RIJNSTREEK
Uit het boek derSpaansche Martelaren
Myra. het elfje en de booze kabouter Zwartvoet
VRIJDAG 21 JULI 1939
DE LEIDSCHE COURANT
VIERDE BLAD - PAG. 14
Hoe de Bisschop van Teruei in
Februari van dit jaar vermoord werd
ALPHEN AAN DEN RIJN
Aanrijding. In de Jonckindt Koning
straat botste gisterenmorgen de autobe
stuurder v. E., toen hij zijn wagen snel
achteruit liet loopen, op het gespan van
den groentenhandelaar M. Krumpelman.
De groentenbrik werd zwaar beschadigd
en de inhoud ervan kWam grootendeels op
straat terecht. Het paard kreeg verwon
dingen aan kop en pooten. De auto werd
eveneens beschadigd.
Ondertrouwd: Gerrit van Kleef,
30 jaar, wonende te Winschoten en Mar-
garetha Adriana Schouten, 28 jaar. Jan
Corstiaan de Geus, 22 jaar en Hendrina
Willemijntje Niekerk, 20' jaar.
Gehuwd: Adriaan Kramer 26 jaar,
wonende te Arnhem en Hendrika Marie
Kanngiesser 23 jaar.
BODEGRAVEN
Personalia. Onze plaatsgenoot, de
heer J. Beider, slaagde voor het examen
Mercurius van vereenigingen van leer
aren. De heer H. de Vlieg slaagde Woens
dag voor het examen ter behaling van het
Mulo-diploma. Voor het eindexamen gym
nasium slaagden de heeren G. van der
Meer en C. Piket.
Geboren: Bertha Aaltje, dochter van
B. van Elk en van A. M. Hotze.
Ondertrouwd: J. C. Kuilenburg, 29
jaar en C. S. Kalkman, 25 jaar.
Overleden: Baartje Neelte Koster,
oud 60 jaar, wed van D. Couperus.
Gevestigd: A. J. Koornhof, opz.
Rijkswaterstaat, van Woerden, Julianastr.
15. M. A. H. Hendriks en gezin, ran
geerder N.S., van Susteren, Koningstraat
30. C. Beens, echtgenoote van I. van
Wijk, z.b., van Zwammendam, Zuidzijde
82. Wed. T. de Heer en kind, z.b., van
Waddinxveen, Meije 118. P. C. Bunnik,
veeh.-knecht, van Alphen aan den Rijn,
Meije 32. M. de Kruijf, z.b. van Ren-
kum, Oud Bodegraven 16.
Vertrokken: T. Rozendaal en gezin,
los-werkman, naar Zwammerdam, no. 128.
J. M. Klerks, huisknecht, naar Leiden,
Breestraat 3. L. Verschoor en gezin,
machinist, naar Utrecht, Belksbeekstraat
2bis. J. F. Entrop, bankwerker, naar
Rotterdam, Ged. Slaak 21.
HAZERSWOUDE-RIJNDIJK
Een gecombineerde redding. Gisteren
middag, nadat de school was uitgegaan,
wilde het dochtertje van den heer C. Kemp
vanaf het Jaagpad op een in den Rijn lig
gende schuit springen. Doch het meisje
sprong mis en maakte een plomp van pl.m.
drie meter de Rijn in. Aan gillen geen ge
brek. De kleine Leo Laad had de tegen
woordigheid van geest om aan de schuit te
gaan hangen, daardoor kon de drenkeling
zich aan zijn beenen vasthouden. De in
middels toegeschoten heer Menken hield
Leo goed vast waarna de schipper v. d.
Meer, die met de motorboot „Stad Leiden"'
voorbij voer en het heele geval had ge
zien, met zijn schuit bijdraaide en zoo het
meisje uit haar benarde positie redde.
KOUDEKERK
Motor-ongeval. Donderdagavond om
streeks 9 uur, had de motorrijder D. P. v.
L. uit den Hondsdijk, ter hoogte van het
Gemeentehuis alhier het ongeluk, dat
onder het rijden zijn voorvork van zijn
motorfiets brak, met het gevolg dat hij met
een smak in de langs den weg gelegen
sloot terecht kwam. Geheel onder de bag
ger wist hij zich weer op het droge te
werken. Het bleek hierbij, dat hij wonder
lijk hoegenaamd geen letsel had bekomen,
zoodat het ongeval nog buitengewoon goed
voor hem afliep.
Geboren: Jan Hendrik z. van G. van
Eijk en E. van der Ham Anna Helena
Maria d. van L. M. J. v. Velzen en E. L.
Pouw.
NIEUWERBRUG
De politie had succes. Op een Zater
dagmiddag in de maand Mei van dit jaar
vervoegde zich by een rijwielhersteller al
hier een persoon om voor een paar uur een
rijwiel te huur. De rijwielhersteller gaf een
fiets af, doch heeft deze nimmer meer te
rug gezien. Toen het rijwiel dienzelfden
dag nog niet terug was, had hij zich reeds
tot de politie gewend en toen bleek al ras
dat er roet in het eten zat. Een uur voor
dat de man bij de rijwielhersteller een rij
wiel had „gehuurd"' had hij aan een an
dere ingezetene een rijwiel verkocht voor
3.Eerst was deze ingezetene in zijn
schik met dit koopje, doch toen hij door
ging denken kwam hij tot de conclusie dat
het rijwiel toch veel te goedkoop was voor
3.weshalve hij de politie van zijn
koop in kennis stelde. Deze vond de prijs
ook wel wat laag voor zoo'n goed rijwiel
en nam het in beslag. Eenige dagen later
bleek, dat dit rijwiel was verduisterd te
Abcoude. De dader bleef echter onvind
baar, tot hij vorige week te Arnhem werd
gegrepën en iri het Huis van Bewaring
werd opgeborgen. Men bleek daar reeds
een goede vangst te hebben gedaan want
de thans gedetineerde, J. P. v. d. K. ge
naamd, bleek verschillende van deze „kar
weitjes" op zijn naam te hebben. In ver
schillende plaatsen van het land werd
deze man gezocht wegens verduistering,
oplichting, diefstal etc. en het bleek ook
de man te zijn welke alhier een rijwiel
had gehuurd en nimmer teruggebracht en
dezelfde welke een rijwiel had verkocht
aan den ingezetene. Bij zijn verhoor door
de politie ontkende hij echter schuldig te
zijn aan de verduistering van het rijwiel
alhier. Eerst vertelde hij nog nimmer in
deze omgeving te zijn geweest, doch later
deelde hij de politie weer mede onder
Zwammerdam wel eens handel gedaan te
hebben. De politie speurde aldus verder
tot zij kwam bij een kioskhouder onder
Alphen a. d. Rijn welke ongeveer twee
maanden geleden van een onbekend per
soon een zoo goed als nieuw rijwiel had
gekocht voor 6.Hij had dit echter
weer verkocht aan een landbouwer voor
12.50, waar tenslotte de politie het rij
wiel vond en het eveneens in beslag nam.
Het was echter niet het rijwiel dat alhier
was verduisterd. Waar het dan wel was
verduisterd of gestolen is nog niet bekend,
doch zal zeker spoedig bekend worden.
Het merk van het rijwiel is een Erica. De
politie vond echter bij de kioskhouder nog
meer en wel een nieuw overhemd, winkel
waarde 5.75, wat hij van dezelfde per
soon had gekocht voor 1.50. Dit over
hemd bleek afkomstig te zijn van oplich
ting, gepleegd te Voorburg. Al met al was
dit voor de politie, hoewel het haar niet
mocht gelukken het rijwiel hetgeen alhier
was verduisterd op te sporen, toch een
goede vangst.
Personalia. Onze plaatsgenoot, de heer
J. Zaal was vorige week wel zeer geluk
kig. Allereerst slaagde hij voor het exa
men van marconist te Amsterdam. Niette
genstaande dit reeds een prachtig resultaat
is, werd hij tevens vereerd met een be
noeming als marconist bij de maatschappij
„Nederland". Daar alle goede dingen in
drieën bestaan bleek ook bij den heer
Zaal, die als eerste boot kreeg aangewe
zen, waarop hij als marconist dienst moest
doen de „Oranje".
NIEUWVEEN
Tentoonstelling in „Huize St. Ursula"
Morgenmiddag vanaf 2 uur is de tentoon
stelling in Huize „St. Ursula" voor bezoek
opengesteld. Zij, die de tentoonstelling
vorige jaren hebben bezocht, zullen ook
zeker nu niet ontbreken en brengen na
tuurlijk vrienden en bekenden mee.
Werd de tentoonstelling 't vorige jaar,
door verschillende omstandigheden daar
toe genoodzaakt, in de ontvangzaal ge
houden, dit jaar wordt deze ondergebracht
in den wintertuin alwaar de geëxposeerde
artikelen in een lokaal van rondom licht
en zon ook veel beter tot hun recht zullen
komen. Het was ons heden vergund, een
blik te slaan in de voorraad werkstukjes,
die dit jaar door de leerlingen vervaardigd
zijn. De groote verscheidenheid van nutti
ge voorwerpen ging onze verwachting ver
re te boven. Daar liggen voor elke bezoe
ker en voor iedere beurs verschillende ge-
bruiks-artikelen gereed om zich deze tot
zeer matige prijzen aan te schaffen. U zult
er vinden ijzersterke cocosmatten in fraaie
dessins, tal van mooie kussens, theebladen
van pitrietwerk, tafelmatjes, brievenhou-
ders, handwerkmandjes om te stelen, een
keur van practische en huishoudelijke arti
kelen eierenrek, lepelrekken, eierenkastje
enz.; tenslotte de in ieder gezin onmisbare
zwabbers, borstels en stoffers. Tot de
tentoonstelling hebben alle belangstellen
den vrije toegang, terwijl aan de bezoekers
op het hooger liggende gedeelte van den
wintertuin, waar men een mooi over
zicht heetf over de expositie, een kop thee
wort rondgediend, terwijl tevens de ge
legenheid wordt gegeven, de paviljoens
met omliggende gebouwen te bezichtigen
Zondag a.s. is de tentoonstelling toe
gankelijk na de Hoogmis, terwijl het slui
tingsuur voor beide avonden is bepaald
op 8 uur. Kinderen beneden 12 jaar hebben
zonder geleide geen toegang. Wij vertrou
wen, dat Huize St.. Ursula vele bezoekers
moge ontvangen, wien we een hartelijke
ontvangst kunnen verzekeren.
Korfbal. De korfbalclub Wilskracht I
speelde gisteren tegen een Pernix-combi-
natie uit Leiden.
De rust kwam met een voorsprong voor
Leiden met niet minder dan 81. Spoedig
na de rust verstoorde een onweersbui het
spel, dat daardoor moest gestaakt worden
Leiden werd dus overwinnaar met 81.
Ondertrouwd: Teunis Braam van
Uithoorn en Julena Maria Wilhelmina van
Amerongen.
Gevestigd: M. A. J. Lamberdink van
Raalte L. W. v. Beugen van Alkmaar
W. v. d. Wans en van Den Haag P.
Spek van Alphen aan den Rijn W. v. d.
Lee van Zevenhoven J. de Jong van
Delft.
Vertrokken G. Verkerk en gezin
naar Zwammerdam P. Verkerk naar
Zwammerdam J. Verkerk naar Den
Haag.
NIEUWKOOP
Geboren: Johannes Antonius Maria z.
van Th. Hoogerwerf en M. B. van den
Helder.
ZWAMMERDAM
Personalia. De heer W. van Tuyl Jr.,
volontair ter secretarie dezer gemeente is
met ingang van 21 Juli 1939 benoemd tot
ambtenaar ter secretarie te Rijnsburg.
Van Tuyl kwam op 1 November 1935
als volontair op de secretarie dezer ge
meente en behaalde vorige maand het di
ploma candidaat-gemeente-secretaris. Dat
hij reeds zoo spoedig daarna wordt be
noemd is in dezen tijd van werkloosheid,
ook voor het secretarie-personeel, zeker een
buitenkansje.
Een vacantie op de fiets?
Dan Purol meenemenDit voorkomt, verzacht en
geneest doorzitten en zonnebrand. Doos 30 ct
ZOETERWOUDE
ZILVER PRIESTERFEEST
Pater B. Berk (Congr. H. Familie)
25 jaar priester
Eenige dagen na het uitbreken van den
wereldoorlog op 9 Augustus 1914 werd een
zoon van de parochie van St. Jan Onth., de
eerw. Pater B. Berk van de Congregatie
van de H. Familie tot priester gewijd.
Tot grooten spijt in de parochie kon het
priesterfeest de plechtige eerste H. Mis
niet plaats Rebben. Pater Berk was als
student reeds zeer populair. Zijn roeping
tot het H. Priesterschap kwam eerst op
rijperen leeftijd, zoodat hij vóór naar het
seminarie te gaan vele jaren leefde met een
onder het boerenvolk, als eenvoudige
boerenjongen op het land. Die eenvoud is
hem een deugd gebleven, een groote eigen
schap tot zijn omgang met het christen
volk in zijn priesterleven.
Achtereenvolgens werd pater Berk
leeraar in het seminarie te Kaatsheuvel en
professor in de Philosofie aan het Philoso-
ficum te Nieuwkuyk-Goirle.
Na dat gewichtig leeraarambt eenige
jaren vervuld te hebben werd hij door zijn
overheid geroepen om in Russisch Polen
te Kaziemierz Noiskupie te gaan wer
ken aan de opleiding van jonge priesters.
Zes jaren lang is hij in dit arme, verre
land geweest, tótdat hij doodziek in Zoeter-
woude bij zijn familie terugkeerde om her
stel van zijn gezondheid te krijgen. Boven
alle verwachtingen was de missionaris in
een half jaar tijds weer in zooverre her
steld, dat hij zijn nieuwe ook weer bij
zondere taak kon opvatten.
In Frankrijk had zich in de mijnstreek
Rouvroy (Pas de Calais) een groote Pool-
sche nederzetting gevestigd, Poolsche mijn
werkers, die zonder priesterlijke hulp wa
ren, want niemand verstond hun taal, nie
mand kende hun gebruiken en leefwijze.
Voor deze arme Polen ver van hun
moederland is Pater Berk nu al jaren,
als aalmoezenier, de liefderijke en zorg
zame zieleherder geweest.
Eenmaal per jaar komt Pater Berk naar
zijn geboorteland, naar zijn oude moeder
en naar zijn familie en zoo is hij bij jong
en oud in Zoeterwoude bekend als de
ijverige missionaris onder de Polen.
Op Zondag 6 Augustus zal de jubilaris in
de oude parochiekerk een plechtige H. Mis
uit dankbaarheid opdragen.
Er zal dien dag zeker een groote belang
stelling voor de jubilaris zijn, waarbij de
bijna ongeëvenaarde populariteit van Pater
Berk in den verren omtrek wel zal blijken
Katholieken,
Uw eigen Dagblad is
DE LEIDSCHE COURANT
„ZOOLANG ER NOG EEN PRIESTER
NOODIG ZAL ZIJN IN TERUEL, KAN
IK DE STAD NIET VERLATEN."
Het Spaansche tijdschrift „San Nicola"
uit Tolentino publiceert de volgende ge
documenteerde details over de dood van
Mgr. Polanco, bisschop van Teruei, die in
Februari 1939 door de Rooden werd ver
moord.
Mgr. Polanco werd op 21 Juni 1935 door
Paus Pius XI verheven tot bisschop van
Teruei en op 24 Augustus 1935 bisschop
gewijd in de kathedraal van Valladolid,
waarna hij zijn intrede deed in zijn bis
schopsstad Teruei.
Nauwelijks negen maanden later brak
de oorlog uit. Teruei schaarde zich aan de
zijde der Nationalisten, maar de stad lag
als in een uithoek bij het roode gebied en
Teruei werd door de rooden bestormd. De
kathedraal werd zwaar beschadigd en het
bisschoppelijk paleis bijna geheel ver
woest. De autoriteiten verzochten den bis
schop zich terug te trekken in het binnen
land, maar hij bleef op zijn post in het
Groot Seminarie van het bisdom. Op 14
December 1937 volgde een nieuwe heftige
aanval van de Rooden. Opnieuw raadde
men den bisschop aan om te vluchten,
maar zijn antwoord luidde:
Zoolang er nog een priester noodig zal
zijn in Teruei, kan ik de stad niet ver
laten.
Op 25 December 1937 droeg hij te mid
dernacht nog een H. Mis op. Op den 31en
van dezelfde maand verschenen de natio
nalisten in de omgeving van de belegerde
stad, en op den eersten dag van het nieuwe
jaar (1939) celebreerde de bisschop een
H. Mis van dankzegging, daar men alge
meen reeds vermoedde dat de stad nu zou
worden ontzet.
Maar een hevige sneeuwstorm, gepaard
gaande met een ijzige koude, verhinderde
de opmarsch van de bevrijders, en zoo
geschiedde het dat tegen alle ver
wachting inde stad op 8 Januari 1938 in
handen viel van de regeeringstroepen. In
den namiddag van dienzelfden dag werd
Mgr. Polanco gevangen genomen. Onder
zijn kleed vond men zijn bisschopskruis en
een van de rooden vroeg hem:
Hoeveel menschen hebt gij met dit
kruis vermoord?"
Hierop antwoordde de bisschop van
Teruei:
Ik heb nog nooit iemand vermoord,
dus zeker niet met dit kruis." Enkele turen
later werd de kerkvorst men enkele an
dere gevangenen in een autobus gezet, die
hen naar Valencia zou brengen. In Mora
de Rubielos (nog steeds in de provincie
Teruei) werd halt gehouden. De gevange
nen kregen hier iets te eten.
Marxistische methoden.
Voor het vertrek arriveerde echter een
koerier van den marxistischen generaal
Rojo, die van den bisschop een eigenhandig
geschreven verklaring eischte over de wij
ze, waarop hij tijdens zijn gevangenschap
behandeld werd. De bisschop schreef niets
over de brutale ondervraging van den
soldaat, maar meldde aan den generaal,
dat hij tot dan toe (hij was nauwelijks vijf
uur gevangen) met eerbied behandeld was.
Enkele oogenblikken, nadat hij dit docu
ment onderteekend had, werd hem al zijn
geld afgenomen. En in den daarop volgen
den nacht verkondigden alle communis
tisch georiënteerde radiozenders en dag
bladen, dat de bisschop van Teruei een ver
klaring had afgelegd, waarin hij de goede
behandeling van de zijde der marxisten
prees.
Hierna werd de bisschop overgebracht
naar de gevangenis van San Miguel de
los Reyes in Valencia, waar hij van 9 tot
17 Januari verbleef. Hierna werd hy naar
Barcelona overgebracht, naar de militaire
gevangenis in de „Calle del 19 Iulio" waar
hij tot 24 Januari 1939 zou verblijven.
Meerdere malen werd hy ondervraagd.
Men bood hem de bisschopszetel van Bar
celona aan, als hij zijn houding tegenover
de Rooden zou wijzigen, maar Mgr. Polanco
antwoordde:
Ik zal eerst bisschop van Barcelona
zijn als de Paus van Rome dit beveelt."
In April en Juli mocht hy enkele malen
de H. Communie ontvangen en op 28
Augustus werd hem toegestaan, de H. Mis
op te dragen. Tijdens zijn verblijf in de
gevangenis van Barcelona hield hij iederen
Zondag een toespraak tot. de gevangenen
en bad hij met hen den Rozenkrans.
Twee of drie dagen voor de bevrijding
van Barcelona werd hij overgebracht naar
een dorpje bij de Fransche grens. De oudste
gevangenen bleven in de omgeving van
Pont-de-Molins onder bewaking van roode
soldaten, terwijl de jongere gevangenen
moesten werken en zich in veiligheid kon
den stellen over de Fransche grens. Bij de
eerste groep bevond zich de bisschop van
Teurel, die vanaf 9 Januari 1939 gedwon
gen was een gevangenis-uniform aan te
trekken. Hij bewaarde echter zijn rozen
krans en een gedeelte van zijn brevier. De
ze voorwerpen werden later ook op zijn
lijk gevonden.
Op 6 Februari wilde men de gevangenen
weer naar een andere plaats overbrengen,
maar de bisschop wilde of kon niet mee
gaan. Meermalen sloegen de bewakers hem
nu met hun geweerkolven en brachten hem
terug naar de woning, waar hy reeds
eenigen tijd met hun bewaking had ver
toefd. Enkele oogenblikken later dwongen
zij hem toch mee te gaan met de anderen
gevangenen. Zij werden nu overgebracht
naar de ravijn Cantrese.
Gevangenen worden afgeslacht.
Daar werden zij twee aan twee aan el
kander vastgeboden en verdeeld in groep
jes van veertien op een afstand van 100
meter van elkaar opgesteld. Luid klonk
een bevel, de soldaten legden hun geweren
aan en schoten de gevangenen dood. De
lyken werden met benzine overgoten en
daarna in brand gestoken.
Dit geschiedde op 7 Februari. Elf dagen
later werden de lijken door een herder ge
vonden, die de autoriteiten waarschuwde.
Op 20 Februari werden de lijken begraven
in aanwezigheid van een medicus. Er werd
een gemeenschappelijk graf gedolven en
men legde er nu eerst de lijken in, die het
minst geschonden waren. Het was een
vreeselijke schouwspel. De meeste waren
geheel door de vlammen verteerd, andere
lijken waren op onbeschrijfelijke wijze
door de wormen aangetast. Bij de eerste
persoon, die men in het graf wilde leggen,
vond men een rozenkrans en een brevier,
dat door de vlammen was geschroeid, maar
nog herkenbaar was. Omdat het lichaam
zich nog in goeden staat bevond, opende
de medicus de mond en zag versch
bloed.
Toen enkele dagen later het vermoeden
rees, dat zich onder deze slachtoffers de
bisschop van Teruei bevond, werd het graf
op 3 Maart op last van Generaal Franco
heropend. Onder de burgerlijke en kerke
lijke autoriteiten bevonden zich twee Pa
ters Augustijnen, Pater Thomas Aejandro
en Pater Rafael Perez. Laatstgenoemde
was geruimen tijd secretaris geweest van
den bisschop van Teruei. Onderaan in de
kuil bedolven door lichamen die in verre-
gaanden staat van ontbinding verkeerden,
lag het lijk van een persoon, dat tot groote
verbazing van de aanwezige artsen, niet
de minste sporen van bederf vertoonde.
De wormen hadden dit lijk niet aangetast,
er ging geen verpestende reuk van uit, het
geheele lichaam was in goeden staat be
halve een oog, dat uit de oogkas was ge
rukt. Onmiddellijk herkenden de Paters
Augustijnen den bisschop van Teruei.
Nu begon een machtige triomftocht door
het veroverde gebied van Teruei. Duizen
den kwamen het ongeschonden lyk van den
bisschop-Martelaar vereeren. Generaal
Latorre, die destijds de stad Teruei ver
dedigde, kwam de stoet vijf en twintig
kiometer tegemoet, evenals Generaal
Varela met de Generale Staf bij Saragossa.
Op 6 Maart werd het lijk van Mgr.
Polanco ter aarde besteld in de kathedraal
van Teruei, die bijna geheel verwoest werd
door de vijanden der Kerk.
49. Komt vrienden, we gaan tegen het schip duwen om
het weer vlot te krijgen. En Kortsik en eenige anderen wil
len net beginnen, als ze achter zich geplons en geplas hooren.
Ja, ze hooren zelfs brommen. Ze durven bijna niet achter
zich te kyken! Eindelijk krijgt Kortsik moed endaar
staat hij tot zijn groote schrik voor een ijsbeer. Een monster,
een wit ijsmonster, help, help!!
50. Als Myra en ook de andere Zwartvoeters op het ijs
komen, zien ze, o schrik, dat de ijsbeer uit het water is ge
komen en op Kortsik afkomt. Het dier neemt de schreeu
wende kabouter tusschen zijn tanden. Myra en de Zwartvoe
ters gaan nu vreeselijk schreeuwen om het ijsmonster bang
te maken en het lukt. Hij laat zijn prooi los. Holderdebolder
vluchten allen met Kortsik in het schip. Maar de ijsbeer
blijft staan.
