Chamberlains
vredespolitiek
Nieuwe luchtlijnen
in de Oost
BINNENLAND
MAANDAG 26 JUNI 1939 30ste Jaargang No. 9371
3)e £cid^h^Soti^mtt
Bureaux Papengracht 32. Adv. en Abonn.-tarieven zie pag. 2
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Dit nummer bestaat alt
vier bladen.
Ondermijning van onze
cultuur
In onze samenleving is een kostbaar be
zit: het vermogen, om den eerlijken tegen
stander, die eerlijk voor een hem waarlijk
heilige overtuiging strijdt, te respecteeren;
om in den begaafden tegenstander diens
waarlijk goede eigenschappen van ver
stand en hart te erkennen.
Dat is een kostbaar bezit, vrucht van
ware cultuur dat onze samenleving ver
rijkt en veraangenaamt.
Wij behoeven hierbij niet op te mer
ken, dat deze eerbied voor een anders
eerlijke en heilige overtuiging niet uit
sluit, dat men den inhoud van die overtui
ging kan en ook moet bestrijden. Natuur
lijk gaat 't een met het ander samen, is 't
een met het ander geenszins in strijd.
Dat kostbaar bezit van oprechte ver
draagzaamheid in onze cultureele samen
leving zou veel grooter en veel effectiever
in zijn uitwerking kunnen zijn, als wij het
opzettelijk en stelselmatig zouden culti-
veeren.
Er is echter een beweging, die opzette-
lijker en stelselmatiger dan welke andere
beweging ook, aan onze samenleving dien
eerbied van een anders eerlijke en heilige
overtuiging wil ontnemen!
Er mag in het openbare leven jnaar één
overtuiging mogelijk zijn, n.l. die van de
leiders dier beweging zelf.
De menschen van die beweging kunnen
helaas niet meer in den tegenstander het
goede erkennen, nog minder diens overtui
ging respecteeren.
Het „Nationale Dagblad" en „Volk en
Vaderland", de organen van de N. S. B.,
hebben naar aanleiding van den zeventig
sten verjaardag van dr. Colijn een heele
pagina bedrukt met hoonende afbeeldingen
van den jarige en dito bijschriften uit
vroeere nrs. van die organen.
Wij herinneren ons niet, zoo merkt de
„N. R. Crt." naar aanleiding hiervan te
recht op, dat zelfs de communisten ooit van
een dergelijke smakeloosheid en ontaarding
van politieke zeden blijk hebben gegeven.
Inderdaad is dat een ontaarding van po
litieke zeden, een ontaarding van de ze
den in het algemeen, een omlaag zakken
op angstwekkende wijze! van
onze cultuur. Zulk een verschijnsel legt
v/eer 'ns voor ons open den waren aard
van het nationaal-socialisme en er blij
ven er onder ons tóch nog, die dien aard,
naar het Schijnt, niet zien!
DE WERELD 11*
VOGELVLUCHT
LONDEN: Zoowel in het Westen als m
het Oosten bestaat een oorlogstoestand.
Deze oorlog is niet verklaard, noch in
Westen noch in het Oosten. In het Westen
wordt die oorlog gevoerd in de bericht
geving en in redevoeringen, welke een
zeer betreurenswaardige mentaliteit ver
raden. Men zou er werkelijk aan gaan
twijfelen, of er met sommige menschen
wel te praten valt. Chamberlain is in dit
opzicht altijd nog optimistisch; hij heeft in
een rede te Cardiff gezegd, dat de ware
tragiek van den toestand was, dat de open
bare meening voortdurend vergiftigd -werd
door valsche verdenkingen. De achterdocht
houdt een toenadering tusschen Engeland
en Duitschland tegen.
In een wereld, waarin het vertrouwen
zou zijn hersteld, zouden dt beide landen
uitstekend kunnen samenwerken bij het
ontwikkelen der hulpbronnen, die nog on
aangeroerd liggen en voor öeide groote
winsten kunnen opleveren. Doch een der
gelijke gelukkige toekomst moet een droom
blijven, totdat Duitschland bereid is, zijn
ongerechtvaardigde verdenkingen te laten
varen en te toonen, dat het oprecht bereid
is, op redelijke wijze met een redelijk volk
te spreken.
Het laat zich echter niet aanzien, dat
Duitschland daartoe bereid is. De „Times"
schrijft in een hoofdartikel, dat het onver
mogen of de onwil van d^; leiders der
Duitsche publieke opinie, om rekening te
houden met de waarde der duidelijke ver
klaringen van Britsche staatslieden, een
van de gevaarlijkste ontwikkelingen in den
geheelen internationalen toestand is.
TIENTSIN: De tweede oorlogstoestand
ligt in het Verre Oosten. Behalve de ge-
Met redelijke menschen
Is redelijk te pralen
Minister-president Chamberlain heeft te
Cardiff in een massa-bijeenkomst van re-
geeringsaanhangers een rede gehouden
waarin hij ook den internationalen toestand
besprak.
De ware tragiek van den toestand, zoo
beide de premier, schijnt te zijn, dat de
toekomst van Europa heden ten dage ver
giftigd wordt door de verspreiding van ver
dachtmakingen en valsche ongerechtvaar
digde achterdocht.
Het Duitsche volk b.v. wordt dag en
nacht bewerkt met beweringen, volgens
welke Engeland voornemens is, het te om
singelen.
Wat een groteske travesti van de hou
ding van dit land! riep spreker uit.
Het doel van onze buitenlandsche politiek
is, en is steeds geweest, het tot stand bren
gen van een vreedzame wereld, waarin
ieder land zijn bezigheden in veiligheid en
vertrouwen kan vervullen. In zulk een
wereld kunnen wij groote mogelijkheden
zien voor de uitbreiding van de Duitsche in
dustrie en de werkzaamheid van de Duit
sche arbeiders, want ieder land heeft tegen-
waardig goederen en materiaal noodig, zoo
als de Duitsche en de Britsche nijverheid
bijzonder goed kunnen leveren.
In een wereld, waarin het vertrouwen
hersteld zou zijn, zouden onze beide landen
zeer wel kunnen samenwerken in het ont
wikkelen van de hulpbronnen, die nog on
aangeroerd liggen, en die voor ons beiden
groote winsten zouden opleveren.
Doch zulk een gelukkige toekomst moet
een droom blijven, totdat Duitschland be
reid is, zijn ongerechtvaardigde achterdocht
jegens anderen te laten varen en te toonen,
dat het oprecht bereid is, redelijk te praten
met redelijke menschen.
DE ACHTERDOCHT BLIJFT!
Duitsche repliek.
Naar aanleiding van bovengenoemde rede
schrijft de „Deutscher Dienst": „Chamber
lain kan er zeker van zijn, dat iedere po
ging, om tegenwoordige gedragingen van
het Foreign Office te doen voorkomen als
een politiek van toenadering voor een rege
ling met Duitschland, vruchteloos moet zijn.
Wanneer Engeland dan al geen begrip
voor eerlijkheid heeft, dan diende het er
toch, minstens om redenen van goeden
smaak, van af te zien, militaire, politieke en
economische allianties tegen Duitschland
met den naam „vredesfront" te betitelen.
Duitschland heeft door de onderteekening
van niet-aanvalsverdragen juist de laatste
weken herhaaldelijk en daadwerkelijk blijk
gegeven van zijn sterken vredeswil en
daardoor beter getoond, dat het met „rede
lijke menschen redelijk praten" kan, dan
Chamberlain getoond heeft het tegendeel te
kunnen bewijzen.
Overigens bevat de rede van den Brit-
schen ministerpresident onverbloemd eenige
duidelijke zinspelingen op de mogelijk
heden van een waardevolle samenwerking
met Duitschland, die bij ons de verden
king doet rijzen, dat Landen zich met het
oog op een beangstigend hoogen koopprijs
der sovjet-Russen in elk geval wil herver
zekeren. Op zijn minst schynt het verdacht,
zulke aanduidingen te hooren op een tijd
stip, waarop men in het Kremlin den spe-
cialen ambassadeur van het trotsche empire
deemoedig op een nieuwen termijn laat
wachten. Men diene in Engeland te weten,
dat daarom dé onder deze omstandigheden
gesproken vredelievende en medevoelende
woorden door Duitschland met bijzondere
achterdocht vernomen zijn!
beurtenissen te Tientsin, Swatau en elders
in China, blijkt er nu ook nog gevochten te
worden op de grens van Mongolië en
Mandsjoekwo. Dat zijn geen min of meer
„normale" grensincidenten meer. Daar
woedt reeds een maand lang een lucht
oorlog, waaraan honderden vliegtuigen
deelnemen. Daar op de grens van Mongolië
en Mandsjoekwo meten de Russische en
Japansche luchtmachten elkanders kracht.
Meer dan 300 vliegtuigen hebben vol
gens deze mededeeling verleden week deel
genomen aan twee groote luchtslagen en
daarbij zijn, volgens de Russische lezing, 56
Japansch-Mandsjoekwosche vliegtuigen en
14 Sovjet-machines neergehaald.
Volgens de .Japansche lezing zouden niet
minder dan 113 Russische vliegtuigen om
laag zijn geschoten. En toch is er officieel
geen oorlog tusschen Rusland en Japan.
In welk een krankzinnige wereld leven
AUTO OP DEN BREDASCHEN
WEG TEGEN EEN BOOM
GEREDEN
Twee dooden, twee ernstig
en twee licht gewonden
Vanochtend tusschen vijf en zes uur
is op den Bredascheweg te Tilburg een
auto met zes veekooplieden, die op weg
waren naar de veemarkt te Rotterdam,
even voorbij den overweg van de spoor
lijn TilburgTurnhout aan de rechter
zijde van den weg tegen een boom ge
reden.
De gevolgen waren ontzettend: twee
der inzittenden waren zoo zwaar ge
wond, dat zij kort na aankomst in het
Sint Elisabeth-ziekenhuis te Tilburg,
waarheen zij door den gemeentelijken
geneeskundigen dienst waren overge
bracht, zijn overleden. Hun namen zijn
H. van Meerendonk uit Berlicum en Th.
Verbruggen uit Gemert. Twee anderen:
J. van Dooren, die den wagen had be
stuurd en H. van der Ven, beiden uit
Veghel, werden met zeer ernstige ver
wondingen in genoemd ziekenhuis opge
nomen. Hun toestand is levenegevaar
lijk. De twee overigen, Chr. van der
Ven uit Erp en Th. van der Ven uit
Veghel werden minder ernstig gewond.
Zij zijn eveneens in het Sint Elisabeth -
ziekenhuis opgenomen.
Wat de oorzaak van het ongeluk is,
weet men nog niet. Er was op dat tijd
stip geen ander verkeer op den weg.
Nader vernemen wij, dat de toestand van
J. van Dooren en H. v. d. Ven, die ernstig
gewond zyn, hedenmiddag bevredigend
was. Chr. v. d. Ven en Th. v. d. Ven, heb
ben slechts lichte kwetsuren opgeloopen
en zouden waarschijnlijk nog vandaag het
ziekenhuis kunnen verlaten.
ERNSTIG MOTORONGELUK
OP AMERSFOORTSCHE
STRAATWEG
Echtpaar gedood
Gisteren om ongeveer kwart over tien
is op den rijksweg AmersfoortApel
doorn ter hoogte van Nieuw-Millingen
een ernstig verkeersongeluk gebeurd,
waarbij een echtpaar om het leven is
gekomen.
Op genoemd tijdstip naderde uit de
richting Amersfoort een motor, bestuurd
door den heer C. Wilbrink, timmerman
en aannemer te Beekbergen. Op de duo
zat zijn echtgenoote.
Uit de tegenovergestelde richting na
derde een auto, bestuurd dooi den heer
H. J. Junink uit Deventer. Vermoede
lijk heeft laatstgenoemde den motor
rijder niet zien naderen, waardoor beide
motorrijtuigen met elkaar in botsing
kwamen.
De gevolgen waren verschrikkelijk. De
duopassagiere, mevrouw Wilbrink, werd
over den weg geslingerd en was op slag
dood, terwijl haar man enkele oogen-
blikken later is overleden. De autobe
stuurder kwam met den schrik vrij. De
stoffelijke resten der slachtoffers zijn
per ambulance-auto naar het Juliana-
ziekenhuis te Apeldoorn overgebracht.
De rijksveldwacht stelt een onderzoek
naar het ongeval in.
ERNSTIG ONGELUK TE
BODEGRAVEN
Doordal een mug een
motorrijder In het
oog vloog
Vannacht te kwart voor één is een motor
rijder, de heer Brouwer uit Breukelen,
komende uit de richting Leiden ter hoogte
van de gasfabriek te Bodegraven tegen dat.
gebouw opgereden. Tengevolge hiervan
kwam hij zoodanig te vallen, dat beide ar
men en andere ledematen werden gebroken,
ook had de ongelukkige een gapende hoofd
wonde bekomen. Het ongeluk is ontstaan
doordat een mug den motorrijder in het
oog vloog. De eerste hulp werd verleend
door C. v. Beek met assistentie van den
heer E. v. Waveren. Na verbonden te zijn
is de motorrijder die by volle bewustzijn
was naar een ziekenhuis te Utrecht over
gebracht. Zijn toestand is zeer ernstig.
LUCHTTAXI-DIENST
Het financiën-vraagstuk
Met het Indië-vliegtuig „Reiger" zyn
gistermiddag op Schiphol aangekomen ir.
Ch. F. van Haeften, directeur van het de
partement van verkeer en waterstaat in
Nederlandsch-Indië en reserve-majoor B.
H. C. van Lent, hoofd van de afdeeling
luchtvaart van dit departement.
Ir. Van Haeften deelde mede, dat nij
en zyn reisgenoot naar Nederland zijn ge
komen om met de betreffende instanties
besprekingen te voeren over de fiancieele
verhouding tusschen de Indische regeering
en de K.N.I.L.M., voornamelijk op het ge
bied van de burgerluchtvaart. Het subsidie
contract met de K.N.I.L.M. dat de laatste
keer voor drie jaar is aangegaan, loopt dit
jaar af en nu er een nieuw contract moet
worden afgesloten, stuit men op moeilijk
heden, die in hoofdzaak verband houden
met de ontwikkeling van het binnenlandsch
luchtverkeer in Indië en de plannen om
't binnenlandsch luchtnet in onzen Oost
het volgend jaar zeer aanzienlijk uit te
breiden.
In de eerste plaats bestaat het voornemen
de lijn SoerabajaMakassar (Celebes) te
verlengen naar Ambon en vandaar naar
Babo op Nieuw Guinea. Verder is er een
lijn geprojecteerd, die de eerstgenoemde
route kruist en die loopt van Menado
(Celebes)MakasserEndeh (Florës) naar
Koepang (Timor) met een eventueele ver
lenging naar Dilly (Portugeesch Timor).
Dan stelt de K.N.I.L.M. zich voor een
luchtlijn te maken van Batavia over Bili-
ton naar Pontianac (West-Borneo) en terug
over Singapore, Tenslotte overweegt men
een verbinding te maken tusschen Batavia
en Sabang over Oost-Sumatra via Ben-
koelen, Padang en Medan. Zoo als men
weet bestaat reeds de lijn BataviaMedan,
doch deze gaat via Palembang over West-
Sumatra.
Naast deze groote geprojecteerde lynen
zijn er plannen een luchttaxi-dienst te on
derhouden van Ambon naar de kleine eilan
den in de omgeving, voornamelijk voor
bestuursdoeleinden.
De financieele regelingen tusschen de
K.N.I.L.M. en de Indische regeering zyn
op het oogenblik niet zoo, als gewenscht is
om de maatschappij zeker te stellen zoo
ging ir. Van Haeften verder.
De nieuwe uitbreidingsplannen vragen
uiteraard nieuwe kosten en het is wel het
voornaamste doel van onze overkomst deze
financieele vraagstukken bij het opmaken
van het nieuwe contract tot een oplossing
trachten te brengen.
De bedoeling is met Amphibie-vlieg-
tuigen, toestellen dus, die zoowel op het
land als op het water kunnen starten en
landen. We hopen Indië zou dat erg
prettig vinden deze vliegtuigen in Ne
derland te kunnen laten bouwen. Ook deze
zaak zullen wij tijdens ons verblyf in Ne
derland bespreken. Het kostenvraagstuk
speelt hierbij natuurlijk ook een groote rol.
En dan zal ook de Australische lijn een
punt van bespreking uitmaken. Men weet,
dat de K.N.I.L.M. deze lijn tweemaal in de
week vliegt. Ook dat kost heel veel geld.
Nu wil de K.L.M. er een verbinding van
overnemen, zoodat K.L.M. en K.N.I.L.M. de
lyn dan elk om de beurt zouden vliegen.
Om financieele redenen kan de K.N.I.L.M.
hiertegen geen bezwaar maken, maar de
Australische regeering voelt er niets voor
Zij ziet in de K.L.M. de groote concurrent
van de Imperial Airways. In feite bestaat
de rechtstreeksche verbinding Amsterdam
Sydney nu reeds, maar wanneer de
K.L.M.-toestellen in Australië komen,
denkt de Australische regeering, dat de lijn
effectiever zal worden.
In de buurt van Ramnic werd onlangs
de opzichter van een spoorwegstation door
een adder gebeten. In korten tijd begon
de arm en de heele borstzyde van den on
gelukkige sterk te zwellen en werd heele-
maal blauw. Men bracht hem naar een
ziekenhuis, waar de dokters zijn toestand
hopeloos noemden. Zij hadden namelijk
het vereischte tegengif niet bij de hand,
maar in allerijl werd uit Boekarest serum
aangevoerd. Intusschen echter kwam de
moeder van den opzichter, een eenvoudige
boerenvrouw, in het ziekenhuis. Zij bekeek
met aandacht haar zoon en zei toen, dat
men een groot aantal bijen op zijn arm en
borst moest zetten. De bijen waren spoe
dig ter plaatse. De dieren werden zoo ge
prikkeld, dat ze heftig in den arm en in
de borst staken. Toen het serum uit Boe
karest aankwam, was de man allang buiten
gevaar. De wijze raad van een eenvoudige
boerenvrouw had hem het leven gered.
Met de grootste belangstelling onderzoekt
men nu het proces, dat zich na de bijen
steken in het lichaam van den vergiftig
den man heeft afgespeeld.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Volgens Russische mededeeling zijn reeds
een maand lang luchtgevechten aan den
gang op de grens van Mongolië en Mand
sjoekwo. (4e blad).
Chamberlain houdt vast aan zijn vredes
politiek (le blad).
Een reeks bomaanslagen te Londen. (4e
blad).
Binnenland
Vanmorgen vroeg is op den Bredaschcn
weg te Tilburg een auto met zes inzitten
den tegen een boom gebotst; twee personen
werden gedood, twee zwaar- en twee licht
gewond. (le blad).
Motor met echtpaar op Amersfoortschen
weg door auto gegrepen; beiden gedood.
(le blad).
Nog verschillende andere verkeers
ongelukken en verdrinkingsgevallen. (2e
blad).
Omgeving
Ernstig motor-ogneluk onder Bodegraven
(le blad).
Sport en Wedstrl|den
Bij de Dioc. Ilaarl. Athletiekkamploen-
schapppe te Heemstede verbeterde Chr.
Duyn het Ned. record kogelstooten. (2e
blad).
Ajax kampioen van den KNVB. (2e
blad).
De strijd om het IVCB-kampiocnschap:
de kansen van Vosta en Spartaan gelijk.
(2e blad).
De jubileumwcdstrijden van Acgir te
Groningen. (2e blad).
Geslaagd concours van Koetswerken
van de KNAC te Scheveningen. (2e blad).
De Engclschc coureur Richard Scdman
bij de wedstrijden om den Grootcn Prijs
van België verongelukt. (2e en le blad).
PRINSELIJK GEZIN.
Op Soestdijk teruggekeerd.
Zaterdagmiddag heeft Prinses Juliana
met Prinses Beatrix de reis op de „Piet
Hein" beëindigd. Zij zijn te vier uur ten pa-
leize Soestdijk teruggekeerd. Prins Bern-
hard volgde enkele uren later.
HET JONGSTE BEZOEK VAN ONZE
KONINGIN AAN BELG IE.
Dankbetuiging.
De burgemeester van Brussel, Adolphe
Max, heeft van den Nederlandse-hen ge
zant te Brussel, baron H. Ph. van Harinx-
ma Thoe Slooten, het volgende schrijven
ontvangen:
„In opdracht van H. M. de Koningin, heb
ik de eer, u alsmede aan het gemeentebe
stuur en aan de bevolking van de stad Brus
sel, Haar dank over te brengen voor de
schitterende ontvangst, welke H M. tijdens
haar bezoek aan België van 23 tot 26 Mei
1939 in het gebied van uw stad is bereid.
H. M. heeft mij in het bijzonder verzocht
uiting te geven aan haar dankbaarheid voor
de bekoorlijke versiering van de stad".
Geen besprekingen van Ned. vertegen
woordigers in Singapore.
Dt Regeeringspcrsdienst meldt: Naar
aanleiding van een bericht in de „Daily
Telegraph", als zou er sprake zijn, dat een
aantal hoogcre marine-officieren uit Neder
landsch-Indië zich naar Singapore zal be
geven om een onofficieele gedachtenwisse-
ling te voeren met' de Engelsche en Fran-
sche vlootvertegenwoordigers, kan van de
meest gezaghebende zijde worden medege
deeld, dat een dergelijke bespreking op
grond van Nederland's politiek van onzij
digheid uitgesloten is en dat het bericht ge
heel uit de lucht is gegrepen.
MARIABOND IN HET BISDOM
HAARLEM.
De Mariabond in het bisdom Haarlem
houdt zijn jaarvergadering Woensdag 2
Augustus te Amsterdam.
De agenda, die grootendeels gewijd is
aan huishoudelijke aangelegenheden bevat
o.m. een uiteenzetting van de presidente
over de nieuwe werkwijze.
BIJENSTEKEN TEGEN SLANGENGIF
ONJUIST BERICHT IN „DAILY
TELEGRAPH".