Twee ongelukken op onbewaakte overwegen DINSDAG 30 MEI 1939 30ste Jaargang No. 9348 Bureaux Papengracht 32. Adv. en Abonn.-tarleven zie pag. 2 Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11. Dit nummer bestaat uil vier bladen. V De verslagen wilde autobussen De vestigingseischen, welke yoor ver scheidene middenstandsbedryven zijn inge voerd, hebben niet tot eerste doel: het aan tal vestigingen te beperken het pri mair doel is: te verkrijgen een midden stand, bekwaam en geschikt voor de taak, welke hij in het maatschappelijk leven wil vervullen. Maar feitelijk is toch wel het ge volg van de vestigingseischen, dat het aan tal vestigingen wordt beperkt. En dit ge volg wordt door velen, wordt, naar we meenen, algemeen toegejuicht. Concurrentie is goed, m o e t er zijn. Maar een te groote concurrentie, een moordende concurrentie is sociaal ongezond. Zulk een concurrentie maakt, direct en indirect, noodeloos en nutteloos vele slachtoffers. Velen, die tegen de hier bedoelde vesti gingseischen geen bezwaar hebben deze juist toejuichen, ook, en waarschijnlijk zelfs voornamelijk, om het hier genoemde feite lijk gevolg: redelijke beperking van de concurrentie velen van hen voelen er wel wat of zelfs veel voor, om zich te scha ren aan de zijde van de nu overwonnen autobussen met een kannibalistischen term aangeduid als: wilde autobussen. Als men oppervlakkig zlèt, is de sym pathie voor die wilde -autobussen heel ver klaarbaar. 't Is prettiger, als men behalve met de trein en met twee, op verschillende trajec ten rijdende, trams ook nog van Leiden naar den Haag kan gaan met één of, liever nog, met meerdere, verschillende wegen volgende, autobussen. Als er ook nog een verkeer te water zou bestaan, zou ook dat, speciaal op een warmen va'cantïedag b.v., voor velen een te aantrekkelijke zijdë hebben, dan dat zij dat vervoermiddel zou den willen zien verdwijnen. Maar men mag nu eenmaal, als men een juist oordeel wil-vormen, de dingen niet oppervlakkig zien. Men moet zichzelf de vraag stellen, of al die vervoermiddelen wel naast elkaar kun nen bestaan? En, zoo neen, welke dan de meest gewenschte en noodige, de meest on ontbeerlijke zijn? En men kan toch niet meenen, dat de concurrentie zulks kan en moet uitma ken. Wat zouden b.v: dezelfden, die nu voor het voortbestaan van de wilde auto bussen pleiten, een protest aanheffen, als de spoorwegen 'ns zouden komen met de mededeeling, dat zij, gezien het verminder de vervoer, de treinenloop LeidenDen Haag tot een derde van het aantal treinen terugvoeren. Of we tegen de autobussen zijn? Heele- maal niet en volstrekt niet! Wij vinden de autobus een prachtig' modern vervoermid del. En het zou te betreuren zijn, als het in zijn ontwikkeling zou worden gestuit. Het moet alleen in zijn ontwikkeling worden geleid daar waar de autobussen wel gemakkelijk zijn, maar geenszins noo- dig voor het moderne verkeer, moet de vraag worden gesteld, of hun concurren tie niet ongewenscht en schadelijk is, be zien in het algemeen belang. Men hoort ook wel zeggen: toen de trei nen kwamen, werden de trekschuiten toch niet beschermd, 'n Zeer oppervlakkige op merking. De treinen konden, over het al gemeen, de taak der trekschuiten overne men. Dat zouden de autobussen, voorloopig althans, in de verste verte niet kunnen! Nu willen wij ten slotte ook nog wel graag een andere opmerking maken, die voor de hand ligt. Het verdwijnen van de wilde autobussen kan aan het verkeer voor groot vervoer een monopolistisch karakter geven, dat aanleiding wordt voor een machts-misbruik, waarbij men géén of te weinig rekening houdt met de wenschen van het publiek. Daarvoor moet ook zeker worden ge waakt. Ligt hier niet een terrein voor deskun dig, onderzoek, en eventueel krachtige ac tie voor de Kamers van Koophandel. De „Telegraaf" besluit een beschouwing over de overwonnen wilde autobussen aldus: „Hoe men het ook bekijkt, de feiten, dat in een slag de werkloosheid wordt DE WERELD II* VOGELVLUCHT WASHINGTON. De Pinksterdagen zyn in de internationale politiek voorbij gegaan zonder evenementen. Nieuwtjes zijn er natuurlijk genoeg, maar zij spelen geen rol van beteekenis. Wel van betee- kenis is de overhandiging van het Britsche ontwerp voor een Engelsch-Fransch-Rus- sisch verdrag te Moskou, maar behalve het feit van de overhandiging valt er verder nog niets te vermelden. Van beteekenis is na tuurlijk ook de druk, welke Berlijn en Ro me op Tokio uitoefenen met de bedoeling Japan deel te laten nemen in het Duitsch- Italiaansche militaire bondgenootschap, maar behalve dat Japan er weinig ooren naar heeft, is het resultaat van Je Duitsch- Italiaansche pressie nog niet bekend. Het belangrijkste feit van de laatste da gen is o.i. wel de indiening van het wets ontwerp voor de Amerikaansche neutrali- teitswet door staatssecretaris Huil. Daar mede wordt deze wet niet afgeschaft, maar vervangen door een soepeler formuleering. De practische uitwerking zal zijn. dat de Vereenigde Staten vrijelijk wapens en mu nitie ter beschikking stellen aan Engeland en Frankrijk in geval van oorlog op een basis van contante betaling, omdat deze mogendheden samen meester zijn op de zeeën. Op deze manier wordt het gewicht van de Vereenigde Staten in de schaal ge worpen ten gunste van den vrede, omdat de verzekering van de leverantie van wa pens en munitie aan Frankrijk en Enge land de kracht van de naties die naar den vrede streven op machtige wijze versterkt. Men kan nog niet zeggen, dat Amerika zijn politiek van isolement geheel vaarwel zegt, maar als dit ontwerp van Huil wordt aanvaard, beteekent het een groote stap in de richting van actieve deelneming aan het werk tot verzekering van den vrede. Een doode, twee zwaar gewonden Maandagmiddag is de 45-jarige van der Knaap uit Apeldoorn op den onbewaakten overweg in de nabijheid van het Loo door den locaaltrein Zwolle-Apeldoorn overre den en gedood. De man kwam met zijn vrouw uit de Loo- laan fietsen. Aan het einde van deze laan bevindt zich een bewaakte overweg, waar van de boom en gesloten waren. Ongeveer 150 meter verder ligt de onbewaakte over weg. De vrouw, die haar man vooruit was, passeerde hier de rails zonder ongelukken, doch van der Knaap kon niet meer weg komen en werd gegrepen. Gistermorgen omstreeks half elf is te Jellum een auto, bestuurd door C. Sijtsma uit Dronrijp, op den onbewaakten overweg, hoewel het zicht ter plaatse goed is, door den sneltrein SneekLeeuwarden gegre pen. De auto, welke geheel vernield werd, kwam dertig.meter verder in een sloot te recht. De bestuurder is na ter plaatse ver bonden te zijn per auto naar het ziekenhuis te Leeuwarden vervoerd. Zijn vader, P. Sijtsma, eveneens uit Dronrijp, die mede in den wagen zat, is met den sneltrein, welke een half uur vertraging had, eveneens naar Leeuwarden overgebracht, om aldaar in het ziekenhuis te worden opgenomen. Hun toe stand is vrij ernstig. HET CARILLON VOOR HET LEIDSCHE STADHUIS GEKEURD. De experts J. Wagenaar, J. Casparie en Leo Mens hebben heden in tegenwoordig heid van architect Blaauw van het Leid- sche raadhuis het uit 47 klokken bestaande groote carillon, bestemd voor het nieuwe raadhuis te Leiden, gekeurd. Deze keuring geschiedde bij van Bergen's klokkengieterij te Heiligerlee. De totaal-indruk van het carillon is zeer gunstig. De klokken zullen spoedig naar Leiden verzonden worden. vermeerderd en het comfort van het rei zend publiek wordt gereduceerd, bren gen talloozen met hun sympathie aan de zijde der overwonnenen uit den bus- sens trijd." We hopen met het bovenstaande te heb ben bereikt, dat onze lezers de feiten ook in nog wat breeder verband en wat dieper zullen bekijken. Hoe staat het met de kerk in Mexico Waar beloften ijdel bleken hielpen de Katholieken zichzelf Nu Europa aller aandacht vraagt, en zich zooveel problemen rondom ons voordoen, missen de berichten over de kerkelijke toestanden in andere wereldaeelen de belangstel ling. Sommigen zyn dan spoedig geneigd om aan te nemen, dat het b v. in Mexico weer heel wat beter gaat. De gedachtengang „Geen nieuws, goed nieuws" heeft hier zeker invloed op. Of deze gedach tengang juist is, komt tot uiting in een artikelenreeks van Evelyn Waugh. waaraan wij enkele bij zonderheden ontleen en. Enkele jaren geleden werden aan de Mexicaansche katholieken van regeerings- zijde verschillende beloften gedaan. Er werd gejubeld, maar te vroeg. Want op nieuw werd er gesproken, maar niet ge daan. Het Episcopaat meende, dat de ziel zorg weer kon worden hervat, zonder te worden lastig gevallen door de regeering. Maar de ontgoocheling was des te bitter der. Voor een simpelen tourist schijnt de toe- s^nd in de meeste streken min of meer normaal te zijn. Hij merkt wellicht op, hoe er vele kerken gesloten zijn of veranderd in bioscopen, garages, warenhuizen, biblio theken enz. Maar het raakt hem niet meer, want iederen keer wordt hem door den gids voorgekauwd: „Er waren veel te veel kerken!" En deze vestigt dan telkens weer de aandacht op het klassieke voorbeeld van de 365 kerken rond het stadje Cholula, hetgeen inderdaad te veel was van het goede, maar wat toch echter geen reden kon zijn geweest om alle kerken te sluiten. Merkwaardig was mijn bezoek aan de stad Vera Cruz. Ik heb altijd gelezen, dat Vera Cruz te lijden had onder een zeer anti-godsdienstige regeering, en ik meende alle kerken geslotcarte vinden. De eerste kerk, die ik zag, was inderdaad veranderd in een bibliotheek. Enkele kinderen, waar schijnlijk van een Middelbare School, maakten hier hun werk. Een paar mannen hingen over een geïllustreerd tijdschrift gebogen. In de tweede kerk, die ik ontmoette, was veel volk. De versieringen waren armoedig en smerig; de prachtige oude beelden wa ren vervangen door fabrieksmodellen, maar bij ieder altaar zaten menschen te bidden, en niet alleen oude vrouwen, neen, ook jonge menschen. Midden in de kerk gaf een jonge kate- chist les aan een groote groep scholieren; hij leerde hen, hoe zij moesten antwoorden op de gebeden van de H. Mis. Het had er hier den schijn van, of de beloften van de regeering in vervulling waren gegaan. De katholieken bezetten hun kerken. Het is hier echter niet de regeering ge weest, die heeft ingegrepen, maar de ge- loovigen, die zichzelf gingen helpen, toen het al te bar werd. De aanleiding was ove rigens voor Mexicaansche begrippen een simpel feit. In Orizaba kwam onlangs een klein meisje uit een huis, waar in het geheim de H. Mis was opgedragen. De po litie, die dit vermoedde, stond op den uit kijk en volgde het kind, dat zoojuist de H. Communie had ontvangen. Het kind werd bang en begon hard te loopen, waarop het door de politie werd doodgeschoten In een ommezien van tijd was het ge beurde in de stad bekend. De massa drom de samen. Plotseling kwam er beweging in de massa, de geloovigen reden naar de kerken, de deuren van de gesloten kerken werden opengebroken, er werden barrica des opgeworpen, klokken werden geluid. De politie zend S.O.S.-telegrammen naar Mexico City. In de geheele staat Vera Cruz werden geruchten bekend, en overal wer den de gesloten kerken door de katholie ken bezet. De president zat in nood, want hij was juist bezig met zijn plannen over de confiscatie der petroleumbronnen. Hij durfde geen nieuwe binnenlandsche op stand riskeeren. De massa had de overwinning behaald. De bisschop van Vera Cruz keerde terug, de priesters kwamen uit hun schuilplaatsen en regelmatig kwam het volk weer naar de kerk. Eén priester op tienduizend geloovigen. In de plaatsen, waar nog al touristen ko men, is het met de godsdienstvrijheid niet zoo slecht gesteld. In Oaxaca zag ik zelfs een priester in priesterkleeren over straat gaan. In Mexico City was ik er zelfs ge tuige van, hoe de katholieke studenten van de Universiteit in processie over straat trokken naar het heiligdom van O. L. Vrouw van Guadaloupe. Maar over het algemeen heerscht in Mexico nog een heftige strijd tegen den godsdienst. Op de eerste plaats wordt het aantal priesters, dat in een staat wordt toe gelaten, bepaald door den gouverneur. In de Vereenigde Staten en in Europa is een priester op de 800 geloovigen normaal. Wan neer op het platteland een priester de ziel zorg heeft voor 1500 geloovigen, dan is dit een zeer zware taak. Nu kan men zich eenigszins voorstellen, hoe de zaken in Mexico staan, als men bedenkt, dat hier één priester wordt toegelaten op de tien duizend gelooivgen! En ook dit is voor Mexico nog gunstig te noemen, want er zijn enkele Mexicaansche staten waarin geen enkele priester wordt toegelaten, en in andere staten is weer één priester op de dertigduizend geloovigen. Daartegenover staat, dat het in Mexico City, Oaxaca, Pue- bla, Cuernavaco en Taxaco wel iets beter is. Vele priesters, die de tourist hier ech ter ziet, zijn illegaal. Voor de wet zijn zij misdadigers, en zij kunnen ieder oogenblik door de politie gearresteerd worden. In deze omstandigheden genieten de pries ters van kerkelijke zijde verschillende pri vileges, zoo b.v. om iederen dag meerdere H.H. Missen op te dragen. Geheime seminaria. Seminaria zijn absoluut verboden; de wet kent hierbij geen enkele verzachting en voortdurend worden in dit opzicht huis zoekingen verricht. Huizen, waar theolo- gie-onderwys gegeven en waar priesters worden opgeleid, werden onmiddellijk in beslag genomen. In de Vereenigde Staten bestaat nu een seminarie, waar Mexicaansche priesterstu denten hun opleiding kunnen ontvangen. Daarnaast staan echter in Mexico zelf verschillende geheime seminaria. De toe stand van de studenten is uiterst slecht. Zij moeten gedurende de studieperiode 2 a 3 jaar geheel verborgen leven. Fi- nantieele steun is er niet, en zoo zijn zij genoodzaakt dit verborgen leven op de meest armoedige wijze te doep. Deson danks is er geen tekort aan priesterstuden ten. En juist door de vervolging worden priesters gevormd met een onvergelijkelij ke zelfopoffering; menschx die zich goed gerealiseerd hebben, welk een erbarmelijk bestaan zij als priester zullen hebben. Godsdienstige herleving. In de vervolgingen is de Kerk niet ten ondergegaan, integendeel, zij herleeft. Zij is innerlijk krachtiger dan voor de vervol gingen. Er bestaat een klein kernleger van apostelen, wier moed in staat zou zijn een ongekende revolutie in Mexico teweeg te brengen, maar zij hebben wel iets anders te doen. Ik kan over hen weinig zeggen. De sluier van hun persoonlijk leven met een tipje op te lichten, beteekent voor hen doodsge vaar. Maar hun werk kan ik niet stilzwij gend voorbijgaan. Het zijn bijna allen lee- ken, mannen en vrouwen, georganiseerd onder de bisschoppen. Er zijn onder hen geen „pistoleros", geen politici. Zij trach ten onderwijzers te vormen, die in en bui ten regeeringsdienst, een tegengift vormen tegen de officieele godloozenactie; zij ge ven eenvoudige vlugschriften uit over godsdienstige onderwerpen; zij organisee- ren studieclubjes van bestudeerde jon gens .en meisjes, die gezamenlijk gods dienstige kwesties bespreken en die de of ficieele anti-godsdienstige leerstof aan een nauwgezet onderzoek onderwerpen. Zy geven aan deze studieclubjes de pauselijke encyclieken als basis. Het zijn de stille werkers van de Katholieke Actie, die een groote belofte vormen voor de toekomst. Hun werk sijpelt door. Een nieuwe dag rijst omhoog uit de ca tacombenkerk der Mexicaansche helden. GEWONE KLEEDING OP ^STRAAT VOOR GEESTELIJKEN. Een aanzegging van Kardinaal Innitzer. WEENEN, 30 Mei. (ANP). Alle Ka tholieke geestelijken en Zusters Lebben aanzegging gekregen van Kardinaal Innit zer zich op straat in gewone kleeding te vertoonen. Katholieke instellingen heb ben oproepen geplaatst den geestelijken burgerkleeding te verschaffen, waaraan op bevredigende wijze is beantwoord. Te vens is voorgeschreven, dat ordesgeestelij ken voortaan moeten nalaten hun haar op de voor hun orde kenmerkende wijze te laten knippen. NOODWEER IN NOORD-ITALIë. MILAAN. 30 Mei (A.N.P.). Pinkster- Maandag is geheel Noord-Italië geteisterd door zwaar weder. In Chioggia werden 14 zeilschepen door den storm overvallen. Een der vaartuigen werd tegen de pier geslin gerd en zonk. Vijf leden der bemanning ver dronken. Een andere boot werd op het strand geworpen. Van de bemanning ont breekt elk spoor. Nog twaalf andere vaar tuigen zijn gestrand, doch de bemanningen wisten zich in veiligheid te brengen. Bij Ferrara is een in aanbouw zijnd huis inge stort. Eenige vrouwen die voor het onwe- der 'hierin schuilden werden bedolven. Vier hunner kregen ernstige verwoed i«t».?n. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Een Turksche minister over de houding van Turkije tegenover Duitschland (3de blad). Een voormalige Tjechisch generaal naar Polen uitgeweken (3de blad). Druk op Japan tot aansluiting bij het Duitsch-Italiaansche pact (3de blad). Staatssecretaris Huil dient ontwerp van wijziging van de neutraliteitswet in (3de blad). Binnenland Tijdens de Pinksterdagen hadden ver schillende verkeersongelukken plaats. (2e blad). Oude vrouw te Groningen door gasver- stikking om het leven gekomen (2c blad). Twee aanrijdingen op onbewaakte over wegen; één doode, twee gewonden (1ste blad). Deken E. P. Rengs t (2d>e blad). Pater A. van Lubeck t (2de blad). Sporl en Wedslrl|den De wedstrijd Zuid-Holland te Schijnt^, door het Noordelijk IVCB-elftal gewon nen (4de blad). Vosta versterkt haar positie in de kam pioenscompetitie van den IVCB (4de bl.). Fraaie successen der Docos-junioren op de wedstrijden van GDS (4de blad). De EDO-spelcr B. Timmcrmnas op het voetbalveld doodgebleven (4e blad). NEC verslaat DWS en neemt de leiding in de kampioenscompetitic van den KNV B; nieuwe nederlaag van ASC, LFC ver sterkte haar promotiekans (4c blad). WAT ANDERE BLADEN SCHRIJVEN DE KATHOLIEKEN HEBBEN HET GEDAAN! Naar aanleiding van het aftreden van den minister van financiën, den heer de Wilde, wordt er wéér 'ns een anti-katlholiek vuur tje gestookt! Liberale bladen en ande ren, vóórop, zooals wij reeds citeerden, natuurlijk het „Nationaal Dagblad" schrijven van „r. k. eischeitf' en nog veel erger dingen! De Chr. H. Nederlander komt tegen het geschrijf van de bedoelde bladen in verzet. Het blad schrijft o.m.: „Even weinig of nog minder door zicht toont de „Nieuwe Rotterdamschc Courant". Liet dit blad in een nabe trachting, heet van de naald, althans nog die mogelijkheid open, dat de „r.k. eisohen" niet de eenige factor zouden zijn geweest bij de overwegingen van den heer de Wilde in het avond blad van Maandag j.l. wordt in een hoofdartikel gesuggereerd, dat de voor genomen plannen tot bestrijding der werkloosheid ten slotte de reden van het aftreden van den Minister zijn ge worden. Over de defensie-eischen (die slag kruisers) wordt in dit verband niet meer gesproken. Het ware ons liever ge weest indien de lezers der N. R. C. ook kennis hadden kunnen nemen van de aan zekerheid grenzende waarschijn lijkheid dat deze eischen óók een rol hebben gespeeld. Maardan had de N. R. C. ook po sitie moeten kiezen tegenover den af getreden Minister, daar het liberale blad immers blijkens haar hoofdartikel van 17 Mei j.l. de 300 millioen bonoo- digd voor den bouw van slagkruisers, vlotweg wil voteeren en van oordeel is, dat daarvoor heusoh wel dekking is te vinden. Terwijl het zelfs de vertra ging in de definitieve beslissing, die naar het blad vermoedde lag in het raadplegen van den Minister van Fi nanciën, „onverantwoord1" noemde! De N. R. C. houdt echter de bezwa ren, die de heer de Wilde, blijkens de a.r. persstemmen óók tegen de opvoe ring der defensie-uitgaven had, in het donker om het volle licht te laten vallen op de kosten der voorgenomen maat- regen tot bestrijding der werkloosheid, in het bijzonder het plan Westhoff. Erg objectief kunnen wy deze houding niet vinden". Tot zoovere „de Nederlander". De hou ding van de liberale pers is hiermede vol doende geteekend. De anti-Roomsche vlie- g r van de „N. R. C." gaat niet op.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1