3)e Êcki^cli^Sou^cmt
De oorzaak van de
kabinetscrisis
STADS
NIEUWS
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
In hel bijzonder geen overeenstemming
inzake werkloosheidspoiitiek
Louis Davids over
leden
Twee dooden bij
botsing op de baan
van de T.T.-races
ZATERDAG 1 JULI 1939
30ste Jaargang No. 9376
Bureaus Papengracit 32.
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935.
Adv. en Abonn.-tarieven rie pag. X
Giro 103003. Postbus 1L
In aansluiting aan het bericht over het aftreden van het kabinet meldt
de Regeeringspersdienst: bij de besprekingen over het voorontwerp
van de begrooting voor 1940, welke ten doel hadden tot een beper
king van het te verwachten tekort te geraken, is in het kabinet over de
wijze, waarop dat doel ware te bereiken, geen overeenstemming ver
kregen. In het bijzonder is zulks gebleken bij de beraadslagingen over
de wijze, waarop op de kosten ter bestrijding van de werkloosheid en
hare gevolgen een grootere vermindering beneden het eindcijfer der
begrooting 1939 zou kunnen worden bereikt. Tegenóver het door een
deel van het kabinet ingenomen standpunt van handhaving in de be-
grooting-1940 van de tot nog toe gevolgde werkloosheidspoiitiek waren
andere ministers van oordeel, dat wijziging van de tot nog toe met
gemeene instemming ter zake getroffen of voorgenomen maatregelen
met het oog op hun beoordeeling van den financieelen toestand thans
noodzakelijk moest worden geacht en derhalve geoorloofd was.
V Dc Kabinetscrisis
'Uit het bovenstaande perscommuniqué
is het duidelijk, dat het kabinet n i e t is
afgetreden, naar aanleiding van nieuwe
eischen van den minister van Sociale Za
ken, minister Romme.
Het kabinet is klaarblijkelijk af
getreden, omdat de katholieke ministers
zich verzetten tegen een koerswijzi-
g i n g, waardoor de z.g. aanpassingspoli
tiek in volle kracht zou worden toegepast;
waardoor het kabinet zou veriater den
grondslag van zijn eigen politiek, nog bij
den aanvang van dit zittingsjaar omschre
ven als drieledig, nl. defensie, werkloos
heidsbestrijding en sluitende begrooting.
Er zal nu wel weer in den lande wor
den gepropageerd, dat de katholieke mi
nisters een bankroetiers-politiek wilden
voeren. Deze bewering is een dwaas
heid. De katholieke ministers in het ka
binet, die voor de werkloosheidsbestrij
ding offers vragen, voeren evenmin
een bankroetiers-politiek als het g e-
heele kabinet, dat offers de zwaar
ste geldelijke offers vr,aagt voor de
defensie!
De katholieke ministers in het kabinet-
Colijn staan klaarblijkelijk op het stand
punt, dat voor een sterke onafhankelijk
heid van ons volk groote uitgaven op het
gebied van defensie, maar óók en even
zeer groote uitgaven ter bestrijding van
de ramp der werkloosheid gewettigd zijn.
DE PUBLIEKE OPINIE
Onder bovenstaand opschrift maakt mr.
H. P. Marchant in de „Maasbode" nog en
kele opmerkingen naar aanleiding van de
zaak-Oss. Hij wijst er daarbij op, hoe een
„met geraffineerde sluwheid gevoerde ac
tie" de publieke opinie afschuwelijk heeft
vergiftigd.
„Kort voordat wij dit schreven, voerden
wij een gesprek met een man van goed ver
stand en van zeer rijpen leeftijd, zonder be
paalde politieke kleur, bezadigd van na
tuur. Hij is niet katholiek. Op onze opmer
king ze scheen niet gewaagd „gij ge
looft ook, dat de beide pastoors schuldig
zijn!" luidde het antwoord: „ja". Op onze
vraag: „welke gronden hebt gij daarvoor?"
bleef hij een ander antwoord schuldig dan
dit: „iedereen gelooft het".
Ziedaar „de publieke opine". Ziedaar de
afschuwelijke gevolgen van de met geraf
fineerde slimheid gevoerde actie van Oss.
De heer Rost van Tonningen en de zijnen,
die met meesterlijk gespeelde verontwaar
diging aan anderen anti-papisme verwijten,
zijn er in geslaagd, de „andersdenkenden"
in drommen aan hun snoer te krijgen; niet
alleen de propagandisten van „de inwen
dige zending", niet alleen de anti-papisten,
doch ook tallooze „gematigd onverschilli
gen". Het is geen wonder, dat de heer Rost
van Tonningen met hartstocht vergoeding
eischt voor wat zijn eerste slachtoffers, de
marechaussees, hebben moeten lijden. De
andere slachtoffers moeten zich zelf maar
troosten: het zijn maar pastoors.
Voor dit volbrachte meesterstukje ver
dienen de objectieve geesten, die de zaak
aan het rollen hebben gebracht, ons com
pliment. La,ten wij, wanneer wij ons volk
trachten te bewaren voor wat onze naburen
hebben r^ioeten ondervinden, niet te vast
vertrouwen op „het gezond verstand van
het N<jëclerlandsche volk".
In zijn woning te Amsterdam is in den
afgeloopen nacht op 55-jarigen leeftijd
overleden de bekende voordrachtskunste
naar Louis Davids.
Louis Davids werd op 19 December 1883
te Rotterdam geboren. Hij kwam voort uit
het milieu van kermisluidjes en begon op
achtjarigen leeftijd als „wonderkind" met
zijn zusje Henriette.
Reeds jong streefde hij ernaar zijn lied
jes op hooger peil te brengen.
Spoedig trad hij op in cabarets, eerst te
Rotterdam en later ook te Amsterdam in
de Warmoesstraat en de Nes. Nadat hij
eenigen tijd gewerkt had bij den bekenden
variété-ondernemer Chris van Haarlem,
ging hij naar Duitschland en Engeland.
Bij het uitbreken van den oorlog in 1914
kwam hij naar Nederland terug en vormde
in de mobilisatie met de zijnen het eerste
militaire cabaret-gezelschap, waarmede hij
op de forten en bij het veldleger voorstel
lingen gaf.
Ook daarna is hij nog vele malen in het
buitenland opgetreden.
KERKVERVOLGING IN HET
DERDE RIJK.
Op tal van plaatsen worden de kruisbeelden
stuk geslagen.
Het officieel kerkelijk weekblad van het
Bisdom Limburg, (Nr 11) bevat de vol
gende mededeelingen omtrent het steeds
meer toenemend aantal gevallen, waarbij
kruisbeelden worden stuk geslagen.
In de nacht van 25 op 26 April zijn door
heiligschennende handen 9 Kruiswegsta
ties van den Kruisweg van Wirzeniborn bij
Mantabauer omvergeworpen en totaal ver
nield. De daders zijn bekend en er is toe
gezegd dat zij gestraft zullen worden en
dat de schade wederom zal worden hersteld.
In den nacht van 12 op 13 Mei j.l. werd
het Kruisbeeld op den tweesprong van den
landweg WallmerodNentershausen en
SteinefrenzWeroth ontheiligd en vernield.
Van een groot 'houten kruisbeeld dat op
een landweg in Limburg stond, is het cor
pus afgerukt dat later in een sloot lang den
weg werd aangetroffen.
In den nacht van 5 op 6 Mei is een Kruis
beeld dat aan den buitenkant van een
kleine kapel in Allmannshausen bij Monta-
'bauer was aangebracht, op heiligschennen
de wijze misvormd. Het hout van het kruis
De Eindhovenaar Arents-
horst verongelukt, andere
motorrijder zwaar gewond
en eveneens overleden
Op de baan van de T.T.-races te
Hooghalen, gemeente Beilen, juist op
de splitsing van den Mr. Linthorst
Homanweg, zijn gistermiddag twee
motorrijders met elkaar in botsing ge
komen, ten gevolge waarvan een werd
gedood en de tweede in hopeloozen
toestand werd opgenomen.
De motorrijder W. A. J. Arenthorst uit
Eindhoven, die een Gillet-machine bereed,
oefende zich op de baan voor den wed
strijd, dien hij heden zou moeten rijden.
Uit tegenovergestelde richting kwam de
heer Van der Linde uit Utrecht geen
deelnemer aan de T.T.-races eveneens
per motor op den weg. Hoe het ongeval
zich heeft toegedragen is nog niet met ze
kerheid bekend. Volgens een lezing zou de
heer Van der L. plotseling achter een
auto vandaan zijn gekomen, zoodat de
heer Arenthorst hem niet tijdig heeft ge
zien. Volgens de andere lezing kwam .de
heer Van der L. uit den Mr. Linthorst-
Homanweg.
De botsing was zeer hevig. A. werd op
slag gedood. Van der L. werd bewusteloos
opgenomen. Zijn toestand is hopeloos. Het
stoffelijk overschot van A. en de ernstig
gewonde Van der L. zijn naar het Wilhel-
mina Ziekenhuis te Assen overgebracht
Nader vernemen wij, dat de erns
tig gewonde heer Van der Linde uit
Utrecht kort na aankomst in het Wil-
helminaziekeruhuis te Assen is over
leden.
Het ongeluk geschiedde n,a afloop van
de officieele training voor de T.T.-races.
De personenauto, waar achter vandaan
Van der Linde met zijn motor plotseling
te voorschijn zou zijn gekomen, was af
komstig uit Noord-Brabant. Van den wa
gen werd een der koplampen vernield.
De bestuurder van de auto is onmiddel
lijk na het ongeluk doorgereden om, naar
hij zeide, een geneesheer te halen, doch
de man keerde niet meer op de plaats van
het ongeluk terug.
Wij vernemen nog, dat de heer Arents-
horst uit Eindhoven, garagehouder van
beroep was. Hij was gehuwd en vader
van twee kinderen. De heer A. zou deelne
men in het de kleine klasse tot 125 ccm. op
een Gilletmachine. Het ongeluk is ge
beurd, anderhalf uur nadat het parcours
voor het gewone verkeer was opengesteld.
RAADSVACATURE BIJ DE S. D. A. P.
Wegens bedanken van den heer A. Carton.
De heer A. Carton, sinds 1935 lid van
den gemeenteraad voor de S. D. A. P. heeft
ontslag genomen als lid van den raad.
Ofschoon hij zich
bereid had verklaard
zich opnieuw can-
didaat te laten stel
len voor den nieu
wen raad, als hoe-
''**111111! danig hij inmiddels
1 - «R m êekozen is heeft
hij thans ontslag ge-
WÈÊÈÊÉ^Mk wK nomen.
Hij wordt opge-
volgd door den heer
C. J. Piena, een jon-
m gere ujt de arbei
dersbeweging.
De heer Piena werd 25 Aug. 1908 hier
ter stede geboren en is thans werkzaam op
de afd. oog-, neus- en oorheelkunde van
het Academisch Ziekenhuis.
AFSCHEID MEJ. A. B. J. WISSEL.
Als hoofd der Breestraat-school.
Mej. A. B. J. Wissel, hoofd der Meisjes-
ULO-school aan de Breestraat zal aan het
eind van dezen cursus het onderwijs met
pensioen verlaten.
In 1916 werd mej. Wissel als onderwijze
res aan deze school aangesteld en op 1 Ja
nuari 1922 volgde zij mej. Renaud op als
hoofd.
Op 14 Juli a.s. des middags te 2.30 uur
zal mej. Wissel in den foyer der Stadsge
hoorzaal officieel afscheid nemen.
Ouders, leerlingen, oud-leerlingen en
personeel der school zullen bij dit afscheid
ongetwijfeld in grooten getale aanwezig
zijn.
ZILVEREN JUBILEUM
ALG, ASSURANTIEKANTOOR
HAAKSMA EN CO.
Vandaag is het vjjf en twintig jaar gele
den, dat de heer H. Haaksma zijn assuran
tiekantoor op den Apothekersdijk begon.
Hedenmorgen was het dus feest in Sta
tionsweg 43, waar het kantoor thans ge
vestigd is.
Toen te 10 uur de firmant, de heer H.
Haaksma, met zijn echtgenoote ten kan
tore verscheen was dat reeds in de bloe
metjes gezet en in den loop van den och
tend groeide het aantal bloemstukken tot
meer dan twintig.
Bij zijn binnenkomen werd de heer
Haaksma Sr. door zijn zoon, den heer L.
P. H. Haaksma, in hartelijke woorden toe
gesproken, mede uit naam van de diverse
medewerkers. Een woord van geluk-
werd van het voetstuk gerukt, terwijl het
corpus zelf verdwenen is.
In dien nacht van 7 pp 8 Mei werd het
corpus van het kruisbeeld bij Elgendorf
vernield.
In den nacht van 22 op 23 Mei werd het
corpus van het kruisbeeld van den Graaf
von Schmiesing gestolen. In denzelfdien
nacht is bij Horressen een kruisbeeld op
heiligschennendewijze geprofaneerd.
wensch, een woord van herinnering aan
vroegere jaren en tenslotte het aanbieden
van een blijvend aandenken aan dezen
dag in den vorm van een fraaie lamp voor
het privékantoor vormden den voornaam-
sten inhoud van deze toespraak, waarvoor
de heer Haaksma Sr. hartelijk dankzegde.
Verschillende relaties toonden door het
zenden van bloemstukken hun belangstel
ling. Bijzonder ingenomen was de heer
Haaksma met het bloemstuk van de Chi-
neesche Vereeniging, Shung Hwo Hui, om
dat de heer Haaksma penningmeester is
van het Comité tot Hulp aan de noodlij
dende burgerbevolking van China.
Vanmiddag van 35 uur houdt de heer
Haaksma receptie ten kantore. Daarna
biedt hij zijn medewerkers een diner aan
in „Zomerzorg".
MILITARIA
De navolgende dpi. sergeanten tit., leer
lingen van de school van Reserve Offi
cier der Infanterie, afkomstig van het 4e
Regiment Infanterie, zijn geslaagd voor
het examen voor vaandrig en worden van
3 Juli a.s. t/m 2 September d.a.v. gedeta
cheerd bij de onderdeelen achter hunne
namen vermeld: H. F. Buff art 4 C.B.; P. C.
de Haas 4 C.B.r P. L. Zwarenstein 4 C.B.;
H. Korsten 18 C.B.; H. Zierfuss Ilè 30 R.I.;
J. M. Aniba le 30 R.I.; L. D. Hageman He
30 R.I.; G. C. van Riet C.B. Jag.; J. M .A.
Collée Ille 30 R.I.; H. v. d. Linden HIe 26
R.I.; J. H."Obenhuijzen 16 C.B.; H. Breder-
veld II C.B.; J. Teen tra Ille 12 R.I.; H. A.
Coors 16 C.B.; M. P. Zaayer Ie 26 R.I.; J.
K. Boogaart Ie 27 R.I.; P. Kooijstra 20
C.B.; F. Ingen Schenau Ie RW.
BESCHERMT TOCH HET REDDINGS
MATERIAAL.
Het bestuur van de Leidsche Reddings
brigade roept hierbij de medewerking van
het publiek nog eens in voor de bescher
ming van het in de stad geplaatste mate
riaal voor de redding van drenkelingen.
Telkens blijkt opnieuw, dat hiermede
zeer onverantwoordelijk wordt omgegaan,
daar het wordt gebruikt voor doeleinden
waarvoor het niet is bestemd, terwijl het
dan uit „dankbaarheid?" wordt neergewor
pen waar het is gebruikt, zoodat het niet
op de plaats is waar het dringend noodig
kan zijn, terwijl het bovendien aan ver
nieling door de niets ontziende jeugd
wordt prijsgegeven.
De L.R.B. doet hiervoor zoo geweldig
veel belangloos werk, dat het toch niet
billijk is, dat van het publiek wordt ge
vraagd, te zorgen, dat de stokken, haken
enz. op de plaats worden gelaten waar het
behoort. Inzonderheid zou eenig toezicht
door omwoners van de navolgende plaat
sen zeer op prijs worden gesteld t.w.: We-
versbrug, Kerkpleinbrug en Kerkbrug.
Iedereen, die beseft hoe vreeselijk een ver-
drinkings-ongeluk is, terwijl hulp met
goed materiaal misschien mogelijk ware
geweest, zal de L.R.B. willen helpen dit
materiaal te beschermen.
Aan den heer J. A. Verwer alhier is door
het gemeentebestuur bij aanbesteding op
gedragen het schilderwerk bestek VI om
vattende de perceelen 5 en 6 (Stadsgehoor
zaal en eenige openbare scholen).
Dit nummer beslaat alt vijl
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De strijd in het Verre Oosten. (2de blad).
Geruchten omtrent een spoedige crisis in
Dantzig. (2de blad).
Binnenland
De oorzaak van de Kabinetscrisis. (1st*
•blad).
Tentoonstelling „Ons Leger" in Den
Haag. (2de blad)
Officieel Duitsch bezoek aan ons land.
(2de blad).
Twee dooden vóór de motorraces op het
circuit van Drente. (1ste blad).
De voordrachtskunstenaar Louis Davids
overleden. (1ste blad).
VERKEERSVERBETERING IN HET
CENTRUM DER STAD
De uitwerking der plannen Zuid-Noord
Reeds jaren geleden bleek de behoefte
aan een betere verkeersverbinding van
het Zuiden der stad met het Noorden,
De eerste schrede daartoe werd jaren
geleden gedaan door den aanleg van de
Korevaarstraat, die vanuit het hart der
stad een betere verbinding bewerkstel
ligde met Tuinstadwijk en omgeving.
Een nieuwe schrede in die richting was
de verbreeding van het Gangetje, vorig
jaar gevolgd door de geheele overkluizing
daarvan en den aanleg van de Karne-
melksbrug, welk werk eenige maanden ge
leden tot stand kwam.
Maar om tot het Noorden van de stad
door te dringen moet er nog heel wat
gebeuren. Daarvoor moet men via de Hooi
gracht en de Gepekte Brug door de Peli
kaanstraat.
Ook dit werk zal binnen afzienbaren
tijd onderhanden worden genomen.
Vooral de verbreeding van de Pelikaan
straat, waarvoor tal van panden moesten
worden aangekocht en de vernieuwing van
de Gepekte Brug beteekenen belangrijke
verbeteringen.
De Gepekte Brug krijgt een breedte van
achttien meter, namelijk twaalf meter
voor het wegverkeer, met terzijde twee
voetgangerspaden van drie meter. Zij zal
geheel aansluiten op de nieuwe Pelikaan
straat, die een rij dek van elf meter breed
te krijgt en trottoirs van drie en een halve
meter.
De kosten van de nieuwe Brug zijn on
geveer 33.000 gulden. De brug krijgt een
overspanning van negen meter en een door-
vaarthoogte van 1.55 meter. Het ligt ech
ter in de bedoeling deze werken in werk
verschaffing te doen uitvoeern. Daardoor
zal het Rijk een bijdrage uit het Werk
fonds kunnen verleenen tot 85 pet. van het
bedrag aan arbeidsloonen, die begroot zijn
op ongeveer 10.000 gulden.
Voor wat de werkzaamheden bij het af
breken van de panden in de Pelikaah-
straat betreft, heeft men het plan, die als
normaal werk te doen uitvoeren. Maar ook
een groot gedeelte van de werkzaamhe
den, verbonden aan de vernieuwing van
de Hooigracht wil men in werkverschaf
fing doen uitvoeren. Deze verbetering be
treft het gedeelte van de Hooigracht, dat
gelegen is tusschen den Oude Rijn en de
Nieuwstraat. De fietspaden zullen tegen de
trottoirs worden gelegd, de boomen zullen
verwijderd en vervangen worden door
nieuwen aanplant, terwijl het wegdek wat
zal zakken om op gelijk niveau te komen
met de ingangen tot de perceelen, aan de
Hooigracht gelegen.
De totaal-kosten van dit gedeelte der in
behandeling zijne plannen, welke reeds ter
goedkeuring zijn toegezonden aan het de
partement te Den Haag, zijn begroot op
ongeveer 55.000 gulden. Zooals men ziet,
zijn deze plannen van het allergrootste be
lang voor de verbetering van de verkeers-
mogelijkheden in onze stad. Brug, verbree
ding Pelikaanstraat en verbetering van de
Hooigracht met alle daarbij komende wer
ken vallen in totaal in het niet onaanzien
lijke bedrag van ongeveer 96.000 gulden.
