ZATERDAG 24 JUNI 1939 30ste Jaargang No. 9370 3)e £cid6ch^6oi4^cmt Bureaus Papengracht 32. Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Adv. en Abonn.-tarieven zie pag. 2 Giro 103003. Postbus 11. Over: rechtszekerheid! Rechtszekerheid bestaat niet alleen hier in, dat de onschuld ongemoeid blijve, doch evenzeer hierin, dat de schuldigen worden vervolgd aldus de heer Albarda gisteren in de Tweede Kamer. En inderdaad dat is zoo! Maar wij zouden het ook anders kunnen zeggen, n.l. aldus: Rechtszekerheid bestaat niet alleen hier in, dat de schuldigen worden vervolgd, maar ook dat de onschuld onge moeid b 1 ij v e. Daarmede moeten en zullen de heeren Albarda en de andere Tweede Kamerleden, die het woord hebben gevoerd over Oss, het eens zijn. Maar van deze overtuiging is in hun re devoeringen uitgezonderd alleen de re devoering van mr. van Maarseveen wei nig of zelfs niets gebleken. En dat is wij drukken 't niet te sterk uit v e r b ij s t e r e n d! Met volledige instemming nemen wij over, wat de „Maasbode" gisteren schreef: „Wij hebben er bij de bespreking van de kwestie Oss reeds herhaaldelijk met klem op gewezen, dat de minister bij zijn ingrij pen opkwam voor een goed, bij welks al lergeringste aantasting- onder andere om standigheden ons geheele volk tehoop zou loopen, n.l. de rechtszekerheid van den gewonen burger. Het heeft ons altijd ver baasd, dat de tegenstanders van den minis ter daarvoor zoo buitengevyoon weinig oog toonden, tegenstanders nog wel, van wie men dat in 't geheel niet zou verwachten". Diezelfde verbazing, zoo vervolgt het blad, beving ons weer, toen wij in de Ka mer de verschillende redevoeringen hoor den. Wij begrijpen er op* niets van, dat men zoo goed als alles weet te vergeven in het optreden der marechaussée, blind geslagen voor het onnoemlijk leed, dat veroor zaakt -wordt, en 'te Oss noodeloos veroor zaakt is, als men de onschuld niet onge moeid laat. Ongetwijfeld zal minister Goseling a.s. Dinsdag een en ander nog wel 'ns duidelijk zeggen! DE WERELD lit VOGELVLUCHT WAT ANDERE BLADEN SCHRIJVEN PARIJS. Gisteravond is te Parijs een verklaring van wederzijdschen bijstand tusschen Frankrijk en Turkije ondertee kend, in denzelfden geest als reeds eer der is gesloten tusschen Engeland en Tur kije. Tevens heeft Frankrijk het z.g. Sandjak Alexandrette aan Turkije over gedragen, een na den wereldoorlog van Turkije afgenomen gebied. Na het BritschTurksch verdrag is dit FranschTurksch verdrag een nieuwe te genvaller voor Duitschland en Italië. De Duitsche en Italiaansche pers fulmineert nu heftig tegen dit nieuwe product van de „omsingelingspol itiek" en beschuldigt Frankrijk van contractbreuk, omdat het Alexandrette „eigenmachtig" heeft terug gegeven, terwijl het daarover slechts een mandaat had. Dat laatste is een flauw smoesje, want formeel had Frankrijk het mandaat van den Volkenbond en de Volkenbond heeft de teruggave van het Sandjak reeds ver leden jaar goedgekeurd. Frankrijk was dus volkomen gerechtigd tot teruggave, LONDEN. De toestand in het Verre Oosten blijft de openbare .meening in En geland beheerschen en de Britsche bladen wijden daaraan groote aandacht. De „Times" herinnert eraan, dat zich talrijke Japansche koloniën op Britsch ge bied bevinden, met name te Singapore. De Engelsche overheid zal tegenover deze Ja- panneezen echter niet de barbaarschheden van Tientsin navolgen, doch indien de Japansche regeering geen diplomatieke taal verstaat, zal men tot voor hen meer begrijpelijke methoden moeten overgaan. Volgens de „Daily Express" is een uit gewerkte lijst van tegen Japan te nemen economische represailles in vo'orbereiding. Whitehall hoopt nog, dat zij niet behoeven te worden toegepast, maar indien de pla gerijen nietophouden, zal de volgende week worden overwogen, of zij niet ter stond moeten worden uitgevoerd. MINIMUM-PRIJS VAN AARDAPPELEN VERLAAGD. Door de Ned. Groente- en Fruit- centrale is de minimumprijs van vroe ge aardappelen verlaagd tot 4 per 100 K.G. DE KATHOLIEKEN ZIJN TERECHT GEëRGERD. Wij ontleenen iiit het Kameroverzicht van de Maasbode van hedenochtend: „En wie zijn nu de bevooroordeelden? hebben wij den geheelen tijd gedacht, toen wij de afgevaardigden beluisterden. Ons, katholieken, wordt bevooroordeeldheid ver weten, ofschoon daartoe niet de minste reden bestaat, vermits de zaak-Oss met ka tholieke beginselen niets heeft uit te staan, zooals mr. Joekes in zijn rustige rede te récht betoogde. Waarom dan toonen dé katholieken een solidariteit, die ir. Albar da verbaasde? Een solidariteit, welke hij afkeurde. Maar de katholieken hebben wel reden verontwaardigd te zijn. Vast staat door de beëedigde verklaring van den inspecteur der marechaussees, dat op hun priesters uit- zonderingsrecht werd toegepast, uitzonde- ringsrecht, dat mevrouw Mackay-Katz (Chr. H.) heeft verdedigd. Vast staat ook, dat herhaaldelijk is be weerd, dat de katholieke minister en de 'katholieke procureursgeneraal „roomsch" recht zouden toepassen iniplaats van Neder- landsch recht. Dat heeft de heer Rost, die beweerde geen antipapist te zijn, uitdruk kelijk voor de rechtbank betoogd en dat heeft dominee Kersten opnieuw gezegd. Vast staat verder, dat de katholieke pro cureur-generaal óók in de Kamer is be handeld op een wijize, als wij nooit hebben gehoord, dat één ambtenaar overkwam. Is het zoo wonderlijk, dat de katholieken hier verbaasd en geërgerd staan? Moeten zij met gekruiste armen toezien, als de heer Rost opnieuw geestelijken beschuldigt zon der bewijzen te leveren? Als hij weer spreekt van verbalen, zonder ze over te leggen en zonder te zeggen, wie hem die verschafte, terwijl hij alweer een hem toe gezonden, zoogenaamde getuigenverklaring aankondigt? Of is het niet exceptioneel, als ds. Kersten doodgemoedereerd de ambts eer van een katholieken procureur-generaal en de persoonlijke goed_trouw van een mi nister aantast, juist omdat zij katholiek zijn? EEN REDE VAN Mr- MACKAY- KATZ. Uit het Kameroverzicht in het ochtend blad van de T ij d: „Het langst van allen sprak mevr. mr. Mackay-Katz (Chr. H.), die een psycholo gische ontleding van het geval trachtte te geven. Alles „kon zij begrijpen", alles, wel te verstaan van de marechaussee. Zij kon begrijpen, dat deze menschen lichtvaardig vervolgden; zij kon begrijpen, dat zij ver denkingen koesterden, waar deze achteraf minder gegrond bleken; zij kon begrijpen, dat de marechaussee menschen, die niet al les direct op tafel legden, een nacht vast hield. Zij begreep nog veel meereen wonder van begrip eenvoudig Zij kon begrijpen hoe de officieren der marechaus see zich door den procureur-generaal had den laten bepraten; zij kon begrijpen, dat de Kamercommissie de dossiers van den minister had opgevraagd. De minister had deze maar moeten overleggen, vond zij. Hij was immers overtuigd, dat uit deze dos siers slechts de onschuld der betrokken priesters zou blijken. Dan kon de minister wel alles overleggen! Zij kon begrijpen, dat de procureur-generaal door zijn vlugge carrière over het paard was getild; zij kon begrijpen, dat de minister als oud-advo caat de bescherming van de rechten der bur gers als het voornaamste onderdeel der rechtszekerheid beschouwde, enz., enz. Zij kon alles begrijpen. En verder treurde zij. Over de arme ma rechaussee, in wier kazerne zij was ge weest, over de arme officieren der mare chaussee, die het aflegden tegen den ver nuft igen procureur-generaal, over den ar men minister, die zich zoo eenzijdig door dezen zelfden snooden procureur-generaal liet voorlichten en zij betreurde het, dat de katholieken niet betreurden. Arme treu rende". DE GROOTE STEDEN De Avondpost schrijft: Een opmerkelijk feit van de Raadsver kiezingen is: dat zoowel in Amsterdam als in Rotter dam de „roode meerderheid" is verdwe nen. In beide steden hadden sociaal-democra ten en revolutionairen gezamenlijk de meerderheid, en nu niet meer. Rotterdam viel van 23 (20 sec.-dem., 2 comm. en 1 rev.-soc.) terug op 21 (18 sec.- dem., 1 comm. en 2 rev.-soc.), Amsterdam van 25 (17 soc.-dem., 7 comm. en 1 rev.) op 22 (14 sec.-dem., 7 comm. en 1 rev.). En in beide steden werd dit feit verorzaakt door den achteruitgang der sociaal-demo craten.. In Den Haag bleven sociaal-demo craten en communisten samen op 18, maar ei had een onderlinge verschuiving plaats van één zetel. Over vrijwel het heele land liep de vloed- Tweehonderd jaren onafhankelijk Portugal Een dictatuur, die geen dictatuur is. LISSABON, Juni 1039. Dezer dagen beginnen in Portugal de groote feestelijkheden ter gelegenheid van de Duplo Centenario, hei tweehonderdja rig jubileum van den modernen Portugee- schen staat. Het is wel is waar 800 jaren geleden, dat de dappere Alfonso Henriquez uit de fa milie der Aviz zich tot koning van Portu gal liet kronen, maar later werd het weer door Spanje veroverd en eerst 200 jaren geleden gelukte het aan het land zich van het juk van den buurman te bevrijden. Deze geboortedagen, die beide met het tweehonderdjarig jubileum samenvallen, zullen door vier groote tentoonstellingen worden herdacht. Een historische tentoon stelling zal een duidelijk beeld geven van de koloniale expansie der Portugeezen door de eeuwen heen. Een kunstentoonstelling zal het publiek gelegenheid geven, de rijk dommen en schoonheden der Portugee- sche primitieven te bewonderen. Een folklore-tentoonstelling zal een getrouw beeld van de zeden en gebruiken in de 21 Portugeesche provincies geven. Ten slotte zal een vierde tentoonstelling gewijd zijn aan het werk van den nieuwen staat. Het „Ei van Salazar". Deze tentoonstelling van den nieuwen staat is natuurlijk bijzonder belangrijk en interessant, daar zij den buitenlanders een nauwkeurig idee zal geven over de krach ten, die medewerken aan den opbouw van het moderne Portugal. Wie het land voor den oorlog gekend heeft, moet verbaasd zijn over de geweldige veranderingen, die zich in de laatste tien jaren voltrokken hebben. Daarbij moet men er echter den nadruk op leggen, dat de „nieuwe staat", welks devies luidt: „Bern de nacao" „Alles voor het welzijn der natie", niets uit staande heeft met de bewegingen van het fascisme er nationaal-socialisme. Het grootste verschil met hei systeem der andere totalitaire staten is wel in de fi- nancieele politiek gelegen. De kleine staat huldigt onder leiding van dr. Salazar, die van beroep econoom is, een gezonde uit gaven-politiek. In 1928 had het land een schuld van ongeveer 93 millioen dollar. Op het oogenblik bestaat deze schuld niet meer en heeft het land zelfs een begrootings- overschot. Hoe heeft de vroegere profes sor aan de universiteit van Coimbra dat klaar gespeeld? Hij heeft zich eenvoudig gehouden aan den gulden regel, dat de uitgaven der regeering onder geen omstan digheden haar inkomsten te boven mogen gaan. Gelijktijdig stond hij er als een voor zichtige huisvrouw op, dat de regeering steeds een bepaalde som in kas zou moe ten hebben. Dit systeem, dat in Lissabon het „Ei van Salazar" genoemd wordt, heeft sinds negen jaren uitstekend voldaan. Al dus is de „nieuwe staat" het voorwerp van studies van buitenlandsche geleerden ge worden. De vrouwen hebben gelijke rechten. Het verdwijnen van de financieele moei lijkheden heeft de regeering de mogelijk heid geschonken, zich om de ontwikke ling van het economisch leven en de ver betering der sociale levensvoorwaarden te bekommeren. Zij heeft de havens verbeterd, vele we gen laten aanleggen, scholen en ziekenhui zen gebouwd, de marine gemoderniseerd en een aantal electrische centrales geschapen. De agrarische producten hebben afzetge bied gevonden en de boerenbevolking is op het oogenblik tevredener dan ooit. Een na tionaal arbeidsstatuut regelt de betrekkin gen tusschen grondbezitters, kapitalisten en arbeiders. Het voornaamste principe van dit statuut is, dat de geheele productie slechts ten voordeele van den geheelen staat geregeld moet worden en dat deze slechts leven en gedijen kan, wanneer zijn goederenproductie gedisciplineerd en gera tionaliseerd wordt. Artikl 9 van het statuut verbiedt dien tengevolge de uitsluiting van arbeiders, evenals iederen vorm van staking. In alle dorpen zijn zoogenaamde Casas do povo (Volkshuizen) gesticht, waar de bewoners zich kunnen ontspannen. Alle familieva ders en mannen boven de 18 jaren moeten leden van deze volkshuizen zijn. De con tributie bedraagt voor iederen arbeider een Escudo per maand, terwijl de grond bezitters vijf Escodo's moeten betalen. Des ondanks is het leven der Portugeesche boe ren nog steeds moeilijk. De loonen dei- landarbeiders zijn zeer laag en 90 pet. van het volk is nog steeds uiterst arm. Toch heeft Salazar reeds oneindig veel gedaan, om den boeren een grootere zekerheid en een beter bestaan te geven. Ook de vrouwen mogen in het moderne Portugal de loopbaan kiezen, die zij wen- schen. Alle mondige vrouwen, die middel baar onderwijs hebben genoten, mogen kie- golf der sociaal-democratie een eind terug. Merkwaardig is ook het feit, dat in de drie steden de vryzinig-democraten sterk achteruit gingen, vergeleken bij de Staten-verkiezing van onlangs. Ziehier: April Juni Amsterdam 25.315 18.459 Rotterdam 12.821 10.616 Den Haag 24.180 18.240 62.316 47.315 Een teruggang dus van 15.000 stemmen in twee maanden tijds. Maar in vergelij king met de Raadsverkiezingen van 1935 gingen ze toch nog stevig vooruit; vandaar hun zetel-winst. De onderlinge verhouding tusschen libe ralen en vrijzinnig-democraten was bij de ze Raadsverkiezingen als volgt: Liberalen Vrijz.-Democr. Amsterdam 31.016 18.459 Rotterdam 26.080 10.616 Den Haag 23.481 18.240 80.577 47.315 De liberalen zijn dus in de drie groote steden nog een stuk. sterker. Opzienbarend artikel in de Osservatore. „WAAROM VERONTRUST MEN DE PUBLIEKE OPINIE, ALS MEN DEN VREDE WIL?" De Romeinsche correspondent van de „Tijd" seint d.d. 23 Juni: Een bericht uit Boedapest, dat melding maakte van de instemming, welke de Rijksregent Horthy met zijn rede voor het parlement in alle landen heeft gevonden, gaf den hoofdredacteur van de „Osserva- toer Romano" een artikel in de pen, waar in hij zich afvraagt, hoe het mogelijk is dat men eenerzijds zegt vrede te willen en an derzijds voortgaat de publieke opinie te verontrusten. Men zegt van zijn tegenstander thans niet meer dat hij dwaalt, maar dat hy de misdaad en de leugen zelf is. Dit kan men niet verdedigen met cynisch op te merken dat de vrede koopwaar is. Wat moet het volk er van denken, wanneer de duellee- renden zich misschien straks rond een en dezelfde tafel zullen gaan verzamelen? In dien men vrede wil, moet men dezen niet alleen diplomatiek voorbereiden, doch ook, en dit vooral, in de publieke opinie. Het artikel van Graaf dalla Torre heeft veel opzien gebaard. Alhoewel hij geen namen noemt, meent men toch zeker hier uit te lezen, dat de autoritaire staten be doeld worden. Men vraagt zich af, wat de reactie hiervan in Italië zal zijn. NAAR DE NIEUWE GEMEENSCHAP. Een gebed. Het comité van actie Naar de Nieuwe Gemeenschap doet ons mededeeling dat Zijne Hoogwaardige Excelentie mgr. dr. J. de Jong zijn hooge goedkeuring gehecht heeft aan een gebed tot het slagen van den bouw eener nieuwe gemeenschap. De Aartsbisschop heeft het bidden van dit gebed bijzonder aanbevolen. Wij laten het hier volgen: Kom, Heilige Geest, vervul de har ten Uwer geloovigen en ontsteek in hen het vuur Uwer liefde. Zend Uw Geest uit en zij zullen her schapen worden. En Gij zult het aanschijn der aarde vernieuwen. God, Die de waardigheid van de menschelijke natuur op wonderbare wijze hebt geschapen en nog wonder baarder hebt hersteld, geef dat wij de waardigheid van al onze medemen- schen mogen erkennen en met hen er in slagen de ontredderde samenleving in Christus te herstellen en op de grondslagen van rechtvaardigheid en liefde, de nieuwe gemeenschap op te bouwen. Amen. Het comité van actie Naar de Nieuwe Gemeenschap zal dit gebed, voorzien var een toepasselijk plaatje, straks in 2y3 mil lioen exemplaren door het geheele land aan alle kerken doen uitreiken. LUCHTGEVECHTEN OP DE GRENS VAN MANDSJOEKWO. Tusschen Russische en Japansche toestellen. TOKIO, 24 Juni. (A.N.P.) Japansche be richten maken melding van luchtgevech ten aan de grens van Mandsjoekwo. Na dat gisteren verscheidene Russische vlieg tuigen in een luchtgevecht neergehaald zouden zijn, moeten vanmorgen opnieuw zestig Russische vliegtuigen over de grens van Mandjoekwo zijn gekomen. Japan sche toestellen hebben twaalf Russische machines neergeschoten. Dit nummer bestaat alt vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Verdrag van wederkeerigen bijstand tus schen Turkije en Frankrijk geteekend (2e blad). De toestand te Tientsin en Swatau (2e blad). Een nieuw Balkanpact in de maak? (2e blad). Binnenland Nog altijd „Oss". (4de blad). Verlaging minimum-prijs aardappelen. (lste blad). KERKNIEUWS MARIALE PLECHTIGHEDEN IN FRANKRIJK. Schitterend gelegen aan de Fransche Ri viera nabij de havenstad Antibe, staat op den top van een heuvel een eeuwenoude kapel met het miraculeuze Mariabeeld, ge naamd „Notre Dame de la Garde" O. L. Vrouw van Bescherming. Wanneer deze kapel werd gebouwd, kan niet met zeker heid gezegd worden, waarschijnlijk echter in het begin van de 11de eeuw. Volgens een oude legende zou reeds Lo- dewijk de Heilige, Koning van Frankrijk, in deze kapel geknield hebben, alvorens op Kruistocht te gaan. Naast de kapel stond in vroegere tijden een toren, zoodat het vermoeden gewettigd is, dat deze ka pel gebouwd werd in den tijd, dat de Sa- racenen hier de omgeving onveilig maak ten De bewakers van de toren zouden dan de kapel gebouwd hebben, om de bescher ming van de H. Maagd af te smeéken. O. L. Vrouw van Bescherming is vooral de patrones der zeelieden uit Antibes en omgeving. Ontelbare ex-voto's herinneren hieraan. Vooral in oorlogstijd kwamen on telbare pelgrims naar deze kapel; in de wereldoorlog hebben tienduizenden ge loovigen hier de bescherming van de H. Maagd afgesmeekt over hun familieleden, die in den oorlog meevochten. Oonder de ex-voto's bevindt zich ook het Groot-kruis van het Legioen van Eer, geschonken door Generaal Vandenberg, de held van de Dar danelles In September 1938 trok een groo te processie naar deze kapel, om te bidden voor den vrede. Het houten Mariabeeld zal op 25 Juni 1939 met toestemming van den H. Vader op plechtige wijze gekroond worden. Hier mede is een gloriedag aangebroken voor deze eeuwenoude bedevaartsplaats. Tal van kerkelijke hoogwaardigheidsbeklee- ders hebben zich op weg begeven naar Antibes, om de plechtigheden bij te wo nen o.m. mgr. Cyrillus IX Mogabgab, de Patriarch van Antiochië, mrg. Valerio Va- leri, de Pauselijke Nuntius in Frankrijk, en de aartsbischoppen en bisschoppen van Nice, Tyr, Caesarea, Zahlé, Baal beek en Monaco. Om vele geloovigen in staat te stellen de plechtigheden mee te maken, is het Ma riabeeld in plechtige processie overgebracht naar de kerk van Antibes. Reeds op 18 Juni zijn de plechtigheden begonnen met een processie op zee, waarna in het stadion van Fort-Carré een Pontificale Hoogmis werd opgedragen door Kardinaal Villeneuve. Zondag a.s. zal de kroning geschieden in het stadion van Antibes. Op Maandag avond zal met een plechtige Lichtproces sie het Mariabeeld worden overgebracht naar het stadje Juan-les-Pins. Op Dinsdag avond zal het Mariabeeld weer geplaatst worden in de eeuwenoude kapel op den heuvel. GEBEDSACTIE VOOR RUSLAND. Mgr. Mathieu, bisschop van Aire en Dax heeft een oproep gericht tot zijn diocesa- nen om een gebedsactie te voeren voor de vervolgde christenen van Rusland. Hij wil deze gebedsactie uitbreiden tot een kruistocht van gebed, waarbij de ge loovigen zich verplichten ieder jaar een H. Mis te laten opdragen voor de zielerust der overleden christenen van Rusland. In het bijzonder spoort hij hen aan, om iedere week eenmaal de H. Communie te ontvan gen in naam van de vervolgde broeders, die opgesloten zijn in de Russische con centratiekampen en die niet in staat zijn ter H. Tafel te gaan. ONDERSCHEIDING VOOR PROFESSOR WILHELM SCHMIDT S.V.D. De beroemde geleerde van de christelijke volkenkunde, prof. Wilhelm Schmidt S.V. D., die tot voor kort professor was in het klooster der S.V.D. St. Gabriël te Midling bij Weenen, is door den H. Vader b- noemd tot eere-directeur van het Pause lijke Museum van Volkenkunde in het Pa leis van Lateranen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1