het 5e eeuwfeest aan de pxviachie Siaagmade OMGEVING VRIJDAG 4 AUGUSTUS 1939 DE LEIDSCHE COURANT VIERDE BLAD - PAG. 11 Verzet tegen het Jansenisme ïïlh. A. £a>unanL Pastoor Vis werd opgevolgd door Corne lius Hartman. Hij was geboren te Amster dam en voordien pastoor geweest op het eiland Schokland en daarna te Oegstgeest. Hij overleed te Hoogmade 27 Mei 1692. Nu brak voor Hoogmade weer een zeer onrustige tijd aan. Zijn opvolger Anthonie van Sonsbeek was geboren te Utrecht, en behoorde tot de z.g. Jansenisten, zoodat de bevolking weinig met hem was ingenomen. Ook heerschte er veel oneenigheid tus schen de kerkmeesters van Hoogmade en die van Esselijkerwoude, die gezamenlijk voor het onderhoud van kerk en pastoor moesten zorgen. De kwestie ontstond over het aandeel, dat Hoogmade moest betalen in het onderhoud van den pastoor. In 1695 werd een oplossing gevonden door tus- schenkomst van Hugo van Heussen en Hugo Gael, beiden pastoors te Leiden. Het aandeel van Hoogmade werd gesteld op 1/3, zoodat de Hoogmadenaren een derde van het salaris van den pastoor ad f 500. te betalen kregen. Bovendien zouden zij aan kerkmeesters van Esselijkerwoude, gedurende 10 jaar, 35.betalen als huur voor de kerk, terwijl zij daartegenover 1/3 aandeel kregen in de kerkgoederen en de kerkinventaris. Sonsbeek hersteld te krijgen, heeft hem dit niet kunnen helpen. Van Sonsbeek stelde een voordracht van drie geestver wanten op voor de Ambachtsvrouwe van Esselijkerwoude, om daaruit een nieuwen pastoor te kiezen, maar zij heeft dit ver zoek niet ingewilligd. In het voorjaar van 1704 verzocht Cor nells Sprongh, Heer van Hoogmade, aan de Staten van Holland, om een nieuwe pastoor te mogen aanstellen in zijn Heer lijkheid, maar dit heeft ook geen succes gehad. Hoogmade bleef ruim 2 jaar zonder pas toor. Kort voor Kerstmis 1706 kwam Alar- dus Hofland in Hoogmade. Hoewel hij wel eens verdacht wordt van Jansenisme en het feit, dat hij zich aanvankelijk niet bij een van de partijen openlijk heeft aange sloten, misschien een aanbeveling geweest is tot zijn toelating, staat toch wel vast, dat hij niet tot de Jansenisten gerekend mag worden. Veel moeilijkheden onder vond men doordat men na het vertrek van v. Sonsbeek het z.g. kerkeboek, d.i. het doopboek, miste, zoodat zijn opvolger met een nieuw boek moest beginnen. Ook dit boek is zoek geraakt. Pastoor Hofland stierf 4 November 1712 onverwacht te Leiden. Het duurde bijna 1 y jaar voordat een nieuwe pastoor kwam. 22 Maart 1714 deed Gerardus Langeveld zijn intrede als pastoor. De katholieke kérk te Hoogmade van 1742 tot 1877. Ook deed zich een geschil voor tusschen de R. K. en Hervormde armmeesters van Esselijkerwoude. Dit was een college, be staande uit katholieken en hervormden, die gezamenlijk voor de armenbedeeling moes ten zorgen. De R. K. armmeesters wilden alleen de katholieke armen helpen, terwijl de anderen uitsluitend aan hun partijge- nooten dachten. 17 December 1700 kwam men hierover tot overeenstemming door verdeeling van de armengoederen en inkomsten. Uit deze verdeeling van het vermogen is ontstaan het tegenwoordige R. K. Armbestuur van Woubrugge, welke instelling tegenwoordig nog bestaat naast het R. K. Armbestuur van Hoogmade. Ook tusschen pastoor Sonsbeek en zijn parochianen zijn heel wat moeilijkheden geweest. Hij behoorde tot de z.g. Jansenis ten. Vandaar dat de bevolking niet naar hem wilde luisteren en een beroep deed op Theodorus de Cock, den vicaris, hoe wel hem door de Staten van Holland de uitoefening van dit ambt verboden was. De Cock zond tegen Kerstmis 1702 een priester Anthonie van Lin geheeten, om den Hoogmadenaren geestelijken bijstand te verleenen. Deze beschikte niet over een kerk, maar deed dienst in een boerderij. Even later kwam Justus van Beest, een zeer ijverig priester, die om zijn ijver uit Friesland verbannen was. Hij woonde bij een pastoor in de omgeving en bediende op deze wijze Hoogmade. De bevolking verliet bijna geheel Pastoor van Sonsbeek en toonde haar vijandschap tegen dezen pastoor door tal van feitelijkheden, zoo dat in een handgemeen van Sonsbeek zelfs gewond werd. Ook een oude man, die zijn schuit gewoon was aan den pastoor te lee- nen, werd lastig gevallen en de schuit tot zinken gebracht, terwijl men hem en zijn dochter werk beloofde, als hij geen hulp meer verleende aan den pastoor. Telkens ook werd de draaiplank over de Oude Aa, die toegang verleende tot de kerk, wegge nomen of aan een ketting vastgelegd, zoo dat zij niet te gebruiken was. De moeilijk heden werden zoo groot dat van Sonsbeek moest vluchten, waarop Justus van Beest de pastorie binnentrok. In een uitvoerig request wendde van Sonsbeek zich in Juli 1703 tot de Staten van Holland met het verzoek van Beest te verbannen en hem in de rechtmatige plaats als pastoor te herstellen. De Staten stelden 'n onderzoek in en op 8 Augustus 1703 volgde de ver banning van van Beest. Ook verboden zy allen kerkdienst in Hoogmade. Hoewel van Sonsbeek ook klaagde bij de Ambachts vrouwe van Esselijkerwoude en Hugo van Heussen bij haar en de Staten van Hol land al zijn invloed aanwendde om van In 1720 schijnt een nieuwe moeilijkheid ontstaan te zijn over het pastoorshuis. Dit gebouw was gezet op een stuk grond, dat in 1657 daarvoor gegeven was. Het huis stond niet ten name van kerkmeesters, maar op naam van een der erven van de schenkers. Een dezer had zijn grond be zwaard met hypotheek en nu dreigde het gebouw verloren te gaan. Toch schijnt een oplossing nog gevonden te zijn. Pastoor Langeveld vertrok 22 Juli 1722 naar Lemmer en werd na eenige maanden opgevolgd door Gijsbertus Fransen. Hij doopte het eerste kind den len October en overleed te Hoogmade in de maand Juni of Juli 1726. Van 17261750 was Theodorus Aloysius van de Velde pastoor. Hij was geboren in Zutphen en was voor zijn benoeming ka pelaan geweest in Leiden. In Maart 1741 verzocht hij aan de Staten van Holland om een nieuwe kerk te mogen bouwen, omdat het oude gebouw in een zeer ver vallen toestand verkeerde en het gevaar lijk was om daarin dienst te doen, daar de zolder van dit gebouw tot kerk was in gericht. De houding van de Staten van Holland was langzamerhand veel coulan- ter geworden ten opzichte van de Katho lieken, zoodat meerdere dergelijke ver zoeken reeds waren toegestaan, mits een zoodanig gebouw uiterlijk niets van een kerk had. Zoo moest de voorgevel geheel blind zijn en het nieuwe gebouw mocht niet grooter of hooger zijn dan het oude. 10 Mei 1741 gaven Gecommitteerde Raden van Holland toestemming om een kerk te bouwen op bepaalde voorwaarden. Dat men zich aan deze voorwaarden moest houden, blijkt wel uit de opdracht aan den controleur Bloteling op 21 Maart 1742 ge geven, om de bouw te gaan inspecteeren. Pastoor v. d. Velden bleef in Hoogmade tot 1750, toen hij pastoor werd in Sassen- heim. In 1763 kreeg hij een geboren Hoog- madenaar, Cornelius Witsenburg, als ka pelaan. Na zijn vertrek werd Joannes Baptista Lazaar pastoor. Hij was geboren te Leiden en was waarnemend kapelaan in Edam geweest, daarna te Leidschendam en van 1731 tot 1750 pastoor te Zijpe. Tijdens zijn pastoraat ontstonden weer moeilijkheden tusschen de R. K. en de Hervormde Arm besturen. Overeengekomen werd dat de R. K. Armen zouden worden onderhouden uit de inkomsten van landerijen en di verse collecten. Pastoor Lazaar overleed 21 September 1178. De komst van zijn opvolger Adrianus Gaffé bracht groote moeilijkheden mee, daar de ambachtsheer van Esselijkerwou de Mr. Jacob Herman Vingerhoed, Raad der Vroedschap, en oud-schepen van Rot- HILLEGOM Bedevaart Maria-Congregatie. Giste ren maakte een groot aantal leden der Jlongedames-Congregatie der St. Joseph- parochie een bedevaart naar het Maria- oord te Haastrecht. Het aantal deelneem sters bedroeg rond 100. De dag werd be gonnen met een H. Mis voor de pelgrims in de St. Josephkerk met algemeene H. Communie. Hierna kwamen een 3-tal tou ringcars voor der fa. Heemskerk en ving de reis aan onder leiding van den direc teur, Kapelaan J. A. van Ettinger. Te rond 10 uur kwam men te Haastrecht aan, waar de Hoogmis werd opgedragen door Kapelaan van Ettinger, die ook de feest- predicatie hield. Het eigen koor der con gregatie (beide af deelingen) voerde onder leiding van mej. Annie Leegwater, de wisselende gezangen uit, terwijl de vaste gezangn gezongen werden door de Con- greganisten onder leiding van den heer J. P. Kakebeeke. Hierop volgde een pauze, waaronder in het Parochiehuis gelegen heid bestond den inwendigen mensch te versterken. Te 1 uur werd een Plechtig Lof gecele breerd, waaronder gebeden werd voor de verschillende opgegeven intenties. Hiermede was het officieele gedeelte van den dag geëindigd. Men reed nu over UtrechtZeistBilt- hoven en Baarn naar Valkeveen, waar men zich kostelijk vermaakte en waar te vens werd geluncht en ververschingen werden aangeboden. Na enkele uurtjes reeds men huistoe. Het is voor de jonge dames een mooie dag geweest, waarvoor een bizonder woord van dank aan den di recteur, aan mej. A. Leegwater en aan den heer Kakebeeke zeker niet mis plaatst is. KATWIJK AAN DEN RIJN TUINBOUWOVERZICHT. De gang van zaken was in de afgeloo- pen week nog niets beter dan in de voor afgaande; voor een der belangrijkste pro ducten, de bos- en waspeen zelfs nog slechter. Het was een doordraaierij van je welste en duizenden bossen en honderden kisten peen gingen naar de beruchte plaats om vandaar en gros naar de weiden te worden vervoerd. Nu is peen niet een der meest begeerde artikelen voor het vee, zoodat het zelfs mogelijk is, dat binnen kort, als men weer wat meer van het nor male veevoeder heeft, de peen ook' hier voor niet meer gevraagd wordt. De prijs varieerde de geheele week van f 2.50, den minimumprijs, tot hoogstens ƒ3.80 per 100 bos. En wie die hoogere prijs kregen wa ren als regel tuinders, die een z.g. zwa- ren band maakte, bossen van meer dan 1 K.G. De massa gaat intusschen snappen, dat het in verband met eventueele steun op dit product zaak is de bossen niet zwaarder te maken dan het vereischte ge wicht van 1 K.G., doch zoo groot moge lijk aantal bessen aan te voeren. Waspeen in de beste kwaliteit noteerde gemiddeld van 0.30 tot f 0.50 per kist, doch veelal was de hoogste noteering 0.40 per kist van 20 K.G. Zooals gezegd draaide ook hiervan een massa door. Zoo goed als de gemiddelde uitkomst vorig jaar was, zoo slecht is deze thans. De bloemkoolprijs ging met schommelingen van beneden naar boven en van boven naar beneden, doch in doorsnee was deze onbevredigend. De eerste soort varieerde den eenen vei lingdag van 5.tot 7.50, om een vol gende dan weer te gaan tot 7.50 a 13.per 100. Tweede soort werd ge kocht voor 2.tot 5.80 per 100. De fi- nancieele uitkomst van dit product is een tegenvaller voor de tuinders. De slechte gewassen zijn hiervan ook grootendeels oorzaak. De flinke regenbuien, die intus schen gevallen zijn, zullen het gewas nu ten goede komen. Het ging voor vele per- terdam, zich tegen zijn toelating verzette. Deze beweerde, dat hij het patronaats- recht had en eischte voor de toelating een aanzienlijk bedrag. Na een tijdruimte van ruim 4 maanden, in welke tusschentijd ka pelaan Koster uit Roelofarendsveen, in Hoogmade assisteerde, werd een overeen stemming bereikt, en kon de pastoor Gaffé zijn bediening aanvaarden. Hij overleed 13 April 1780. Opnieuw gaf het moeilijkheden met den Ambachtsheer van Esselijkerwoude. Ook deze keer verzette hij zich tegen toelating van Johannes Molenaar tot pastoor. Hij vroeg 400.in eens voor de toelating en 50.per jaar, terwijl voor de baljuw 400.betaald moest worden. Hij zond een request in aan de Staten van Holland om de benoeming van den pastoor te ver hinderen. De kerkmeesters verzetten zich tegen deze eisch bij de Staten, omdat zij het recht van patroonschap ontkenden. Zij beweerden, dat als dit recht ooit be staan had, het uitsluitend gold voor de oude katholieke kerk, die in Hervormde handen was overgegaan, maar dat de ka tholieke kerk een nieuwe kerk was waar voor het patronaatsrecht niet gold. Een tweede bezwaar was het feit dat de boeren niet in staat waren een zoo groot bedrag te betalen, omdat zij allen arm wa ren door de groote sterfte onder hun vee door de veepest. Toch waren zij verplicht nog een bedrag te betalen, maar kort daar na hebben de Staten van Holland bepaald dat het ambachtsheeren niet geoorloofd zou zijn zich gelden te laten betalen voor de toelating van geestelijken. De pastoor vertrok in 1785 naar Amster dam. Zijn opvolger Johannes Braakman werd door de Staten den 25en Juni 1785 toegelaten. ceelen hachelijk worden. Niet alleen dat er verlangend naar regen werd uitgezien vanwege de droogte, doch ook hadden meerdere producten al veel te lijden van luis en ander ongedierte. Het artikel sla kan in de goede kwaliteit gemakkelijk ge plaatst worden tegen een goede prijs, doch jammer genoeg was er van werkelijk eer ste soort geen sprake. Want veelal had deze ook veel last van de bekende luis. Maar sla met een „pietje" ging toch nog voor /0.90 to tf 1.80 per 100. Dat is voor koudengrond-sla een goeden prijs. Maar, zooals zulks meestal het geval is, 't is maar een enkeling die wat goeds kan aan voeren. Kroten waren goedkoop. Begrij pelijk dat als men voor fijnere groenten geen redelijken prijs betaald, de grovere zooals kroten, zeker niet in aanmerking zullen komen voor een loonende prijs. Een enkele maal kwamen er nog wat doperw ten, die van f9.— tot f 15.per 100 K.G. opbrachten. Met de tuinboonen is het ook afgeloopen. Ook deze teelt was een en al teleurstelling met een opbrengst van f2. tot 3.per 100 K.G. Ten slotte de aard appelen. Met de Eerstelingen raakt het ten einde. De afnemende aanvoer heeft den laatsten tijd wel eenigen invloed gehad op den prijs, die daardoor iets beter ge worden is, nadat de doorgedraaide en weer opnieuw verkochte Eerstelingen de markt totaal bedorven hadden. Na een prijs van f2.— tot f2.80 voor bonken is deze langzaam opgeloopen tot ten hoogste 3.40 per 100 K.G. Met de groote was het nog iets beter en was de noteering deze week van ƒ3.70 tot ƒ4.60 p. 100 K.G. Drielingen brachten weer van 2.40 tot 3.80 per 100 K.G. op. Met Eigenheimers ging het minder goed. De mooiste en beste Eigenheimers uit de duingronden werden verkocht voor 2.60 tot f 3.40 per 100 K.G. De aanvoer is door dezen lagen prijs wel eenigszins beperkt geworden. Driel ingen Eigenheimers werden verkocht voor ƒ2. tot ƒ2.60 per 100 K.G. KATWIJK AAN ZEE Badgasten. Niettegenstaande het min der mooie weer der laatste dagen, is het aantal ingeschreven badgasten thans sterk stijgende en op 1450 ingeleverde badlijs- ten bij de politie waren thans ongeveer 7100 personen ingeschreven. Maar dat is nog niet de helft van wat verwacht mag worden. Het eindcijfer was vorig jaar 14845. Brandgevaar. Tijdens het uithalen der hooiberg, waarvoor wegens hooibroei brandgevaar bestond, sloeg het vuur reeds uit de berg. Maar de brandweer, die op een en ander gerekend had, was aanwe zig bij het uithalen en toen de vlammen uitsloegn konden deze direct bedwongen worden met twee slangen op de waterlei ding. De eigenaar, de heer Paulus Haas noot, in de Bestevaerstraat, had de broei gelukkig tijdig ontdekt, zoodat verder brandgevaar kon worden voorkomen. LISSE Auto omgekanteld. De bestelauto van de Prot. Coöperatie reed op de hoogte van den hoek AchterwegHeereweg, toen er een veer van deze auto brak. Het gevolg hiervan was, dat de bestelwagen kantelde en met zijn wielen in de hoogte op den weg terecht kwam. De chauffeur kwam er men enkele builen en de schrik af, terwijl er voorts geen persoonlijke ongevallen voorvielen op dit tamelijk drukke ver keerspunt. Met vereende krachten bracht men den wagen wederom in normalen toestand. De auto liep materieele scha de op. Motor geslipt. Een motorrijder met een duopassagier achterop kwam op den Heereweg te slippen op de tramrails. Ook dit ongeval blèef zonder persoonlijke on gelukken. In den gemeenteraad is door een der leden er op gewezen, dat de steenen in de tramrails wegzakken en hierdoor gevaar voor het verkeer ontstond. Ook dit onge val was hieraan te wijten. Moge in dezen ongewenschten toestand op dezen druk ken verkeersweg spoedig een einde ko men, zulks in het belang van dit verkeer en ter voorkoming van persoonlijke on gevallen. Geboren: Aartje d. van E. Camphorst en C. van der Spruit Christiaan Adria nus z. van Chr. A. de Bruin en M. J. G. Paardkeooper. Ondertrouwd: Philippo van Veen 25 j., te Noordwijkerhout, en Alida Maria Snaar 25 j. Getrouwd: G. van der Pol, te Haar lemmermeer, en B. Mastenbroek P. J. van der Beek en A. A. Vermeij, te Leiden C. Meijer, te Noordwijkerhout, en P. C. Mooijekind H. J. van Diest en J. G. Op stal, te Haarlemermeer M. van der Lans en A. P. Schoone A. J. Davits te Waalre en A. M. Lieverse D. Schaap en Chr. Blitterswijk, te Haarlemmermeer. Gevestigd: J. A. van der Voort van St. Michels Gestel M. C. Helleman van Alykemade H. Verhaar van Oegstgeest P. M. Weijers van Haarlem H. J. Weijeres van Heemstede Wed. M. van Nieuwkoop geb. Hulsbos van Gouda M. Muilwijk van Bennebroek G. Vol- kersz van Delfzijl E. van der Meer en gezin van Haarlemmermeer C. P. A. Hermans van Voorhout. Vertrokken: N. van der Eist naar 's-Gravenhage C. de Jager en gezin naar Leiden M. Kops naar Haarlem A. van Kempen naar den Haag C. van Groen naar Haarlemmermeer. WASSENAAR EERSTE PLECHTIGE H. MIS. Door den weleerw. pater A. J. Snijders, S.V.D. De eerw. heer A. J. Snijders, van de Missionarissen van het Goddelijk Woord, hoopt op 20 Augustus a.s. de H. Priester wijding te ontvangen. De neomist zal op Zondag 27 Augustus, des morgens te 10 uur, in de Parochiekerk St. Willibrordus te Wassenaar zijn eerste plechtige H. Mis opdragen. Geboren: Martinus Albertus, z. van H. J. de Ruyter en A. A. Beijersbergen Adrianus Cornelis, z. van C. J. Gilissen en J. A. Straathof Apolonia Cornelia Maria, d. van J. G. van Noort en C. M. van der Meer Marjan, d. van J. Anker man en A. C. Andriessen Maria Cor nelia Beatrix, d. van J. Slootweg en J. M. Brederode Peter Marius, z. van A. Too- lens en M. P. Lamoree Jan Jacobus, z. van J. Blankenspoor en G. van den Brink Josephine, d. van J. S. Galjart en A. H. Helmerhorst. Ondertrouwd: T. J. Duijn en N. Langewis M. J. van der Helm en S. Ko-. ning. Getrouwd: H. Thiery en G. Booms- ma P. H. Visman en A. H. J. Muller G. H. van Gorkom en C. Parlevliet A. G. L. Boomgaard en C. H. Beesems A. Westerman en H. Siepel L. T. de Vries en S W. Langenberg S. Schilstra en E. van Dijk N. H. Onderwater en J. A. van Wissen A. U. van Heusden en N. S. Sundermeijer. Overleden: H. G. H. Schroder 57 j., echtgenoot van C. C. J. Waltrup G. van Olden 70 j., echtgenoot van E. W. M. Weynschenk W. G. Lensvelt 81 j., wede. van H. P. Mutters H. W. Wouters' 54 j., echtgenoot van'A. van der Lely J. L. Bloemen 82 j., echtgenoot van M. J. Kra mer. NOORDWIJK Bouwen. B. en W. hebben aan den heer C. Verloop te Noord wijk aan Zee vergunning verleend voor het bouwen van vier woonhuizen aan de Prins Bernhard- straat nos. 1 t/m 7, aldaar. RIJNSBURG Tuinbouw. Het blijft voor de tuinders nog steeds een slechte tijd. Het afgeloopen half jaar was een en al tegenvaller en de vooruitzichten voor de tweede helft blij ven somber. Niets wijst er op, dat het toch dit jaar nog wel anders kan worden. Alles wat wordt aangevoerd is goedkoop. Aard appelen, groote, van 60 ct. tot hogsténs 80 ct. per kist van 20 K.G., Drielingen van 40 tot 50 ct. Waspeen in de prima kwali teit gaat voor het grootste gedeelte naar de belt. Een gedeelte brengt van 1.50 tot 2.50 per 100 K.G. op. Bospeen is bijna niet te verkoopen en wordt ook voor vee voeder afgegeven. Bloemkool is matig in prijs, van f 5.50 tot f 8.50 per 100, 2de soort van 2.tot f 3.60 p. 100. Uien brengen per 100 K.G. van 3.004.20 op, VOORSCHOTEN K.J.M.V.-Nieuws. Woensdagavond j.l. maakte de plaatselijke afdeeling een fiets tocht o-ver 50 K.M. om te voldoen aan de eischerukaarten, die door den Diocesamen Bond worden uitgegeven. We zouden oon 7.30 uur vertrekken, „dus" springen de deelnemers circa 8 uur in het zadel. Eenst werd er in de richting Sassenheim gepeddeld en vandaar ging het in de rich ting Noordwijk. Halverwege moest er eerst een fietsband op temperatuur gebracht wor den, dat slechts 9 ma-al herhaald moest wor den. Vanuit Noordwijk is een tocht langs het strand gemaakt tot Katwijk. Daarna werd de richting Wassenaar genomen. On derweg werd even gestopt in een „Restau rant" en na den „Meester" betaald te heb ben bracht onze leider ons over het dorp Wassenaar nia-ar huis waar onder een lan taarnpaal de stoet ontbonden werd. Zondag houdt de K.J.M.V., afd. Voor schoten een wandeltocht voor 'haar leden, eveneens om te voldoen aan onze eischen- kaart. Vertrek 's morgens 5 uur vanaf de W. de Zwijgerlaan. Zorgen allen voor gepaste kleeding, degelijk schoeisel -en dikke, liefst wollen ongestopte kousen. De afstand bedraagt circa 30 k.m. Zorg dat de opkomst ondanks het vroege u-ur zoo groot mogelijk is.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 12