Opnieuw zonk 'n duikboot
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De Engelsche „Thetis" kwam niet boven
Bijna 80 man onder
water gevangen
VRIJDAG 2 JUNI 1939
30ste Jaargang No. 9351
3e- £eid&^0oti/tcmt
Bureaux Papengracht 82.
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935.
Adv. en AbomL-tarleven sla paf. I
Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaat uil
vier bladen.
Gemeenteraads
verkiezing en S.D.A.P.
„Dat u katholiek is, is héélemaal geen
bezwaar, om op de sociaal-democratische
lijst te stemmen"! Aldus een sociaal-demo
cratische propagandist, een Leidsch ge
meenteraadslid, dezer dagen op huisbezoek
tot een katholiek, dien hij wilde overha
len, bij de a.s. gemeenteraadsverkiezing
„rood" te stemmen, maar die eenvoudig
antwoordde, en zich aan dat antwoord
vasthield: dat zulks uitgesloten was, om-
da t hij katholiek is!
Het katholiek-zijn zou heelemaal geen
bezwaar zijn, om op de sociaal-democrati
sche lijst te stemmen, aldus de socialis
tische propagandist.
Wij weten beter.
Wie bij een verkiezing zijn stem en steun
geeft aan de S.D.A.P. ook bij een ge
meenteraadsverkiezing geeft daardoor
blijk, de sociaal-democratische beginselen,
min of meer, tot de zijne te willen maken;
de sociaal-democratische politiek voor
zoover 't van hem afhangt verwezenlijkt
te willen zien, in casu in de practijk van
de gemeentelijke huishouding, in de prac
tijk van het gemeentelijk bestuur.
Wie bij een verkiezing socialistisch
stemt, sluit zich, tot op zekere hoogte, aan
bij de partij van het socialisme.
En nu moge de hierboven bedoelde pro
pagandist al beweren, dat een katholiek
dat zonder éénig bezwaar kan doen wij
zijn zoo vrij, om te constateeren, dat
die propagandist door een katholiek, wie
dan ook, niet kan worden aanvaard als een
leermeester voor wat de katholiek wel en
niet kan doen, van wat wel en niet in
overeenstemming is met de katholieke be
ginselen.
Sprekend over het gematigd socia
lisme, zegt Pius XI in Quadragesimo An
no, dat ook dat socialisme niet kan samen
gaan met katholicisme; dat een katholiek
niet kan zijn propagandist of volgeling
van het socialisme, óók niet van wat in de
encycliek wordt omschreven als gematigd
socialisme.
En dat is duidelijk!
De socialisten kunnen niet anders, dan
over vele principieele zaken anders den
ken en anders oordeelen, dan de katholie
ken.
Zij oordeelen b.v. anders over de taak
van de gemeentelijke overheid ten opzichte
van de bescherming der openbare zedelijk
heid.
Zij oordeelen b.v. anders over de taak
van de gemeentelijke overheid ten op
zichte van de beveiliging van de Zondags
heiliging
Zij oordeelen b.v. anders over de taak
van de gemeentelijke overheid ten op
zichte van openbaar en bijzonder onder
wijs, van neutrale en confessioneele orga
nisaties.
Zij oordeelen b.v. anders over de taak
van de gemeentelijke overheid ten op
zichte van de ondersteuning der groote
gezinnen.
Zij oordeelen b.v. anders over de waar
de, die de gemeentelijke overheid, theore
tisch en practisch, moet toekennen aan het
gezond en sociaal-vruchtbaar parti
culier initiatief.
Zij oordeelen anders over heel veel za
ken.
Z ij erkennen of laten toe den Gods
dienst als privé-zaak, terwijl w ij princi
pieel den Godsdienst willen belijden en
beleven in héél het leven.
Wij zijn niet anti-socialistisch in den
zin van anti-papistisch. Dat weten onze
trouwe lezers wel.
Wij gunnen iedere eerlijke overtuiging
zijn „goed recht". Wij erkennen in de
S.D.A.P. het goede in bedoelingen en in
feiten.
Maar men respecteere ook onze overtui
ging onze overtuiging, welke inhoudt,
dat katholiek èn socialist niet kan samen
gaan.
Dat zegt ons rede en redeneering. Dat
verklaart ons het voor ons wettige gezag
van Paus en Bisschoppen.
Dat staat voor iederen katholiek vast
al beweert of suggereert een propagandist
der S.D.A.P. duizendmaal het tegenover
gestelde!
V Spoorweg-tarieven
De Nederlandsche Spoorwegen zullen
twee nieuwigheden invoeren, die het rei
zend publiek stellig op hoogen prijs zal
stéllen, namelijk weekeindretours en zo-
merretours. Zij vormen den inzet van de
nieuwe tariefmaatregelen, die de directie
van de Spoorwegen voornemens is, binnen
afzienenbaren tijd te nemen. De weekeind-
retours en de zomerretours zijn een over
gang naar een definitieve regeling, die in
het najaar verwacht kan worden en die
van een veel verdere strekking is, dan de
nu aangekondigde maatregelen. In het na
jaar zal namelijk een tariefwijziging wor
den tot stand gebracht van principieele
beteekenis.
Genoemde nieuwigheden in het tarief
zijn inderdaad een goede vinding van de
Spoorwegen. Zij zullen het reizen goed-
kooper en dus aantrekkelijker maken,
en, naar verwacht mag worden, de totaal
ontvangsten der Spoorwegen niet naar be
neden drukken.
Wij wachten nu nog af de tariefwijzi
ging, die nog in het najaar moet komen en
die is aangekondigd als „van principieele
beteekenis".
Moge bij die tariefwijziging de verras
sing worden gebracht van: gezinskaarten!
Gezinskaarten, waarbij het tegelijk reizen
van vele personen uit één gezin goedkoo-
per wordt. Hierdoor zou voor vele grootere
groote gezinnen de mogelijkheid wor
den geschapen of vergroot, om 'ns geza
menlijk een uitstapje te maken, een fami
lie-bezoek elders te brengen. Wij hopen,
dat de Spoorwegen ook dit denkbeeld 'ns
zullen overwegen, om het.... met bekwa
men spoed te verwerkelijken!
DE WERELD I!t
VOGELVLUCHT
BERLUN: Het is op het oogenblik vrij
rustig in de politiek. Achter de gesloten
deuren gebeurt er genoeg, maar het ge
rucht dringt niet naar buiten door. Zoo
blijft het nog altijd een levendig heen-en-
weergepraat om de Russen over te halen de
Britsch-Fransche voorstellen te aanvaar
den, maar na Molotofs rede valt er waar
schijnlijk de eerste dagen op dit punt niets
nieuws te vertellen. Ook wordt er een le
vendige strijd gestreden om Japan in het
Duitsoh-Italiaansche militaire bondgenoot
schap te trekken. De Japansche ambassa
deur te Rome is naar Tokio geroepen of om
verslag uit te brengen ófom niét terug
te keeren; want hij was een van de ambas
sadeurs, die ontstemd waren over de hou
ding van de Japansche regeering in deze
kwestie en nu is best mogelijk, dat de Ja
pansche regeering ontstemd is over zijn
houding.
De meest op den voorgrond tredende on
derhandelingen zijn op het oogenblik die,
welke door den prins-regent van Joego
slavië in Berlijn worden gevoerd. Zij treden
het meest op den voorgrond wegens de
feestelijke ontvangst welke den prins-re
gent daar bereid wordt en ook wel, omdat
men met aandacht de politiek van Joego
slavië volgt, sinds het zoozeer ingesloten
geraakt tusschen de as-mogendheden.
De Berlijnsche correspondent van de
„Jour Echo de Paris" meldt hierover het
volgende: In buitenlandsche diplomatieke
kringen te Berlijn denkt men niet, dat het
bezoek van prins Paul aan Duitschland be
langrijker resultaten kan opleveren dan het
bezoek, dat hy onlangs aan Italië gebracht
heeft In het bijzonder schijnt men aan Duit-
söhe zijde het denkbeeld te hebben prijsge
geven, Joego-Slavië te zien toetreden tot
het anti-Kominternpact. Wel zal men een
sterken druk op de regeering van Belgrado
uitoefenen, opdat zdj met Duitschland een
uitgebreid handelsverdrag teekent naar het
voorbeeld van de Duitsch-Roemeensche
overeenkomst. Door met deze wenschen ii
te stemmen zou de regeering van Belgrado,
zoo zegt men te Berlijn, blijk geven van
haar goede neutraliteit en van haar wensch
niet deel te nemen aan het stelsel van om
singeling door de Westelijke mogendheden.
DE PAUS OVER ZUN VREDES
INITIATIEF.
ROME, 2 Juni. (A. N. P.). Voor het
eerst heeft de Paus in het openbaar
gezinspeeld op het vredesinitiatief, dat
hij onlangs heeft genomen. In een toe
spraak tot het college van kardinalen
zeide hij, dat hij verzekeringen van
goeden wil en van den wenscl tot be
houd van den vrede, die zoo zeer door
de volken gewenscht wordt, had ont
vangen. De inlichtingen omtrent de
gevoelens van invloedrijke staatslieden
hadden hem grootere hoop gegeven.
GOEDE KANS OP REDDING
Engeland werd gisteravond in beroering
gebracht door het bericht, dat de nieuwe
Britsche duikboot „Thetis", die ter hoogte
van Birkenhead overname-proeven hield,
werd vermist. Zoo kort na de ramp met
de Amerikaanschc duikboot „Squalus"
wekte dit bericht een groote sensatie.
De „Thetis" was gisterochtend van de
scheepswerf Caroell Laird, waar zij ge
bouwd is, vertrokken en toen de duikboot
niet op tijd terugkeerde, begon men zich
ongerust te maken. De proeven met het
vaartuig werden genomen in de Liver
pool Baai aan dc monding van de Mersey.
Een sleepboot met een duikbootofficier
was bij de oefeningen van de „Thetis" aan
wezig.
De „Thetis" dook om 13.30 uur onder
water. Het behoorde niet tot dc oefeningen
van de duikboot seinen uit te zenden, ter
wijl zij onder water was en men vermoed
de geen onraad, totdat sij om 16.30 nog niet
aan de oppervlakte was verschenen. Toen
begon men te vermoeden, dat er een ramp
gebeurd was.
VOLGENS OFFICIEELE GEGEVENS
BEVONDEN ZICH 58 LEDEN DER BE
MANNING AAN BOORD, BENEVENS 20
TECHNICI VAN DB CAMELL LAIRD
EN EEN LOODS, ZOODAT ALLES BIJ
ELKAAR 79 MENSCHEN IN DE GEZON
KEN DUIKBOOT WAREN OPGSLOTEN.
De bemanningen van het eerste anti-
duikbootflottieltje en het zesde torpedo-
jagersflottieltje, die te Portland gestatio
neerd zijn, kregen order, zich terstond aan
boord te melden. Acht torpedojagers ver
trokken gisteravond uit Portland naar Bir
kenhead en vijf schepen van het anti-
duikbootflottieltje werden eveneens in ge
reedheid gebracht om nog vannacht te ver
trekken.
Aanvankelijk zocht men tevergeefs naar
de plaats, waar de duikboot gezonken was.
Zelfs de militaire vliegtuigen, die gisteren
nog vóór het invallen van de duisternis
aan het opsporingswerk deelnamen, kon
den geen resultaat bereiken. Men moest
gedurende den nacht het zoeken opgeven,
doch troostte zich met de gedachte, dat de
„Thetis" zelfs met 100 man aan boord over
voldoende lucht zou kunnen beschikken
om 36 uur onder water te blijven.
GEVONDEN!
Hedenmorgen werd het zoeken hervat
en thans met resultaat. Men vond de duik
boot op 14 mijl van Grcatormes-Ifead nabij
Llandudno in Wales. Het achterschip stak
over een lengte van 18 voet uit het water.
Dat wees erop, dat de redding van de be
manning niet moeilijk behoefde te zijn.
De Britsche admiraliteit deelde dan ook
mede, dat voorloopig niets erop duidde,
dat de opvarenden van de „Thetis" zich
in levensgevaar zouden bevinden.
Het nieuws werd onmiddellijk doorge-
geven aan de in spanning wachtende
groep familieleden, waarvan sommigen den
geheelen nacht voor de kantoren van Ca-
mcll Laird in Birkenhead gewacht had
den.
De werf Camell Laird deelde daarop
nog het volgende mede:
„ALLEN AAN BOORD ZIJN VEILIG.
TWEE OFFICIEREN ZIJN UIT DE DUIK
BOOT ONTSNAPT EN BEVINDEN ZICH
OP DEN TORPEDOJAGER „BRAZEN",
WELKE DE „THETIS" GEVONDEN
HEEFT".
DE GEHEELE BEMANNING LEEFT
De Britsche admiraliteit deelde later
meed, dat nog twee opvarenden van de
„Thetis" gered zijn, zoodat tezamen met de
twee officieren, die reeds uit het vaartuig
ontsnapt waren, er thans vier personen ge
red zyn. Alle vier zijn naar de oppervlakte
gekomen door middel van het Davis-red-
dingstoesteL Zij zijn thans aan boord van
den torpedojager „Brazen" en zijn ge
zond en wel.
Een lid der admiraliteit heeft voorts
het volgende meegedeeld:
„Alle overige leden der bemanning
zijn in leven. Er bestaat goede hoop hen
allen door middel van het Davis-red-
dingstoestel te kunnen bevrijden".
Aan de admiraliteit wordt nog ver
klaard, dat de boeg van de „Thetis" in
130 voet water ligt, en dat de achtersteven
zich aan de oppervlakte bevindt. Een der
officieren, die het eerst ontsnapten, heeft
dit gedaan om de reddingswerkzaamheden
te leiden en volledig verslag uit te bren
gen over de positie van de duikboot.
Thans wordt met groote haast een red
dingsinstallatie naar de plek des onheils
verscheept.
Achtersteven wordt wellicht afgesneden.
Het Engelsche ministerie van marine
heeft medegedeeld, dat men, om de beman
ning der gezonken duikboot te bevrijden,
waarschijnlijk den geheelen achtersteven
zal afsnijden met een snij-apparaat.
Oranje-
Herdenking
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Een Engelsche duikboot gezonken. (1ste
blad).
Prins-regent Paul van Joego Slavic op
bezoek bij Hitier. (2de blad).
Zijn de Arabieren den strijd moe? (2def
blad).
Te Delft is ook dit jaar weder op eenigs-
zins plechtige en feestelijke wijze dc ge
boorte-datum van prins Willem van Oran
je herdacht. Prof. dr. J. de Vries uit Lei
den hield een redevoering, waarin hij de
?|roote beteekenis van den prins vcor ons
and schetste, en daarna werd een krans
neergelegd bij het graf-monument in de
Groote Kerk.
Wij weten niet, of ook katholieken zijn
tegenwoordig geweest bij deze herden
king. In het verslag wordt daarvan geen
melding gemaakt. Maar daaruit behoeft
nog niet te volgen, dat zy er niet waren,
en nog minder, dat zy er met opzet niet
en. Bijkomstige omstandigheden zijn
hier wellicht van invloed geweest, en een
volgende maal te vermijden. Maar wat
hiervan zy. een nationale herdenking
komt eerst dan volkomen tot haar recht,
wanneer ook de katholieken er deel aan
nemen.
Nederlanders zijn wij niet minder, dan
welke andere landgenooten ook. En even
als die anderen erkennen ook wy in den
Prins den wegbereider voor onze natio
nale onafhankelijkheid, den man, die de
eerste was in den strijd voor onze bevrij
ding van vreemde overheersching. Dat
zich in dezen stryd jammerlijke gebeur
tenissen hebben afgespeeld, dat schande
lijke en voor dc katholieke smartelijke
feiten werden gepleegd, maakt dit niet on
gedaan. Het waren trouwens ''ooral
woeste avonturiers, die zich aan deze
praktijken schuldig maakten, en die in
hun wreeden lust misdaden bedieven, zoo
als den gruwelyken moord op Musius,
welke den Prins met droefheid vervul
den.
Op dikwijls betreurenswaardige wijze
werden overigens in die dagen godsdienst
en politiek met elkander vermengd en
verward. En het waren niet enkel de ka
tholieken, die daarbij aan vervolging en
geweldpleging blootstonden. Alva's mee-
doogenloos optreden is terecht berucht. En
de bloedbaden en andere afgrijselijkhe
den, door de Spaansche huurbenden aan
gericht, konden niet anders, dan aanspo
ren tot krachtig verweer.
Men moet bovendien niet vergeten, dat
Philips II feitelijk een vreemdeling was
voor de Nederlanders, die hij niet of nau
welijks kende; dat hij toonde geen tact te
bezitten en geen begrip te hebben van dc
waarde der toegekende privileges; en dat
het zelfs voor een vorst met groote staats
mansgaven uiterst moeilijk, om niet te
zeggen onmogelijk zou zijn geweest, by de
zeer primitieve middelen van verkeer, de
noordelijke gewesten te besturen van
Madrid uit.
Wanneer men dit alles in 't oog houdt,
dan is het duidelijk, dat de destyds be
staande toestand een onhoudbare wan
toestand was, en dat wy den Prins
dankbaar moeten zijn. dat hy zijn le
ven in de waagschaal stelde, om voor Ne
derland de vrijheid en de zelfstandigheid
te veroveren.
Men kan het slechts betreuren, dat er
nog altyd onder ons worden gevonden,
die daarvan te weinig, of in 't geheel geen
besef schijnen te hebben. Blijkbaar on
dergaan zy nog te zeer den invloed van
school- en andere boeken en boekjes, die
al lang hadden moesten zyn afgeschaft, of,
beter nog, nooit geschreven hadden moe
ten worden. Wij weten wel, dat dit ook,
en in nog veel sterker mate, geldt voor
Binnenland
Prof. dr. W. Lampen O. F. M. Is benoemd
tot definitor generalis der Franciscaner
Orde. 22de blad).
Prins Bernhard en Mgr. Huiben zullen
de Koempoelan der R. K. Verkenners bij
wonen. (2de blad).
Wetsontwerp ingediend tot regeling van
inenting tegen pokken. (1ste blad).
Werkloozenkorting bij de Spoorwegen.
(lste blad).
Spionnage te Soesterbcrg? (2de blad).
Lelden
Program 3 Octobcrfeesten, (lste blad).
niet-katholicke geschicdenis-lectuur, waar
de geschiedvcrvalsching dik op ligt. Maar
aan minder dan wien ook betaamt ons be
krompen eenzijdigheid; en meer dan wie
ook zijn wij gehouden dc waarheid te zien
en de personen te beoordeelcn. Objectivi
teit is óók een kenmerk van katholieke
wereld- cn historie-beschouwing.
Prof. Molkenboer heeft verleden jaar,
ter gelegenheid van de Vondel-herden
king, met nadruk herinnerd aan de groote
vereering, welke onze beroemdste dichter
den Oranjevorsten toedroeg. Willem van
Oranje prees hij als den bevrijder van ons
volk, als een kampioen voor de vryhetjen,
welke hij, 's lands grootste poëet, zoozeer
lief had. En in deze visie op den Prins is
bij Vondel nooit cenige verandering ge
komen. zeide pater Molkenboer, ook niet,
toen hij katholiek werd.
Ik maakte van dit merkwaardig getui
genis reeds eerder te dezer plaatse gewag.
Maar 't lijkt niet overbodig, het nog eens
te herhalen.
Prins Willem van Oranje, behoort als
historische figuur aan geheel ons volk.
Hij behoort dus ook. zyn diep te betreu
ren uittreden uit de Moederkerk ten spijt,
aan het katholieke deel van ons volk. En
het zou wel zeer dwaas zijn, en in strijd
met onze geschiedenis, wanneer op zijn
persoon beslag werd gelegd door antipa
pistische en andere groepjes, die in getal
om nu enkel maar van het getal te spre
ken ver by de katholieken achterstaan.
P. S.
NIEUWE DADEN VAN TERREUR IN
PALESTINA.
JERUZALEM, 2 Juni (ANP). Vanmor-
gen is hier bij de Jaffa-poort een bom ont
ploft, waardoor vijf Arabieren werden ge
dood en tien gewond, van wie een ernbtig.
Door drie ontploffingen van hedenmorgen
zijn ongeveer 1700 telefoonleidingen buiten
werking gesteld.
Nabij KaLkillieh heeft een troep Arabie
ren, die in overweldigende meerderheid
waren, een aanval gedaan op een spoorweg
patrouille, bestaande uit vier Britsche poli-
tie-agenten en drie Joodsche beambten. De
patrouille werd in haar geheel vernietigd.
De Arabieren bemachtigden een machine
geweer cn andere vuurwapenen.
