I DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN ichtqolven .jin den aether Bespreking ten paleize Noordeinde. LUCHTVAART VRIJDAG 7 JULI 1939 30ste Jaargang No. 9381 S)e Ceid&cHeGoti/tai/ni Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. Adv. en Abonn.-tarieven xie pag 2. Giro 103003. Postbus 11. door Prof. Dr. FRIEDRICH MUCKERMANN S.J Het is voldoende bekend, dat in onze dagen de meest uiteenloopen- de propaganda-instellingen van de landen in alle mogelijke talen de geesten in een bepaalde richting trachten te drijven. Er bestaat in den aether een soort luchtoorlog, die de oorlogs-verwikkelingen op de aarde voorbereidt. De Radio Va- ticana daarentegen verkondigt aan alle volkeren de waarheid, de idealen, die den vrede dienen. Het komt allicht wel eens voor, dat gij bij uw thuiskomst na een langen, plechtigen eeredienst lust gevoelt, om als afwisseling ook .wat profane muziek te beluisteren. Ge gaat naar uw radio-toestel en doet de ron de van de posten. Maar wat is dat? In En geland wordt er een preek gehouden, uit .Holland bereikt "u koorzang, uit Zwitserland verneemt ge den aklank van kerkklokken, de Polen zingen een Maria-lied ,alle Fran- sche zendstations verheerlijken Jeanne d'Arc, en, schakelt ge over op de korte golf, op Rio de Janeiro, op Buenos-Aires, overal is er iets, dat u toeroept: „Vandaag is het de dag des Heeren'. En een gelukkig toeval maakt misschien, dat juist op het oogen- blik, waarop de fijne lichtstreep van uw toestel even stilhoudt op Radio Vaticana, Pius XII aldaar op de buitenloggia van den St Pieter zijn zegen geeft .zoodat gij ook onwillekeurig uw knie buigt. Voorzeekr gaat het niet alle dagen zoo met uw radio, maar iedere aandachtige luisteraar zal moe ten toegeven, dat er in de laatste jaren op dat gebied merkbare veranderingen heb ben plaats gegrepen. De lucht is beslist ka- tholieker geworden. En toch, zoo zal misschien iemand op merken, toch klopt dat niet heelemaal, want zoo pas heb ik gelezen, dat bijvoorbeeld in de zender te Königsbergen de' evangelische morgenwijdingen voortaan zullen wegval len, wat althans wel een klein bewijs is van het tegendeel, dat namelijk in een groot deel van de wereld, de atmosfeer niet katholie- ker, niet christelijker, niet godsdienstiger, doch wel meer heidensch en anti-kerkelijk geworden is. Dit is zeer juist gezien, maar laten we niet uit het oog verliezen, dat er tot een juiste verhouding op gebied van radio twee voorwaarden moeten vervuld zijn: de eene vanwege den zender, en de andere door den luisteraar. En men heeft het heelemaal ver keerd voor, indien men meent, dat de groot ste bijval gaat naar lawaaierige vertoogen in den aether, temeer wijl er alom mach tige luidsprekers staan opgesteld, om een dergelijk onweer nog te versterken. De bolsjewisten, die met hun Meiparades de grondleggers waren van dergelijk vertoon, zijn al verstandiger geworden. De Moscou- sche zender geeft den laatsten tijd voorna melijk politieke en economische prestaties en resultaten in het Sovjet-paradijs, waar een vergoddelijkte dictator dag-in dag-uit „wonderen" verricht. En verder kan men bij zijn ontvangtoestel van zijn vrijheid ge bruik maken om den stroom uit te schake len, wanneer men daar zin toe heeft. En bovendien is zulke vrijheid dikwijls vernuf tig: menigeen, die geen toestel naar wensch kan machtig worden, knutselt zoolang, tot hij er een klaar heeft, waarmede hij ook de blijere stemmen uit de lucht kan opvangen. In dit opzicht is het wel merkwaardig, dat de spreker van Radio Vaticana gedurig brieven, en ontelbaar vele, van aandachtige lusteraars in het Derde Rijk heeft ontvan gen. Kan men bepaalde uitzendingen al verstoren, toch heeft men tot dusver in den aether nog geen afsluitingsstelsel van poli- tiecordons of Maginot-linies kunnen op touw zetten. Deze lichtgolven in den aether bestaan niet enkel uit muziek. We mogen dus wel even de aandacht vragen voor de activiteit van den Vaticaanschen zender, die sinds en kele jaren gedurig toeneemt. Regelmatig worden er godsdienstige onderwerpen be handeld, in het Nederlahdsch, het Engelsch, het Poolsch, het Spaansch, het Duitsch, en zelfs in het Russisch. Nu eens in het ge loofsonderricht, dan weer nieuws uit de Wereldkerk, verder ook zijn het hymnen en koorzangen. Van dien zender juist kan men zeggen, dat hij een godsdienstige missie en zending vervult Het is genoegzaam bekend, dat in onze dagen de meest verscheidene propaganda-inrichtingen van de landen in alle mogelijke talen de geesten in een be paalde richting trachten te drijven. Het is als een soort luchtoorlog, een oorlog in den aether, die de oorlogsverwikkelingen op de aarde voorbereidt. De Vaticaansche zender daarentegen ver kondigt aan al de volkeren de waarheid en de idealen, die algemeen geldend zijn en den vrede dienen. Zijn actie wordt nog versterkt door het feit, dat verschillende uitzendingen vanuit het heilige oord door andere zendstations worden overgenomen, en dat over vele andere uitvoerige versla gen verschijnen in de katholieke pers. Het verdient ook de aandacht, dat, in uitgespro ken katholieke landen, als b.v. Portugal, de radio geheel volgens de methode van de Ra dio Vaticana werkzaam is, en dat verder in landen ,waar de bevolking op godsdienstig gebied gemengd is, zooals b.v. in Nederland, de Katholieken hun eigen zendtijd hebben. En in Frankrijk, bij uitstek het land van het laicisme, staan de zaken thans reeds zoo ver, dat een der grootste Parijsche zendsta tions godsdienstonderwijs uitzendt. Zoo wordt heden op wonderbare wijze het woord van den Psalmist vervuld: „De he melen roemen de glorie van den Eeuwige". Overwegingen in dien zin kunnen in onze ziel, die dezer dagen zoo zwaar bedrukt wordt met vele verschrikkelijke dingen, die op deze aarde gebeuren of welke ons nog bedreigen, een blij gevoelen verwekken, en het is juist daarom, dat ze hier ook gehou den worden. Het is niet mogelijk de vrij heid van het woord geheel en al uit de vol kerengemeenschap te bannen. Op het ter rein zelf, dat de leugen voor haar eigen verspreiding heeft uitverkoren, wordt ze thans reeds door de waarheid verslagen. En al gaan er nog zooveel vogelvangers met reusachtige netten over de wereld om ieder vrij gevoel, dat den kop nog omhoog steekt, dadelijk te vatten en te knevelen, toch ver schijnt er plots hoog in de lucht op den slank opschietenden uitzendtoren weer een wondervogel, dat zijn machtige wieken uit spreidt en over, al de landen uitvliegt, al zingend een lied van waarheid en vrijheid, over alle landen, waar nog vrije menschen wonen, om ook over die landen, waar er alleen nog slaven zijn; en deze vogel lacht met de netten, die hem ondanks alles niet in hun mazen krijgen, en hij lacht ook met de duizendvoudige leugens, die met haar kras sende ravenkreten toch niet op kunnen te gen het heerlijke lied der vrijheid, dat alle menschenharten ontroert. Zoolang er nog één vrij brokje land op deze aarde bestaat, dat groot genoeg is, om er een radio-uit- zendpost op te bouwen, zoolang ook zal het mogelijk zijn de waarheid te verkondigen aan al de menschen, tot in de uiterste ijs woestijnen, tot op de afgelegenste eilan den, tot in de donkerste kerkers, en alzoo de vrijheid te dienen. Meer nog: Op die manier kan het ook ver hinderd worden, dat het christendom in een of ander volk volkomen zou kunnen onderdrukt worden. Men kan de priesters van zoo'n land vermoorden en in de gevan genis werpen, men kan de grenzen sluiten voor alle buitenlandsche bladen, die nog iets van de Blijde Boodschap openbaar ma ken, men kan al de leerstoelen vanaf de universiteit tot en met de volksscholen tot het verspreiden van een wereldbeschouwing dienstbaar mak»n, die vijandig staat tegen over het christendom, maar men kan niet beletten, dat ondanks alles de Blijde Bood schap toch in het land binnendringt en er steeds zal zijn om menschen te troosten, menschen in hun trouw te sterken. Heeft ze eenmaal ergens een blijde blijvende woon stee gevonden, dan wordt ze door den mensch van goeden wil in vele andere hui zen overgedragen, ja, zoo is het wel moge lijk, dat het schier onhoorbare woord Gods sterker en sterker wordt op die plaatsen, waar alle luide stemmen allen nog den anti christ mogen verheerlijken. Hierbij kan men aan Rusland denken, of aan andere landen. Stralender dan ooit schitteren thans door de duisternis van dezen tijd de lichtgolver in de aetherzee. DE WERELD IN VOGELVLUCHT LONDEN: Hoe grooter het aantal dagen wordt, dat een krachtig Engeland en Frank rijk Hitier weten af te houden van eenige agressie in Dantzig, hoe hoopvoller schijnt de toestand te worden. Engeland heeft ein delijk en ten langen laatste den weg van overleg verlaten en is het hard-tegen-hard als eenig juiste antwoord op de Duitsche agressie-methoden gaan toepassen. Het past dit nieuwe systeem in zijn geheele consequentie toe door nu weer credieten te geven voor bewapening en economische opbouw aan de door Engeland gewaar borgde staten. „Geld zeide de Daily Mail is de tradition ale bijdrage van Groot- Brittannie en vaak de eenige". En daar Duitschland dit juist niet heeft, valt het te meer te begrijpen, dat de Duit sche pers scheldt op de „landsknechten van Engeland" en over „garanties, die in waar heid, het papier niet waard zijn, waarop zij geschreven werden." En dat durven zij te schrijven met het recente voorbeeld van Hitier te München voor oogen. Men moet maar durven. Maar wie boos wordt heeft meestal ongelijk. En het bewijst, dat ook deze politiek van Engeland weer doel heeft getroffen. Engeland heeft nu ook zijn fi- nancieele geschut in stelling gebracht. WARSCHAU: Dat Polen met deze steun in den rug wat durft, is nogal begrijpelijk. Zoo zou Polen nu de grenzen hebben vast gesteld, welke zij de nationaal-socialisti- sche autoriteiten van Dantzig niet zal toe staan te overschrijden. En deze grenzen zijn precies en nauw getrokken. Nadat dit is geschied, is President Moscicki rustig naar zijn zomerverblijf in Spala vertrok ken. Dit zou erop wijzen, dat men in Polen den toestand niet verontrustend acht en dan behoeven wij ons zeker niet ongerust te voelen. 's-GRAVENHAGE, 7 Juli. De regeeringspersdienst meldt: Het ligt in het voornemen van H. M. de Koningin hedenavond ten paleize in het Noordeinde een bespreking te houden met de voorzit ters van de beide Kamers der Staten-Generaal, den vice-president van den Raad van State en den Minister van Staat, mr. D. Fock. De chefs van den Generalen Staf en van den Marinestaf zijn uitge- noodigd de vereischte inlichtingen te verstrekken. V Hel vergiftigende anti papisme. Hoewel „Oss" 99 van de 100 kranten lezers is gaan vervelen, wagen wij het toch, er nog even op terug te komen. Omdat met „Oss" zoo nauw samenhangt een verschijnsel, dat, van nationaal stand punt bezien, bedroevend en verontrustend is. Wij bedoelen: het verschijnsel van het anti-papisme. Het anti-papisme treft ons, katholieken, allereerst, maar tegelijkertijd schaadt het het hoogste belang der natie door met onredelijke tegenstellingen en on redelijke vijandschappen de kracht eener in eenheid sterke samenwerking van het Nederlandsche volk te verbreken en te ver nietigen. Velen hebben zich bezorgd en geërgerd afgevraagd: is het anti-papisme in ons goede vaderland dan zoo groot, dat alle bijna alle niet-katholieken, alleen gedron gen en gedreven door een welbewust en gewild anti-papisme, zich tegenover die katholieken plaatsen bij de beoordeeling van wat er in Oss is geschied en het optre den ter zake van minister Goseling. Neen, zóó erg is het God zij dank niet; al heeft een bewust en gewild anti-pa pisme grooter omvang genomen, dan men, oppervlakkig beschouwd, zou den ken; meer slachtoffers gemaakt, in verstands-verduistering en onchristelijke gevoelens, dan men zou veronderstellen. Men leze wat in de heden verschenen aflevering van de R. K. Staatsparty over „Oss" en anti-papisme wordt geschreven. Wij citeeren eerst uit een artikel van B. (dr. Beaufort): „Nu moet het iederen objectieven be- oordeelaar bevreemden, dat de katholieke leden der Kamer zonder uitzondering het inzicht van den Minister deelden, terwijl de tegenovergestelde opvatting steun vond bij de geheele linkerzijde en ook bij ver schillende zoo niet alle leden van de pro- testantsoh-christelijke partijen. Aan de goede trouw van beide groepen, althans van de meerderheid dier groepen, behoeft men niet te twijfelen. Wel durfde het „Volk" schrijven: „Dat de katholieken zich in deze zaak-van-recht door partijoverwegingen laten leiden, is diep te betreuren", maar deze aantasting van de motieven der ka tholieken, deze „troebele suspicies over de intenties van een ander" het woord is van den heer De Geer geven ons geen recht om op gelijke wijze to handelen. Aan genomen dus de goede trouw van beide par tij hoe is dan het diepgaand verschil van inzicht te verklaren? Verschil van inzicht in de beoordeeling eerstens van de gedragingen der maréchaussee en vervol gens van de door den Minister daartegen getroffen maatregelen. Wat het eerste betreft, in haar verslag over de nota van den Minister geeft ook de Commissie als haar meening te kennen, „dat leden van het personeel der brigade Oss bij hun opsporingsonderzoek in ver schillende zaken fouten hebben gemaakt", al acht dan de meerderheid der Commissie die fouten „van niet zeer ernstigen aard". Toch ging het hier o.m. over ongemotiveer de arrestaties of „ophoudingen" en over verhooren van jeugdige kinderen in zeer delicate aangelegenheden. „Hoe kan men toch over het hoofd zien" aldus de Mi nister „wat hier, ik zeg niet eens tegen over den pastoormaar tegenover de kinderen misdaan werd?" Terwijl voorts in een zaak, waar geen enkele aanwijzing voor een strafbaar feit bestond, methodes van onderzoek zijn toegepast, die een hu welijksleven dreigden te verwoesten. Te recht mocht de Minister de hoogst ernstige opmerking maken: „laat men zioh ook in deze een gewetensvraag stellen, laat men dit alles eens rustig overplaatsen in den eigen kring van menschen, die men kent. Zou men het dan nog niet erg vinden?" Hoe nu te verklaren, dat voor dit alles, dit hoogst ernstige en bedenkelijke, de groo- te meerderheid van Commissie en Kamer ternauwernood oog heeft; dat ze het vergoe lijkend beziet en bespreekt en daartegen de reacties van den Minister, zijn pogingen tot rechtshandhaving uitermate critisch en sceptisch beoordeelt, ja, juist daarin een bedreiging of aantasting van rechtsgoede ren ziet of vreest? Het schijnt ons niet twijfelachtig, dat de eenig afdoende verklaring hierin gelegen is, dat in deze zaak 'n tweetal geestelijken was betrokken. Men behoeft daarbij volstrekt niet aan bewust anti-papisme te denken, stellig niet bij de meerderheid van 's Mi nisters tegenstanders. Maar onbewust en ongewild heeft de zoo juist genoemde om standigheid een sterke rol gespeeld en ve ler oordeelsvermogen verduisterd". De laatste zinnen hebben wij vet gedrukt. Niet allen, die inzake „Oss" een zoo verward, een zoo onbegrijpelijk-verward oordeel hebben gevormd, werden gedron gen en gedreven door een bewust en gewild anti-papisme; velen waren er onbewust en ongewild door be ïnvloed! In dezelfde aflevering van de R. K. Staatspartij besluit V. (mr. Verschuur) een artikeltje over Oss aldus: „Kwade trouw? Och, bij een deel van de pers en een klein deel der Kamerleden sprak alleen de anti-katholieke hartstocht. Bij de meesten echter veronderstellen wij goede trouw. Alleen maar was de sfeer vergiftigd. Men sprak niet meer dezelfde taal. Wederzijdisch begrijpen ontbrak in deze geheel scheef getrokken kwestie. Wij wachten dan maar op terugkeer van het rustig oordeel, dus op de rechtvaardi ge Muze der Geschiedenis". Ook in dit citaat hebben we een zin vet gedrukt. Duidelijk, allerduidelijkst is het dat het anti-papisme, rondom „Oss", ook rondom velen, die niet bewust en gewild antipa pistisch zijn, de sfeer heeft vergiftigd. Dit feit moeten wij zien en begrijpen. VIJF DOODEN BIJ VLIEGTUIGRAMP IN ITALIË. CAGLIARI, 7 Juli. (A. N. P.). Een Italiaansch militair watervliegtuig is tij dens een nachtvlucht door tot nu toe on bekende oorzaak voor Cagliari in zee ge stort waarbij de vijf inzittende militairen om het leven zijn gekomen. DE EERSTE INLANDSCHE PRIESTER VAN DE FIDJIE-EILANDEN. Voor de bewoners van de Fidjie-eilan- den, die enkele tientallen jaren geleden nog een groote beruchtheid genoten vanwege de menscheneterij, was het een groote ge beurtenis, toen dezer dagen aan de eerste zoon van hun volk de priesterkroon werd uitgereikt. Reeds in 1906 was een student naar het Seminarie vertrokken om echter kort nadien weer naar zijn eiland terug te keeren. In 1922 werd een nieuwe poging ondernomen en werd met 20 leerlingen een Klein Seminarie begonnen. In 1932 werd een aanvang gemaakt met de lessen op het Groot Seminarie, dat toen 2 leerlingen telde. De jeugdige Titus Dau- rewa, die zich onderscheidde door een bui tengewoon vlug en helder verstand, heeft zijn studies in 1938 met goed gevolg be kroond. Hij is in de Congregatie van het Gezelschap van Maria getreden en heeft dezer dagen uit de handen van Mgr. Nico- laas de priesterwijding ontvangen. Voor de bevolking der Fidjie-eilanden, die de ze genrijke invloed van de beschaving, die door de Missie werd gebracht op tastbare wijze hebben ondervonden, was het een on gekende vreugdedag. Van heinde en verre waren de eilandenbewoners naar Cawadji gekomen om getuige te zijn van de groote uitverkiezing, die aan een van hun zonen was ten deel gevallen. Na de eerste plech tige II. Mis van den zwarten priester werd Titus Daurewa benoemd tot Professor aan het Seminarie, waar thans 42 studenten zich voorbereiden om de II. Priesterwijding te ontvangen. Dit nummer beslaat alt vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Het Poolsche standpunt in zake Dant zig vastgesteld. (2de blad). Verklaring van Chamberlain over Dant zig verwacht. (2de blad). Twee jaren oorlog in China. Japan- sche en Chineesche verklaringen. (2de blad). Groote Britsche manoeuvres op komst. (2de blad). Nieuwe Jodenwetten (2de blad). Duitschland. Binnenland Mededeelingen inzake de Kabinetscrisis. (2de en 1ste blad). Het bezoek van den Duitschen minister Funk aan ons land. (2de blad). De St. Willibrord-fecstcn te Utrecht. (2de blad). Het ontslag van den burgemeester van Ootmarsum. (1ste blad). ONFORTUINLIJKE NOODLANDING VAN EEN DUITSCH VLIEGTUIG BIJ HENGELO. De bestuurder ongedeerd. Gistermiddag is een Duitsch vliegtuig bij een mislukte poging om een noodlanding te maken neergestort op een terrein grenzen de aan de P. J. Troelstrastraat te Hengelo. De machine werd zwaar beschadigd. De bestuurder, die zich alleen in het toestel bevond, kreeg zoo goed als geen letsel. Tegen ongeveer 3 uur bemerkten omwo nenden, dat een grijze eenmotorige machine, die een zwart hakenkruis op het roer voer de, boven de gebouwen van het Twentsch centraalstation voor electrische stroom leve ring cirkelde met de kennelijke bedoeling een landingsplaats te vinden. De machine zette 'koers naar den kant van de dichtbij gelegen J. P. Troelstrastraat om na een wending te kunnen landen met den neus tegen den wind in. Doordat de machine een boompje raakte, maakte zij een verkeerde manoeuvre en sloeg voorover tegen den grond. De bestuurder, die even, voordat het toestel den grond raakte, eruit sprong, liep slechts schrammen op. De draagvlakken van het toestel werden zoo goed als geheel af gerukt, de bladen van den propeller braken en de neus en motor werden ernstig be schadigd. Het toestel was afkomstiguit Mecklenburg. De noodlanding, die zoo een slecht verloop had, zou zijn geschied we gens gebrek aan benzine. De politie stelde, een onderzoèk in. WATERVLIEGTUIG OP RIJNAAK GESTORT Stuurhuis en kajuit werden vernield. Geen persoonlijke ongelukken. Op den IJssel bij Kampen is gistermiddag een watervliegtuig, afkomstig uit De Mok met de kenteckenen L 6, in botsing geko men met een Rijnaak, die midden op de rivier in de richting van den Ketel voer. Het toestel was omstreeks half vier op gestegen ter hoogte van de gemeente reiniging en ongeveer 100 M. achter het schip losgekomen. Men vermoedt nu, dat het vliegtuig vlak bij het schip, toen het nog geen voldoende hoogte had, op zij is geschoven door een rukwind, die over den IJsseldijk kwam. De bestuurder trachtte nog het toestel over het schip te trekken, doch een der drijvers raakte het achter schip, zoodat het vliegtuig neerstortte. Het kwam op de stuurhut en de kombuis te recht, die totaal werden vernield. De stuurman van de boot, diens vrouw en zoon, wisten zich bijtijds buiten gevaar te stellen. Slechts de jongen kreeg lichte verwondingen. De twee inzittenden van het vliegtuig, de bestuurder, de korporaal- vliegtuigmaker Bakker en de' waarnemer G. J. Coppens, slaagden er in, uit het toe stel te klimmen, zoodat zich geen persoon lijke ongelukken voordeden. Bakker had lichte verwondingen in het gelaat. De schade, die werd aangericht, was zeer ernstig. Op het achterschip was het een verwrongen hout- en ijzersmassa met daar- tusschen vernielde stukken huisraad. Van het vliegtuig werd de rechterdrijver weg geslagen en de motor geheel vernield. Het toestel is na de botsing gezonken. Deskun digen uit het vliegkamp De Mok, die spoe dig met een ander vliegtuig arriveerden, stelden een onderzoek in. ..Hndbld."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1