RIJNSTREEK
Rapport Engelsche bollenteelt
VRIJDAG 23 JUNI 1939
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD - PAG. 10
ALPHEN AAN DEN RIJN
Gegund. De bouw van het 3de nieuwe
jongenspaviljoen voor de Martha-Stichting
is opgedragen aan de fa. v. d. Bijl en v. d.
Helm alhier.
Ondertrouwd: Tounis de Jong, oud
27 jaar met Elisabeth de Kater, oud 26 jaar
Aart van Triest, oud 25 jaar met Hen-
drika Adriana de Vos, oud 26 jaar.
Gehuwd: Hendrik Batelaan, oud 33
jaar, wonende te Hazerswoude met Maria
Budding, oud 26 jaar Hermanus Stomp-
horst, oud 27 jaar, wonende te Maartens
dijk met Marg. Hoogendoorn, oud 26 jaar
Dirk de Bruijn, oud 47 jaar met Johan
na Wesselius, oud 35 jaar Wouter van
Eijk, oud 39 jaar met Aukje de Jong, oud
38 jaar Barend Gerritsen, oud 33 jaar met
Francina Maria de Graaf, oud 30 jaar, wo
nende te Woubrugge Cornelis Machiel
Goedhart, oud 24 jaar smet Neeltje van
Smirren, oud 20 jaar, wonende te Mijdrecht
Willem Goedhart, oud 32 jaar met Kla-
izina Johanna Stigter, oud 21 jaar.
Ingekomen van: Groningen, R. van
den Bergh, zonder, Julianastraat 27.
Tietjerkstex-adeel, T. Posthumus, bakker,
Prins Hendrikstraat lc. Haarlemmer
meer, J. G. van Breda, wegwerker, Heeren-
weg 49. Rijnsburg, T. C. M. van Vliet,
dienstbode, Pr. Hendrikstraat le. 's-Gra-
venhage, B. L. Raphael, boekdrukker, Ce-
lebesstraat 6. Voorschoten, G. J. van Ro
denrijs, dienstbode. Raadhuisstraat 206.
De Bildt, C. Zwaan, dienstbode, Hooftstr.
153. Harderwijk, G. van Kernebeek, zon
der, Raadhuisstraat 19. Wonseradeel, E.
van der Veen, dienstbode, Kr. Aarweg 3.
Zaandam, D. den Ouden, bouwk.-teeke-
naar, Prins Hendrikstraat 20. 's-Graven-
hage, G. van Rijn, leetrl.-verpl., Bloemstr.
43.
Vertrokken naar: Nieuwveen, Sta-
tionswge no. 102, G. M. Blommestijn-van
den Berg, zonder, Dorpstraat 40. Haar
lem, de Ruyterweg 9, S. Walraven, bak
kersknecht, Noordeinde 92. Woubrugge,
B. 125, C. P. Walraven, bakkersknecht, v.
Mandersloostraaat 38. Naardèn, Juliana
v. Stolberglaaen 106, T. Heijneman, kraam
verzorgster, Mauritsstraat 27. Koude
kerk aan den Rijn, C. 12, J. Bervoets, land
arbeider, Steekterweg 77.
BODEGRAVEN
WAAR KOMT HET NIEUWE
RAADHUIS?
Na afloop van de openbare raadsvergade
ring op Woensdagavond j.l. zijn in besloten
zitting besprekingen gevoerd met de hee-
ren irs. Traa en van Embden, vertegen
woordigers van het instituut „Stad en
Landschap van Zuid-Holland", naar aan
leiding van een door dit instituut uitge
bracht rapport over de verschillende plaat
sen in het dorp, die voor den bouw van
een nieuw gemeentehuis in aanmex-king ko
men.
Omtrent een elftal plaatsen werd geadvi
seerd. Bij de besprekingen bleek dat di
rect een belangrijk deel van deze plaatsen
kon worden geschrapt. De plaatsen, die
overgebleven zullen zijn, worden aan een
nader onderzoek onderworpen.
Advies werd uitgebracht over de vol
gende plaatsen:
1. Tuin van notaris Krüsemann in de
Spoorstraat. 2. Plantsoen Julianastraat
Prins Hendrikstraat. 3. Gedempte spoor-
put, tegenover het station. 4. Terrein kruis
punt WilhelminastraatBurgemeester le
Coultrestraat met eventueele verdere dem
ping van de Goudsche Vaart. 5. Perceel van
den heer W. F. Brunt in de Wilhelmina-
strat tot aan de Willemstraat. 7. Het terrein
op het achtergedeelte van de Nieuwe
Markt. 8. Pastorie met tuin van de Ned.
Herv. Kerk. 9. Tuin van den heer J. v. d.
Giesen aan de Torenlaan. 10. Het terrein
van het bestaande Raadhuis met hotel van
Rossum. 11. Terrein aan de Oranjestraat te
genover den in het uitbreidingsplan ont
worpen doorbraak in het verlengde van de
Brugstraat.
Geboren: Marinus Otto, z. van J. Bal-
vert en C. Steenbeek.
Gevestigd: J. G. Hilbert van Warns-
veld P. Loef van Oudewater Wed. W.
dam R. van Dam en gezin van Zwam-
merdam Wed. J. van der Craats geb.
Graafland van Doorn.
Vertrokken: C. Kleinveld naar
Doorn D. L. Schakel naar Reeuwijk
M. M. Koutstaal naar Reeuwijk A. Zaal
naar 's-Gravenhage S. E. Moen naar
Nieuwveen Wed. G. Boef-de Pater en
gezin naar Amstex-dam C. van Mc-urik
naar Rotterdam E. van der Zaan en ge
zin naar Veldhuizen.
KOUDEKERK
Collecte. De speldjesdag in deze ge
meente ten bate van de Vereeniging „Het
Hoogeland" heeft opgebx-acht 35.61, en de
collecte alhier gehouden ten bate van de
Centrale voor Werkloozenzorg 25.15.
Geboren: Jantje d. van J. W. Zwee-
ris en F. de Jong.
LEIMUIDEN
Verlof burgemeester. De burgemeester
is vanaf 3 Juli a.s. tot en het 30 Juli a.s.
met verlof buiten de gemeente afwezig. De
heer J. van Dam is als loco-burgemeester
aangewezen.
Geboren: Johannes z: van P. Ver
horst en K. Pronk.
In ge kom en: M. P. Schrama, van
Woubrugge. K. de Vries, van Lisse.
A. de Vos gehuwd met C. Zaal, van Uit
hoorn. J. van Tol. van Ter Aar.
Vertrokken: J. P. A. de Jeu naar
Dordrecht.
RIJNZATERWOUDE
GEMEENTERAAD.
De Raad der gemeente kwam in open
bare vergadering bijeen. Voorzitter de
heer J. A. Bakhuizen, burgemeester.
Op voorstel van B. en W. besluit de
Raad de aanslag van den heer J. Kinkel
in de hondenbelasting te verlagen van f 5
op 2.
De heeren N. Disseldorp, P. Jansen en
G. Bergshoeff worden benoemd tot leden
der commissie, belast met het onderzoek
van de geloofsbrieven der nieuw benoem
de raadsleden.
De vergadering wordt tijdens het onder
zoek geschorst.
Na heropening der vergadering deelt de
commissie bij monde van den heer N. Dis
seldorp mede, dat de geloofsbrieven in or
de bevonden zijn. De commissie adviseert
om op den eersten Dinsdag in September
a.s. de heeren N. Disseldorp, H. v. Os, P.
Jansen, G. Bei'gshoeff, S. J. Visser, A. v.
d. Knijff en G. Bersghoeff als leden in den
nieuwen Raad toe te laten.
Op voorstel van B. en W. worden nog
vastgesteld een tweetal besluiten tot wij
ziging van de begrootingen 1938 en 1939.
De heer Jansen vx-aagt nog eenige toe
lichting over de post verpleeggeldcn voor
armlastigen. Na door den voorzitter te zijn
ingelicht, is de heer Jansen voldaan.
De heer de Bruyn wijst op de stank die
uitgaat van de sloot naast de o.l. school.
De voorzitter zegt toe te onderzoeken of
deze sloot in de zomervacantie uitgebag
gerd kan worden.
WOUBRUGGE
Beroepen. Ds. J. T. Doornenbal is be
roepen naar de Ned. Herv. Gemeente te
Kesteren (Gld), welk beroep door hem is
aangenomen.
ZOETERWOUDE
St. Jansfanfare. De Sint Jansfanfare
neemt dit jaar weder deel aan het con
cours van den Bond van R.-K. Bond van
Harmonie- en Fanfarecorpsen, dat a.s. Zon
dag in Stompwijk wordt gehouden. Als al
tijd zal er veel belangstelling uitgaan naar
deze muzikale strijd.
ZEVENHOVEN
Polderverkiezing'. Heden had in den
polder Zevenhoven de verkiezing plaats
wegens periodieke aftreding van de heeren
A. P. v. d. Weijden en J. C. Bulk. Beiden
werden herkozen met resp. 154 en 152 van
de geldig uitgebrachte stemmen.
Bij den heer v. d. Weijden waren de
resteerende stemmen ongeldig; bij den
heer Bulk verkreeg J. H. v. Leeuwen Dzn.
te Nieuwveen, 9 stemmen, terwijl er 25 in
blanco waren.
Werkloosheid. Al sedert ongeveer een
maand staan er geen werkloozen meer in
geschreven. Er is op 't oogenblik volop
werk op het bouwland. Hierna komt het
hooiland, maar daar deze oogst gex-ing zal
zijn, zal wel weer spoedig tot aan de ko
renoogst een aantal werklozen zich mel
den. De steunregeling is stopgezet, zoodat
dezen op armenzorg zullen zijn aangewe
zen.
GEMEENTERAAD VAN ZEVENHOVEN
De Raad kwam Donderdagavond in vol
tallige vergadering onder voorzitterschap
van burgemeester Bocxe bijeen.
Naar aanleiding van de notulen der laat
ste vergadering wordt na eenige bespreking
besloten, dat voor de distributie van goed-
koope boter, enz. één cent per K.G. voor
administratie zal worden bestemd, waar
mede de toch al matige winst der
winkeliers verminderd wordt.
De voorz. zegt, dat het kindje van An-
gevaare in „Ursula" te Nieuwveen bij wij
ze van proef is opgenomen vanaf één dezer.
Uit den verkochten boedel zal de ge
meente als teruggaaf voor betaalde vex--
pleegkosten van de familie N. ruim 1200
ontvangen.
Ged. Staten keurden de verhuur van
het voormalig schoolhuis weder voor twee
jaar goed. (thans verhuurd aan den veld
wachter)
Aan v. H. en de Gr. woxdt tex-uggaaf van
schoolgeld vex-leend in verband met ver
laagd inkomen.
De weduwe V. verzoekt in een breedvoe-
rig adres waarin het auto-ongeluk van
het beest en zijn herstel daarvan wordt ge
memoreerd ontheffing of vex-laging van
hondenbelasting. Op voorstel van B. en W.
wordt hierop afwijzend beschikt; haar zal
worden geadviseerd vóór 1 Juli de hond
weg te doen, wat volgens wethouder van
Baren haar de halve belasting scheelt, en
volgens wethouder van der Weijden de an
dere helft bespaard uit het eten.
Tegen de rekening over 1938 van den
Vleeschkeuringsdienst Nieuwveen is geen
bezwaar; er is een batig slot, waarin ons
aandeel 15.79 is.
Een verzoek van het bestuur der Christel,
school om toekei.nLig van geld ingevol
ge art. 72 der L. O.-wet voor met name ge
noemde werkzaamheden, vernieuwingen
enz. wordt op voorstel van B. en W. inge
willigd. Naar bevind van zaken zullen de
financieele gevolgen er van worden ge
bracht in enkele jai*en, of gedekt worden
uit leening.
Voor het onderzoek der geloofsbrieven
van de op 14 dezer benoemde raadsleden
wordt een commissie benoemd, welke na
onderzoek ervan constateert, dat alle be
scheiden in orde zijn, zoodat tegen toela
ting geen bezwaar is, zooals dan ook alge
meen wordt besloten.
Een in concept aangeboden begrootings-
wijziging van het dienstjaar 1938 wordt
vastgesteld. De voorzitter zegt over dat
jaar een gunstig resultaat te verwachten,
dat vooral te danken is aan de uitkeering
van de wet op de financieele verhouding
met het Rijk.
Inzake de noodslachtplaats deelt de voor
zitter mede, dat er wel een geschikte op
lossing zal worden gevonden. Momenteel
zijn de onderhandelingen nog loopende.
Het reglement tot regeling der rechts
positie der ambtenaren wordt gewijzigd
vastgesteld in verband niet gewijzigde voor
schriften.
Pi-ovinc. weg op voormalige
spoorbaan.
De voorzitter toespreekt deze aanleg nog
eens en begint met de leden voor te lezen
het in December 1938 aan Ged. Staten ge
zonden schrijven, waarin de rhotieven der
weigering van de gevraagde jaarlij'ksche
'bijdrage worden uiteengezet, en waaruit
blijkt, dat B. en W. niet tegen die bijdrage
waren. Zij hébben zich nu afgevraagd, of
't niet mogelijk zou zijn, Ged. Staten
vragen, één of meer wegen in den polder
Zevenhoven, die nu verbetexd worden, op
het tertiair wegenplan te plaatsen, als com
pensatie van onze bijdrage, indien de Raad
daartoe alsdan nog zou kunnen besluiten.
De meeste Ingelanden van dien polder zijn
toch ingezetenen van deze gemeente en
zouden op deze wijze daarbij gebaat kunnen
zijn.
De heer Kool zegt, dat dit niet het geval
is, daar deze wegen den polder geen 300
per K.M. kosten, zij dus met een bijdrage
niet gebaat zijn; bovendien zouden de we
gen dan op andere wijze verbeterd moeten
worden, wat duurder uitkomt.
De voorzitter moet dit den heer Kool toe
geven, zoodat er aldus voorzitter van
het motief van B. en W. niets overblijft.
De Raad blijft op het oude standpunt:
300.per jaar voor tien jaar, en niet
meer en niet langer.
Bij de rondvraag informeert de heer Kool
naar de nieuwe politie-veroxdening. Nog
steeds in de maak, antwoordt de voorzitter.
De zeventigste verjaardag van minister-president dr. H. Colijn. Oud-
minister mr. Verschuur, mr. A. baron van Wijnbergen en oud-minister
mr. dr. D. A. P. N. Kooien arriveeren aan de woning ven den premiee,
om hun gelukwenschen aan te bieden
In de vergadering van het bestuur van
de Vereeniging tot Behoud van het Bloem
bollenvak in Nederland (Anti-„Saneering")
van Dinsdag 30 Mei 1939 werd besloten een
commissie, bestaande uit de heeren W.
Murk, Hillegom, P. Bakker Mzn., Enkhuizen
en Dx\ M. D. Dijt, Haarlem, een onderzoek
ter plaatse te doen instellen naar stand en
ontwikkeling van de bloembollencultures
in het Spalding-district (Lincolnshire) in
Engeland.
Overwogen werd hierbij dat door de
tegenstanders der saneeringsmaatregelen
reeds vanaf het begin der saneering werd
voorspeld, dat deze maatregelen de ten-
denz moesten hébben de cultures naar het
buitenland te verplaatsen, waartegen de
voorstanders der saneering volhielden, dat
de voorsprong van Nederland als gevolg
van klimatologische, bodemfcundige en er-
viaringsomstandigheden zoo groot zou zijn,
dat geen uitbreiding der cultuur in het
buitenland als gevolg ven de saneerings
maatregelen behoefde te worden gevreesd'.
Het feit, dat een commissie van de Alg.
Ver. voor Bloembollencultuur in 1938 een
onderzoek heeft ingesteld naar aard en
omvang der bollencultuur in de omgeving
van Spalding en dat het rapport door deze
commissie uitgebracht nimmer openbaar is
gemaakt, had grooten invloed1 op het besluit
van het bestuur van de Vereeniging tot Be
houd van het Bloembollenvak in Nederland
(Anti-„Saneering"), een commissie te zen
den, die zonder eenig voorbehoud roxiduit
haar bevindingen zou moeten publiceeren.
De commissie bezocht op 1, 2 en 3 Juni
1939 verschillende bloembollen'bedrijven
en -velden in Engeland benevens enkele
bloementrekkerijen en werd daarbij tevens
vergezeld door den heer M. Bakker Pzn.
Belang van het vraagstuk der
teeltverplaatsing.
Alhoewel het vraagstuk van de teeltver
plaatsing naar alle landen en niet alleen
naar Engeland van belang is en het der
commissie bekend is, dat met name in
Duitschland, Denemarken, België, Frank
rijk, Zweden, Noorwegen, Finland, Zwit
serland, Polen, Ver. Staten van Amerika
en Japan de bloembollencultuur wordt uit
gebreid mede als gevolg van de Nederland-
sche saneeringsmaatregelen, (waarom zou
den b.v. de Groninger boeren wél tulpen
kunnen kweeken en hun Duitsche collega's
even over de grens niet; waarom zouden de
Zeeuwsoh-Vlaamsche boeren wél en de
Vlamingen even over de Belgische grens
géén bollen kunnen telen?zoo is toch een
bestudeering van de Engelsche teelt van het
allergrootste gewicht in verband met het
groote aandeel, dat dit land heeft in den
Nederlandschen bloembollenexport.
Dit aandeel bedroeg de laatste jaren ruim
50%, o.a. in 19'38 5'3.7%. Deze cijfers zeg
gen meer dan een betoog, dat bestendiging
van den Engelschen export voor ons vak een
levensbelang is.
De verhoogde uitvoer van de laatste jaren
naar Engeland heeft o.a. als oorzaak de
grootere uitvoer van plantbol'len naar dit
land.
Vergelijking Engeland en
Nederland.
Bij de vraag of er aanleiding 'bestond tot
de verwachting, dat als gevolg van de sa
neeringsmaatregelen de bloembollencultuur
zich naar het buitenland en wel in het bij
zonder naar Engeland zou verplaatsen,
moet in de eerste plaats bekeken worden
of bodem en klimaat geschikt genoeg zou
den zijn en of vakbekwaamheid' aanwezig
zou zijn of zou kunnen worden ontwikkkeld.
De commissie brengt hierop een uitvoe
rig rapport uit. Zij geeft allereerst haar
bevindingen betreffende bodem en kli
maat beide niet ongunstig voor bollen
teelt dan maakt zij enkele opmerkingen
over cultuurvorm, om dan aldus te ver
volgen:
Vakbekwaamheid.
De vakbekwaamheid over het algemeen
staat achter bij die van de Nederlandsche
kweekers, hoewel er firma's zijn met jaren
lange eiwaring. Inmiddels wordt er hard
aan gewerkt de Nederlandsche vakbe
kwaamheid naar Engeland over te bren
gen door Nederlandsche bedrijfsleiders.
Voorts is de voorlichtingsdienst in Enge
land paraat om oude en nieuwe kweekers
met adviezen over cultuur en ziektebestrij
ding bij te staan.
Toestand der gewassen bij
bezichtiging.
Zooals reeds opgemerkt, waren de tul
pen over het algemeen beter onderhouden
dan de narcissen. Evenwel stonden de
meeste velden hiervan, uitgezonderd en
kele velden met Golden Spur, nog gras
groen. Sommige perceelen waren verwaar
loosd en aangetast door aaltjesziek; vuur
werd weinig gezien. Er komen echter bij
de groote kweekers ook zeer goede partijen
voor, terwijl de toepassing van warmwater
behandeling met sterilisatie met formaline
reeds zeer uitgebreid is. Bij verschillende
groote kweekers zag de commissie een in
richting voor deze behandeling.
De tulpen zagen er bijna zonder uitzon
dering zeer gezond uit, terwijl zoo goed als
geen vuur voorkwam, wat naar de mee
rling van de commissie samenhangt met de
mogelijkheid van bodemverversching en
'het luchtige klimaat. De stand van de tul
pen was best, behoudens hier en daar on
kruid. Van de vroege tulpen vertoonden
de meeste nog geen verval, zulks in tegen
stelling met den toestand op verschillende
kweekerijen in Nederland op denzelfden
dag. De stand deed, afgezien van enkele
verwaarloosde partijen en eenige perceelen
verarmden grond, een goede opbrengst
verwachten, dat de commissie tevens bleek
bij toetsing van uitgegeven bollen.
De hyacinthen waren niet zeer verbreid,
slechts op enkele 'bedrijven was deze cul
tuur van eenig belang. De bezichtigde hya
cinthen hadden een gezond uiterlijk, doch
waren in het kruid veel minder ontwik
keld dan in de Nederlandsche bollenstreek
het geval is.
Omvang der bedrijven.
In het Lincolndistrict komen naast vele
kleinere ook verschillende grootere bedrij
ven voor, waarbij enkele met meer dan
100 H.A. bollencultures, waaraan uitge
breide, modern ingerichte bloementrekke
rijen zijn verbonden. Binnen enkele mijlen
rondom Spalding houden zich thans onge
veer 600 kweekers bezig met bollencultuur,
waarvan de oppervlakte volgens een offi-
cieele gids geschat wordt op 4 a 5000 acres
(1600 a 2000 H.A.). Ongeveer 5000 personen
zijn in dienst van deze kweekers toij Spal
ding, waarvan ongeveer 75% vrouwen en
jonge meisjes. De verdere Engelsche cul
tures toevinden zich voornamelijk in Corn
wall, toij Liverpool, in Schotland en op de
eilanden. Er is naar het oordeel van de
door de commissie gehoorde deskundigen
grond in overvloed in deze omgeving om
de cultuur uit te breiden.
Over het algemeen hébben de grootste
bedrijven 'betere gewassen dan de kleinere,
hoewel dit geen regel is en overheerscht het
grootbedrijf.
Hierna wijdt de commissie uit over sorti
ment, bestemming der bollen, regeerings-
maatregelen, om ten slotte te komen tot de
volgende
CONCLUSIES.
'De commissie komt tot de conclusie, dat
bij een volledig vrije concurrentie de voor
sprong van de Engelsche kweekers boven
de Nederlandsche niet van zoodanigen aard'
zou zijn, d"at het Nederlandsche bedrijf door
het Engelsche zou worden teruggedrongen.
Tegenover goedkoopere cultuur, invoer
rechten, valutaverschil en vrachtverschil
staat nog de grootere zorgvuldigheid der
Hollandsche kweekers en de 'betere ar
beidsprestatie.
Het nadeel aan het Nedexdandsche hollen-
bedrijf toegebracht als gevolg van de uit
breiding der Engelsche cultures ligt in de
Nederlandsche saneeringsmaatregelen, die
de Nederlandsche cultuur ernstig belasten
en hierdoor de Engelsche concurrenten, die
zonder saneeringsmaatregelen juist achter
bleven, naar voren dringen.
Het behoeft geen 'betoog, dat bij besten
diging der Nederlandsche saneeringsmaat
regelen de buitenlandsche kweekers steeds
meer geprikkeld >zullen worden proeven
met de bollenteelt ook in andere streken te
nemen, waarbij de kans zeer groot moet
worden genoemd, dat niet alleen voor tul
pen, doch ook voor narcissen omstandig
heden. zullen worden gevonden, die een
nog beter resultaat waaxbox-.gen, dan dit nu
reeds in Spalding het geval is. De Neder
landsche maatregelen maken, om zoo te
zeggen, „slapende 'honden wakker".
Het spreekt van zelf, dat de voortzetting
van die saneeringsmaatregelen in Neder
land het proces van verplaatsing der cul
tuur gaande zal houden en ieder jaar het
Hollandsche bedrijf verder verzwakt tegen
over het buitenlandsche, in het bijzonder het
Engelsche. Vaststaat, dat reeds onnoemelijke
schade aan het Nederlandsche bedrijf is be
rokkend als noodzakelijk gevolg van de tot
zelfvernietging leidende maatregelen. Ge
zien de opp. der Engelsche cultures en den
stand van het gewas, concludeert de com
missie, dat de Nederlandsche cultuur bij be
stendiging der saneeringsmaatregelen ten
doode opgeschreven is.
Er is slechts één middel, om aan den ver
deren gang naar den afgrond te ontkomen
en wel een onmiddellijke opheffing dezer
saneeringsmaatregelen. De commissie ver
heelt zich niet, dat het Nederlandsche bol-
lenibedrijf nu reeds onnoemelijk veel zwak
ker staat dan in 1933, toen de saneering
begon. Wij zullen den strijd tegen de bui
tenlandsche concurrentie echter op moeten
nemen, willen wij niet verder ten gronde
gaan. Ieder jaar, dat gewacht wordt met
opheffing der maatregelen, zal het Neder
landsche 'bedrijf zwakker en het buiten
landsche sterker worden, totdat de schim
van het Nederlandsche bedrijf geen en
kelen strijd meer zal aandurven.
