Vrede of oorlog in
't verschiet?
Oorlog is misschien niet noodig,
zegt Mussolini
Knoopen in de Europeesche politiek
BUITENLAND
CEBUTO PIHKSTERREIZENh]
CEBUTO REISBUREAU
VO°
MAANDAG 15 MEI 193»
DE LEICSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
In Mel onderteekening van
verdrag met Duitschland
Mussolini heeft gisteren te Turijn een
rede gehouden, waarin hij nogmaals de on
verbreekbaarheid van de as betuigde.
Op de vraag: „Blijft het vrede of wordt
het oorlog", antwoordde hij, dat er thans
in Europa geen vraagstukken zijn welke
een oorlog zouden rechtvaardigen. Er zijn
knoopen in de Europeesche politiek, doch
om deze knoopen te ontwarren, is het mis
schien niet noodzakelijk naar de wapenen
te grijpen.
Echter, de knoopen moeten worden door
gesneden. Bovendien kondigde de Duce de
onderteekening van het militaire accoord
met Duitschland aan, welke onderteeke
ning nog deze maand te Berlijn zal plaats
hebben.
Terwijl ik tot u spreek aldus de Duce
vragen millioenen, misschien honderden
millioenen, zich in alle deelen der wereld
van hoog tot laag, optimistisch of pessimis
tisch af: „Blijft het vrede of wordt het
oorlog?"
Het is voor allen een ernstig vraag-
Ik antwoord er op met te verklaren,
dat bij een objectief en kalm onder
zoek van den toestand blijkt, dat er
thans in Europa geen vraagstukken
zijn van een omvang en scherpte wel
ke een oorlog zouden rechtvaardigen,
die van een Europeeschen oorlog tot
wereldoorlog zouden kunnen worden.
Er zijn knoopen in de Europeesche po
litiek, doch om deze knoopen te ont
warren, is het misschien niet noodza
kelijk naar het zwaard te grijpen."
Toch moeten deze knoopen worden door
gesneden, omdat men vaak een harde
werkelijkheid verkiest boven een lang
durige onzekerheid. Dat is niet alleen de
gedachte van Italië, doch ook van Duitsch
land en dus van de as: Geroep: Hitler! Van
die as, welke na vele jaren een evenwijdig
loopende actie te zijn geweest tusschen
twee regiemen en twee revoluties door het
pact van Milaan tot 'n militair bondge
nootschap zal worden, dat in den loop
der maand te Berlijn zal worden getee-
kend.
Het zal de onscheidbare gemeenschap
worden van de beide staten, de beide
volken.
Wij zullen met Duitschland opmar-
cheeren om Europa dien vrede van
rechtvaardigheid te geven, welke de
innige wensch is van alle volken. De
polemisten van de groote democratie
ën worden uitgenoodigd, een zoo mo
gelijk, rechtvaardig, oordeel te geven
over ons standpunt.
Wij wenschen niet den vrede, om
dat onze binnenlandsche toestand, zoo
als men weet, rampzalig is. Dat is hij
sinds 17 jaar. Maar zij die op de catas
trophe wachten, kunnen nog lang
wachten.
Het is ook niet uit fysieke vrees voor
den oorlog, daar dit gevoel ons volkomen
onbekend is. Ziet daar, waarom de be
denksels van die kamerstrategen van de
andere zijde der dichtstbijzijnde grens
gefluit, herhaald geroep. „Tunis, Nice,
Corsica" waarin gesproken wordt
een gemakkelijke wandeling door het dal
van de Po, absurd zijn. De tijden van Frans
1 en Karei VIH zijn voorbij. Oorlogen van
het gebaar waren niet mogelijk zelfs niet
in den tijd, dat er achter de Alpen geen
volk leefde van 45 millioen menschen.
De vreemde overweldigers hebben
overigens nooit lang kans gehad in Italië.
Er zijn in de militaire geschiedenis van
Piemont tal van gedenkwaardige episoden
die bewijzen, dat het niet gezond is met
aanmatiging in de contreien van Italië te
wandelen.
Maar er is misschien reden zich af te
vragen of met den ernstigen wensch der
totalitaire staten naar vrede een zelfde
houding van de zijde der democratieën
overeenkomt? (De menigte roept „neen").
Gij antwoordt reeds. Ik zal my er toe
bepalen te zeggen, dat het bij den huidigen
stand van zaken geoorloofd is er aan te
twijfelen.
Een witte oorlog.
Dat de groote democratieën niet op
recht zijn toegewijd aan de zaak van den
vrede bewijst het feit, dat zy reeds begon
nen zijn met den „witten oorlog", dat wil
zeggen een oorlog op economisch terrein.
Men koestert de illusie ons te verzwak
ken. Niet alleen met goud wint men oor
logen. Boven goud is van meer belang nog
de wil en nog meer de moed.
Het formidabel blok van 150 millioen
menschen, dat snel in aantal toeneemt,
van Oostzee tot Indische Oceaan, zal
niets met zich laten doen. Iedere aan
val zal noodeloos zijn Iedere aanval
zal met vastberadenheid worden afge
slagen.
Mussolini besloot: „Dat niemand aan
onze toekomst twyfele, kameraden!
Wat ook gebeure. Ik zeg u in alle zeker
heid, dat alle doelen zullen worden be
reikt."
FLAUWE REACTIE.
Weinig commentaar in Engeland en
Frankrijk.
De diplomatieke medewerker van Reu
ter verneemt, dat de indruk van Mussoli
ni's rede in Britsche diplomatieke kringen
niet ongunstig is. Men is van oordeel, dat
de Duce vreedzaam en gematigd was. Zijn
nadrukkelijke verklaring, dat er in Europa
geen vraagstuk is, waarover oorlog ge
voerd moet worden en zijn zinspeling op
de knoopen, die ontward kunnen worden,
worden beschouwd als aanwijzingen, dat,
voorzoover het Italië betreft, de deur niet
voor de mogelijkheid van onderhandeling
is gesloten.
Natuurlijk was de rede voor een groot
deel voor binnenlandsch gebruik bestemd,
doch men gelooft, dat de algemeene at
mosfeer door de verklaring van den Duce
niet nadeelig is beïnvloed.
Over het algemeen neemt de rede van
Mussolini in de Engelsche bladen geen
eerste plaats in. Niet alle bladen publi-
ceeren commentaar.
Ook de Fransche pers maakt zich in het
geheel niet druk om de rede van Musso
lini. De „Action Frangaise'* schrijft: „De
oratorische betoogingen der Europeesche
staatslieden verliezen wat van haar be-
teekenis, doordat ze menigvuldiger wor
den. Alles in dit ondermaansche slijt af,
zelfs de belangstelling der volken".
„De dingen niet op de spits drijven".
In diplomatieke kringen te Rome is men
algemeen van oordeel, dat de rede van
Mussolini het stempel van een afwachten
de houding draagt en den zorg verraadt,
de dingen niet op de spits te drijven. Men
beschouwt het als een rede, die geen nieu
we elementen in den internationalen toe
stand brengt, doch geen brug afbreekt,
o.a. tusschen Italië en Frankrijk. Ten slot
te meent men er een aanwijzing in te zien,
dat Italië, evenmin als Duitschland, de ge
beurtenissen wil overhaasten, doch dat
beiden vastbesloten zijn tot daden over te
gaan, als men afwijzend blijft staan tegen
over hetgeen Rome en Berlijn rechtvaar
dige en redelijke aanspraken achten.
Voldoening te Berlijn.
Duitsche politieke kringen begroeten de
redevoering van Mussolini met de groot
ste voldoening. Zy wijzen er op, dat de
rede „volkomen overeenstemming'* aan
toont tusschen de beide landen van de spil
en een rechtscheeksch en gemeenschappe
lijk antwoord der beide landen vormt op
de redevoeringen van Chamberlain en
Daladier. Zij doen de verklaring betref
fende de vreedzame aspiraties, die Duitsch
land en Italië bezielen, uitkomen, evenals
de verklaring, dat de spilmogendheden
zoo noodig haar rechten met de wapenen
zouden weten te verdedigen.
DUITSCHLAND
HET DUITSCHITALIAANSCHE
VERDRAG
Een onthulling van de „Matin"
Volgens inlichtingen uit verschillende
kringen heeft men te Berlijn den indruk,
dat de DuitschItaliaansche onderhande
lingen over vorm en inhoud van het mili
taire en politieke verdrag eenige moeilijk
heden ondervinden. In een voor het bui
tenland bestemde Duitsche mededeeling
werd Zaterdag gezegd, dat het voorbarig
was, den 20sten Mei als datum voor de
onderteekening van het verdrag te noe
men.
Volgens den Romeinschen correspondent
van de ^Matin" zou de Italiaansche am
bassadeur te Berlijn op 8 Mei het Palazzo
Chigi in kennis gesteld hebben van de
Duitsche voorstellen betreffende de re
dactie van het militaire en politieke ver
drag. Deze voorstellen zouden voorzien in
acht punten: het verdrag zou voor tien
jaar gelden en daarna voor herziening vat
baar zijn.
De tekst van het militaire gedeelte, door
Hitier zelf aangegeven, zou volgens den
correspondent het volgende bepalen:
1. In geval van een Europeesch conflict
zullen Berlijn en Rome onmiddellijk tot
militair overleg overgaan. De persoonlijk
heid. belast met dit overleg, wordt met
name aangeduid in een geheim toegevoegd
protocol.
2. De contracteerende partyen zullen
zich verplichten haar belangen als onlos
makelijk verbonden te beschouwen. Dit
beteekent, dat in geval van een conflict,
waarbij slechts een der partijen direct be
trokken is, beide landen een militair blok
zullen vormen en onmiddellijk zullen over
gaan tot vereeniging van hun commando's
en hun strategische actie.
3. De contracteerende partyen zullen
zich verplichten de wapenen slechts ge
lijktijdig en na een overeenkomst neer te
leggey.
Het politieke gedeelte van het verdrag
zou de grondbeginselen van de spil beves
tigen, doch voegt daaraan twee punten
toe:
1. De contracteerende partijen zullen
zich verplichten wederkeerig elkanders
vriendschapsbetrekkingen, reeds tot stand
gekomen door welomlijnde verdragen of
verbonden te eerbiedigen.
2 De contracteerende party en zullen
zich verplichten niet te onderhandelen
over en k fortiori niet te zullen overgaan
tot teekenine van eenig nieuw accoord
van welken aard ook, zonder dat tevoren
tusschen Berlijn en Rome overleg is ge
pleegd.
De andere door Hitier voorgestelde
hoofdpunten zouden behooren tot de cate
gorie van de gewone-diplomatieke en mi
litaire overeenkomsten.
DE BUIT WORDT BINNEN GEHAALD
In verband met het zenden van Tsjechi
sche arbeiders naar Duitschland hebben
talrijke industrieele ondernemingen in Bo-
hemen en Moravië gebrek aan geschoolde
arbeiders.Tot dusverre zijn 20.000 geschool
de Tsjechische arbeiders naar Duitschland
gezonden.
Met het oog op het weghalen naar
Duitschland van kostbare machines en in
dustrieele installaties zijn industrieele
Tsjechische kringen van meening, dat een
dergelijk optreden een desindustrialisatie
van 't land met zich mede zal brengen en
een verarming van Bohemen en Moravië.
ENGELAND
DE UITBREIDING VAN DE
LUCHTMACHT.
Volgens de „Evening Standard" zal de
maandelijksche vliegtuigproductie in En
geland over zes weken de duizend over
schrijden. Dit getal van 1000 per maand
wordt, aldus het blad, beschouwd als het
maximum van de productie, die de Duit-
ORENSGEBIED
2 dg. Valkanburg-Lulk 14.—
2 dg. Veluw» m/Acht«rh. 17.—
2 dg. Zeeland 17.40
2 dg. lulk-Tentoonst.reli 17.50
2'/j dg. Nederland 25
3 dg. Valkenb. en Ard. 20.50
3 dg. Valkenb. en Elfel 1* 75
4 dg. Valkenb. en Ard. 27.75
4 dg. Valk.b., Ard., Elfel 27.75
4 dg. Valk.b., Ard., Elfel 41.-
BELGII
2 dg. Brussel 14.50
2V4 dg. Ardennen-Dlnant 23.50
3 dg Belg. Ardennen 23.50
4 dg. Belg. Ardennen 33.50
5 dg. Belg Ardennen 40.50
5 dg Ard Osfende. Luik 41.50
4 dg. Rijn
4 dg. Harzgebergte
7 dg Zwarte Woud
8 dg Zwarte Woud
10 dg. Beleren en Tirol..
Al deze relzon worden vanaf Pinksteren ledera week gemaakt.
NEDERLAND EN AANSLUITEND LUXEMBUBO
4 dg. Luxemburg 52.50
4 dg. Luxemburg 49.—
FRANKRIJK
4 dg. Parijs 49.—
7 dg Vogezen 54.75
TV4 dg. Fr. Jura en Savoy* 74.50
15 dg. Fransche Rlvlèra.. „112.—
DUITSCHLAND
2 dg. Duitschland 14.50
VA dg. Eifel-RIJn25.-
3 dg. Bergland van Elfel,
Ahr en Rijn 22.50
4 dg. Rijn 29.50
4 dg Bad Neuenahr 29.50
4 dg. Wuppertal
4 dg. Hann.-Hamb.-Br.
5 dg. Rijn
SS
41.—
81.—
29.50
31.50
38 50
ZWITSERLAND
8 dg. Zwltserl., luzern
10 dg. Zwltserl., Interl...
12 dg Zwltserl Meer
van Genève
OINEMARKIN
8 dg. Denem. en Kop.h.
ITAUI
13 dg Dolomieten
CENTRAAl-IUROPA
13 dg. Praag-W-Budap. 112.—
108.
79.50
120.-
2'/i dg. Elfel/Rlln
4 dg. Mooi Nederland
5 dg Zuid-Nederland
4 dg. Nederland
EXTRA PINKSTERREIZEN. „0 B™..l ../HM
2 dg. Valkenb.—Luik ƒ14.— 2 dg Duitschland 14.50
VA dg. door Nederland.. „25.— 2 dg. Geldersche Achlerh. „17.—
2 dg. naar Zeeland 17.50 2«/4 dg. Dlnant 23.50
Inlichtingen en Reisgids bij:
JAC HEEMSKERK, Touringcars. Agentschap: Sigarenmagazijn H. HEESTERMANS, leldan.
Steenstraat 24, bij Beestenmarkt, Telefoon 1532.
sche industrie kan bereiken. Het Britsche
cijfer zal echter snel blijven stijgen en het
staat vast, dat vóór het einde van den
zomer de meerderheidsmarge van de Duit
sche luchtmacht verdwenen zal zyn. Aan
het einde van het jaar zou de Britsche
luchtmacht sterker dan de Duitsche kun
nen zijn.
POLEN
DE SPANNING MET DUITSCHLAND.
Uit Dantzig wordt gemeld, dat daar gis
teren 2000 S.A.-mannen zyn aangekomen
uit Oost-Pruisen om vandaag deel te ne
men aan het groote défilé van nationaal-
socialistische formaties.
Onbekenden hebben voor de tweede
maal de ruiten van den Poolschen boek
handel Ruch in Dantzig vernield. De Pool-
sche commissaris zou hy den Senaat van
de Vrije Stad een protest hebben inge
diend.
De Zaterdag te Dantzig aangekomen
Poolsche dagbladen, waaronder de Gazeta
Polska, zyn wederom op grooten schaal in
beslag genomen.
De Poolsche pastoor van Krasnoleka
(Oost-Pruisen), Sochaczewski, heeft order
gekregen, binnen vier dagen Duitschland
te verlaten. Deze uitwijzing heeft onder
de bevolking groote verontwaardiging ge
wekt.
SPANJE
WOENSDAGAVOND BEGINNEN DE
OVERWINNINGSFEESTEN.
Woensdagavond a.s. zullen in alle
Spaansche steden de overwinningsfeesten
beginnen.
JAPAN
MEENIN GS VERSCHIL IN HET
KABINET?
Over de samenwerking met Duitschland
en Italië.
In welingelichte kringen te Tokio wordt
onthuld, dat in het kabinet-Hiranoema
ernstige meeningsverschillen zijn ont
staan over de kwestie der betrekkingen
van Japan met Duitschland en Italië.
Na de in April gehouden besprekingen
over de versterking van het antikomin-
ternpact was men het in Tokio eens ge
worden over een formule, welke den al
mogendheden begin Mei in de bijeen
komst te San Remo was voorgelegd. Japan
zou hierin den beiden asgenooten het slui
ten van een militair pact van wederzijd-
schen bijstand hebben voorgesteld, waar
bij het uitsluitend op de fronten van het
Verre Oosten behoefde te intervenieeren,
en wel in geval de Sovjet-Unie in een con
flict tegen Duitschland en Italië zou wor
den betrokken.
Dit voorstel zou nu zoo verzekert
men in welingelichte Japansche kringen
in Rome, en meer nog in Berlyn, zeer
slecht zijn ontvangen. Zelfs zou gesproken
zijn van een verbreking van den antlko-
minterndriehoek. Inmiddels zou men te
San Remo besloten hebben tot het sluiten
van een militaire alliantie tusschen
Duitschland en Italië zonder Japan. Op
het voorstel van Tokio zou men hebben
aangemerkt, dat Japan bij een Europ>eesch
conflict, waarin de Sovjet-Unie neutraal
bleef, een toeschouwer zou kunnen blij
ven.
Men zou Tokio daarom verzocht hebben
een zoodanige overeenkomst aan te gaan,
dat Japan op meer duidelijke wijze met
de politiek BerlynRome verbonden
De reis van het Engelsche Koningspaar naar Canada. Koning George en
Koningin Elizabeth aan boord van de .Empress of Australia waarmede de
overtocht wordt gemaakt
PALESTINA
DE OPLOSSING VAN HET
PALESTIJNSCHE VRAAGSTUK.
De hoofdlijnen er van.
De publicatie van een Witboek, dat de
oplossing zal moeten brengen voor het Pa
lestijnsche vraagstuk zal, naar uit goede
bron bekend wordt, op 17 Mei a.s. geschie
den.
De groote lynen er van zullen per ra
dio bekend gemaakt worden, terwijl Mac-
donald er in het Lagerhuis een verklaring
over zal afleggen.
De regeling zal slechts van voorloopigen
aard zyn en voor een overgangstijd duren
gedurende welke in Palestina een onaf
hankelijke souvereiniteit zal worden geves
tigd. Deze periode van tien jaren zal twee
stadia hebben.
Na vijf jaren zullen nieuwe besprekin
gen worden gehouden over de werking der
instellingen en zal de definitieve grondwet
worden uitgewerkt.
Tezelfdertijd zal de Engelsche regeering
zich bevrijd voelen van haar verplichtin
gen met betrekking tot de vestiging van
een Joodseh Nationaal Tehuis. Zij zal dan
den Volkenbond verzoeken haar van het
mandaat te ontheffen.
In de tusschenperiode zullen de Palestij-
nen, geadviseerd door Engelschee directeu
ren, de regeeringsdepartementen leiden.
Het staatsbeheer blyft toevertouwd aan
een hoogen commissaris.
Men weet, dat het Witboek voorziet in
de toelating, gedurende de eerste periode,
van 75.000 Joden, dit aantal sluit in het
contingent van 25.000 wier toelating be
schouwd moet worden als een bijdrage van
Palestina tot het vraagstuk der politieke
vluchtelingen.
werd. De kwestie heeft haar weerklank
gevonden in het Japansche kabinet.
Zoo wordt uit betrouwbare bron verno
men, dat het Japansche leger aan Duitsch
land en Italië voldoening zou willen ge
ven, terwijl Arita strict wil vasthouden
aan de door het kabinet in het begin van
de maand vastgestelde gedragslijn. Men
verzekert, dat Hiranoema nog goede hoop
koestert, de tegengestelde gezichtspunten
CHINA
HEVIGE GEVECHTEN IN NOORD-
HOEPEH.
Er wordt op het oogenblik, naar het
Chineesche persbureau meldt, hevig ge
vochten nabjj de stad Tangho in Noord-
Hoepeh. Volgens 'n Chinecsch legerbericht
l» de opmarsch der Japan neezen naar
Hsianggyang en Fantsjeng tot staan ge
bracht. Ook hebben de Chincezen den op
marsch der Japansche strijdkrachten naar
Soeisjen gestuit. Duizend Jaj>anneezen zijn
bij de laatste gevechten gesneuveld. De Ja
pansche troepen, die langs den weg van
Tsjiaongsjan naar Tsjoengsiang in Mid-
den-Hoepeh oj^ereeren, zijn door de Chinee-
zen in twee deelen gescheiden, terwijl de
Japanneezen aan den weg van Hanlcau
naar Itsjang in het defensief zijn. Volgens
berichten uit bevoegde bron zijn tusschen
2 en 10 Mei aan de fronten in Noord- en
Midden-Hoepeh ruim 13.810 Japanneezen
gesneuveld.
De ellende der bevolking.
De directeur van demnationalen gezond
heidsdienst, Jen-Foe-Tsjing, heeft medege
deeld, dat tengevolge van de Japansche
luchtaanvallen op Tsjoengking op 3 en 4
Mei 5000 burgers zijn omgekomen en 2000
gewond. Vierentwintig honderd gebouwen
zijn verwoest.
Vijftig millioen menschen in China heb
ben naar ander streken moeten vluchten;
16 millioen van hen zijn van alles beroofd
en moeten door den staat onderhouden
worden.
