De Kabinetscrisis
Enorme brand in
Blaricum
De Oegstgeester bedevaart naar
Echternach
WOENSDAG 5 JULI 1939
30ste Jaargang ,No. 9379
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Z '£Z n.
Samenwerking van allen,
die het goede willen.
In de heden verschenen aflevering van
„Studiën" wijdt dr. J. Beuns S.J. een artikel
aan de actie „Naar de nieuwe Gemeen
schap".
In de niet-katholieke pers wordt
scepsis ten opzichte van het slagen der
actie vierkant uitgesproken, maar wie
garandeert, dat geen katholieke gees
ten er mee zijn besmet?
De niet-katholieken staan, te oor-
deelen naar de pers-oiitlatingen, niet
onsympathiek tegenover de nieuwe be
weging. Daar, het was te verwachten,
geen hymnen en dithyramben; niette
min, ondanks scepsis en misverstanden,
toch geen volstrekte afwijzing. Geen
volstrekte, want er zijn uitzonderin
gen. Met „De Banier" zien dezen in
de actie louter een lokmiddel naar
Rome, een nog niet ontstoken brand
stapel, waarop vroeg of laat onze an
dersdenkende broeders zullen worden
geroosterd. Doch ook onder degenen,
die zoo angstig niet zijn, worden velen
gevonden, die eenige onbehagelijke hui
vering voelen. Zij kunnen niet begrij
pen, dat een katholiek een actie kan
beginnen, die niet in hart en nieren
Roomsch zou zijn en niet den weg naar
Rome zou wijzen. Het kost hun veel
moeite om te gelooven, dat een katho
liek aldus redeneert: ons land is gods
dienstig een gemengd land, laten wij,
dat als uitgangspunt nemend, het pro
bleem stellen: hoe kunnen wij dit land
zoo gelukkig mogelijk maken? Daarop
laat hij dan als antwoord volgen: plaats
het goede, dat ieder weldenkend
mensoh wil nastreven, in het volle
licht en beraam middelen om in de
samenleving, in onze gemengde samen
leving, hen, die. het goede willen, tot
daden te brengen.
In deze laatste woorden ligt uitgedrukt
het doel van de moreele en geestelijke her
bewapening.
Beraam middelen om in de samenleving,
in onze gemengde samenleving, hen, die
het goede willen, tot daden te brengen.
Nu is het niet gemakkelijk, zulke midde
len te vinden. En in het artikel van den
geleerden schrijver wordt er ook geen en
kei genoemd! Met spanning hebben wij
het vanmorgen gelezen, maar wij vonden
er niet in, wat wij er zoo gaarne in had
den gevonden: concrete middelen,
om in de samenleving, in onze gemengde
samenleving, hen, die het goede willen, tot
daden te brengen.
Maar zooals wij gisteren schreven
het beramen als zoodanig kan al nuttig zijn,
ook al is het niet direct-effectief!
Doch men kan niet aan het beramen en
aan het praten b 1 ij v e n. Dan zou men wel
eens het omgekeerde kunnen bereiken van
wat men beoogt: een futlooze en pessimis
tische stemming, een conservatieven geest.
De actie „Naar de Nieuwe Gemeenschap"
heeft nu wel zoo langzamerhand gelegd een
basis van gezonde gedachten. Men moet n u
gaan geven concrete middelen, om die ge
dachten té verwezenlijken.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
PARIJS: Waar momenteel de eenige hoop
op een uitstel en zoo mogelijk afstel van
den oorlog gelegen is in de hechtheid van
het driemanschap Engeland-Frankrijk-Po-
len, is het prettig te constateeren, dat de
samenwerking tusschen deze drie steeds
hechter wordt.
Zoo hebben de Engelsohe en Fransche
ministers Hore Belisha en Bonnet te Parijs
behartigenswaardige woorden gesproken,
die heel duidelijk voor Hitler's ooren be
stemd waren en die geen twijfel hebben
opengelaten aan de bedoelingen van het
driemanschap.
Bonnet bracht hulde aan Belisha in wien
hij het symbool wenschte te zien van de
vastberadenheid en de heroieke opofferin
gen van Groot Brittannië voor de eigen
veiligheid en die van alle volken. „Frank
rijk en Groot Brittannië hebben, aldus Bon
net, ook de plicht op de wereld een zekere
mate van veiligheid te handhaven, waar
beneden het leven gevaar zou loopen on
draaglijk te worden. Het is niet mogelijk,
dat de menschen iederen dag vreezen voor
de grenzen van hun grondgebied en iederen
ochtend opstaan met een vrees voor ge
weldpleging en oorlog. Dat hebben Cham
berlain, Halifax, Daladier en ikzelf met alle
duidelijkheid en kracht, welke in ons is,
betoogd. Het is derhalve om den vrede te
bevestigen en de menschen gerust te stel
len, dat Engeland en Frankrijk met broe
derlijken jjver werken aan de toeneming
van hun militaire macht. Onze gemeen-
ONDERHOUD MET VOORZITTER
KATHOLIEKE STAATSPARTIJ.
De redactie van de „Volkskrant" heeft
zich tot mr. Verschuur, den voorzitter van
de R.K. Staatspartij, gewend om hem te
vragen hoe hij tegenover-de crisis staat.
Op de vraag of het juist is, dat de Ka
derdag, welke op 23 en 24 Juli te Amers
foort gehouden wordt, thans over de poli
tieke situatie zaï handelen, antwoordde mr.
Verschuur, dat dit inderdaad juist is.
„Wij waren eerst van plan de Kaderdag
vooral te wijden aan de innerlijke verster
king van onze partij, nl. door middel van
onze z.g. kernen, onze politieke scholen en
ons propagandawerk. Nu was de bedoeling
allen, die daarbij eenigszins betrokken zyn,
zooveel mogelijk zelf aan het woord te la
ten, waardoor ook het voordeel verkre
gen wordt, dat men goed leert kennen wat
er in de party leeft. Nu de crisis is ont
staan, hebben wij de wissel omgegooid en
zullen wij ruimschoots gelegenheid geven
de politieke situatie in de onderlinge be
spreking te belichten".
In den loop van het onderhoud gaf mr.
Verschuur als zijn meening te kennen, na
de opinie van den interviewer, dat uit het
communiqué over het ontstaan der crisis is
te concludeeren, dat het niet meer of min
der is dan een ombuigen van de tot nog
toe gevolgde politiek op het stuk van de
werkloosheidsbestrijding en werkloozen-
zorg dat dat juist het wezen van de zaak
is en de crisis tot iets onbegrijpelijks
maakt.
„Bovendien is de crisis zoo onbegrij
pelijk, omdat zij tot niets voeren kan.
Dat is te zeggen: niet tot een verande
ring op het punt, waarop dr. Colijn met
de zijnen zich bezwaard gevoelen. Dat
heeft de staatsman zich toch óók af te
vragen!
Welnu, in de Kamer staat zeker 75
percent achter de werkloosheidspolitiek
der regeering. Wel zullen sommigen
daarin verandering willen brengen mits
men hun aantoont, dat nieuwe belang
rijke feiten zulk een ommekeer nood
zakelijk maken.
Denkt u dan niet, dat een z.g. za
kenkabinet een veranderde politiek kan
doordrijven?
Hierop antwoordde de heer Ver
schuur, dat zulk een kabinet met man
nen als Van Doornik, Trip e.d. er in,
zou komen te staan voor een Kamer,
waarvan 75 percent van geen toegeven
zou willen weten.
Zijn dan andere constructies te
bedenken, welke de verandering door
dr. Colijn beoogd zouden kunnen bren
gen?
Ook dit achten wij, aldus de heer
Verschuur, ondenkbaar. Andere con
structies zullen zeer zeker op allerlei
andere punten een andere politiek
brengen, maar juist niet op het punt
van werkloosheidsbestrijding".
Op de vraag of mr. Verschuur van mee-
nir.g is, dat de rechtsche samenwerking
hierdoor een einde neemt antwoordde deze:
„Inderdaad moeten wij van die sa
menwerking eenigen tijd afscheid ne
men. Wij mogen, omdat de werkloos
heidsbestrijding met de hoogste goede
ren van ons volk samenhangt op dit
punt niet toegeven.
Zou de katholieke Kamerfractie er
óók zoo over denken?
Ongetwijfeld, was het antwoord. Juist
uit het feit, dat ik mij zoo onomwonden
uitspreek, kunt u afleiden, dat de frac
tie er eveneens zoo over denkt. Liet dat
voor mij eenige twijfel, dan zou ik mij
met meer reserves moeten uitdrukken.
Immers, de fractie staat rechtstreeks
voor de verantwoordelijke vraag van
het verleenen of weigeren van samen
werking aan een bepaald kabinet. Nog
nooit is over de vraag hoe ons geheele
katholieke volk over een zaak denkt
zoo weinig twijfel mogelijk geweest".
schappelijke inspanning heeft slechts ten
doel de veiligheid der volken te handhaven.
De vriendschap en kracht van Frankrijk en
Engeland zijn in staat alle hinderpalen te
overwinnen.
Bij deze en andere uitlatingen komt het
bericht, dat de drie mogendheden een ge
meenschappelijke stap zouden overwegen
ten aanzien van Hitler's invasie in Dant-
zig.
Het is misschien juist, dat Hitler's poli
tiek inzake Dantzig een spelletje poker is,
waarin gestuurd wordt naar een overwin
ning door bluf en in de verwachting, dat
Engeland toch niet zal ingrijpen om Dant
zig alleen.
Dan zou deze stap goed zijn om Hitier
van dit waanidee te genezen. En indien
zooals men zegt de onderhandelingen met
Moskou eindelijk ook wat vlotten, zou
men de toekomst wat optimistischer tege
moet kunnen zien.
De nationale politiek
van het
oogenblik
In eent e Zaandam gehouden landdag voor
de Zaanstreek, waarop 2500 Katholieken
bijeen waren, heeft het lid der Eerste Ka
mer en voorzitter van het R.K. Werklieden
verbond, de heer A. C. de Bruijn, die daar
als 'spreker optrad, gemeend enkele op
merkingen te moeten makon over de na
tionale politiek van het oogenblik.
Deze is, aldus de heer De Bruijn, geens
zins opwekkend. Wij, Katholieken, hebben
reden ons ernstig te beklagen.
Men, politici en perslieden, heeft in Go-
seling ons katholieken hinderlijk gevolgd.
Goseling móést geoordeeld en veroordeeld
worden; niet één niet-katholiek Kamerlid
vond aanleiding, althans openlijk, Gose-
ling's overtuigende verdediging te aanvaar
den.
Hij, de vertrouwensman der katholieken,
móést en zóu hangen.
„Het Volk" van 29 Juni 1.1. juichte, al
thans gnuifde: „Wat is er overgebleven van
de jonge glorie, waarmede mr.
Goseling twee jaren geleden het bewind
aanvaardde? Een geknauwde reputatie, een
verloren prestige".
Den heeren die meenen overwinnaars te
zijn, zal spoedig blijken dat Goseling's re
putatie, prestige en glorie, niet alleen niet
is verminderd, doch is toegenomen (storm
achtig applaus).
Vervolgens.
Tot voor enkele maanden stond het thans
demissionnaire kabinet-Colijn op het stand
punt dat de werkloozenzorg, het centrale
punt, het primaire karakter voromde van
haar beleid. Thans, in deze dagen van in
ternationale spanning, breken de heer Co
lijn en de zijnen het leven van dit kabinet
ontijdig af, omdat de tot nog toe gevolgde
werkloozenpolitiek „te veel geld kost", om
dat de werkloozensteun moet worden ver
laagd en de tewerkstelling moet worden be
perkt, de zorg voor de werklooze jeugd
moet worden ingekrompen; de werkloozen
zorg in het algemeen moet worden afge
broken.
Dat onder die omstandigheden de vier
katholieke ministers zich mannen van ka
rakter hebben getoond, zal het Nederland-
sche volk weten te waardeeren.
Drie villa's aigebrand. Een
vierde in vlammen
gehuld
Vanmiddag om half een brak op nog
onbekende wijze brand uit in de villa,
bewoond door den heer Prins, aan de
Dwarslaan op het Huizerhoogt te Bla
ricum. Door den feilen Zuid-Oosten
wind wakkerde het vuur geweldig aan
en sloegen de vonken op het rieten
dak van een belendende nog onbe
woonde, villa over. Binnen eenige mi
nuten stonden beide groote villa's in
lichter laaie. De brandweer uit Blari
cum stond geheel machteloos, temeer,
daar de druk op de waterleiding zeer
gering was.
Na tien minuten had ook de tegen
over liggende villa, bewoond door den
heer F. van Tetterode, vlam gevat.
Terwijl eveneens kort daarna een vier
de villa begon te branden.
De hulp van de Laarder en Huizer brand
weer werd ingeroepen, die beide spoedig
met een motorspuit aanwezig waren. Met
kracht werd toen het vuur bestreden, doch
vanmiddag om half twee waren reeds de
drie eerstgenoemde villa's afgebrand. Alle
vier perceelen zijn het eigendom van den
heer Koster te Blaricum. De burgemeester
van Blaricum, Laren en Huizen leiden het
blusschingswerk dat door den krachtigen
wind zeer wordt belemmerd.
In de onbewoonde villa zouden de be
woners de volgende week him intrek ne
men. In het huis bevond zich reeds een
groot deel van den inboedel, terwijl werk
lieden bezig waren het inwendige op te
knappen.
DE KRUISVERNIELING TE
WüRSELEN.
Men schrijft uit Kerkrade aan de „Tijd":
De zeven vernielde kruisen en. kruis
beelden te Würselen, waaromtrent we
reeds berichtten, zijn alle door de bevol
king hersteld.
Van de daders is nog geen spoor ont
dekt. De Duitsche pers zwijgt als het graf
over de misdaad. Hier en daar werden en
kele malen biljetten aangeplakt en weer
verwijderd, waarop te lezen stond:
Wo sind die Tater?
Gehen Sie auch nach dem Konzentrations-
lager?
Mr. T. Verschuur
Gedeputeerde van Z.-HoIIand.
De Prov. Staten van Zuid-Holland heb
ben hedenmiddag als nieuw lid van Ged.
Staten gekozen mr. T. J. Verschuur, oud-
minister van Arbeid, Handel en Nijver
heid, voorzitter van de R. K. Staatspartij.
De nieuwe Gedeputeerde is 53 jaar oud.
Vóór zijn ministerieele loopbaan die
in 1929 aanving was mr. Verschuur
achtereenvolgens redacteur van de „Maas
bode" en voorzitter van den Raad van Ar
beid te Breda.
De heer Verschuur heeft gisteren zyn
intrede gedaan als lid van de Prov. Staten.
Om gelegenheid te hebben, hem als Ge
deputeerde te kiezen hebben de Prov. Sta
ten eerst in de vacature Von Fisenne voor
eenigen tijd gekozen het Tweede Kamerlid
den heer v. d. Weyden, die voor de aan
vaarding van deze tijdelijke benoe
ming bereid was gevonden.
Reeds lang waren de plannen gereed,
een bedevaart te maken naar Echternach.
Een groot bord bij de kerk had verdere
bijzonderheden bekend gemaakt. Een pre
dikatie gaf nog een flinken stoot en toen
begon het.... Wie gaat er mede naar
Echternach? De een na de ander gaven
zich op, eerst een voor een, langzaam
meer, totdat voor eenige weken zich een
groep heeft gevormd van een kleine 70
pelgrims.
Eindelijk brak de dag van vertrek aan.
Des morgens om 7 uur werd een H. Mis
opgedragen door kap. Umans voor een
goed verloop van de Bedevaart en werd
het reisgebed gebeden. Zeer vele bede
vaartgangers waren in deze H. Mis aan
wezig. Na de H. Mis bad de Pastoor het
liturgische reisgebed.
Spoedig daarop, even over acht, stond
een extra tram gereed om allen naar 't
station te brengen. En eerst daar kregen
wij een indruk van het gezelschap, dat in
naam van onze parochie ter bedevaart
ging. Inderdaad hierin vonden wij geheel
onze parochie vertegenwoordigd. Geen pa
rochiaan zal er te vinden zijn, die niet een
familielid, een buurtgenoot, een kennis, of
mede-lid van de vereeniging bij de bede
vaartgangers heeft.
Alle groepen, alle buurten, bijna alle
families, bijna alle vereenigingen zyn op
een of andere wijze er vertegenwoordigd.
Op de eerste plaats merkten wij op de
zeereerw. heer Pastoor. Met iedereen een
praatje, hier een lach, daar een schalksche
vermaning, in een woord, in de beste
stemming. Daarnaast zagen wij alle kape
laans, allen bij een of andere groep. Ook
kap. Martens, die blij was weer vele oude
bekenden te zien en ook pater Tesser O.F.
M., die zich dadelijk thuis voelde.
On 't station troffen wij ook de bede
vaart-dokter aan, die hoopte, geheel de
reis zijn medische gereedschappen in zijn
koffertje te houden.
Zoowel bij de trein als de tram stonden
vele belangstellenden en familieleden en
kennissen, om een goede reis toe te wen-
schen.
Zoo werd de reis aanvaard, onder stra
lend weer, naar 't lieflijke Echternach,
naar 't graf van St. Willibrordus. Om er
in naam der parochie te bidden voor 't
behoud en de uitbreiding van ons geloof
in onze parochie.
In de beste stemming koos ieder zich
zijn gezelschap en werd de reis aanvaard
naar Utrecht, waar St. Willibrord in 697
zyn aartsbisdom stichtte.
De hooge Dom sprak ons een bijzonde
re taal, zij wees heel hoog naar den he
mel; daar had St. Willibrord zijn eerste
St. Maarten gebouwd, daar had hij zijn H.
Misoffer opgedragen. En ook nu nog staat
Dit nummer bestaat alt
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De onderhandelingen in Moskou zouden
vorderen. (2de blad).
Gemeenschappelijke stap der drie mo
gendheden in zake Dantzig? (2de blad).
Vredespogingen van den Paus. (2de blad)
..Leening van Engeland aan Polen. (2de
blad).
Binnenland
Verkiezing van Ged. Staten In de ver
schillende provincies. (1ste blad).
Mr. T. J. Verschuur, voorzitter der R.K.
Staatspartij, over de Kabinetscrisis. (1ste
blad).
Doodelijke ongelukken. (3de blad).
Groote brand te Blaricum. (1ste blad).
WASSENAAR
MEISJE TEGEN AUTO GELOOPEN.
Kort daarop overleden.
Gistermiddag omstreeks kwart over
vier is het achtjarig dochtertje van de
familie B. alhier bij het oversteken van
den Rijksstraatweg nabij de Maaldrift
tegen een passeerende personenauto
uit Leiden geloopen. Het meisje kreeg
daarbij ernstige verwondingen en over
leed kort na het ongeluk. Het stoffe
lijk overschot is naar de lijkenkamer
van het politiebureau te Wassenaar
overgebracht.
zij midden in 't stadsbeeld, als de spil
waar heel Utrecht omheen is gegroepeerd.
In Utrecht stappen allen over in de
trein naar Luxemburg in apart gereser
veerde wagens en nu gaat 't rechtstreeks
door Gelderland, de heuvelrijen van Lim
burg, langs Maastricht
Aan de grens kwam echter stagnatie.
Den dag tevoren waren aan de grens
moeilijkheden voorgekomen bij het door
laten van Duitsche reizigers. Onze bede
vaartgangers ondervonden daarvan de te
rugslag. Degenen, die in het bezit waren
van een eigen pas of bewijs van Neder
landerschap hadden, kunnen doorreizen,
doch aan de op een gezelschapspas rei-
zenden werd geheel ongebruikelijk
de toegang geweigerd.
Het geheele gezelschap reed daarop te
rug naar Maastricht, waar de leiders van
de reis zich wendden tot den Belgischen
consul. Er werd getelefoneerd met Brussel
en den Haag, waarna tenslotte ook deze
zaak geregeld werd. Te half vijf, dus vier
uur later dan het reisplan aangaf, verlie
ten de bedevaartgangers Maastricht.
Langs groote steenkolenmijnen, hoog
ovens, staalfabrieken, waar tusschen weer
de lieflijke romaansche en gothieke kerk
jes en hier en daar een pracht gezicht
over de Maas, sporen wij verder. Bij Gamy
passeerden wij de Luxemburgschc grens,
langs Clervaux, waar wij een groote tun
nel passeeren onder de tuinen en de Abdij
van Clervaux door. Door een prachtige
landstreek bereikten wij Ettelbrück.
Hier wachtte ons gezelschap de auto
bussen, om ons in een werkelijk bewonde
renswaardige tocht te brengen naar Ech
ternach, langs de Sauer, waar het gezel
schap eerst te half elf aankwam.
Hedenmorgen is in de St. Willibrords-
basiliek een plechtige Hoogmis opgedra
gen door den zeereerw. heer .pastoor
Looyaard, geassisteerd door de weleerw.
heeren pater Tesser O.F.M. en kapelaan
Martens. Het altaar was zeer feestelijk
versierd. De pastoor heeft na de H. Mis
in een predicatie een uiteenzetting gege
ven van de intentie van deze bedevaart:
de groei van het parochiebewustzijn, ter
bevordering van de beleving van het H.
Geloof, door St. Willibrord gepredikt.
Daarna werd de reliek van St. Willi
brord vereerd.
De morgen werd verder doorgebracht
met een rondgang door het stadje.
Hedenmiddag om 3 uur werd een plech
tig Lof gecelebreerd, tijdens hetwelk kape
laan Bernefeld een historische uiteenzet
ting heeft gegeven.
Alle pelgrims bevinden zich in derf bes>
ten welstand; het weer is mooi en allen ge
nieten van deze schoone streek.