DONDERDAG 1 JUNI 1939 30ste Jaargang No. 9350 Bureaus Papengracht 32. Adv en Abonn.-tarleren ile paf. 2 Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11. Een redelijk optimisme Niemand onzer durft beweren, positief, met stelligheid en beslistheid: er komt geen oorlog. Maar ieder onzer móet zien de teeke nen, die wettigen de hoop, de blijde hoop, dat er geen oorlog komt. Alleen zwartkijkers, onredelijke zwart kijkers kunnen de hier bedoelde teekenen niet zien. De teekenen, die bestaan in de ver anderde geestesgesteldheid onder de volkeren. De volkeren verafschuwen, méér dan ooit, den oorlog. De volkeren smachten naar broederschap hoezeer dan ook, he laas, in vele kringen een klein-geestig en eng-hartig patriottisme wordt gepredikt! Dezer dagen vonden we die veranderde geestesgesteldheid zoo waar geteekend in een artikel in de „Avondpost", waaraan -wij hier gaarne het volgende ontleenen: „Nooit is het innerlijk verzet tegen den oorlog zoo sterk geweest als thans. Er is geen volk, dat den oorlog wil. Ook niet het Duitsche. Ook niet het Italiaan- sche. Deze twee volken hebben dit op zeer treffende wijze gedemonstreerd bij het be zoek van Chamberlain aan Duitschland en aan Italië. Misschien is dit nog wel het mooiste en treffendste en meest-verblij- dende geweest van die bezoeken van den Engelschen staatsman, dat zij het Duitsche en Italiaansche volk gelegenheid hebben gegeven te toonen: ook wij willen den oor log niet. Ieder weet, hoe in München de duizenden als het ware niet konden weg geslagen worden van het, hotel waar Chamberlain logeerde, omdat ze hem ble ven toejuichen, omdat ze bleven getuigen voor den vrede. De heele wereld bemerkt, dat er den laatsten tijd bij de dictatoren een sterke aarzeling is, om hun oude politiek voort te zetten. Waarom? Omdat zij de diepe wetenschap bezitten: de volkeren willen den oorlog niet meer. Let wel, wij beweren volstrekt niet, dat er nooit meer oorlog zal komen. Wij be weren zelfs niet, dat voor het oogenblik het oorlogsgevaar reeds geweken is. Maar vast staat, dat er een machtige stroom tot den vrede door de wereld gaat; dat er in de menschheid een hunkerend verlangen is naar broederschap. Het leven is niet gewoon, het is bijzon der. Want midden iri dezen tijd, nu de lan den tot de tanden toe gewapend zijn, nu er vele millioenen onder de wapenen staan en de rijkdommen der wereld worden verspild aan oorlogstuig, nu is daar onder de menschen een zedelijke macht opge staan van onschatbare beteekenis: de vredes-wil. En maak nu eens even een vergelijking met het jaar 1914. Toen trok in verschillende landen de jeugd zingend ten strijde. Toen werden haar bloemen in de handen geduwd, toen stak men rozen in de loopen derageweren. Dacht ge, dat zoo iets thans weer zou ge beuren? Er is iets veranderd". Die veranderde geestesgesteldheid onder de menschen mag en moet ons verblijden, mag en moet in ons opwekken of verle vendigen een reëel optimisme. En wij bidden God, dat Hij uit die geestesge steldheid moge doen ontkiemen de ware vrede voor de menschheid, voor de we reld! INPLAATS VAN GODSDIENSTONDER RICHT NATIONAAL SOCIALISTISCHE WERELDBESCHOUWING! Allerbedroevendst! Het jongste nummer van „Das Schwarze Korps", het officieele orgaan van de Rijks leiding der S.S., meldt dat de directie van de Nationaal Socialistische gemeenschaps school, in Kirchheim (Wurtemberg) beslo ten heeft, om speciale cursussen te geven in de nationaalsocialistisohe wereldbeschou wing. Als motief wordt aangegeven dat door deze cursussen een leemte wordt aange vuld. daar het Christelijk godsdienstonder richt steeds minder bezocht wordt en het gevaar bestaat dat de schoolkinderen in 't geheel geen leiding meer zouden krijgen 'bij het vormen van hun wereldbeschouwing. Het toonaangevend orgaan voegt liieraa toe: „Dat is een probleem, dat voor heel •het onderwijs in Duitschland tot oplossing moet worden gebracht Men kan van een kinderverstand niet verwachten dat het zich in één uur opwerkt tot een juist begrip van rassenleer en de De oorlog in China en de Missiën De schade tengevolge van de luchtbombardementen wordt steeds grooter- De oorlog is nog steeds in vollen gang, en steeds grooter worden de verwoestingen, door den strijd teweeggebracht. Het mar- telarenboek der Katholieke Missie is nog niet gesloten. Maar de ellende gaat ge paard met heerlijke voorbeelden van lief dadigheid, en talrijk zijn de bekeeringen. Na de val van Kanton is Shiu-chow, de hoofdstad geworden van Kwantung; deze eer is echter duur betaald, want sinds den tijd, dat Shiu-chow de hoofstad is, heeft de stad niet minder dan 34 luchtbombar- menten doorstaan; tweederde van de stad is verwoest. Groote schade is toegebracht aan de missiegebouwen van de Paters Salesianen van Don Bosco. Het moederhuis va'n de inlandsche zusters werd enkele malen getroffen en is geheel verwoest. Ge lukkig is echter het woonhuis van den Bisschop, dat hier in de onmiddellijke na bijheid lag, gespaard gebleven. Hier waren alle missionarissen bijeen. De missionaris sen doen wat in hun vermogen is, om de nood te lenigen. Te Yung Tak is een volks keuken ingericht, maar de middelen, waar over de missie beschikt, zijn absoluut on voldoende tegenover de enorme ellende onder de bevolking. Te Lin Chow was de missionaris de eerste, die aanwezig was op de plaat sen waar de bommen neergekomen waren, om de gewonden uit de puin- hoopen te bevrijden; de mandarijn heeft het voorbeeld van dezen missio naris openlijk geprezen, daar het maar al te vaak voorkomt dat de Chineezen eerst op schandelijke wijze gaan onder handelen, alvorens de slachtoffers uit de puinhoopen te bevrijden. Het moedi ge voorbeeld van den missionaris heeft geheele families ertoe gebracht, zich öp te geven als doopleerlingen. Tijdens een bombardement bij Ho Sai werd een Pater Salesiaan op de fiets ver rast door de bombardementsvliegtuigen; hij sprong eraf en zag naast een heuvel een kleine spelonk. Hij snelde erheen en vond hier reeds een Chinees; tijdens het verschrikkelijke bom bardement dat nu volgde, zeide de Chinees in de "schuilplaats: „Pater, ik ben Christen, maar ik heb in geruimen tijd niet meer gebiecht, geef mij de Absolutie." De stad Kaifeng aan de Gele Rivier heeft het sinds de bezetting door de Japanneezen tamelijk rustig gehad. Alleen in de buitenwijken kwamen nog enkele schermutselingen voor. De stad Tehung-mow daarentegen, gelegen op een afstand van dertig kilo meter van Kaifeng, die reeds door de over stroomingen iwaar was geteisterd, is door de luchtbombardementen met den grond ge lijk gemaakt. De missiegebouwen en de residentie van de Missionarissen van de Vreemde Missiën van Milaan zijn even eens geheel verwoest; de materieele schade is onherstelbaar, maar men is reeds blij, dat er onder de Missionarissen geen slacht offers te betreuren zijn. In de provincie Shansi ligt de missie van Luanfu; de stad had tot nu toe nog niet veel van den oorlog gezien, maar op 24 Maart 1939 werd zij voor de eerste maal ge bombardeerd; op 11 April volgde een nieuw bombardement, waarbij de residentie der Paters Franciscanen werd beschadigd, ter wijl het hospitaal en het klein Seminarie totaal werden verwoest. Geen van de Missionarissen werd ge deerd; de seminaristen waren tevoren reeds naar huis gestuurd en de meeste Chineezen, die de stad nog konden ver laten, waren bijtijds naar de omgeving ge gaan. volksche eigenaardigheden, wanneer op een ander lesuur geleerd wordt dat alle menschen, Duitschers, Boschjesnegers en Joden het evenbeeld zijn van denzelfden God. De ondervinding leert ook dat de christelijke propagandisten die aan hun leenstellingen trouw gebleven zijn, tijdens het godsdienstonderricht bij de lessen van Bijbelsche geschiedenis en voorbereiding voor de Plechtige Aanneming de jeugdige kinderharten nog des te hardnekkiger en meer brutaal bewerken, wanneer zij weten dat deze kinderen ook onderricht ontvan gen in een volksche wereldbeschouwing. Het is hier slechts kiezen of deelen". DE KATHOLIEKE JEUGD OPGEROEPEN OM CHRISTUS TE BELIJDEN. De Duitsche Bisschoppen hebben de Ka tholieke Jeugd opgeroepen om op Drievul- digheidszondag een plechtige belijdenis van Christus te doen. Het parool van dezen dag zal een woord zyn, dat Paus Leo de Groote 1500 'jaar geleden de christenen heeft toegeroepen: „Christen, erken Uw waardigheid"! In alle Duitsche bisdommen zal de kaaholieke jeugd de doopbeloften plechtig hernieuwen. NEDERLANDSCHE BOLLEN BLOEIEN IN NEW YORK Vele moeilijkheden moesten overwonnen worden In New York is drie weken lang de tulp koningin geweest. Meer dan drie millioen menschen bezochten in dien tijd de wereld tentoonstelling en zij waren enthousiast over zooveel bloemenweelde. In de dag bladen adverteerden de groote magazijnen met Tulip-coats, de mode-jurk, die al voor $2.77 te koop was: wie gemakkelijk op de tentoonstelling wilde loopen moest zich be slist de Dutch Shoe (een soort schoen klomp) aanschaffen en wie het verschil nog niet wist tusschen een tulp en een hya cinth kon op de World Fair volop kennis opdoen over het by uitstek nationale Ne- derlandsche product Drie weken lang is men in New York volkomen „bulb-min- ded" (op bollen ingesteld) geweest en wy allen zullen er in de toekomst wél door varen. De millioen tulpen, die over een oppervlakte van 500 H.A. gepoot werden, hebben een enorme propaganda voor onze bloembollen ingeluid. Hierop komt in 't kort het antwoord neer, op de vraag, die wij gisterenmiddag aan het bestuur van den Bond van Bloembollen handelaren voorl gden: „Hoe deden de bol len het op de New Yorksche tentoonstel ling?" De heer G. v. d. Meij, die juist uit New York was teruggekeerd en deel uitmaakte van de commissie van drie, die in het late najaar naar Amerika overstak om de bollen oordeelkundig te planten (met hem de heeren B. Korsten en C. van Zij verden) riep eerst de ge weldige moeilijkheden, die overwonnen moesten worden, in herinnering. Wijlen John Scheepers, een in Amerika wonend bloembollenhandelaar, wist het bestuur van de World Fair te overreden, het terrein in de openingsmaand te versie ren met bloeiende bolgewassen. De Neder- landsche bloembol lenkweekers schonken een millioen tulpen en 25.000 hyacinthen en het bestuur van de tentoonstel ling zou voor zoover het niet de be planting rondom het Nederlandsche pavil joen betrof de beplantingskosten beta len. Omdat het terrein een moeras was en o.a. honderden trucs tuingrond mijlen ver gehaald moesten worden, hebben die kos ten tusschen 75.000 en 100.000 dollars be dragen. Op de plaats, waar de perken moes ten komen, was stadsvuil opgehoopt, rust ten afgedankte auto's in vrede en was slechts grond te vinden, die geen enkel waardevol levenselement voor een bloem bezat. Drie opdrachten waren te vervullen: de beplanting van de plantsoenen, van den Hortus (een tuinencomplex onder de zorg van de door de New Yorksche Tuinbouw- vereeniging in het leven geroepen Stichting Hprtus Inc.) en van den voorjaarstuin rond het Nederlandsche paviljoen. Ieder onderdeel bood onverwachte moei lijkheden. De Hollandsche wijze van plan ten werd toegepast: eerst de bovengrond tot op 15 c.M. diep verwijderen, dan laagje rivierzand storten, dan bollen planten, dan met den bovengrond weer toedekken. Gelet moest worden op de kleur van de gebouwen in de omgeving en op de kleur van het wijk, roode tulpen by roode gebouwen, witte bij witte buildings etc. Een en ander geschiedde met de zeer ge waardeerde medewerking van Mrs. H. I. Pratt, presidente van de Hortus Inc. en van Mr. Nije, architect van den buiten planten en tuinaanleg. We zeiden, dat er moeilijkheden overwon nen moesten worden. Een sneeuwstorm maakte planten onmogelijk en toen de sneeuw ontdooide ontstonden groote mod derpoelen, waardoor speciale drainage van den grond door middel van riviergrint nood zakelijk was. Eens was een perk gereed, toen zware stoommachines voor de stand der General Motors er dwars doorheen reden. Men vindt dit in Amerika niet zoo heel erg. Waar de werkzaamheden aan de gebouwen nog geen planten toelieten, werd het pot-systeem toegf-past. Dertigduizend bollen werden in potten gezet en op een andere plaats ingegraven, om later overge plant te worden. Op deze wijze werd ook een reserve gekweekt voor mogelijke gaten in de beplanting. Tot overmaat van ramp brak in Maart een staking uit, waardoor de opbouw van de tentoonstelling 3 weken stil lag en en kele bedden in tusschen verdronken. Toen de World Fair geopend Werd. de hyacinthen langs de boulevards, die toegang geven tot de tentooiistelling in bloei ston den en de eerste tulpen zich fier verhieven, brak een hitte-golf uit (111 graden in de zon en 88 in den nacht), zoodat die eerste bloemen in minder dan geen tijd verbrand waren. De commissie zat met d" handen in het haar en vreesde het ergste. Gelukkig kwam spoedig daarna koel weer en als pleister op de wonde, bleef het weer drie weken zoo aangenaam, zoodat de tulpen zeer lang mooi bleven en werkelijk niet fantastischer hadden kunnen ontluiken. Zoover het zicht reikte kon men tulpen zien en men begrijpt, wat dit voor de Ame rikanen beteekende. Ze kwamen er niet over uitgepraat, de geheele tentoonstelling werd vergeten voor „the marvellous tulips", die ons kleine landje op grootsche wyae vertegenwoordigden. De telefoongesprek ken gingen over de sprookjesachtige tulpen, verkeersstagnatie ontstond waar de tulpen het mooist waren „tulips, one million", stel U voor, een millioendat sprak tot de Amerikanen. Van 14 tot 20 Mei werd een tulpen - week gehouden en werden demonstraties gegeven door een paar honderd Hollanders in nationale kleederdrachten. En de kran ten schreven, schreven kolommen vol over.... de tulpen, de tulpen. „Zeg aan de menschen". aldus de com missie, „zeg ze, hoe geweldig blij we mogen zijn met dit cadeau aan New York. We kon den geen betere reclame maken, nu de export van bloembollen naar Amerika spe ciaal gestimuleerd moet worden. Ge zult eens zien, hoe lang deze show nog in Ame rika nawerkt". We kunnen er slechts de hoop aan toe voegen, dat ons landje vruchten zal trek ken van de demonstratie, die onze koene kweekers gegeven hebben. De organisatoren hebben een flink resultaat volop verdiend. DE EXPORT VAN BLOEMBOLLEN De Vereeniging tot Behoud van het Bloembollemva'k in Nederland (Anti- Sa neering) deelt ons mede, dat, met het oog op de dit jaar te verleenen import vergunning voor bloombollen in Dene maken, in dit land momenteel een tel ling wordt gehouden over den te ver wachten eigen oogst aan bloembollen. Van de uitkomst dezer telling zal af hangen welk bedrag aan importvergun ning voor Nederlandsche bloembollen in dit jaar zal worden afgegeven. GRENSTROEPEN EEN MAAND VERLOF. Telkens een tiende gedeelte. De minister van Defensie heeft bij beschikking bepaald, dat zoo spoedig als de omstandigheden zullen toelaten, een regeling zal worden ingevoerd, waarbij telkens aan een tiende gedeelte van de opgeroepenen van de grenstroe pen een maand verlof zal worden ge geven. Het ligt in de bedoeling voor dit verlof in de allereerste plaats in aan merking te doen komen de militairen, die uit de burgermaatschappij noode kunnen worden gemist. DE WERELD IK VOGELVLUCHT MOSKOU: De nieuv/e Russische volks commissaris voor buitenlandsche zaken hc-eft gisteren in zijn aangekondigde rede het standpunt van Rusland uiteengezet tegenover de voorstellen van Engeland en Frankrijk over een driezijdig accoord. Men was in Engeland nogal optimistisch en verwachtte dat Molotof dan den volke l'cnd zou doen, dat Rusland de Engelsch Fransche voorstellen aanvaardde. Dat is echter niet gebeurd, integendeel uit de rede biiikt, dat er nog verschillen bestaan tus schen Londen en Moskou en dat het ver drag nog lang niet in kannen en kruiken is. Rusland voelt zich sterk in het bewust zijn, dat zijn medewerking noodzakelijk is voor een doeltreffend veiligheidsfront en neemt daarom geen genoegen met compro missen. Het is niet van plan, om zooals Molotof het uitdrukte voor anderen de kastanjes uit het vuur te halen. Met andere woorden, het is niet bereid om garanties te geven aan die landen, die van belang zijn voor het Westen, zonder dat daarte genover staat een garantie van Engeland voor die landen, welke voor Rusland van belang zijn, nl. de Oostzeestaten. Volgens de „Daily Telegraph" is de posi tie der Oostzeestaten het moeilijkste vraag stuk in deze kwestie, omdat deze landen zelf hun neutraliteit niet willen compro- mitteeren. Het blad acht de moeilijkheden, hoewel ernstig, niet onoverkomelijk. De „News Chronicle" schrijft dat achter docht hier de grootste moeilijkheid berok kent. De ieiders te Moskou zijn er nog niet van overtuigd, dat de Westelijke mogend heden vastbesloten zijn een einde te ma ken aan de agressie, waar die zich ook zou voordoen in Europa Het blad oppert het ocnkbeeld, dat Halifax een bezoek aan Moskou zou brengen. Zoowel de „News Chronicle" als de „Daily Mail" leggen er den nadruk op, dat het vraagstuk der Oostzeestaten een verdrag niet mag ver hinderen. In Frankrijk is men over het algemeen van mecning, dat het om bijzaken gaat en dat men het over de hoofdzaak eens is. De „Petit Parisien" verwijt Molotof, dat hij verschillen, die niet van fundamenteele beteekenis zijn, in overdreven afmetingen naar voren brengt. In Amerika is men van meening, dat de ware reden voor de Russische aarzeling riet het vraagstuk der garanties aan de Oostzeestaten, maar de toestand in het Dit nummer beslaat uil vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Molotof maakt nog voorbehoud inzake het pact met Engeland en Frankrijk. (2de biad). Graaf Ciano over de militaire hulp der Italianen aan Franco. (2de blad). Binnenland Verlof voor grenstroepen, (lste blad). De invoer van bloembollen in Denemar ken. (lste blad). Een -zware brand op de Veluwe legt eenigc honderden hectaren heide in asch, (3de blad). Ernstig geval van typhus in schippcrs- gezin te Groningen eischt drie dooden. (3de blad). Verre Oosten is. Men gelooft, dat Rusland meer aandacht schenkt aan zijn verhou ding tot Japan. Wat er ook van zy, een ding staat vast: het drievoudig verbond is er nog niet. Tot groote voldoening van Berlijn, dat de laat ste dagen met veel ophef gewag maakt van den beslissenden invloed, welke de Duit sche hulp heeft uitgeoefend op het verloop van den Spaanschen burgeroorlog. Dat is n ede bedoeld als een waarschuwing, dat het Duitsche legerapparaat effectief is. UIT HET BOEK DER SPAANSCHE MARTELAREN. De verliezen van de Congregatie der Ziekenverplegers. De Overste van de Congregatie der Zie kenverplegers heeft een lijst opgesteld van de kloosterlingen dezer Congregatie, die tijdens den burgeroorlog door de Marxisten vermoord zijn. Van deze Con gregatie der kloosterlingen Camilianen werden 7 Paters, een theologant en vijf geprofeste Broeders vermoord, hetgeen procentsgewijze tamelijk hoog is, daar zich slechts weinig kloosterlingen van deze Congregatie in Spanje bevonden. Verschillende Paters en geprofeste stu denten waren kort voor het uitbreken van den burgeroorlog naar Argentinië en Chili gegaan voor de oprichting van nieuwe zie kenhuizen. Wij laten hier de lijst van de slachtoffers volgen: Pater Gaviria, van het klooster te Ma drid, vermoord op barbaarsche wijze, om dat hij priester was. Pater Francesco Miret. Deze was vanuW Vich naar Valencia gevlucht, maar werd hier gevangen genomen en veroordeeld. Toen hij naar de auto gebracht werd, die hem naar de plaats van de executie zou voeren, zag hij zijn moeder. Hij riep haar toe: „Tot weerzien in den hemel". Tijdens de tocht naar de plaats van de executie biechtte hij bij een pater, die tegelijk met hem gefusilleerd werd. Pater Hyacinthus Hortoga van het kloos ter te Vich, sinds korten tijd ziekenverple ger in het hospitaal van Cicupozuelos. Pater Saldana, die bij zijn poging om te vluchten bij de Fransche grens gevan gen werd genomen en te Puigcerda gefu silleerd. Pater Mauleon, die een vrijgeleide had gekregen van de Rooden, maar dit docu ment gebruikte, om zijn medebroeders in de gevangenissen te bezoeken en te hel pen. Hij werd echter herkend en op 4 Sep tember 1936 in de straten van Barcelona doodgeschoten. Pater Cabrero, van wien men sinds hot uitbreken van den burgeroorlog niets meer gehoord heeft. Men vermoedt, dat hij door de rooden vermoord werd. Pater Carlo Barber, die met blijdschao den dood in ging en op het laatste oogen blik nog uitriep: „Leve Christus Koning" Zijn moeder stierf van verdriet. Frater Jozef Caleja, werd in de gevan genis van Bilbao geworpen en daar ver moord. Frater Eguisazu was bij het uitbreken van den burgeroorlog ziekenverpleger bij een particuliere familie. Hij werd ech ter ontdekt en doodgeschoten. Frater Pompilio Munoz werd in de stra ten van Madrid neergeschoten. Frater Formin Fernadcz werd te Valen cia vermoord. Frater Andrea Garcia werd tcsamen met Pater Gaviria gearresteerd en doodge schoten. Verschillende kloosterlingen van deze Congregatie werden naar de concentratie kampen gestuurd, waar zij werkzaam moesten zijn in de ziekenverpleging. Een van de Paters schreef, dat het hem onmogelijk is de gruwelen van deze con centratiekampen te beschrijven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1