m DOUWE EGBERTS
Overeenstemming
tusschen Engeland en
Turkije
Dat is cyMceltic^.
Een accoord op grondslag van
wederkeeriglieid
BUITENLAND
De spanning met
Duitschland
Verbergt de brand
te Haarlem een
misdrijf
VrIjft rtiAZfrtj?s*L
ZATERDAG 13 MEI 1939
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
Voorloopige belofte van
wederziidschen bijstand
Minister Chamberlain heeft gistermid
dag in het Lagerhuis meegedeeld, dat En
geland en Turkije zijn overeengekomen
een accoord op grondslag van wederkeerig
lieid en van langen duur te sluiten in het
belag van hun nationale veiligheid.
In afwachting van de voltooiing der be
sprekingen verklaren de regeeringen van
Engeland en Turkije, dat zij in geval van
een daad van agressie, die tot een oorlog in
het gebied van de Middellandsche Zee zou
leiden, bereid zijn op daadwerkelijke wijze
samen te werken en elkander alle hulp en
bijstand te verleenen, die in hun macht ligt
De beide regeeringen beseffen verder,
dat het ook noodig is de veiligheid in het
Balkan-schiereiland te verzekeren, zij
plegen met elkander overleg om dit zoo
spoedig mogelijk te bereiken.
Het is de bedoeling, dat genoemde re
geeringen de beide regeeringen niet ver
hinderen, overeenkomsten met andere par
tijen in het algemeene belang van den
vrede te sluiten.
REDE VAN DEN TURKSCHEN
PREMIER
De Turksche minister-president heeft
gisteren eveneens in de Nationale Verga
dering een verklaring afgelegd in verband
met het Engelsch-Turksche pact. Hij onder
streept, dat de essentieele politiek van
Turkije steeds is geweest een strikte neu
traliteit in acht te nemen tegenover de in
ternationale geschillen. Sinds deze ge
beurtenissen zich echter voordoen op den
Balkan en de kwestie der veiligheid op de
Middellandsche Zee zich opnieuw doet ge
voelen in het nationale leven, heeft de re
geering begrepen, dat het onmogelijk was
onzijdig te blijven.
Het meest doeltreffende middel om een
oorlogsramp te voorkomen was dan ook
volgens den premier zich aan te sluiteh
bij de naties, die zich vereenigen voor den
vrede in vredelievende samenwerking,
doch die niet voor een oorlog zouden te
rugschrikken, indien dat noodzakelijk zou
zijn.
De minister-president deelde vervol
gens mede, dat met Frankrijk eveneens
vriendschappelijke besprekingen worden
gehouden met het oog op de sluiting van
een dergelijk verdrag.
VOLDOENING TE LONDEN
In alle kringen van het Britsche Lager
huis gaf men zijn groote voldoening te
kennen over den inhoud van Chamberlains
verklaring, waarin deze mededeeling deed
van de volkomen eensgezindheid tusschen
Engeland en Turkije. Vooral de aankon
diging van het op handen zijnde accoord
tusschen Londen en Ankara, waarbij beide
regeeringen elkaar wederzijdsche hulp toe
zeggen in geval van een aanval in de Mid
dellandsche Zee, werd met groote instem
ming ontvangen.
De regeering te Ankara heeft hiermede
duidelijk de zijde der democratieën ge
kozen. Men acht deze verklaring juist
thans van belang, nu Duitschland alle sta
ten heeft gewaarschuwd voor de gevolgen
van het zich aansluiten bij het niets-aan-
vals-front. In Londensche diplomatieke
kringen merkt men op dat dit accoord be-
teekent, dat Engeland van Turkije, dat
niet alleen de sleutelpositie bezet in de
Zwarte Zee, doch ook kan helpen in Pales
tina en Egypte, indien zulks noodig zou
zijn. Men acht derhalve de overeenkomst
een werkelijke bijdrage tot den vrede en
meent dat de oorlogskansen hierdoor klei
ner worden.
BERLIJN IS ONTSTEMD.
De totstandkoming het Britsch-Turk-
sche pact heeft in Duitschland merkbare
ontstemming gewekt.
Had reeds Donderdag de Deutsche diplo-
matisch-politische Korrespondenz zich laat
dunkend uitgelaten over de pogingen van
„zekere groote mogendheden, Turkije in
haar merkwaardigen „vredesbond" te be
trekken", thans, nu de sluiting van het ver
drag geen twijfel meer openlaat, tracht
men de Britsche anti-agressiepogingen be
lachelijk te maken.
In welingelichte kringen te Berlijn, al
dus Havas, ziet men in dit verdrag een
nieuw bewijs van een soort pactomanie,
waaraan Engeland plotseling is gaan lijden.
Genoemde kringen verwijten Chamberlain
„uiterst lichtzinnig" te hebben gesproken
van oorlog.
In zijn overhaaste aankondiging van dit
nieuwe pact wil men een teeken van zwak
heid zien.
Men verwijt de Turksche regeering, dat
zij „de zekere en veilige basis van de po
litiek van Kemal Ataturk" heeft verlaten
en men vraagt zich af, of Turkije er wel
verstandig aan gedaan heeft te verzaken
aan de politiek van strikte neutraliteit, die
door de stichters van het nieuwe Turkije
zoozeer benadrukt werd.
Dezelfde Duitsche kringen betwijfelen
't verder, of de houding der Turksche re
geering wel door de bevolking wordt ge
deeld.
Intusschen, zoo verklaart men, laten het
Rijk en Italië zich niet intimideeren door
dergelijke verdragen.
DUITSCHLAND
GOERING OP DE TERUGREIS.
Na zijn tocht aan boord van de „Huas-
cara" is Goering te Livorno aangekomen.
Hij is onmiddellijk per speciale trein naar
Duitschland teruggekeerd.
LOUIS ROTHSCHILD VRIJGELATEN.
De bekende bankier baron Louis Roth
schild, die op 16 Maart van het vorig jaar
te Weenen werd gearresteerd, heeft, naar
Reuter te Londen verneemt, de stad thans
mogen verlaten en is in goede gezondheid
te Zürich aangekomen.
FRANKRIJK
MOTIE VAN VERTROUWEN VOOR
DALADIER.
De Fransche Kamer heeft met 375 tegen
230 stemmen een motie van vertrouwen in
de regeering aangenomen.
De socialisten en de communisten stem
den tegen.
De socialisten aldus Blum waren be
reid de buitenlandsche politiek der regee
ring goed te keuren. Maar Daladier bracht
in zijn verklaring kwesties ter sprake,
waarover regeering en socialisten het niet
eens zijn. De socialisten zullen dus de wets-
decreten niet goedkeuren. Men zal zich
echter vergissen, wanneer men daarin een
aanwijzing ziet voor de gedachte, dat er
geen eenstemmigheid heerscht, als de on
afhankelijkheid en de vrijheid van het va
derland in het kader der collectieve veilig
heid op het spel staan.
ENGELAND
LIBERALEN KEUREN DIENSTPLICHT
GOED.
In een te Scarbourgh gehouden confe
rentie van de liberale partij is met groote
meerderheid van stemmen een resolutie
aangenomen ten gunste van den dienst
plicht
MIDDEN-EUROPA
GISTING IN HET TSJECHENLAND.
Verspreiding van anti-Duitsche pamfletten.
Het persbureau der Tsjechische bewe
ging voor nationale solidariteit maakt mel
ding van het optreden van uitdagings
agenten, die „de huizen binnengaan en de
bewoners vragen mede te werken aan
obscure politieke acties". Het betreft het
optreden van individuen, die eenvoudig
willen profiteeren van het patriottisme dei-
Tsjechen of van uitdagingsagenten, die de
Tsjechische natie onaangenaamheden wil
len berokkenen".
De beweging noodigt de bevolking uit
bedoelde individuen aan te brengen.
Overigens wdrdt in een bericht van het
Ceteka ook gewaarschuwd tegen uitda
gingsagenten.
Beide documenten, aldus Havas, onthul
len een illegale activiteit, welke gericht is
tegen de Duitsche overheersching in Bo-
hemen en Moravië.
Uit goede bron wordt vernomen, dat de
chef der politie te Brno, de Duitscher dr.
Schwab, die in 1926 wegens spionnage
werd veroordeeld, een twintigtal beambten
der Tsjechische politie heeft laten arres
teeren. Volgens geruchten zouden deze ar
restaties verband houden met de versprei
ding van pamfletten van Tsjechische na
tionalisten.
POLEN
PILSOEDSKI-HERDENKING TE
DANTZIG BELET.
Incidenten en ongeregeldheden.
De herdenking van den sterfdag van
Pilsoedski is gisteren te Dantzig aanlei
ding geworden vor tal van incidenten en
ongeregeldheden. Terwijl van tal van
Poolsche huizen de Poolsche vlag halfstok
was geheschen en de Polen zich opmaak
ten den overleden maarschalk in openbare
samenkomsten te herdenken, hebben de
Duitsche politie-autoriteiten, naar Havas
verneemt, de openbare viering van dezen
gedenkdag in de Vrije Stad verboden. De
Poolsche commissaris heeft, zoo meldt
United Press, in den loop van den dag een
protest hiertegen ingediend.
Toen de Polen toch nog zoo goed en zoo
kwaad als het in de huidige omstandighe
den mogelijk was, den sterfdag van maar
schalk Pilsoedski herdachten, hebben, naar
Reuter verneemt, nationaal-socialisten in
den loop van den dag anti-Poolsche betoo
gingen gehouden en eenige Poolsche ge
bouwen aangevallen.
De betoogers hadden het o.a. gemunt op
een Poolsch restaurant, dat bestormd en
vernield werd. Het gebouw van de Pool
sche perscentrale werd met steenen beko
geld, zoodat er geen ruit heel bleef. Ook
wierp men groote steenen naar de voor de
ramen uitgestalde portretten van maar
schalk Pilsoedski en rukte men van vele
huizen de met rouwfloers gedrapeerde
Poolsche vlaggen weg. Twintig Poolsche
bladen werden gistermorgen onmiddellijk
na aankomst te Danzig in beslag geno
men.
De politie te Dantzig heeft voorts de
Poolsche autoriteiten te Dantzig gewaar
schuwd, dat zij geen bescherming kan ga
randeeren van het schoolgebouw, waar de
Polen gisteravond in besloten vergadering
te zamen wilden komen om den overleden
maarschalk te herdenken.
Naar Havas verneemt, had de politie
gistermorgen reeds een openluchtbijeen
komst op het Poolsche sportveld verbo
den. De Poolsche autoriteiten hadden in
verband met den gespannen toestand een
processie naar Poolsch grondgebied afge
leid.
Van hun kant hebben gisteren aan den
uitgang van het station te Lodz voorbij
gangers alle uit Duitschland komende kran
ten in de Duitsche taal verbrand.
SPANJE
DE OVERWINNINGSPARADE
De overwinningsparade te Madrid zal
worden gehouden tusschen 15 en 25 Mei.
De datum 19 Mei is niet officieel beves
tigd.
CHINA
HEVIG BOMBARDEMENT VAN
TSJOENGKING.
Gistermiddag hebben 21 Japansche vlieg
tuigen de stad zóó hevig gebombardeerd,
dat zelfs de diep onder den grond gele
gen schuilplaatsen schudden alsof een
aardbeving plaats vond. Zij die in diepge
legen schuilplaatsen een toevlucht had
den gezocht en er overigens zonder ver
wondingen waren afgekomen, voelden ste
kenden pijn in de ooren. Chineesche jacht
vliegtuigen bonden, gesteund door het
luchtafweergeschut, den strijd aan met de
Japansche machines en naar officieel wordt
medegedeeld, werden drie Japansche
vliegtuigen neergehaald. In de stad zyn
verscheidene groote branden uitgebroken.
Bnltenlanrische Berichten
HET BRITSCHE KONINGSPAAR
KOMT TE LAAT.
Vastgehouden door de mist.
De bijzondere correspondent van Reuter
aan boord van de „Empress of Australia"
bericht, dat gisteravond plotseling de mist
rond het schip optrok. Men kon toen zien,
dat het schip omringd was door ijsvelden
en ijsbergen. Een uur later kwam de mist
weer even plotseling opzetten en het schip
werd wederom stilgelegd.
Ten gevolge van het herhaalde stoppen
zal het vrijwel onmogelijk zijn, het schip
op den vastgestelden tijd, Maandag a.s., te
doen aankomen.
Te middernacht volgens de scheepsklok
bevond het schip zich ruim 500 K.M. ten
Zuidoosten van kaap Race op New Found-
land.
De „Empres of Australia" heeft gisteren
het feit herdacht, dat de koning twee jaar
geleden is gekroond. Te midden van den
mist en de ijsvelden brachten de twee be
geleidende kruisers een saluut van 21
schoten. De koning en de koningin stonden
tijdens dit saluut op het promenadedek.
DE BRAND OP DE „PARIS".
Gearresteerde verdachte vrijgelaten.
De rechter van instructie, die te Havre
het onderzoek leidt inzake den brand op
de „Paris", heeft de voorloopige invrij
heidstelling gelast van Cesar Franck, die
op 23 April was ingesloten onder verden
king, schuldig te zijn aan het uitbreken
van den brand.
Na tafel de courant en een pijp. Vooral 'n pijp maakt
het gezellig. Als U nog nooit een pijp gerookt hebt, dan
moet U het toch eens probeeren. Maar stop er dan
vooral die echte D.E.-tabak in.
Zcktz, FRIESCHE HEEREN-BAAI en BAAI-TABAK
GEMENGDE BERICHTEN
Opgeroepen getuige meldt
zich niet
Het onderzoek naar dc oorzaak van den
brand, die gisternacht in de Herzogstraat
te Haarlem woedde en waarbij de 25-jarige
verzekeringsagent P. J. A. de la Chambrc
om het leven kwam, heeft eenige verdachte
feiten aan het licht gebracht. De sectie, die-
op het lijk verricht is, de omstandigheid,
dat het slachtoffer niet van huis is geweest
en tenslotte het feit dat degene, die den,
heer de la Ghambre in den loop van Don
derdagavond bezocht heeft, zich ondanks
den oproep daartoe door de politie niet
meldde, doen het vermoeden rijzen, dat een
ernstig misdrijf niet uitgesloten moet wor
den geacht.
Zooals men weet werd na het blusschings-
werk van de Haarlemsche brandweer het
lijk van den heer De la Chambre half ver
koold voorover liggend in de keuken ge
vonden, terwijl de waterkraan nog liep.
Hieruit leidde men aanvankelijk af, dat dc
bewoner getracht heeft den brand,te blus-
schen, daarbij door de rook bedwelmd en
bewusteloos is geraakt en een ontzettenden
dood vond in de vlammen. Men veronder
stelde eveneens, dat hij een leeren jekker
aan had en daaruit leidde men af, dat hij
juist was thuisgekomen.
Het nader onderzoek door de Haarlem
sche politie, dat onder leiding van den
hoofdinspecteur der recherche, den heer M.
Woud, geschiedt, heeft echter uitgewezen,
dat het slachtoffer dien avond niet de deur
uit is geweest. Zijn benedenbuurman, de
30-jarige H. Portman die zelf ternauwer
nood aan de vlammen kon ontkomen
hëfeft verklaard, dat hij gehoord heeft, dat
zijn bovenbuurman in den loop van den
avond bezoek had. Daarop heeft de com
missaris van politie een oproep gericht,
opdat deze bezoeker zich zou melden.
De politie acht het een verdachte om
standigheid, dat aan dezen oproep geen
gevolg is gegeven. Iemand, die een visite
zonder eenige bijbedoeling had afgelegd,
zou zich naar het oordeel van de politic,
ongetwijfeld onmiddellijk gemeld hebben
en zeker bij het vernemen van een zoo
tragischen dood van iemand, waar men
kort tevoren nog op visite was.
Ook de sectie, die gisteren door dr. Hulst
uit Leiden op de verkloorde resten van het
slachtoffer verricht is, doet ernstig ver
moeden rijzen aan een misdrijf. Zoolang dc
offcieele uitslag van het onderzoek echter
nog niet bekend is, blijft men voorloopig
slechts gissen.
De vrouw van den overledene, die eenige
dagen geleden bevallen is, en nog in het
ziekenhuis ligt, mocht tot nu toe niet ge
hoord worden. De politie hoopt echter, dat
zij spoedig eenige mededeelingen van be
lang zal kunnen doen, die licht in deze duis
tere affaire kunnen brengen.
De recherche zet in afwachting van het
rapport van dr. Hulst, het onderzoek in
deze ernstige zaak met kracht voort.
NA DEN WARENHUISBRAND
TE GRONINGEN.
De gevels worden neergehaald.
In overleg met de directie van de com
manditaire vennootschap, die het waren
huis T.A.N.T.E. te Groningen exploiteert,
is besloten onverwijld over te gaan tot
het omhalen van den voorgevel van het
uitgebrande gebouw.
Zeer behoedzaam heeft men hiertoe stei
gers tegen den gevel gebouwd.
Den geheelen nacht is men met man en
macht bezig om het sloopwerk voor den
aanvang der kermis, welke Zaterdagmid
dag om twaalf uur wordt geopend, gereed
te hebben.
Elk verkeer langs het uitgebrande ge
bouw is gedurende deze werkzaamheden
verboden.
Gistermiddag is men begonnen den ach
tergevel aan dc Soephuisstraat eveneens
af te breken.
Aan deze zijde werkte men echter van
nacht niet door. Zaterdagmiddag hoopt
men aan dezen kant gereed te zijn.
Llitcvtt
>i*l'bel zf>t»*fl LtfAt <sl*
Ij ft
2"ocly Lett Ijft Zf et.!
»i*4; \»f\--
*cljillc>ibf l*re(j?*+tro**e*i t»i
Ijelf I»**»
BRAND IN HOTEL STEGEMAN
TE OMMEN.
Bovenverdieping geheel uitgebrand.
Gisteravond ontdekte een voorbijganger
op de brug over de Vecht een lichtschijn
sel in het midden van dc tweede verdie
ping van hotel Stegeman, staande aan de
Voorbrug 11, te Ommen.
Hij vermoedde onraad en waarschuwde
de brandweer, die na korten tijd aanwezig
was. Inmiddels hadden de vlammen zich
over de verdieping verspreid en weldra
sloegen zij het dak uit. Met vier stralen op
de waterleiding tastte de brandweer het
vuur aan. Zij werd hierbij krachtdadig ge
holpen door militairen. Deze slaagden er
mede in een gedeelte van den inboedel
naar buiten te dragen. Een inwonende
dienstbode, die op de bovenverdieping ziek
te bed lag, kon tijdig in veiligheid worden
gebracht.
Men heeft den brand kunnen beperken
tot de tweede verdieping. Dm tien uur
kon met dc nablussching worden begon
nen. De tweede verdieping is geheel uil-
gebrand en het dak is verwoest. Over dc
oorzaak van den brand is nog niets be
kend.
In hotel Stegeman waren verscheidene
officieren in pension. Voorts woonden en
kele onderwijzers in het hotel. Aangezien
's Zaterdags te Ommen geen school wordt
gehouden, waren zij met verlof. Verschil
lende van hun eigendommen zijn een
prooi der vlammen geworden, zoodat hen
bij hun terugkomst nog een onaangename
verrassing wacht.
Bij het blussehinsgswerk kreeg oen mon
teur van een radiocentrale een vallende
dakpan op het hoofd, waardoor hij een
bloedende hoofdwonde opliep. De brand
bracht veel publiek op dc boen, dat echter
door dc politie op een afstand werd ge
houden. Dc burgemeester van Ommen, de
heer C. E. W. Nering Bögel was bij het
blusschingswcrk aanwezig.
Verzekering dekt de schade.
