DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Petrus en Paulus
De Pers over „Oss"
r
WOENSDAG 28 JUNI 1939
30ste Jaargang No. 9373
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 15, Administratie
Adv. en Abonn.-tarleven zie pag. Z
Giro 103003. Postbus 11.
Het mysterie van
Christus' Kerk.
In de liturgie van het feest van Sint
Petrus en Paulus komen we telkens in
aanraking met het mysterie van de Kerk
Gods. Petrus en Paulus zijn de steunpila
ren waarop de Kerk gebouwd werd. Zij
waren geroepen voor het meest verheven
werk en om de heiligste zending te ver
vullen. Beiden bouwden in Goddelijke op
dracht aan den wereld-omvattenden bouw
der Heilige Roomsche Kerk. Sint Petrus
als de door Christus geroepen herder en
bewaker der kudde, handhaver en be
schermer van de rechtzinnige leer, Sint
Paulus de rustelooze, actieve apostel en
prediker der bijde boodschap. Petrus en
Paulus beteekenen de openbaring van het
Goddelijk Geheim der Heilige Roomsche
Kerk.
Wanneer we aan Sint Petrus denken,
dan rijst onwillekeurig voor onzen geest
het woord van den Heiland: „Aan U zal
ik de sleutels van het Rijk der Hemelen
geven. En al wat gij op aarde zult binden,
zal ook in den Hemel gebonden zijn". Dat
was een uitdeeler van de hoogste rechts
macht hier op aarde, de instelling van het
Pausdom, het leggen van de hoogste waar
digheid op de schouders van een zwak
ken, sterfelijken mensch. Het Primaat
schap van den bisschop van Rome betee-
kent de overgave van de hoogste geeste
lijke macht aan een zwak schepsel, dat is
een indammen van het eeuwig-goddelijke
in het begrensd-menschelijke. Het feit,
dat het Pausdom niet ten onderging jm-
danks de groote, menschelijke, persoonlij
ke fouten van enkele dragers van* de Paus-
kroon is een bewijs voor de Goddelijke
zending der Kerk.
Geleid en bestuurd door den H. Geest,
krachtens Christus belofte: „Zie ik zal met
U zijn tot aan het einde der tijden", aan
vaardde St. Petrus de zorg over de eerste
Christengemeente. Zijne herderlijke be
zorgdheid strekte zich uit over Joden zoo
wel als Heidenen. Er is geen plaats voor
een nationale kerk overeenkomstig ras,
taal of natie. Er is slechts één, heilige, ka
tholieke en apostolische Kerk.
Naast St Petrus rijst de figuur van den
Apostel der Volkeren, die vanaf het eer
ste moment, dat Christus hem van een
Saulus tot Paulus hervormde, de totali
taire aanspraak der Kerk tot uitdrukking
bracht in haar wereldomvattende missie
actie. Hij beperkte de prediking van het
Christendom niet uitsluitend tot de Joden.
Volgens zijn afkomst was hij een volbloed
Israëliet, volgens zijn# burgerrecht een Ro
mein, volgens zijn opvoeding en ontwik
keling een Griek en zoo vertegenwoordig
de hij in zich al de groote culturen van
dien tijd, waarmee het Christendom reeds
van den beginne af in aanraking kwam.
Beide Apostelen hadden niet onder het
Kruis gestaan, toen Gods Zoon het offer
bracht, dat telkens herhaald de hartslag
vormt van de Kerk, maar God heeft hen
tot prinsen der Apostelen uitverkozen.
De wereld zal nooit begrijpen, dat het
primaat in de Kerk, als voornaamste ambt
der apostelen, berust op het nederig af
stand doen van eigen kracht, op het dra
gen van het Kruis met den Verlosser.
Petrus en zijn opvolgers hebben juist
daarom zegevierend het Kruis in de we
reld kunnen planten, omdat zij -het droe
gen met Christus. De zegepralende weg
van het Kruis leidt door het dal der ver
nedering.
De heerlijkste tijden, die de Kerk mee
gemaakt heeft, waren niet de perioden
van roem, macht en uitwendige schitte
ring, maai* steeds het tijdperk van de ver
drukking van Gods volk. Want, wanneer
de Kerk lijdt, is zij het meest gelijkvormig
aan Christus en dan is zij ook de verlos
sing het meest nabij. In tijden van nood
en verdrukking zoeken wij gaarne naar de
zonden, waardoor wij de straf Gods ver
diend hebben. Dat is ook juist, doch ver
geten we niet, dat Christus onnoemlijk
veel geleden heeft, ofschoon Hij iets der
gelijks toch niet verdiend had.
De verachting der menschen en de on
trouw van Zijn vrienden is Hem in over
vloedige mate ten deel gevallen. Nooit
heeft er meer hoongelach geklonken als
toen Hij op Calvarië Zijn Vader de hoogste
eer en voldoening aanbood.
Daarom zijn in de geschiedenis van Gods
Kerk juist die Pausen het grootst geweest,
die St. Petrus en Paulus het dichtst nabij
kwamen; die het meest smaad en vervol
ging moesten lijden. Ja, juist het beeld
van dien Paus schittert het meest in den
loop der geschiedenis, onder wiens be
wind de bouw der Kerk het ergst scheen
te kraken tengevolge van de trouweloos
heid harer kinderen.
In de prinsen der Apostelen was alleen
datgene groot, dat van Christus was. Men
schen, werk van menschen, menschelijke
taal, verzinken in het niet voor de zon van
Christus. In de geschiedenis zijn alleen
groot zij, die als modellen van Christus
optreden. Daarom moeten de Katholieken,
die opzien naar het Kruis, geen nood vree
zen. Zoolang we op de wereld zijn zullen
we moeten lijden. De wereld zal zich
nooit dienstbaar voor U maken, omdat gij
niet van deze wereld zijt. Bange nood ken-
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
TIENTSIN Onder den met weinig op
hef door Chamberlain uitgeoefenden druk
is Tokio toch bezweken. Het heeft zich be
reid verklaard tot onderhandelingen over
de vraagstukken, welke met de blokkade
van Tientsin samenhangen. Vandaag wor-
denzoowel te Londen als te Tokio desbe
treffende communiqué's gepubliceerd. Het
feit, dat de onderhandelingen te Tokio zul
len worden gevoerd, beteekent reeds een
succes voor de Engelschen. Een van de
doeleinden van de Japanners was, de En
gelschen te dwingen om het Chineesche
bewind, dat door de Japansche soldaten
was ingesteld, te erkennen door daarmede
te onderhandelen. Deze vlieger is niet op
gegaan. De Japanners hebben blijkbaar
ingezien, dat zij nu aan de gevaarlijke
eindstreep waren gekomen, waar het ge
duld van de Engelschen ophoudt, en zij
durfden er niet overheen te gaan. Er is or
der gegeven, dat de onwaardige behande
ling van Eritsche onderdanen te Tientsin
uit moest zijn. Deze order is blijkens be
richten uit de concessie aldaar opgevolgd,
zoodat de spanning belangrijk verminderd
is. Ook wordt gemeld, dat vanmorgen een
nieuwe verbetering in den toestand is ge
komen, doordat een aanzienlijke voorraad
levensmiddelen grooter, dan sedert ve
ie dagen het geval is geweest in de Brit-
sche concessie is aangevoerd. Ook visch is
op de markt gebracht. De prijzen zijn ge
daald. De toestand aan de afzettingen is
eveneens verbeterd. Wel staan de Chinee-
zenn nog in rijen te wachten doch de con
trole is minder streng.
De kracht van Engeland blijkt niet alleen
te schuilen in zijn kruisers, zij steunt voor
een groot deel op economisch overwicht.
Japan is zeer kwetsbaar voor economische
druk. „Zijn nieuwe industrieën" zijn vrij
wel geheel afhankelijk van den buiten -
landschen invoer en in zeer groote mate
van den invoer van de verschillende dee-
len van het Britsche Rijk, schrijft de „Ti
mes", zijn invoer komt vrijwel geheel van
landen, die, daar zij groote belangen in
China hebben, wellicht bereid zouden zijn,
zich aan te sluiten bij een embargo op den
Japanschen uitvoer.
Het Japansche lege: is noodig op het
vasteland en kan een langen economischen
strijd niet volhouden."
Japan heeft tensutte eieren voor zijn
geld gekozen.
V De rede van minister
Goseling
De rede, door minister Goseling gisteren
in de Tweede Kamer gehouden over „Oss",
moet overtuigend zijn voor ieder, die de
waarheid en werkelijkheid zien wil, op
deze punten:
er is zeer ernstig door de marechaussée
te Oss (wij geven toe niet alléén te Oss en
niet alléén door de marechaussee, maar
ook door andere personen met opsporings
bevoegdheid in den lande) misdreven ten
opzichte van de zoo allerbelangrijkste!
rechten der burgers op eer en goeden
naam;
speciaal is zulks geschied wat betreft
twee geestelijken te Oss;
er was dus alle aanleiding en er was
rechtmatige reden voor den minister, om in
te grijpen;
de minister heeft zich bij zijn optreden
alleen en uitsluitend laten leiden door
wat, naar zijn overtuiging, zijn plicht was,
door wat, naar zijn overtuiging, 's lands be
lang van hem eischte.
Wij zijn wel belangstellend naar wat
vandaag de discussie verder zal brengen.
't Is te hopen, dat de Kamer zich zal uit
spreken voor een motie, waarin, sterker
dan in de conclusies van de desbetreffende
commissie wordt uitgesproken, vertrou
wen in het beleid van den minister tot uit
drukking komt.
Vertrouwen in dezen bewindsman moet
de overgroote meerderheid der Kamer heb
ben 't Kan, dunkt ons, niet anders!
ook al zullen er in die meerderheid velen
zijn, die in zijn optreden inzake „Oss" blij
ven zien elementen van te groote doortas
tendheid en voortvarendheid.
Voorzoo ver wij reeds een en ander kun
nen publiceeren, verwijzen wij belang
stellenden naar het verslag van de Tweede
Kamerzitting de zitting van heden op
pag. 3.
nen alleen zij, die meenen, dat het welzijn
der Kerk nauw verbonden is met aardsche
voorspoed en schittering. Wij moeten ver
nedering en vervolging liefhebben, want
dat is het bewijs, dat we in Christus' voet
stappen zijn getreden en dat we den goe
den weg volgen, die leidt naar het Vader
huis.
De Maasbode schrijft in het Kamer
overzicht:
„Onder een belangstelling, die men in
normale omstandigheden bepaald als zie
kelijk zou aanduiden, maar die verklaar
baar is na al het stof, dat de zaak-Oss deed
opwaaien, heeft de minister van Justitie
hedenmiddag in een rede, welke drie uur
duurde, zijn beleid verdedigd voor een Ka
mer, die hem van 't begin tot het einde met
de grootste aandacht en op meer dan één
oogenblik onder doodsche stilte aanhoorde,
terwijl aan het einde applaus klonk van de
banken ter rechterzijde.
De oude Visser van IJzendoorn zei, dat
een advocaat het best pleit met zijn rug te
gen den muur. Hier stond niet de advo
caat, hier was geen man, die zijn kracht
zocht in theatraal effect, in aanval op ver
meende tegenstanders of in verdoezelen
van zwakke plekken. Hier stond een mi
nister, die, tot in den derden graad onder
vraagd, rekening aflegde van zijn beleid
over een aangelegenheid, die hem en de
zijnen ook persoonlijk leed heeft berok
kend, al zijn daarnaast ook betuigingen van
trouw en sympathie gekomen, niet slechts
van katholieke zijde. Het was een parle
mentaire rede van werkelijk grootschen
stijl: helder, zakelijk, waardig en eerlijk.
De minister heeft beseft, dat hij voor
een zeer moeilijke taak stond. De moeilijk
heid schuilde hier in aangewakkerd wan
trouwen, dat elk beroep op nuchter ver
stand van te voren illusoir scheen te ma
ken. Deze bronnenvergiftiging heeft de
minister gestopt. Hij begon met een beroep
te doen op allen, die geloof stellen in zijn
woord van eerlijk man en dit is gelukkig
een beroep, dat de meeste Nederlanders,
van welk geloof of welke partij zij ook zijn,
verstaan. De minister wist, dat vooral wan
trouwen is gezaaid over zijn onkreukbaar
heid met het oog op „de pastoors", wier
zaak zou zijn gestopt, omdat zij niet aan
het gemeene recht zouden zijn onderwor
pen. Deze zaak was de angel en dien angel
trok mr. Goseling uit de discussie met een
kracht, welke onweerstaanbaar was.
De minister wees er op, dat hij geen
enkele zaak heeft stopgezet; alle wa
ren stopgezéï, 'toén de maatregelen
werden genomen tegen de brigade.
Met niemand heeft de minister daar
over gesproken, met geen bisschop of
welke kerkelijke autoriteit ook. In alles
is de gewone rechtsgang gevolgd; in
geen enkele zaak is daarvan afgewe
ken. Speciaal ten aanzien van de gees
telijken is de afschuwelijkste sensatie
gewekt. En juist in die zaken heeft de
marechaussee methoden van onderzoek
gevolgd, die niemand kan goedkeuren.
Tegen den eenen pastoor zijn onderzoe
kingen ingesteld omtrent een feit, dat,
zelfs als het gepleegd zou zijn, op de grens
der verjaring stond. Men heeft gewerkt
met op zijn minst dubieuze getuigen en
verhooren ingesteld onder kinderen op on
toelaatbare wijze. Tegen den anderen pas
toor bestonden in het geheel geen aanwij
zingen van strafbare feiten. Hij is ook
nooit verhoord, maar op gevaar af van
ruchtbaarheid is een onderzoek ingesteld
op een wijze, die evemin door den beu
gel kan. Op deze beide punten stond de
minister zóó sterk, dat wij moeilijk kun
nen aannemen, dat een redelijk mensch
nog twijfelen kan, of hier heeft de mare
chaussee ernstige fouten gemaakt."
Wij ontleenen aan het ochtendblad van
de T ij d:
„Een goed deel van zijn betoog heeft de
minister gewijd aan de vraag of hij de com
missie inzage had mogen geven van de
door haar gevraagde dossiers.
Twee jaar geleden heeft de heer Rutgers
van Rozenburg over air. Goseling gespro
ken als over een man, die, indien hij geen
moeilijkheden op zijn weg zou ontmoeten,
zelf moeilijkheden zou scheppen om ze te
kunnen overwinnen Het weigeren der
gevraagde dossiers had inderdaad iets van
deze figuur weg. De minister was zich zéér
wel bewust, dat hij zijn eigen, persoonlijk
belang veel meer zou hebben gediend,
wanneer hij de documenten rustig had af
gestaan.
Doch neen: principiis obsta.
Rapporten en verbalen in gesepo
neerde strafzaken dienen ten eenen
male niet, aan welke openbaarheid dan
ook, te worden prijsgegeven. Menschen
te wier aanzien eenmaal is uitgemaakt,
dat zij geen aanleiding tot rechtsver
volging, tot strafvordering hebben ge
geven, mogen niet het gevaar loopen,
tóch nog, bijwijze van volksgericht, dat
is dus anders dan langs wegen, door
de wet erkenc}, te worden berecht. Bij
een interpellatie in 1907 weigerde de
Regeering overlegging van het dossier
in een wél vervolgde zaak. Hoeveel te
meer moet thans het dossier van een
niet vervolgde zaak, waarin zelfs de
beschuldigde niet werd verhoord, niet
de kans tot verdediging kreeg, worden
geweigerd.
Zou men anders handelen, zou men in
dezen een precedent scheppen, den regel
laten vallen, dan zou dit een der ernstig
ste gevolgen zijn, die de zaak-Oss voor het
Nederlandsche rechtsleven kon meebren
gen. Niet om bepaalde personen te ont
zien, doch om het stelsel te verdedigen
heeft de minister het verzoek van de Ka
mercommissie geweigerd.
Den heer Schouten (A. R.) was dit niet
naar den zin. In de rede, die hij na het be
toog van mr. Goseling met een half uur
tusschenpauze hield en die hij morgen
voortzet, bleef hij op dit punt ver beneden
de maat van een belangrijken fractieleider.
In plaats van ruiterlijk te erkennen, dat
de minister een groot goed van onze rechts
orde heeft willen beschermen en zich daar
bij neer te leggen, bleef hij toch maar vin
den, dat de minister de commissie haar zin
had moeten geven, voor dat eene onschul
dige keertje! Fraai was deze houding alles
behalve."
De liberale ochtendbladen zijn ook on
der den indruk gekomen van den inhoud
van 's ministers betoog. Dat blijkt wel dui
delijk o.i. Maar zij komen er toch nog niet
toe, om te erkennen, dat de minister al
thans in hoofdzaken gelijk heeft.
Wij ontleenen aan het Handeisblad:
„Drie uur lang heeft minister Goseling
het woord gevoerd. En een Kamer, die ook
wat toehoorders betreft, zeer sterk bezet
was', heeft dit breede betoog bijna voortdu
rend in groote spanning aangehoord. Na
tuurlijk, er waren heuvelen en dalen in
deze redenaarskunst. Zoo was er na een
gedragen en boeienden aanvang zelfs een
periode, waarin de minister, toen hij op
formeele gronden zijn weigering tot vol
ledige medewerking aan den arbeid der
Kamer-commissie verdedigde, kennelijk te
gen een gevoel van onwil in de Kamer
moest optornen. Maar later al waren dan
ook tegen tal van punten der ministerieele
rede bedenkingen aan te voeren kwam
de Kamer in haar geheel haars ondanks
toch weer onder dan ban dezer welspre
kendheid. Stellig voegde zich daarbij het
gevoel, dat hier een man stond men
moge hei met zijn beleid nog zoo oneens
zijn die voor zichzelf ten volle over
tuigd is, den juisten weg bewandeld te heb
ben.
De minister heeft in wezen geen nieuwe
feiten aangevoerd. Maar volgens zijn mee
ning zou de Kamer-commissie de zaan niet
voldoende in samenhang hebben be
schouwd. Een geheel complex van omstan
digheden zou ook retrospectivisch ge
zien het ontnemen der opsporingsbe
voegdheid aan de brigade-Oss rechtvaardi
gen. Zelfs de overhaasting bij het treffen
van den maatregel wordt door den minis
ter ook nu nog verdedigd. Waarbij men di
rect kan opmerken, dat, volgens nadruk
kelijke verklaring van minister Goseling
zelf, het onderzoek in alle loopende straf
zaken reeds vóór het oogenblik der kort-
wicking van de marechaussee was afgeloo-
pen. (Wij drukken vet Red. ,.L. Crt">
Ook nu nog zijn wij van de urgentie d°r
stappen tegen de brigade in geen enkel op
zicht overtuigd".
Uit het Kameroverzicht van de Nieu
we Rott. Crt.:
„Bijna drie uren is minister Goseling
aan het woord geweest. Het was, uit het
oogpunt van compositie en dictie, naar den
vorm een goede redevoering, al waren er
gedeelten, die mat en bijkans monotoon
waren. Het was voor het overgroote deel
ook een rustig betoog. Toen hij het over
de pastoors had, zette de minister echter
zijn slem uit, gaf hij uiting aan zijn veront
waardiging tegenover sommige critici bin
nen en buiten d*Kamer. En aan het slot
werd de emotie hem bijna te machtig. Toen
tie minister de verzekering gaf, dat hij over
alles heen de rust van zijn geweten behou
den had en dat dit zijn steun '.ei, was er
ontroering in zijn stem, was er een ner
veuze trek in zijn gelaat.
Dit gaf aan deze redevoering iets zui-
ver-menschelijks evenals het schier-telepa-
thisch contact, dat de minister met de loge
scheen te onderhouden, waar zijn echtge-
noote en zijn kinderen vol belangstelling
de rede volgden.
Wil dit nu zeggen, dat de minister ons
overtuigd heeft? Neen, niet althans ten op
zichte van verschillende kernvragen".
VLIEGTUIGEN VOOR HONDERD
PASSAGIERS.
SAN FRANCISCO, 28 Juni. (A.N.P.)
Functionarissen van de Boeing-vliegtui-
genfabrieken hebben verklaard, dat er
plannen bestaan voor het in dienst stellen
van reusachtige vliegtuigen op de lijnen
tusschen Amerika en Europa. Deze vlieg
tuigen zullen 100 passagiers kunnen ver
voeren en een kruissnelheid van 320 kilo
meter per uur hebben. De spanwijdte zal
ongeveer 75 meter bedragen.
Dit nummer bestaat alt
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De Japanners thans bereid tot onderhan
delen over het vraajgstuk van Tientsin.
(2e blad).
Een geweldige brand in de city van
Lnden. Acht warenhuizen in vlammen.
(2e blad).
Binnenland
Verhooging van de Defensiebegrooting
met 33 millioen. (2de blad).
„Oss" in de Tweede Kamer. Rede van den
Minister en replieken. (2de en 1ste blad).
Het Bisschopsfeest
We gaan thans de laatste maand in.
Wanneer we de cijfers nagaan, dan moet
er nog heel wat gebeuren.
Het is te hopen, dat ook hier „het einde
de last moet dragen".
Hoe grooter de „last" aan binnenkomen
de giften gaat worden des te beter.
Vooral willen we nog eens herinneren
aan het verzoek dat gericht is tot de ver
eenigingen op allerlei gebied om ui! hun
kas een aalmoes, een gift voor den Bis
schop bij te dragen.
Meer dan vijfhonderd vereenigingen
werden aangeschreven.
Twintig zonden een bijdrage, we ver
moeden. dat de overige wachten tot op
het laatst. We zouden echter vriendelijk
willen vragen: Doe het nu!
Ook de verschillende godsdienstige ver
eenigingen werden langs een anderen weg
uitgenoodigd om voor het zoo bitter nood
zakelijke doel een gave af te zonderen.
Ongeveer 10 Maria-Congregaties ant
woordden met klinkende munt, er valt dus
nog heel wat te verwachten als alle pa
rochies dat voorbeeld eens gaan volgen, en
daarom nog eens, wacht niet tot het uiter
ste!
Laten allen, wier hulp voor het welslag-
gen van de actie in de vereenigingen be
slissend kan zijn, hun taak toch vervullen.
Ook de parochies die al jaren en jaren
door den Bisschop worden gesteund, zul
len niet willen achterblijven, al was het
alleen maar uit dankbaarheid voor al het
geen voor hen wordt gedaan.
De laatste maand gaat in!
Doet uw best!
Voor het godsdienstig en kerkelijk leven
is uw hulp onmisbaar!
Uw achterblijven zou den nood vergroo-
ten het gevaar verergeren.
Laten allen deze maand nog eens extra
hun best doen in echte katholieke, onbaat
zuchtige gemeenschapszin.
De volgende week verschijnt het Bis
schopsnummer, dat ter gelegenheid van
het a.s. priesterfeest van mgr. Huibers
door Sint Bavo wordt uitgegeven en dat
gewijd is aan de jeugdbeweging in ons
Bisdom.
Een groot aantal aparte nummers zal
door de jeugd worden verspreid.
De opbrengst komt ook ten goede aan
het Bisschopsfonds.
Reeds nu vragen wij voor dit nummer
belangstelling en medewerking tot ver
koop en verspreiding.
53 PERSONEN DOOR BLIKSEM
GEDOOD.
Opnieuw heeft in het Wilnagebied een
hevig onweer gewoed. In Wilna zelf zijn
drie personen door den bliksem getroffen
en in het gebied Wilna—Troki zijn, naar
de „Illustrowanny Curjer Codzienny" be
richt, vijftig menschen door het hemel
vuur gedood en werden er meer dan hon
derd gewond. In talrijke dorpen en ste
den van Noord-Oost Polen werden huizen
en boerenhoeven in de asch gelegd, ter
wijl het dorp Hejnowka volkomen ver
nietigd werd. De door den storm aange
richte schade loopt in de millioenen.
SOLDATEN BRENGEN SOLDATEN
KRANT NAAR SOESTDIJK.
Morgen zal ter gelegenheid van den ver
jaardag van Z.K.H. Prins Bernhard een
wielrennersploeg van vijf soldaten te 12
uur van Malden bij Nijmegen vertrekken
om het speciale Ftlns Bernhard-nummer
van de soldatenkrant van het Ie bataljon
vain het 26e regiment infanterie voor Prins
Bernhard bestemd, naar Soestdijk te bren-
ben. Aankomst ten paleize zal ongeveer
4 uur plaats vinden.
Voor het vertrek der soldaten van Mal
den zal aldaar een parade worden gehou
den, gevolgd door het plaatsen van een
Prins Bernhardboom, waarbij prof. Mol-
kenboer een feestrede zal uitspreken.
