Weldra overeen
stemming tussctien
Londen en Moskou
BUITENLAND
De spanning rond
Dantzig
Koning George
spreekt tot zijn rijk
Gered uit den ge
zonken onder-
zeëer
FAILLISSEMENTEN
BIOSCOPEN TE LEIDEN
DONDERDAG 25 MEI 1939
Iy£ LE-CSCilE COURANT
DERDE BLAD - PAG. 10
Duistere punten opgehelderd
AANKONDIGING VAN CHAMBERLAIN.
In het Engelsche Lagerhuis heeft minis
ter-president Chamberlain gisteren een
uiteenzetting gegeven over den stand der
Engclsch-Russische besprekingen. Na de
onderhandelingen van Halifax te Parijs en
Genève. zijn thans bijna alle duistere pun
ten volledig opgehelderd.
„Ik heb alle reden om te hopen"* al
dus Chamberlain, „dat het, als resultaat
van de voorstellen, welke de regeering
thans kan doen ter zake van de voor
naamste kwesties, mogelijk zal zijn, spoe
dig een volledige overeenstemming te
verkrijgen.
Er moeten nog steeds eenige punten
worden opgeklaard, doch ik geloof niet,
dat deze aanleiding zullen geven tot ern
stige moeilijkheden".
Chamberlain hoopt, dat het na het Pink-
sterreces mogelijk zal zijn, een volledig
verslag te geven van de overeenkomst,
welke, naar hij vertrouwt, dan bereikt zal
zijn.
Principieelc voorstel van Moskou
aanvaard.
In overeenstemming met de door Cham
berlain in het Lagerhuis gedane aankondi
ging verneemt de diplomatieke correspon
dent van Reuter, dat door bemiddeling van
den Britschen ambassadeur te Moskou bin
nenkort aan de Sovjet-regeering een mede-
deeling zal worden overhandigd, welke
neerkomt op aanvaarding van 't princi-
pieele Russische voorstel tot het sluiten
van een Britsch-Fransch-Russisch verbond
van wederzijdschen bijstand.
Op grond van dit verbond zou in alle
gevallen, waarin een der partijen een
slachtoffer van agressie te hulp komt, op
onmiddellijken bijstand van de andere
partijen gerekend kunnen worden.
Polen maakt geen bezwaar.
Het Poolsche Telegraaf agentschap publi
ceert het volgende omtrent de onderhan
delingen tusschen Engeland en Sovjet-Rus
land:
,,De houding van Polen ten aanzien van
de onderhandelingen van Frankrijk en
Groot Brittanje met de URSS heeft geen
enkele wijziging ondergaan, in strijd met
berichten van sommige buitenlandsche te-
legraafagentschappen.
Polen heeft geen enkele reden om die
mogendheden te hinderen, aangezien
deze onderhandelingen geen nieuwe ver
plichtingen voor Polen in het leven kun
nen roepen. Polen heeft geen aanleiding
bezwaren noch reserves te maken, hetgeen
slechts zou kunnen geschieden, wanneer
de onderhandelingen nadeel zouden toe
brengen aan zijn belangen".
VOLDOENING IN DE BRITSCHE PERS.
De aankondiging van Chamberlain, dat
de onderhandelingen met de Sovjet-Unie
weldra met succes bekroond zullen wor
den, is aanleiding tot gunstig commentaar
in de Britsche pers van alle richtingen.
De „Times" zegt, dat het getuigt voor
de diplomatieke bekwaamheid der onder
handelaars, dat reeds een zoo groote over
eenstemming van opvattingen bereikt is,
en bovenal bewijst dit, dat een sterke ge
lijkheid van doelstelling de onderhande
lenden tot elkander heeft gebracht.
De „Daily Mail" schrijft, dat het ver
drag met Rusland het vredesfront van Ha
lifax zal afronden.
De aankondiging, dat een Britsch-
Fransch-Russisch verdrag eindelijk in
zicht is. zal met verlichting zyn vernomen,
schrijft de „News Chronicle".
De „Daily Herald" zegt, dat deze aan
kondiging verreweg het meest geruststel
lende nieuws sedert langen tijd is en dat
de verbetering in den Europeeschen toe
stand. waartoe zij zal leiden, onmetelijk is.
DE DUITSCHE PERS ONTSTEMD.
De Duitsche pers toont zich nog steeds
zeer geprikkeld door de verwachte over
eenstemming tusschen Engeland en Rus
land. In hun commentaar op de aankondi
ging van Chamberlain spreken de Duitsche
bladen van een capitulatie voor Moskou.
De „Lokal Anzeiger" schrijft: ..Uit deze
verklaringen volgt, dat de Britsche regee
ring voornemens is Moskou nieuwe voor
stellen te doen op den grondslag der be
sprekingen te Genève. Dit zoogenaamd
nieuwe plan schijnt een teruggrijpen op de
Fransche compromis-formule te beteeke-
nen. Het Britsche kabinet heeft gistermor
gen een besluit in dien zin genomen. Zoo
voltrekt zich de capitulatie der Britsche
regeering en het opgeven van de onafhan
kelijke politiek". Het blad keert zich ver
der tegen ieder bi.istandsplan, dat het „een
brutale en duidelijke omsingeling van
Duitschland" noemt.
HORE BEL1SHA NAAR RUSLAND?
De „Jour" meldt uit Londen: „Wij mee-
nen te weten, dat Hore Belisha voorne
mens zou zijn met deskundigen van het mi
nisterie van oorlog een bezoek aan Rus
land te brengen om zich in verbinding te
stellen met de leiders van het Sovjet-
leger en kennis te nemen van dc waarde
en de organisatie van het Russische leger".
POLEN
PROTESTNOTA VAN DEN VOORZITTER
VAN DEN SENAAT.
Men beschuldigt elkaar van provocatie.
De president van den Senaat van Dant
zig heeft opnieuw in een scherpe nota ge
protesteerd tegen de schending van de
souvereiniteit van Dantzig en hierbij gewe
zen op de volgende zes punten:
lo. Nabij Lissau is door Poolsche solda
ten geschoten op argclooze wandelaars op
het gebied van de Vrije Stad.
2o. De officieele Dantziger commissie,
v/elke een onderzoek moest instellen werd
op Dantziger gebied door Poolsche solda
ten met het geweer in den aanslag hierin
gehinderd.
3o. Poolsche soldaten overschrijden bij
patrouilleeren de grens en komen op Dant
ziger gebied.
4o. Poolsche militaire vliegers vliegen
over het gebied van de Vrije Stad.
5o. Bij Kalthof werd een ongewapend
onschuldig persoon door den diplomatie-
ken vertegenwoordiger van Polen in de
Vrije Stad vermoord.
6o. De daaer wordt door ambtenaren van
ae Poolsche diplomatieke vertegenwoor
diging over de Poolsche grens in veilig
heid gebracht.
De president van den Senaat wijst er ver
der op, dat het slechts aan de strenge dis
cipline van de Dantziger beambten en be
volking te danken is, dat door deze provo
caties geen verder onheil is gesticht.
Ten slotte wordt in de nota uiting ge
geven aan het verlangen, dat de Poolsche
regeering er zorg voor zal dragen, dat ein
delijk orde en rust aan de Poolsche grens
zullen worden hersteld en dat de Poolsche
regeering het middel zal vinden om aan
het bijna aan hysterie grenzende gevaarlij
ke optreden van haar ambtenaren paal en
perk te stellen, alvorens onheilbare schade
wordt aangericht.
De nota van den Senaat wordt te War
schau opgevat als een propaganda-instru
ment, dat een verergering der betrekkingen
ten doel heeft.
Aan den anderen kant heeft de onge
zonde publiciteit, die ïegeven wordt aan
de nota's van den Senaat in de Vrije Stad
ten doel, naar het schijnt, er den geestes
toestand nog meer op te winden. Er moet
op gewezen worden, aldus Pat, dat de Se
naat tegenover die opwinding passief is
gebleven.
Ook een Poolsch protest.
De Poolsche commissaris te Dantzig heeft
gisteren een protest ingediend bij den Se
naat van de Vrije Stad Dantzig tegen de
gisterenmorgen uitgevoerde arrestatie te
Kalthof van mevr. Plath, de moeder van
een Poolschen spoorwegarbeider. Volgens
de Poolsche lezing zou de gearresteerde
2ijn aangevallen door een slager, Eichler
geheeten, en zou zij zonder motief in ar
rest zijn gesteld. Volgens Dantzigsche le
zing zou zij zich schuldig hebben gemaakt
aan politieke overtredingen.
IIET INCIDENT BIJ LISSAU.
Omtrent het jongste incident aan de
grens van Polen er Dantzig wordt van
Poolsche zijde gemeld, dat gisternacht te
drie uur bij het dorp Lissau op het gebied
van de Vrije Stad een vrachtauto aankwam
die zich via Poolsch gebied naar Duitsch
land moest begeven. Na de formaliteiten
bij de douane van Dantzig te hebben ver
vuld, begaf de chauffeur zich naar de
Poolsche douane. Hij maakte hiervoor
evénwel gebruik van een zijpad en niet
van den grooten weg. Een Poolsche schild
wacht riep hem aan en toen de chauffeur
niet bleef staan, loste de schildwacht twee
schoten in de lucht. De chauffeur vluchtte
hierop naar Dantziger gebied en reed ver
volgens met zijn auto naar de Poolsche
douanepost langs den normalen weg. Na
de gebruikelijke formaliteiten kon hij
rustig zijn weg vervolgen.
GRUNNER TER AARDE BESTELD.
Verheven tot „symbool".
Gistermiddag is het stoffelijk overschot
van Gruebner, den door den chauffeur van
den Poolschen diplomatieken vertegen
woordiger doodgeschoten Dantziger. ter
aarde besteld. Namens den Fuehrer legde
gouwleider Forster een krans op het graf.
De president van den Senaat, Greiser,
hield een lijkrede, waarin hij o.a. zeide,
dat Gruebner een symbool was van de
aaneengeslotenheid van de vierhonderd
duizend Duitschers in Dantzig. Zijn dood is
een merkteeken in het moeilijke uur van
do beslissing, in den tijd, waarin de bloe
dige tegenstellingen aan de grens wachten
cp een oplossing.
Het stoffelijk overschot werd vervolgens
gebracht naar het kerkhof van Marienburg
aangezien Kalthof door het Verdrag van
Versailles is gescheiden van zijn begraaf
plaats.
Op het graf legde een compagnie S. A.-
mannen den eed af, dat zij den dood van
Gruebner zouden wreken.
Schakel tusschen Oude
en Nieuwe Wereld
Christelijke beschaving bedreigd.
Het Britsche Koningspaar is gisteren om
half elf in.den ochtend (pl.t.) te Winnipeg
aangekomen.
Woensdag heeft de Engelsche Koning
zich in een radiorede tot zijn rijk gericht.
Wij ^preken dikwijls, aldus Koning Ge
orge, van de Oude en de Nieuwe Wereld
en het is een van de grootste verdiensten
van het Britsche rijk, dat het als schakel
optreedt om de twee met elkaar in over
eenstemming te brengen.
Gedurende langen tijd in de geschiedenis
was het de geest van Europa, die den pas
aangaf en de doeleinden van den vooruit
gang in de wereld vast stelde, doch dit ge
tij van inspiratie loopt niet meer zooals
in voorbije dagen.
De Christelijke beschaving van Europa
wrordt thans ernstig aangetast en van bin
nen uit belaagd. Wij trachten de maatsta
ven ervan te doen herleven, ofschoon de
ze taak lang is en moeilijk.
Azië eveneens verandert snel en zijn
geest is diep geschokt. Is dit niet een
oogenblik, waarop de Oude Wereld op haar
beurt voor hoop en leiding moet opzien
DENEMARKEN
DE DUITSCHE MINDERHEID IN
SLEESWIJK.
„De dag der bevrijding".
„Arbejderbladet" vestigt de aandacht
zijner lezers op ,eeri redevoering, die op
21 Mei te Haderslev is uitgesproken door
dr. Jens Moeller, den leider der Duitsche
minderheid, op het jaarcongres der Duit
sche Nat-Soc. Partij in de Dcensche pro
vincie Sleeswijk.
Het blad meldt, dat Moeller in hoofd
zaak verklaard heeft, dat de dag wellicht
eerder zal komen dan men gelooft, waarop
dc Duitschers van Sleeswijk bevrijd zullen
v/orden: het zal de dag zyn, waarop de
vrede van Versailles eveneens in Sleeswijk
zal zijn overwonnen.
Moeller, aldus voegt „Arbejderbladet"
hier nog aan toe, maakt*, toespelingen op
de SS formaties, die het vorige jaar opge
richt zijn in het Deensche Sleeswijk en
welker stootkracht eerder noodig zou kun
nen zijn dan verwacht was.
Het Deensche blad schrijft ten slotte, dat
de Deensch-Duitsche onderhandelingen
over een niet-aanvalsverdrag stellig te
Berlijn moeten zijn begonnen en dat dr.
Moeller een herziening van de grens wil.
ROEMENIË
GEEN UITBREIDING VAN HET
POOLSCH-ROEMEENSCH VERDRAG.
Ten aanzien van het bericht, dat door
verscheidene buitenlandsche agentschap
pen is gepubliceerd, dat Polen en Roeme
nie besloten zouden hebben, het bestaande
verdrag tusschen beide landen uit te brei
den en dat te dien einde technische be
sprekingen zouden zyn gevoerd te War
schau. is P. A. T. gerechtigd tc verklaren,
dat deze berichten geheel ongegrond zijn.
JAPANSCH OFFENSIEF TEN N. O. VAN
HANKAU MISLUKT.
Het Japansche offensief in het dal van
de Han, ten N. O. van Hankau, is volgens
Chineesche frontberichten uitgeloopen op
een vlucht van de Japanneezen. Na een
Chineeschen tegenaanval waren de Ja
panneezen genoodzaakt, zich van Tsaoyang
in Z. O. richting naar Anle terug te kee-
ren.
De Chineesche strijdkrachten verklaren
de reeks van successen der vorige week
te hebben voortgezet en gisteren, na ge
vechten, die den geheelen nacht duurden,
de ommuurde stad Soeihsjen te zijn binnen
gedrongen.
De Chineesche troepen staan onder bevel
van generaal Litsoengjen, den befaamden
Kwangsi-generaal, aan wien voor een groot
deel de Chineesche'overwinning te Taiert-
sjwang te danken was.
Er wordt op het oogenblik hevig gevoch-
xten in het Tahoengebcrgte, waar de Chi-
neezen zich krachtig verschanst hebben.
naar hetgeen de Nieuwe Wereld heeft tot
stand gebracht?
Eén voorbeeld in het bijzonder kan
Noord-Amerika den anderen deelen der
wereld geven. Het rassenbewustzijn kan
een gevaarlijke en ontbindende kracht zijn,
doch de Engelschen en Franschen hebben
in Canada laten zien, dat zij den trots en
da kenmerkende cultuur, waartoe 't inspi
reert, kunnen behouden, terwijl zij zich
ncchtans aaneensluiten voor het tot stand
brengen van grootere vrijheid en veilig
heid, dan elk hunner alleen zou kunnen
hebben bereikt.
Canada en de Vereenigde Staten, aldus
vervolgde de Koning, hebben in de afge-
loopen honderd jaren diepgaande verschil
len van doelstelling en belang moeten
o\erbruggen, doch nooit is een van die ge
schillen door geweld of door bedreiging
opgelost.
Niemand zal, God zij dank, ooit weer op
de gedachte komen van zulk een opge-
dwongen regeling tusschen de volken van
mijn rijk en de volken der Vereenigde
Staten.
Niet in macht en rijkdom alleen, noch in
heerschappij over andere volkeren, ligt de
ware grootheid van een rijk.
Deze zaken zijn slechts het werktuig,
niet het einde of het ideaal. Het einde is
vrijheid, rechtvaardigheid en vrede in ge
lijke mate voor allen, veilig tegen aanval
len van buiten of van binnen.
De' Koning besloot met een specialen
groet aan de jongeren onder zijn toehoor
ders. Houdt vast, zoo zeide hij, aan alles
wat rechtvaardig is en èoed is in het erf
deel, dat uw vaderen u hebben nagelaten,
doch streeft er ook naar dit erfdeel in de
komende jaren te verbeteren en voor alle
mannen en vrouwen gelijk te maken.
Vfnlteirtandsctie Berichten
ERNSTIG SPOORWEGONGELUK
IN SPANJE.
Zeven dooden, veertig gewonden.
Gistermorgen, bij het aanbreken van
den dag, zyn in de nabijheid van Campan-
nillas de expressetrein MalagaSevilla
en de express CordobaMalaga met elk
ander in botsing gekomen ten gevolge
van een verkeerden wisselstand. Er vie
len zeven dooden en veertig gewonden.
HALVE STAD DOOR BRAND
VERWOEST.
Twee dorpen werden eveneens een prooi
der vlammen.
De stad Petschur in het Zuidoosten van
Estland is door een geweldigen brand
voor de helft verwoest. Onder andere wer
den het stadhuis, twee banken, de stede
lijke apotheek, twee hotels, de bioscoop
en talrijke pakhuizen een prooi der vlam
men.
Door den feilen wind werden de von
ken ongeveer anderhalven kilometer mee
gevoerd. Hierdoor ontstonden in twee
dorpen onder den rook van de stad even
eens groote branden. Men vreest, dat van
deze dorpen niet veel meer te redden is.
De oorzaak van den brand is nog niet
bekend. Alleen weet men, dat deze is uit
gebroken in een houten loods, welke
dienst deed als lompenpakhuis.
Een klooster, dat uit de vijftiende eeuw
stamt en waardoor de stad Petschur bui
ten de grenzen van Estland bekend is, is
DUIKERKLOK HAALT 33 MAN VAN
DEN BODEM DER ZEE.
De nog levende mannen van den bij
Portsmouth gezonken Amerikaanschen
onderzeeër zijn gisteren gered door mid
del van een duikerklok.
Viermaal is deze duikerklok op den bo
dem van de zee afgedaald en in deze vier
tochten zijn 33 menschen naar boven ge
bracht, zoodat waarschijnlijk 26 slachtof
fers te betreuren zijn. Er bevonden zich
59 man aan boord, toen de duikboot zonk.
Verscheidene uren heeft de klok bij den
laatsten toch halverwege vastgezeten,
doch na koortsachtigen arbeid konden
duikers het toestel losmaken. Vier uur
lang zaten acht mannen opeengedrongen
in de klok; zij ademden een synthetisch
mengsel van zuurstof en helium in.
Het Amerikaansche vlootcommando
heeft order gegeven, dat de duikers het
werk bij het aanbreken van den dag van
heden moesten hervatten om te trachten
de lijken boven te brengen.
De geredden zijn naar een ziekenhuis
overgebracht. Het is voor het eerst in de
geschiedenis van de Amerikaansche mari
ne, dat op zulk een diepte (ongeveer 73
meter) door middel van een duikerklok
menschen uit een gezonken onderzeeër
werden gered.
De „Falcon", welk schip de duikerklok
liet zakken, is een schip, dat speciaal is
uitgerust voor het redden van onder
zeeërs.
met zijn kunstschatten voor het vuur ge
spaard gebleven.
Nader wordt gemeld: By den brand zijn
twee personen om het leven gekomen,
acht werden gewond. Tweehonderd woon
huizen werden een prooi der vlammen,
van.de 2000 inwoners zijn 1500 dakloos
geworden. Militairen zijn te hulp geroe
pen om het vuur te bestrijden.
DE WAS VAN DE WEICHSEL.
Tengevolge van den hevigen regenval
van de laatste dagen is de Weichsel sterk
gewassen. Boven Krakau is de stand van
de rivier 4.30 meter boven normaal. Ver
scheidene plaatsen zijn overstroomd, de
bewoners konden evenwel tijdig worden
verwijderd.
EEN BOTSING IN DE HAVEN VAN
STETTIN.
In de haven van Stettin is het Finsche
passagiersschip „Ariadne" in botsing ge
komen met een sleepboot. De sleepboot
sloeg om en drie opvarenden verdronken.
Uitgesproken:
M. N. van Egmond, lijstenmaker, Lei
den, Nieuwe Mare 5. Cur. Mr. C. Punt,
Noordwijk.
H. G. van Riessen, caféhouder, te de
Z i 1 k, gemeente Noord wij kerhout, Zilker-
duinweg 18. Cur. Mr. C. Punt, te Noord-
wijk.
P. J. J. Beursgens, koopman, den Haag,
Driebergenstraat 14. Cur. Mr. L. Wester-
ouen van Meeteren Francois, Den Haag.
V ernietigd:
K. Schuitema, Noordwijk.
THEATER HOOFDFILMS
CHINA
De fatale nacht.
(Danielle Darrieux)
Bedekte oogen (Ri
chard Dix).
La Habanera (Zarah
Leander).
De wet van het
Woud (George Brent,
Beverly Roberts).
Moto de geheimzin
nige (Peter Lorre),
'n Stel om te stelen
(Florence Rice, Mel-
vyn Douglas).
Nanon (Johan Hees
ters, Erna Sack)
Het wetboek der ge
straften (Jean Par
ker, John Howard).
De avonturen van
Robin Hood (Errol
Flynn. Olivia de Ha-
villard).
Bandieten der
woestijn (Jack Holt).
Romantische
avonturen
Dramatisch
Avontuurlijk
Detective
film.
Kom. detec-
tive-film.
Hofleven van
Lodewijk XIV
cperette-film
Gevangenis
drama
Geestig
avontuurlijk
AANVANÜSUUR
lederen avond 8 uur;
Zondag bovendien
van 2—7 uur; Za
terdag en Woensdag
matinée 2 uur.
lederen avond 8 uur;
Zondag bovendien
van 47 u. Woens
dag matinèe 2.30 u.
lederen avond 8.15 u.
Zondag bovendien
van 2—7 uur; Za
terdag en Woensdag
matinée 2.30 uur.
lederen avond 8 uur;
Zondag bovendien
van 27 uur; alle
dagen matinée be
halve Vrijdag 2 uur.
lederen avond 8 uur;
Zondag bovendien
van 27 uur; iede-
ren dag matinée 2
uur.
Toelaatbaar
v. volwassenen
Goedgekeurd
v. volwa
Goedgekeurd
v. volwassenen
Goedgekeurd
v volwassenen
Goedgekeurd
v. volwassener.
Waarom kan Waarborg-Kleeding
zoo billijk In prijs zijn?
Omdat KREYMBORG zoo scherp CONCURREERT
Waarborg-Kleeding alléén bij
KREYMBORG
