Engelands buitenlandsch beleid Chamberlain over de groote problemen Londen en Moskou zijn het nog niet eens BUITENLAND Militaire voorbereidingen in Dantzig KERKNIEUWS DINSDAG 1 AUGUSTUS 1939 DE LEIDSCHE COURANT VIERDE BLAD - PAG. IJ. De „indirecte agressie" bilfft struikelblok De Russische commissaris voor bui- tenlandsche zaken heeft echter als zijn meening te kennen gegeven, dat,"wan neer wij een begin zouden maken met militaire besprekingen waaraan hij groote waarde hecht de politieke moeilijkheden niet onoverkomelijk zou den blijken te zijn. Die verklaring heeft bij ons den door slag gegeven, toen wij tot dit zeer on gewone besluit kwamen. Het is de oprechte hoop van de Fran- sche en van de Britsche regeeringen, dat de verwachtingen van Molotof be waarheid zullen worden". DE BEZORGDHEID OVER DANZIG. Ten aanzien van Danzig zeide Cham berlain: „De bezorgdheid in Europa heeft op het oogenblik de neiging, zich rondom Danzig te concentreer en. Op 10 Juli jJ. heb ik in 't huis een ver klaring over Danzig afgelegd. Ik besef, dat een toevoeging aan die verklaring haar geenszins zou versterken en ik wensch niets te doen, om haar te verzwakken. De plaatselijke toestand te Danzig heeft veel bezorgdheid onder het publiek veroorzaakt en vereischt klaarblijkelijk de zeer nauw lettende aandacht. Sommige persberichcten over de milita- risatie, die heeft plaats gehad, waren ech ter ongetwijfeld overdreven. Sedert lord Halifax de verklaring heeft afgelegd, dat hij zich niet onnoodig be zorgd maakte, hebben zich grensinciden ten voorgedaan, die de spanning eer heb ben verstrekt dan verminderd, doch de Poolsche regeering, die de meest bewonde renswaardige kalmte heeft getoond (alge- meene toejuichingen) kan men, daarvan ben ik overtuigd, toevertrouwen, dat zij zal volharden in een wijs staatsmanschap en wijze zelfsbeheersching." POLITIEK JEGENS CHINA. ONGEWIJZIGD. Sprekende over het Verre Oosten, zeide de minister-president: „Ook hier wil ik zeggen, dat het onze zaak niet bevordert, wanneer men suggereert, dat in de formu le van de overeenkomst te Tokio dingen moeten worden gelezen, die de regeering reeds heeft tegengesproken, die aanleiding moeten geven tot bezorgdheid en versla genheid in China en die niet een voorzich tig en onpartijdig onderzoek van de for mule doen veronderstellen. De formule is de vaststelling van een feit. Zij beteekent geen wijziging in de po litiek, noch de toekenning van de rechten van oorlogvoerende aan Japan. Zij is ook geen verraad aan de Britsche belangen in China en bedoelt niet de rechten van der de partijen af te staan. Ongetwijfeld zijn er vele moeilijkheden bij de kiesche onderhandelingen, die wor den voortgezet en niet de minste van die moeilijkheden is het aanhouden van de anti-Britsche agitatie in Noord-China, welke geleid wordt door menschen, die door de Japanners beïnvloed, geinspireerd en gecontrolerd wordn. .Ik voel mij verplicht te zeggen, dat de Britsche regeering genoodzaakt zal zijn, den toestand zeer ernstig onder oogen te zien, indien deze agitatie, de ze aanvallen op Britsche belangen en Britsche rechten ongebreideld voort duren. Dat zou een succesvol einde der onderhandelingen zeer moeilijk maken. Het doel, dat wij ons voor oogen hou den, is een billijke en rechtvaardige rege ling van den strijd in China." Ten aanzien van de kwesties, welke zich hebben voorgedaan naar aanleiding van de uitlevering van het zilver in de con cessie van Tientsin, zeide Chamberlain, dat deze kwesties niet beperkt blijven tot Tientsin, noch Engeland alleen raken. „Daarom is het volkomen zeker, dat wij niet over kwesties van dezen aard kunnen discussieeren zonder de meest volledige aansluiting met andere landen, wier be langen op dezelfde wijze als de onze daar bij betrokken zijn." De regeering hecht een zeer groot be lang aan samenwerking, waar samenwer king mogelijk en wenschelijk is .en wij hebben nimmer nagelaten de regeering der Vereenigde Staten op de hoogte te houden van al wat wij doen of voornemens zijn te doen. DE „WOORDENOORLOG." Sprekende over de onderhandelingen met Polen zeide Chamberlain, dat de moei lijkheid niet gerezen was in verband met den aankoop van wapenen uit andere lan den dan Groot Brittannië, hoewel het een moeilijkheid was, welke verband hield met een verzoek van de Poolsche regeering voor een leening in goud. „Helaas, aldus vervolgde Chamberlain, VAN HET VATICAAN DE PAUS WERKT AAN EEN ENCYCLIEK Het belooft een uitvoerig stuk te worden. Het is bekend, dat elke Paus bij het be gin van zijn Pontificaat, een Encycliek richt tot de bisschoppen der wereld, waar in hij zijn geestelijk programma uitstippelt. Ook van Paus Pius XII verwacht men zulk een Encycliek, waaraan men, met het oog op den internationalen toestand, een bij zondere beteekenis hecht. Naar verluidt, zou de Encycliek op komst zijn en vóór 15 Augustus gepubliceerd worden. In krin gen van het Vaticaan echter verklaart men dienaangaande niets te weten, dooh gelooft men, dat dit eerste document van zoo groote beteekenis door Paus Pius XII zal worden uitgegeven vanuit het Vaticaan in het a.s. miajiaar. Dezelfde kringen herinneren er aan, dat de Paus onlangs in de Sixtijnsche kapel het woord gericht 'heeft tot de kardinalen en Ibisschoppen en. in een redevoering, welke per radio werd uitgezonden, in groote lijmen zijn programma heeft ontvouwd, dat geba seerd is op de handhaving van vrede en gerechtigheid. Uiteraard zal de Paus zich tijdens zijn verblijf op Castel Gandolfo met de Encycliek bezig houden, welke zeer uit voerig belooft te worden. WIJZIGING IN HET BESTUUR DER KATHOLIEKE ACTIE. Toenadering tot de Italiaansche regeering. Na hartelijke besprekingen tusscben het Vatikaan en de Italiaansche regeering zal in het bestuur der Katholieke Actie in Ita lië, dat vroeger direct onder den Paus stond, een wijziging worden gebracht. Diocesane organisaties zullen voortaan onder een bisschop staan, in plaats van on der een leek, en het hoogste gezag zal in handen zijn van een commissie van drie kardinalen. Men verklaart, dat de nieuwe regeling wijst op een verbetering in de betrekkingen tusschen de Italiaansche regeering en den Heiligen Stoel. Het doel is vroegere ge schillen uit den weg te ruimen over be weerde politieke activiteit van de Katho lieke Actie. DUITSCHLAND WAARTOE ZIJN ZIJ NOODIG? Een aanval behoeft niet te worden gevreesd? Voor het eerst spreekt de officieuse „Ga- zeta Polska" in een correspondentie uit Dantzig over militaire voorbereidingen in de Vrije Stad, waarover het de volgende bijzonderheden geeft: Vóór de crisis van Maart j.l. bevonden zich in Dantzig duizend manschappen van de Landespolizei, die thans gereorgani seerd zijn tot drie regimenten van 1500 manschappen elk. Twee van deze regimenten zijn reeds gevormd en met het derde is men bezig. De S.S. en de Heimwehr van Dantzig tel len ongeveer duizend man en de drie po- litieregimenten kunnen beschouwd wor den als een divisie infanterie. De S.S. vor men de technische troepen van Dantzig. Al die troepen worden bijna geheel door Duitschens gevormd, die als „toeristen" in Mei en Juni over zee naar Dantzig geko men zijn. Een aantal is ook over land ge« kweekt een giftige propaganda in de pers en uit andere bronnen dagelijks een slech te gezindheid tusschen de volken. Ik kan de gedachte niet van mij afzetten, dat, wanneer wij slechts een einde zouden kun nen maken aan dezen „woordenoorlog" en in aansluiting daarop een acie zouden on dernemen tot herstel van het vertrouwen der volken in de vredelievende bedoelin gen van alle Europeesche staten, er geen vraagstuk zou zijn, dat niet door vreed zame bespreking opgelost zou kunnen en moeten worden. Indien dat bereikt zou kunnen worden, zou de winst van alle betrokken partijen onschatbaar zijn. Indien daarentegen een oorlog zou uit breken, dan is welke partij ook de eind overwinning zou behalen niets zeker der dan dit: overwinnaar en overwonnene zouden een afschuwelijken oogst van menschelijk lijden en menschelijke ellen de hebben in te zamelen. Ik geloof dat die groote, diepe en fundamenteele waarheid begint door te dringen in den geest van de regeerders en in dien van de volken tege lijkertijd en slechts op dat geloof, aldus besloot Chamberlain, steunt mijn hoop, dat wij nog een middel zullen vinden, om te ontkomen aan de nachtmerrie van het oogenblik en terug te treden in het zon licht van den vrede." (Toejuichingen). MOTIE DER LIBERALE OPPOSITIE VERWORPEN. De motie tot het verdagen van de be grooting voor buitenlandsche zaken, welke was ingediend door de liberale oppositie ennaar aanleiding waarvan vandaag de debatten over de buitenlandsche politiek werden gehouden, is door het lagerhuis met 266 tegen 130 stemmen verworpen. komen. Op het oogenblik wordt het mi litaire centrum ingericht te Matzkau. Zoo lang dit nog niet gereed is, zijn de troe pen gelegerd in verschilliende lokalen en gebouwen. Het in Dantzig aangekomen zware geschut is ingescheept in Hamburg en Stettin en des nachts gelost in de dok ken van Schinau. Op dezelfde wijze zijn naar Dantzig ver voerd drie batterijen veldartillerie en tien batterijen luchtdoelgeschut. 36 stukken anti-tank-geschut36 stukken ander ge schut en eenige stukken van 15 c.m. zijn thans geplaatst te Heubude aan de kust. Een deel van deze bewapening bevindt zich natuurlijk op den grensweg tusschen Oost-Pruisen en het gebied der Vrije Stad. De Berlijnsche correspondent van de „Gazeta Polska", die dit artikel geschreven heeft, zegt voorts, dat aan die grens inci denten zijn voorgevallen, en dat Poolsche douanebeambten zijn toegetakeld met het doel controle onmogelijk te maken en den invoer van wapenen in Dantzig te verge makkelijken. Een groot deel der wapenen is van Tsjechischen oorsprong. Alle we gen op het gebied der Vrije Stad, welke naar Polen leiden, zijn versterkt en van anti-tank-geschut voorzien. De correspondent besluit met op te mer ken, dat deze voorbereidingen niet be schouwd kunnen worden als te dienen tot de verdediging van Dantzig tegen een Poolschen aanval, want Polen wenscht geen aanval op de Vrije Stad te onderne men. Het zijn voorbereidingen op den ge vaarlijken weg naar den Anschluss met het Duitsche Rijk. ECONOMISCHE MAATREGELEN. Polen weigert invoer van zekere producten uit Dantzig. De Poolsche regeering heeft de regeering van Dantzig medegedeeld, dat zij de door de Dantziger douane-autoriteiten uitge reikte douane-verklaringen voor verzendin gen der firma AmadaUnida te Dantzig naar Polen met ingang van 1 Augustus niet meer zal erkennen. De Senaat van Dantzig heeft tegen deze bedreiging ernstige bezwaren ingebracht, aldus het D. N. B., daar de verwezenlijking ervan een „action directe" en een schen ding van de DantzigPoolsche ov "een- komst van 22 Maart 1937 beteekent, ;lke niet is opgezegd en tot 31 Juli 1940 loopt. De Senaat van Dantzig heeft tegelijker tijd ten duidelijkste geprotesteerd tegen een samenkoppeling van deze zuiver eco nomische aangelegenheid aan de kwestie der werkzaamheid van de Poolsche douane- inspecteurs. In zijn protest heeft de Senaat van Dant zig ook de kwestie van den invoer van haring, die Dantzigers vangen, in Polen ter sprake gebracht. Van Poolsche zijde was ook daartegen een invoerverbod uitgevaardigd. Ook deze invoer is' volgens het D. N. B. niet in over eenstemming met het beginsel van een ge meenschappelijk economisch gebied en beteekent eveneens een „action directe" van Polen. De regeering van Dantzig zou er op opmerkzaam hebben gemaakt, dat zij in geval de bedreiging tegen de fabrikaten van de firma Amada Unida zouden worden verwezenlijkt en het invoerverbod op ha ringen uit Dantzig niet zou worden inge trokken, zij zich genoodzaakt 30U zien di rect met economische tegenmaatregelen te antwoorden.- „WAT WIT WAS, KAN NU NIET ZWART ZIJN." Protest tegen „verduitsching" van het Tsjechische volk. Naar aanleiding van het feit, dat de Duitsche pers de Tsjechen reeds herhaal delijk heeft beschuldigd van „traagheid en lijdelijk", publiceert „Poledni List" een artikel als „bewijs van den goeden wil der Tsjechen, om met de Duitschers samen te v/erken". Het blad stelt voor, dat als grondslag voor de betrekkingen tusschen beide nationa liteiten de ontwerpen en eischen der Su- deten-Duitsche partij worden genomen. „Wat toen wit was aldus het blad kan thans niet zwart zijn geworden. De Duitschers hebben indertijd geprotesteerd tegen de „vertsjeching", wij protesteeren thans tegen .verduitsching". Wij kunnen slechts de waarheid vaststellen, dat dingen, die op geweld berusten, niet duurzaam kunnen zijn." Zondag is een bedevaart naar de graven van de koningen van Bohemen gehouden. Meer dan 30.000 menschen hebben daar aan deelgenomen. De plechtigheid werd besloten met het zingen van het lied van koning Wences- laus. SPANJE EEN NIEUWE REGEERING VAN FRANCO. Volgens uit Spanje ontvangen berichten zou Franco een nieuw ministerie hebben gevormd. Te Burgos verwacht men ieder oogen blik de officieele bekendmaking ervan. PALESTINA HET AANTAL SLACHTOFFERS IN JULI. Tijdens ongeregeldheden, welke zich in de maand Juli in Palestina hebben voor gedaan, zijn 48 personen gedood en 97 ge wond. Deze cijfers zijn lager dan in vele maanden het grval is geweest. CHINA LANDINGSPOGING DER JAPANNEEZEN BIJ WANGMOEN. Ongeveer 1000 man Japansche troepen probeeren vasten voet te krijgen aan de Chineesche kust by Wan'gmoen, in de buurt van Macao. De Chineesche troepen bieden hardnek- kigen tegenstand. Tot nu toe is de aanval der Japanneezen afgeslagen. Japansche vliegtuigen hebben uit machi negeweren de stad Tsjekki bestookt. Er zijn meer dan twintig dooden. Oorlogsschepen hebben de kust bij Wangmoen gebombar deerd. AMERIKA ARBEIDSONLUSTEN IN DE VEREEN. STATEN. Botsingen te Cleveland. Gisterochtend hebben 75 politie-agenten te Cleveland een igeregelden veldslag ge leverd tegen 3000 stakers, leden van de „United Automobile Workers" die de car- rosseriefa'brieken van Fisher trachtten te sluiten en den werkwilligen wilden belet ten aan den arbeid te gaan. Tien arbeiders dezer fabriek werden, voor het meerendeel dezer fabriek werden, voor het imeeren- deel ernstig, gewond. De politie maakte gebruik van traangasbommen, doch de stakers raapten de niet ontplofte projectie len op om ze naar de politie terug te wer pen. Zij wierpen ook met steenen en sloegen met knuppels. De stakers wierpen ver scheidene auto's, waarmede werkwilligen de fabriek wilden binnenkomen, om en staken ze in brand. Honderden vrouwen namen aan de betoogingen deel. Er zijn talrijke arrestaties verricht. Vier-en-der- tig personen werden 'gewond. Buitenlandsche berichten ONTPLOFFING IN STRAATRIOLEN. Niet het werk van de I.R.A. Een zevental ontploffingen in de straat riolen van Bottle, nabij Liverpool, heeft gisteren groote beroering 'gewekt, doch een onderzoek heeft uitgewezen, dat de ont ploffingen veroorzaakt waren, doordat zich tengevolge van een overstrooming gassen in de riolen 'hadden opgehoopt. NOODWEER IN OOST-JAPAN. Een noodweer heeft gisteren twee uur lang boven Oost-Japan gewoed, na een langdurige periode van droogte. Het ver- ikeer werd stilgelegd'. Een bliksemstraal heeft een automatisch signaal van den electrtechen spoorweg in de buurt van Sjimbasi getroffen. Het verkeer tusschen Sjibowya en Sjimbasi en tusschen Sjim- boesi en Aisaikoesa moest worden gestaakt, wegens het hooge water. Tot half twaalf 's avonds was in de benedenstad' van Tokio op dertig plaatsen de bli'ksem ingeslagen. De schade is niettemin onibeteekenend. Wel zijn meer dan 600 huizen onder water ge- loopen. OVERVAL OP EEN ORTHODOX KLOOSTER IN PALESTINA. Een gewapende bende heeft een overval gepleegd op het Grieksdh-Orthodoxe kloos ter op den Berg der Verzoeking nabij de puinhoopen van Jericho. Tachtig pond ster ling werden geroofd. Waarschijnlijk hebben de bandieten zich willen wreken op de mon nik ken, die het vorig jaar hebben geholpen bij de bevrijding van den directeur van de Ottomaansohe Bank in Jeruzalem, die des tijds was ontvoerd. ZAL KATHOLIEK NEDERLAND HELPEN? Zondagavond half twaalf., een cycloon boven Eindhovenin een oogwenk is aan mijne zoo dierbare kerk een schade toege bracht, die loopt in de duizendenEen groote gaping in het gewelf en het dak aan een kant van mijn kerk totaal wegge slagen.... Alles moet hersteld worden en is tegen stormschade niet verzekerd'. mijn Parochianen zouden willen helpen maar kunnen nietbovendien zijn ontel bare huizen en inboedels zwaar bescha digdik weet geen raadMijne kerk, staande in een der armste wijken van Eind hoven, gaat gebukt onder enorme schul den. En nu dit....! Katholiek Nederland, met toestemming van Hunne Hoogw. Excel lenties de Aartsbisschoppen en de Bisschop pen van Nederland, doe ik een beroep op U. De H. Pastoor van Ars, die me reeds in alles hielp, zal me'ook nu helpen. (Zijn kapel staande juist in de hoek waar de cycloon het krachtigste aankwam, bleef Goddank onbeschadigd). Hij zegene mijne weldoeners, die mijne arme Parochie helpen in deze zware beproevingniets kan ik zonder krachtige hulp van velenGif ten worden gaarne ingewacht bij de redac tie dezer courant onder motto H. Pastoor van Arskerk. Eindhoven of aan E. v. Mol, Pastoor, Eindhoven, giro 149254. E. VAN MOL Pastoor. Eindhoven. St. Philomenastraat 13. (De uitzending der K. R. O. a.s. Zondag vanuit de Pastoor van Arskerk zal in elk geval doorgaan, met man en macht wordt er gewerkt, dat de kerk a.s. Zondag weer bruikbaar is). Chamberlain heeft gisteren zooals ver wacht werd eenige verklaringen afge legd in het Lagerhuis. .Hij zeide, dat de Russische, Fransche en Britsche regeeringen het tot nog toe niet eens zijn kunnen worden ten aanzien van een definitie van de term „indirecte agres-* sie", hoewel alle drie inzien, dat een in directe agressie even gevaarlijk kan zijn als een directe en hoewel alle drie wen- schen, een bevredigende methode te vin den, om tegen die agressie op te treden. Voorts deelde Chamberlain mede dat zoo spoedig mogelijk, waarschijnlijk nog deze week, Britsche en Fransche vertegenwoor digers naar Moskou zullen worden gezon den voor het houden van militaire bespre kingen. Aan het hoofd der Britsche delegaties zullen staan admiraal Sir Reginald Drax, luchtmaarschalk Sir Charles Burnett en majoor Heywood. HET DEBAT IN HET LAGERHUIS. Het debat over de buitenlandsche politiek in het lagerhuis werd geopend door den li beralen afgevaardigde, Sinclair. „Laat mij het ronduit zeggen, aldus Sin clair, de indruk bestaat, dat Chamberlain nog sterker dan de minister van buitenland sche zaken naar pacificatie - neigt en nog minder resoluut is in zijin verzet tegen agressie. Het is ten zeerste noodig, dat de premier aan sommige zijner aanhangers duidelijk maakt, dat het verzet tegen agres sie en de organisatie van een vredesfront de politiek van hemzelf en van de regee ring is. Het is boven eiken twijfel verheven, dat Engeland Polen moet steunen bij een aan val tegen D'anzig, doch wanneer begint die aanval? Is er iets, behalve een volledige bezetting van Danzig, bijvoorbeeld de uit drijving van alle Poolsche ambtenaren uit de vrije stad en de proclamatie van Danzig tot deel van Duitschland, dat de Engeleche regeering als een agressie zou beschouwen? De regeering moet het Lagerhuis en Dan zig zeggen, welke gedragslijn zij ten aan zien van Danzig zal volgen. Vervolgens kwam de labourafgevaardigde Dalton aan het woord, die de vertraging in de onderhandelingen te Moskou ernstig noemde en zeide: „Dit diplomatieke getreu zel, is zonder precedent. Zij, die er voor verantwoordelijk zijn, dragen ook de ver antwoordelijkheid voor het in gevaar bren gen van den wereldvrede. Het zou het beste zijn, aldus spreker, wan neer Halifax een bezoek aan Molotof ging brengen, of Molotof tot een 'bezoek aan Lon den uitnoodigde. Men verkeert thans in het. stadium, waarin men tot .persoonlijk con tact zou kunnen komen en het zou voortref felijk zijn, wanneer Halifax Molotof zou ontmoeten en Chamberlain met Stalin van gedachten zou wisselen". CHAMBERLAIN ANTWOORDT. Geen munitie voor de tegenstandei's. Chamberlain weigerde na Daltons rede, een historisch overzicht te geven van. de onderhandelingen met Rusland. „Ik weet zeer wel, zeide hij, dat er in andere landen menschen zijn, die zeer naijverig de vor deringen onzer overeenkomsten gadeslaan en zeer verheugd zouden zy'n met alle mu nitie, die zij zouden kunnen gebruiken, om verdeeldheid tusschen de sovjet-regeering en ons te zaaien. (Applaus). Het politiek geschilpunt te Moskou. Het is natuurlijk geen geheim, dat de Rus sische regeering en de samenwerkende Fransch-Britsche regeeringen er tot dus verre niet in geslaagd) zijtn, tot een voor alle partijen bevredigende definitie van den term „indirecte agressie" te komen, of schoon, de drie regeeringen beseffen, dat een indirecte agressie even gevaarlijk als een directe kan zijn en alle drie regeeringen verlangen, een bevredigende methode te vinden, om tegen die agressie op te treden. Tezelfdertijd hoeden wij er ons ten zeerste voor ook maar den schijn op ons te laden dat wij inbreuk willen maken op de onaf hankelijkheid van andere staten. Indien Engeland en Frankrijk het niet met de sovjet-regeering eens zijn over de definitie van de „indirecte agressie", dan is dat juist, omdat de formule, die zij be pleit, naar onze meening die, door ons ver worpen, beteekenis heeft. Wij toonen zeker groot vertrouwen en een oprecht verlangen tot een overeen komst te komen, wanneer wij er in toestem men, soldaten, zeelieden en vliegers naar Rusland te zenden, om te bespreken, hoe wij militaire plannen kunnen opstellen, nog vóór wij de verzekering hebben, dat wij op de politieke punten tot overeenstem ming zullen komen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 11