DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De welstand in Leiden Omgeving
n
BINNENLAND
DINSDAG 16 MEI 1939
30ste Jaargang No. 9338
Se- CcicbclieSomaiil
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag. 2
Giro 103003. Postbus 11.
HET TOTAAL VERMOGEN
III.
De veranderingen in het aantal kapitaalkrachtige inwoners en in het gemiddeld
bezit van deze ingezetenen hebben in Leiden en in acht en twintig van de nabij
gelegen gemeenten tot een vermeerdering van het totale, ter plaatse gevestigde, ver
mogen geleid, terwijl in acht gemeenten het resultaat een meestal geringe ver
mindering was. Hoe groot in elke gemeente het gezamenlijk bezit der aangeslagenen
was en is, blijkt uit de volgende staat.
Totaal vermogen der bevolking
1937
1938
LEIDEN
76.161.000—
88.420.000—
12.259.000—
stijging
Ter Aar
1.300.000—
1.371.000—
71.000—
Alkemade
3.638.000—
3 540.000—
98.000—
daling
Alphen aan den Rijn
17.285.000—
17.916.000—
631.000—
stijging
Barwoutswaarder
828.000—
854.000—
26.000—
Benthuizen
1.066.000—
1.247.000—
181.000—
Bodegraven
12.224.000—
13.198.000—
974.000—
Boskoop
8.433.000—
8.807.000—
374.000—
Haarlemmermeer
16.296.000—
18.467.000—
2.171.000—
Hazerswoude
4.055.000—
4.459.000—
404.000—
Hillegom
10.092.000—
10.630.000—
571.000—
Katwijk
8.430.000—
9.106.000—
676.000—
Koudekerk
1.257.000—
1.236.000—
21.000—
daling
Leiderdorp
1.946.000—
1.925.000—
21.000—
Leimuiden
1.756.000—
1.559.000—
197.000—
Lisse
14.554.000—
15.672.000—
1.118.000—
stijging
Moercapelle
699.000—
841.000—
142.000—
Nieuwkoop
1.897.000—
2.276.000—
379.000—
Nieuwveen
1.017.000—
1.000.000—
17.000—
daling
Noord wijk
12 258.000—
13.704.000—
1.446.000—
stijging
Noord wij kerhout
3.568.000—
4.345.000—
777.000—
Oegstgeest
26 138.000—
32.228.000—
6.090.000—
Rietveld
1.165.000—
1.121.000—
44.000—
daling
Rij nsaterswoude
520.000—
546.000—
28.000—
stijging
Rijnsburg
2.688.000—
2.603.000—
85.000—
daling
Sassenheim
6.337.000—
7.357.000—
1.020.000—
stijging
Voorhout
2.182.000—
2.110.000—
72.000—
daling
Voorschoten
8.256.000—
9.330.000—
1.074.000—
stijging
Waarder
964.000—
1.116.000—
152.000—
Warmond
7.424.000—
8.659.000—
1.235.000—
Wassenaar
243.704.000—
316.535.000—
72.831.000—
Woerden
9.376.000—
9.770.000—
394.000—
Woubrugge
2.202.000.
2.558.000—
356.000—
*n
Zevenhoven
588.000.
747.000—
159.000—
Zoetermeer
5.891.000—
6.520.000—
629.000—
Zoeterwoude
4.302.000—
4.419.000—
117.000—
Zwammerdam
2.049.000—
2.150.000—
101.000—
Ook in deze cijfers treft bpvenai de bij zondere plaats, die Wassenaar inneemt. De
toename van het vermogen in deze ééne gemeente was groote dan in die van alle
andere, met inbegrip van Leiden, tezamen zooals trouwens ook het totale in Wasse
naar gevestigde vermogen grooter is dan dat van alle andere genoemde gemeenten
bij elkaar. Hoe in dit opzicht de onderlinge verhoudingen zijn blijkt duidelijk indien
wij het totale bezit in elke gemeente over alle inwoners omslaan, d.w.z. wanneer wij
het z.g. hoofdelijk vermogen van de bevolking berekenen. Wij doen dat in onder
staande opgave voor de beide laatste beastingjaren, waarbij wij de gemeente rang
schikken in opklimmende volgorde, gebaseerd op de cijfers van het laatste jaar.
Hoofdelijk vermogen
Hoofdelijk vermogen
1937
1938
1937
1038
Ter Aar
319—
336—
Woubrugge
861
991
Katwijk
471—
502—
Boskoop
1069—
1112—
Rijnsburg
560—
535—
Barwoutswaarder
1077—
1115—
Alkemade
579—
560—
Woerden
1105—
1115—
Nieuwkoop
578—
570—
Benthuizen
974—
1130—
Voorhout
609—
580—
Noordwijk
1054—
1161—
Haarlemmermeer
522—
583—
LEIDEN
1014.
1163—
Noord wij kerhout
510—
608—
Waarder
1033.
1208—
Leiderdorp
646—
630—
Sassenheim
1065.
1218—
Nieuwkoop
564—
674—
Zoetermeer
1144—
1241—
Zevenhoven
535—
682—
Voorschoten
1248—
1383—
Koudekerk
684—
691—
Lisse
1584—
1664—
Leimuiden
822—
726—
Rietveld
1747—
1676—
Rij nsaterswoude
734—
789—
Bodegraven
1850—
1979—
Zwammerdam
801
817—
Warmond
2419.
2786—
Hazerswoude
809—
890—
Oegstgeest
3010.
3674—
Moercapelle
752—
908—
Wassenaar
14.597.
18.253—
Hillegom
870—
919—
Alphen a/d Rijn
918—
951
Zoeterwoude
982—
984—
Kapitaal en welvaart
Wij hebben in enkele artikelen eenige
statistische gegevens gepubliceerd betref
fende het kapitaal-bezit in Leiden en om-
Gevaarlijk is 't echter ook als men er
oppervlakkig conclusies uit trekt.
Voor 'n paar van die oppervlakkige con
clusies willen wij even waarschuwen'.
In de vermeerdering van het totaal ka
pitaal-bezit en van kapitaal-bezitters ligt
niet opgesloten, dat de algemeene volkswel
vaart is vermeerderd. Tegenover vermeer
dering van kapitaal-bezit bij enkelen kan
staan en staat! vermindering van
inkomsten bij velen.
Ook ligt daarin niet opgesloten, dat de
welvaart voor de betrokkenen zélf is ver
meerderd. Tegenover vermeerdering van
kapitaal-bezit kan ook voor hen zelf een
verlies staan aan inkomsten, uit het kapi
taal en dit zal ook feitelijk wel heel dik
wijls gebeuren en verlies uit anderen
hoofde.
Wij zullen misschien nog wel 'ns op deze
statistische gegevens nader terugkomen.
Alleen willen wij nog opmerken, dat er
wel uit mag worden geconcludeerd, dat
gelukkig gelukkig voor allen onze
streek wat het kapitaal-bezit betreft
practisch voorwaarde om te kunnen produ-
ceeren, om echte volkswelvaart te scheppen
geen kwijnend bestaan lijdt.
DE TOESTAND TE DANTZIG
DANTZIG, 16 Mei. (A.N.P.) De
autoriteiten van Dantzig hebben bevel tot
slooping van de synagoge gegeven. Met de
verwijdering van het gebouw is reeds een
begin gemaakt.
De bladen melden, dat de Nationaal-
Socialistische partij order heeft gegeven
tot het plaatsen van posten voor de Pool-
sche winkels, opdat Duitschers daar geen
inkoopen zullen doen.
Sedert vier dagen worden de 24 belang
rijkste Poolsche bladen op aanwijzing van
den Senaat in beslap genomen.
DE WERELD lit
VOGELVLUCHT
LONDEN. Het Russische antwoord op
de Britsche tegenvoorstellen inzake de vor
ming van een non-agressiefront („omsin
gelingspogingen" noemen de Duitschers en
de Italianen deze besprekingen) is giste
ren te Londen aangekomen. Men verdiept
zich thans in gissingen naar den inhoud. In
Engeland is het antwoord nog niet gepu
bliceerd, maar als we willen weten wat het
inhoudt, moeten we de Fransche bladen le
zen.
De Fransche regeering is nl. ook op de
hoogte gesteld van het Russische ant
woord en deze is gewoonlijk minder zwijg
zaam dan het Britsche college.
Volgens de „Journal" maakt Moskou een
reeks ernstige bezwaren tegen het door
Londen voorgestelde stelsel, waardoor de
deelneming van Rusland beperkt zou blij
ven tot indirecten steun aan de hulp. door
Engeland en Frankrijk aan Polen en Roe
menië verleend. De Russen handhaven hun
gedachte van directe medewerking op voet
van gelijkheid en wederkeerigheid met En
geland en Frankrijk.
Volgens de „Epoque" blijven de Russen
een krachtig bondgenootschap met Enge
land en Frankrijk eischen. Zij willen, dat
dt Westelijke mogendheden den Randsta
ten dezelfde toezegging doen, die Polen en
Roemenië verkregen hebben. Wat zullen,
zoo vraagt het blad, Londen en Parijs
daarop antwoorden? Men kan maanden
lang diplomatieke nota's blijven wisselen,
maar men mag niet vergeten, dat Rusland
een belangrijke kaart is in het spel, dat
thans gespeeld wordt. Zoolang Rusland
niet medewerkt, kan de arbeid voor de vei
ligheid niet tot een goed resultaat leiden.
Laat men dus over en weer van een hals
starrige houding afzien, zegt de „Epoque".
De „Jour" meldt uit Londen, dat, te oor-
deelen naar den indruk in de wandelgan
gen van het Lagerhuis, het Russische stand
punt onder de bestaande omstandigheden
te Londen gunstiger kan worden beoor
deeld dan eenige weken geleden, en wel
door de Turksch-Britsche overeenstem
ming, de verbetering der Russische-Roe-
meensche betrekkingen en de zeer duidelij
ke waameerbare toenadering tusschen
Moskou en Warschau.
De „Figaro" schrijft, dat Londen nog
vóór de bijeenkomst van den Volkenbonds
raad Moskou nieuwe voorstellen zal doen
toekomen.
TOEPASSING CONTROLE OP VET
GEHALTE IN MELK.
Men deelt ons van bevoegde zijde mede,
dat de verplichte betaling van geleverde
melk aan melkleveranciers volgens het
gewicht in kilogrammen en met inacht
neming van het vetgehalte met ingang van
1 September 1939 van kracht zal worden.
Dit wil zeggen, dat van dien datum
af geen steun zal worden uitgekeerd
voor melk, verwerkt in bedrijven, die
zich aan dit voorschrift onttrekken
door b.v. per liter of zonder geregelde
nauwkeurige bepaling van het vetge
halte en verrekening daarvan de melk
te betalen.
Aanvankelijk zal de controle op de na
leving van dit voorschrift slechts worden
toegepast voor fabriekmatig tot boter, kaas
en melkproducten verwerkte melk. Het ligt
evenwel in de bedoeling, binnenkort ook
de consumptiemelk binnen deze maatre
gel te betrekken.
TULPEN OP DE WERELDTENTOON
STELLING TE NEW YORK.
Telegram van den minister van
economische zaken.
Op de wereldtentoonstelling te New York
was het gisteren tulpendag. De geheele
week van 1420 dezer, tijdens welke, naar
verwacht wordt, de tulpen in vollen bloei
zullen staan, zal worden gevierd als tul-
pentijd en de belangrijkste feestelijkheden
voor deze gebeurtenissen hebben gisteren
plaats gevonden.
De minister van economische zaken
heeft daarin aanleiding gevonden op
dien dag langs telegrafischen weg aan
den president der tentoonstelling te
doen weten, hoe zeer het hem verheugt,
dat de Nederlandsche tulpen zoozeer
bijdragen tot de verhooging van de
schoonheid der tentoonstelling en dat
zij bloeien op denzelfden bodem, waarop
de pioniers uit ons land 300 jaar gele
den den grond hebben gelegd voor de
groote stad New York.
De minister heeft daarbij te kennen
gegeven, het zeer op prijs te stellen, dat
door deze bloemeninzending de goede ver
standhouding tusschen de beide landen nog
verstevigd wordt.
NEDERLAND HEEFT VLIEGERS
NOODIG.
Sinds October 1937 heeft de Vereeniging
voor Nationale Veiligheid in woord en ge
schrift duidelijk trachten te maken, dat on
ze kracht in de lucht onvoldbende is.
Met hulp van de Regeering en een klein
aantal Nederlanders is het Luchtverdedi-
gmgsfonds er in geslaagd 73 jongelui op
te leiden tot het door den Minister van
Defensie ingestelde vliegbrevet M.
Dit aantal is te klein, véél te klein. Hon
derden moeten in staat worden gesteld de
ze opleiding te volgen. Dit is alleen mo
gelijk als inplaats van 3000 Nederlanders,
30.000 Nederlanders contribuant worden
van het Luchtverdedigingsfonds.
Wij allen weten, dat, hoe noodig de
Luchtbescherming ook is, wij ons daarme
de alleen den vijand in de lucht niet van
het lijf houden.
Daarvoor zijn ook vliegers noodig. Zegt
nu niet, „dit is uitsluitend regeeringstaak,
daarvoor betalen wij onze belasting". De
Regeering kan niet alles doen.
Slechts de vrijwillige offers, die een volk
brengt voor zijn vrijheid, geeft aan dat
volk zelf, maar ook aan het buitenland, de
overtuiging, dat het onoverwinnelijk is.
Wij zijn er zeker van, dat er tienduizen
den Nederlanders zijn, die een offer wil
len brengen, maar het uit lauwheid en on
nadenkendheid nalieten. De Nederlanders
hebben altijd het water tot aan de lip
pen laten komen, alvorens zij zich tot de
grootste krachtsinspanning konden opwer
ken.
Maar er zal toch wel niemand meer zyn,
die niet beseft, dat ook onze vrijheid op
het spel staat en dat iedereen moet mede
werken om onze weerkracht zoo hoog mo
gelijk op te'voeren. En als gij niet in staat
zult zijn met inzet van uw eigen leven on
ze vrijheid te verdedigen, dan kunt gij
tcch met een betrekkelijk klein offer an
deren in de gelegenheid stellen hun taak
te gaan vervullen.
De Nederlandsche weerkracht in de
lucht is onvoldoende, maar met aller
hulp kan nog worden ingehaald, wat wij
verzuimden tijdig te doen. Draalt nu niet
langer en wordt contribuant van het
Luchtverdedigingsfonds.
Penningmeester Vereeniging voor Natio
nale Veiligheid, Den Haag, Postgiro 320.000
DENK OM 31 MEI.
De laatste dag van de maand Mei kan
voor u een geluksdag zijn.
Benut uw kans op een of meer van de
honderden schitterende prijzen, welke dien
dag verloot zullen worden. Welke loterij
had ooit zoo'n magnifieke serie prijzen, die
tezamen 'n waarde vertegenwoordigen van
ver over de tienduizend gulden.
Zeventien zeldzame hoofdprijzen, waar
onder een Ford Tudor, twee jaar levens
onderhoud ter waarde van 2000, fraaie
ameublementen, Gero-cassette, nieuwste
Philips-radio-toestel, een stapel boeken,
twee prachtige vette koeien, ezn. Maar
naast de zeventien hoofdprijzen zijn er nog
meer dan twee duizend andere prijzen, een
keurcollectie van sieraden, luxe-voorwer
pen, gebruiksartikelen, schilderijen, enz.
Hoe kan ik mij een kans verschaffen?
Stuur vandaag nog een loterijkaart in
van de Nationale Paascheloterij.
Geldig zijn alle kaarten, welke dit jaar
zijn uitgedeeld of toegezonden, onverschil
lig de kleur of de serie.
Dus ook de kaarten, welke vóór 25
April, den dag van de eerste trekking wer
den uitgedeeld of toegezonden, zijn nog
geldig.
Al degenen, die na 6 April kaarten heb
ben ingezonden of dit nog zullen doen, heb
ben op 31 Mei een kans.
Hebt gij nog kaarten, laat dan geen kaart
verloren gaan.
Hebt gij geen kaarten? Ge kunt ze gra
tis en franco ontvangen van het secreta
riaat der actie „Voor God", Postbus 2,
Heemstede.
Wie zich goed bewust is van het goede
doel van deze loterij, zal geen kaart onge
bruikt laten.
DL AFSCHEIDING VAN STEMHOKJES.
Nieuw K. B. nog jui.st op tijd voor de
Gemeenteraadsverkiezingen.
In het Staatsblad is afgekondigd een K.
3., betrekking hebbende op het aantal en
c'e inrichting der lessenaars in de stemlo
kalen. De aanvulling luidt als volgt:. „De
lessenaar wordt aan de achterzijde dat
wil zeggen de zijde, waarheen het gelaat
van den, zich voor den lessenaar bevin
denden kiezer is gericht hetzij door
plaatsing tegen den wand van het lokaal,
hetzij door een schut of ander middel op
deugdelijke wijze afgescheiden."
Met deze aanvulling is tegemoet geko
men aan de klachten in eenige gemeenten
vooral in kleinere plattelandsgemeen
ten door kiezers geuit, naar aanleiding
van de plaatsing van sommige lessenaars
in de stemlokalen, waardoor het mogelijk
was, dat zij, die hun stemplicht kwamen
vervullen, konden waarnemen, op welke
wijze degenen, die zich aan de lessenaars
bevonden, hun stem uitbrachten.
Echter is nog steeds geen wijziging ge
bracht in art. 67 der Kieswet, luidende:
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Het antwoord van Moskou op dc Engcl-
sche voorstellen te Londen aangekomen.
(4de blad).
Dc Kerkvervolging In het Derde Rijk.
(4de blad).
Ovcrstroomingsramp op Timor (3de
blad).
Binnenland
Nederlandsche melkprijzen na 1 Septem
ber afhankelijk van vetgehalte. (1ste blad).
Buiten de ruimte voor het publiek be
st tmd, zijn in het stemlokaal één of meer,
geheel van elkander afgescheiden lesse
naars geplaatst, waarvan de toegang zicht
baar is voor het stembureau." Deze laatste
omstandigheid is oorzaak, dat degenen, die
het stembureau vormen, in sommige ge
vallen kunnen zien, op welke partij de kie
zer aan den lessenaar zijn stem uitbrengt.
Meermalen hebben kiezers hiertegen ge
protesteerd, doch dan moest altijd verwe
zen worden naar het bovenvermelde art.
67 der Kieswet.
HET AMENDEMENT-SURING.
Men schrijft ons:
Begrijpen wij de strekking van dat door
den minister afgewezen, maar door de
Tweede Kamer desniettemin aangenomen
amendement goed, dan beoogt het: aan on
derwijzers van zgn. „leerscholen" een ver
goeding toe te kennen voor dc wenken en
raadgevingen, door hen te geven aan kwec-
kelingen, die in hun klas het lesgeven ko
men beoefenen.
Welk een overdrevenheid!
Waar ter wereld en op welk kantoor ook
ontvangen oudere employé's een vergoe
ding voor de wenken, welke zij aan jon
gere collega's in dezer belang verstrekken?
Ieder doet dit uit welbegrepen collegiali
teit en verlangt daafvoor geen betaling.
Moeten nu juist de reeds goed betaalde
onderwijzers hierop een uitzondering ma
ken?
Nu zal men misschien antwoorden: dat
leeren lesgeven behoort tot de kweek
school-opleiding en moet dus evenzeer be
taald worden als al het andere onderricht.
Aangenomen. Maar dan lijkt ons toch het
verdeden van dit deel der opleiding over
allerlei leerkrachten allesbehalve in het
belang van dit onderdeel der opleiding.
Wij geven gaarne toe, dal op de kweek
scholen ook aan de practische opleiding der
a s. onderwijzers wat moet worden ge
daan, stellig meer moet worden gedaan
dan wel eens het geval Ls geweest of mis
schien nog is. Maar ook in dit geval lijkt
ons het systeem-Suring ondoelmatig. Er
komt zoo geen eenheid in deze opleiding.
Ieder der bevoorrechte onderwijzers /.al
zijn eigen inzichten openbaren en de kwee-
kelingen moeten het dan maar uitzoeken.
Als men dan toch geld wil uittrekken
voor de practische opleiding, dan belaste
men hiermede een kweekschool-leer
kracht, die de kweekelingen vergezelt bij
hun rondgang door de klassen. Deze leer
kracht zal zich dan ook verantwoordelijk
gevoelen voor de wenken, welke hij geeft,
terwijl zoodoende ook de noodige eenheid
bij de opleiding wordt verkregen.
Zou het niet kunnen, dat een oplossing
in dezen zin het gestrande ontwerp weer op
de helling bracht?
OVERNEMING VAN DE RED STAR
LINE
ONDERHANDELINGEN MET HOLLAND-
AMERIKA LIJN
Naar wij vernemen worden onder
handelingen gevoerd door de Holland-
Amerika lijn omtrent het overnemen
van dc Red Star Line, welke onder
handelingen in een ver gevorderd sta
dium zijn gekomen. Zooals bekend
exploiteert dc Red Star Line een ge
regelde passagiers- en vrachtdicnst
tusschen Antwerpen en New-York.
DE TREINENLOOP MET HEMEL-
VAABTSDAG.
De Ned. Spoorwegen zullen op Hemel
vaartsdag twaalf extra-vóórtreinen tus
schen Amsterdam en Rotterdam inleggen,
terwijl alle treinen versterkt zullen wor
den.
Bovendien zal er een groot aantal gocd-
koope treinen loopen en extra-treinen voor
vervoer van gezelschappen.
Op de lijn LeidenWoerdenUtrecht en
LeidenGouda zullen geen extra-treinen
loopen, maar worden dc treinen extra ver
sterkt.
