmiddels doen degenen, die den vrede
willen redden, pogingen in die richting.
Zoo heeft gisteravond koning Leopold,
namens de staatshoofden van dc landen,
die tezamen de z.g. Oslo-groep vormen, een
krachtig beroep gedaan op het wereld
geweten en erop gewezen, dat het oneindig
veel beter is een kwestie op te lossen vóór
dan na een oorlog.
Vanavond zal Paus Pius XII zijn gezag
hebbend woord laten hooren.
Zullen de leiders der volken, die oorlog
en vrede in hun hand dragen, ernaar luis
teren?
Het laatste nieuws van Dantzig is, dat
gouwleider Forster aangewezen is tot
staatshoofd van Dantzig. Bedriegen wjj
ons niet ,dan kon dit wel eens de oplossing
van de kwestie beteekenen. Dantzig wordt
op die manier Duitsch, zoodat deze oplos
sing het Duitsche gevoel bevredigt; Polen
behoeft daarin niet per se een aantasting
van zijn vitale rechten te zien, indien
Dantzig aannemelijke voorstellen doet en
de rest van de wereld is veel te blij, dat
een oorlog vermeden is, om zich erg boos
te maken.
Als de Polen er nu ook maar zoo over
denken!
