Het vredesinitiatief van
den Paus
Er zijn geen concrete plannen
WOENSDAG 10 MEI 1939 30ste Jaargang No. 9333
£cld<^clie(2oii^cmt
Bureaux Papengracht 32. Adv. en Abonn.-tarleren *ie pag. t
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Gin» 103003. Postbus 1L
Klassenstrijd en
broederschap
Wij wezen gisteren op het bestaan van
den klassenstrijd.
Onder klassenstrijd verstaan wij niet
het feit, dat er nu en dan strijd wordt ge
voerd tusschen klassen.
Onder klassenstrijd verstaan wij de
al dan niet beredeneerde overtuiging,
dat er strijd tusschen de klassen moet
zijn.
De overtuiging van den werknemer, dat
hij zijn bestaan, zijn rechten doorstrijd moet
veroveren op de tegenover hem staande
macht van den werkgever.
De overtuiging van den werkgever, dat
ook hij zijn bestaan, zijn rechten door
strijd moet handhaven, daar de tegenover
hem staande macht van den werknemer
hem die wil ontnemen.
De overtuiging ten slotte, die is geba
seerd op „het recht van den sterkste".
Nemen, wat men nemen kan van den
kant van den werknemer. Zelf houden en
den werknemer onthouden, wat men hou
den en onthouden kan van den kant van
den werkgever.
Deze klassenstrijd-gedachte is, zooals wij
gisteren schreven, iets menschonwaardigs
en absoluut verwerpelijks.
Verstandelijk inzicht en zuiver-mensche-
'lij.k gevoel moeten den klassenstrijd ver
werpen.
In de plaats van den klassenstrijd-ge
dachte moet leveii en heerscben de broe-
derschaps-gedachte, de christelijke broeder
schaps-gedachte.
Er heerscht onder de menschen een on
gelijkheid, voortkomend uit innerlijke con
stitutie en uiterlijke omstandigheden.
er zijn natuurlijke en sociale ongelijkheden.
Die ongelijkheden aanvaarden wij.
Vele van deze ongelijkheden zijn onont
koombaar en doen noodwendig verschillen
de klassen ontstaan zooals Kardinaal
Verdier het zegt in zijn boek over sociale
vraagstukken en christelijke waarheden,
waaraan juist de „Maasbode" van gister
avond een vervolg-artikel wijdt.
Maar tusschen die ongelijkheden, welke
wij erkennen en aanvaarden, trachten wij
de feitelijke klove z ooveel mogelijk
te overbruggen. Dat moet ons katholiek
streven zijn!
En dit is het voornaamste boven
deze ongelijkheden zien wij de heerlijke
christelijke broederschaps-gedachte!
Aan het reeds genoemde werk van Kar
dinaal Verdier ontleenen we hier (in de
samenvatting, welke de „Msbd." geeft) het
volgende:
„De Kerk leert vooreerst, dat de mensch,
indien men in hem alleen zijn natuur*
beschouwt, de gelijke is van alle menschen.
Zij zijn allen zonen van eenzelfden vader.
Maar welke andere motieven voor gelijk
heid voegt de christelijke godsdienst aan
deze natuurlijke redenen toe! De Zoon van
God heeft alle menschen teruggekocht; hij
geeft hun allen hetzelfde bovennatuurlijke
leven. En de Kerk, het werk van haar Stich
ter voortzettend, predikt op alle wijzen
deze gelijkheid. Zij vereenigt de geloovigen,
alle geloovigen, zonder onderscheid van
klassen, in eenzelfde woning, welke de
tempel is; aan allen predikt zij dezelfde
leer, voor allen heeft zij slechts één tafel;
plechtig verklaart zij, dat in het andere
leven, hetwelke het ware leven is, er geen
onderscheid en geen andere bron van geluk
zal zijn dan de* persoonlijke verdienste.
Het Christendom is dus naar waarheid in
zijn leer, in zijn instellingen, in zijn leven
een godsdienst van gelijkheid.
Vandaar besluit zij, dat er tusschen de
menschen een werkelijke gelijkheid is. Maar
waarin bestaat in het concrete der feiten
deze gelijkheid? Vooreerst hierin, dat alle
menschen tot een gelijke graad bezitten d e
wezenlijke rechten, d.w.z. de rech
ten zonder welke de mensch niet als mensch
zou kunnen leven. Zoo het recht op leven,
op de ongeschondenheid van zijn ledematen,
op de normale gezondheid, op het persoon
lijk welzijn en op de noodzakelijke midde
len om daartoe te geraken, het recht op de
gezinsvorming, om kinderen te hebben.
Daar zijn andere rechten, zooals het recht
op vrijheid, op veiligheid, waarvan men
niet kan zeggen, dat ze wezenlijke rechten
zijn zonder eerst verschillende onderschei
dingen te maken.
Deze fundamer.teele gelijkheid is actief
en uitstekend; zij vraagt noodzakelijker
wijze een steeds grootere gelijkheid in de
Een conferentie In
Vaticaanstad?
In de Paris Soir verklaart Jules Sauer-
wein, dat de Paus door bemiddeling van
zijn nuntius de chefs der regeeringen en de
ministers van buitenlandsche zaken van
Engeland, Frankrijk, Duitschland, Polen
en Italië heeft uitgenoodigd te Vaticaan
stad bijeen te komen. Indien de mogend
heden op dit voorstel zouden ingaan, zou
de conferentie binnenkort gehouden kun
nen worden. De Paus zou waarschijnlijk
niet persoonlijk aan de besprekingen deel
nemen, maar hij zou zoo noodig zijn dien
sten als raadgever of als bemiddelaar kun
nen aanbieden, hetzij in eigen persoon,
hetzij door bemiddeling van zijn staats
secretaris.
Volgens de Temps heeft Orsenigo, nun
tius in Duitschland, Vrijdag in zijn onder
houd met Hitier voorgesteld, dat von Rib-
benlrop binnenkort naar Rome zou komen
om de besprekingen voort te zetten. Men
weet te Berlijn nog niet of deze uitnoodi-
ging is aangenomen.
EEN TEGENSPRAAK UIT
VATICAANKRINGEN.
In welingelichte Vaticaankringen hecht
men geenszins geloof aan de buitenland
sche berichten, volgens welke de Paus het
initiatief zou hebben genomen voor een
conferentie in Vaticaanstad.
Ongetwijfeld, aldus zegt men, heeft de
Paus meer dan ooit belangstelling voor de
zaak van den vrede, maar deze belang
stelling en vooral de richtsnoeren voor de
vertegenwoordigers in het buitenland gaan
niet buiten het kader van de normale di
plomatieke bedrijvigheid van het Vati-
caan. Uitgaande van dit standpunt, hebben
deze vertegenwoordigers den regeeringen
medegedeeld, dat het de wensch van den
Paus is, dat de vraagstukken, welke Euro
pa verdeelen, worden geregeld door vreed
zame middelen en in een geest van weder-
keerig begrip.
Ook de Romeinsche correspondent van
de „Tijd" bericht, dat de H. Stoel geen po
sitief voorstel heeft gedaan.
Men verzekerde den correspondent, dat
de Vaticaansche diplomatieke vredesactie
dat stadium nog lang niet bereikt had. Om
trent de resultaten van de tot nu toe ge
voerde besprekingen kon men nog niets
mededeelen.
Men betreurt het echter, dat de diploma
tieke stap van het Vaticaan aanstonds in
sensationeelen zin was geïnterpreteerd.
ENGELAND EN FRANKRIJK STAAN
ER SYMPATHIEK TEGENOVER.
De pogingen van den H. Stoel een oplos
sing te vergemakkelijken van de interna
tionale problemen, worden in Frankrijk
met de grootst mogelijke sympathie ge
volgd.
De suggesties der diplomatie van het Va
ticaan worden bestudeerd. In welingelichte
kringen doet men opmerken, dat de H.
Stoel zich er voor het oogenblik mee te
vreden stelt het terrein te verkennen. Het
gaat er daarbij om de noodige inlichtingen
te verzamelen om te gelegener tijd een
werkelijk initiatief te nemen. De vorm,
welke dit initiatief zou kunnen nemen, zou
minder wezenlijke dingen, in de economi
sche, sociale en politieke voorwaarden,
waaronder zich het leven der menschen
verwezenlijkt.
Maar deze werkelijke gelijkheid heeft
grenzen. Die grenzen zijn de ongelijkheden,
die uit verschillende bronnen tot den
mensch komen".
Dan zet de schrijver verder uiteen den
grond en de beteeken is over die nog
maals: door den katholiek erkende en aan
vaarde ongelijkheden.
De Christelijke broederschaps-gedachte
is zoo ideëel en. zoo reëel; zij k a n worden
beleefd, ook in het leven van den huidigen
dag, ook midden in de wereld, ook midden
in het zaken-doen; en zij moet daarom
worden beleefd!
dus nog geenszins zijn vastgesteld en in
dien het denkbeeld van een conferentie-
van-vijf al werd geopperd, kan het toch
worden terzijde gesteld, gewijzigd of ver
vangen door een ander naar gelang van de
resultaten van het voorbereidende onder
zoek, dat het eenig doel schijnt te zijn van
den H. Stoel bij den tegenwoordigen stand
van zaken.
In Frankrijk heeft men hulde voor den
zorg door Pius XII betoond, zijn hoog ge
zag ten dienste van den vrede en een be
ter internationaal begrip te stellen.
Ook te Londen heeft het initiatief van
het Vaticaan tot regeling der bestaande
vraagstukken sterk de aandacht getrok
ken. Men verneemt, dat de Paus Engeland,
Frankrijk, Duitschland, Italië en Polen
heeft aangespoord de vraagstukken van
Dantzig en de Middellandsche Zee in een
conferentie te bespreken.
De Padselijke legaat in Engeland, mgr.
Godfrey, heeft gedurende het weekeinde
een bespreking met Halifax gehad, doch
over dat onderhoud kan geen mededeeling
verwacht worden. Men erkent, dat er
moeilijkheden zijn: Duitschland heeft ver
klaard. dat het het probleem-Dantzig be
schouwt als een vraagstuk, dat slechts tus
schen Duitschland en Polen geregeld kan
worden en een dergelijk standpunt neemt
Frankrijk ten aanzien van de Middelland
sche Zee in. Bovendien zouden in een con
ferentie volgens dit plan twee spilmogend-
heden met drie andere staten vereenigd
zijn.
Intusschen duurt het polsen in de ver
schillende hoofdsteden voort en men zegt,
dat de Roomsch-Katholieke wereld het
streven van het Vaticaan van ganscher
harte steunt.
DE WERELD Itt
VOGELVLUCHT
ROME: Het vredesinitiatief van den
H. Vader heeft overal sympathie verwekt.
Natuurlijk heeft de sensatie er zich direct
mee bezig gehouden en weet men in het
buitenland reeds te vertellen, dat de Paus
een conferentie in Vaticaanstad had voor
gesteld. In het Vaticaan worden deze min
of meer sensationeele geruchten tegenge
sproken en verzekert men, dat het slechts
de bedoeling van den Paus is geweest, om
de regeeringen te polsen of er iets van
zijn kant gedaan zou kunnen worden en
wat er eventueel gedaan kan worden. Be
paalde concrete voorstellen zijn niet ge
opperd. De slechtste dienst, welke men het
pauselijk initiatief kan bereiden, is het
rondstrooien van allerlei gissingen, welke
de sfeer vertroebelen.
De hertog van Windsor heeft zich daar
aan ook al schuldig gemaakt, toen hy zyn
radio-boodschap richtte tot de Vereen. Sta
ten. In Engeland heeft men deze interventie
allesbehalve gunstig opgenomen. De ex-
koning is geen populaire figuur meer en
het tijdstip terwijl zijn broer, de tegen
woordige koning juist op reis is naar de
Vereen. Staten achtte men hoogst on
gelukkig gekozen. Het beste is, den mannen,
die tot het nemen van initiatieven bevoegd
zijn, rustig de gelegenheid te laten onge
stoord hun actie te ontplooien.
De wereld is thans aangeland in het sta
dium van allerlei ingewikkelde diploma
tieke besprekingen. Rustig laten inwikke
len en rustig laten ontwikkelen!
DE NUNTIUS TE BRUSSEL BIJ
MINISTER-PRESIDENT PIERLOT.
BRUSSEL, 10 Mei. (A. N. P.). Vanoch
tend heeft de apostodische nuntius te Brus
sel, mgr. Micara, een bezoek gebracht aan
den Belgischen Minister-President en Mi
nster van Buitenlandsche Zaken Pierlot.
FRANCO MOET NAAR BERLIJN
KOMEN.
PARIJS, 10 Mei. (A. N. P.). De corres
pondent van de „Excelsior" te Berlijn be
richt, dat Goering generaal Franco zal
verzoeken begin Juni naar Berlijn te ko
men, teneinde tegenwoordig te zijn bij de
parade van de Duitsche troepen, die in
Spanje hebben gestreden. De correspon
dent voegt hieraan toe, dat men van deze
gelegenheid gebruik zou willen maken om
de politiek-militaire overeenkomst van
Milaan te parafeeren.
DONDERDAG
MIDDAG
herhalen wij de mode-revue, die
Maandag zoozeer in den smaak
viel. In de lunchroom wandelen
gedurende den tea-tijd enkele
mannequins, die onze nieuwste
mantels, hoeden en japonnen
toonen.
VROOM
DREESMAm
LEIDEN.
Tweede Kamer
De Kweekschoolwet
gestrand
Zal vermoedelijk worden
ingetrokken
Vergadering van gisteren.
De Tweede Kamer heeft zich bezigge
houden met het wetsontwerp wijziging van
de Lager-Onderwijswet, het z.g. kweek
school-ontwerp.
Nadat eenige van de vijftig amendemen
ten waren overgenomen, ingetrokken, ver
worpen of aangenomen, kwam een amen
dement in behandeling van de heeren
SURING en MOLLER (beiden R.K.), dat
tot strekking "had den onderwijzers en vak
onderwijzers een toelage toe te kennen
voor de leiding van en het toezicht op de
zich practisch oefenende kweekelingen.
Ook de Sociaal-Democratische leden, do
heeren THIJSSEN en VAN SLEEN had
den een amendement van gelijke strekking
ingediend, doch later ten gunste van het
eerstvermelde ingetrokken.
De Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, prof. dr. J. R. SLOTE-
MAKER De BRUiNE, bestreed het amen
dement op grond van de kosten, die dit
met zich zou brengen. Hij becijferde de
meerdere uitgaven op ongeveer twee en
een kwart ton.
De Minister verklaarde dan ook, dat
het amendement onaanvaardbaar was
en dat hij, bij aanneming ervan, geen
prijs stelde op verdere behandeling
van het ontwerp. Toen niettemin het
amendement werd aangenomen met 52
tegen 25 stemmen, verzocht de minis
ter schorsing van .de behandeling,
waartoe de voorzitter overging.
Voor het amendement hadden ge
stemd de S.D., R.K., behalve de heer
Loerakker. V.D, Lib., C.D.U. en Staatk.
Geref.
Bij de behandeling der amendementen
heeft een amendement van den heer VOS
(Lib.) een uitvoerig debat tengevolge ge
had. Het amendement beoogde, het onder
wijs in de bijbelsche geschiedenis als ver
plicht leervak voor iedere kweekschool in
het programma op te nemen. De voorstel
lers motiveerden deze uitbreiding daar
mede, dat de kennis van den inhoud des
bijbels voor den onderwijzer der jeugd on
misbaar is en onontbeerlijk voor het be
grip van onze taal, kunst, geschiedenis
er. volksziel.
Het Christelijk-Historische lid de heer
DE GEER kon zich met het amendement
vereenigen. Hij meende, dat wellicht eens
onderwijs in de Bijbelsche geschiedenis op
de openbare lagere school mogelijk zal zijn.
De heer MOLLER (R.K.) daarentegen
verklaarde zich tegen het amendement,
daar dit sprak van Bijbelsche geschiedenis.
Dit vak moet men zien als onderdeel van
het godsdienstonderricht.
Ook de heer ZIJLSTRA A.R.) verzet
te zich tegen het amendement, hoewel hij
de goede bedoeling waardeerde. Hij zeide
o.m., dat de overheid zeker moet zijn, dat
de Bijbel door leerkrachten en leerlingen
zal worden gezien als het Woord van God.
Daar het hier een verplicht leervak be
treft, bestaat deze zekerheid niet.
De MINISTER was van oordeel, dat op
alle Rijkskweekscholen het vak Bijbelsche
Geschiedenis kan worden onderwezen
krachtens art. 3 van het Lager Onderwijs
wet. Hij wenschte het onderricht hierin
niet verplicht te stellen. Het amendement
werd tenslotte verworpen met 59 tegen
18 stemmen. Voor stemden de V.D., Lib.,
C. H., C. D. U. en de heeren Zandt (St.
Geref.), Faber en Brugmans (beide S.D.).
Vergadering van heden.
Aan de orde zijn een viertal kleinere
wetsontwerpen:
De nieuwe wettelijke regeling van het
Dit nummer bestaal nil
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Bollenland
Het vredesinitiatief van den H. Vader.
(Iste blad).
De Noordsche staten weigeren wedcr-
keerige anti-agressie-pactcn te sluiten met
Duitschland. (2de blad).
Welke richting wil Rusland uit? (2de
klad).
Binnenland
De moord op de Lindengracht te Am
sterdam leidt tot nieuwe arrestaties. (3de
blad).
r
Lelden
De luchtbeschermingstentoonstelling ge
opend. (1ste blad).
binnenvaartrecht, goedkeuring van het te
Genève gesloten verdrag van 9 December
1930 tot vaststelling van eenige eenvormi
ge regelen betreffende aanvaring in de
binnenscheepvaart, goedkeuring van het te
Genève gesloten verdrag van 9 December
1930 nopens de teboekstelling van binnen
schepen, de zakelijke rechten op die sche
pen en andere daarmede samenhangende
onderwerpen, uitvoering van dit verdrag.
Na eenige discussie worden deze wets
ontwerpen aangenomen.
De vergadering wordt verdaagd tot Vrij
dagmiddag 1 uur.
ONGEREGELDHEDEN IN HET
MEMELGEBIED.
WARSCHAU. 10 Mei. (A. N. P.). De
Poolsche pers bericht, dat in een gevecht
tusschen boeren van het dorp Doviliai in
het Memclgebied en Duitsche politic drie
Lithauschc boeren werden gedood. De boe
ren hadden geweigerd levensmiddelen af
te leveren aan het Duitsche commissariaat
en hadden een betooging georganiseerd,
welke door de politie met geweld van wa
penen werd verstrooid.
BRUTALE ROOFMOORD TE
BRUSSEL.
BRUSSEL, 10 Mei. (N. A. P.). Vanoch
tend is een wissellooper van een financiee-
le instelling te Brussel op het oogenblik,
dat hij het gebouw van de Nationale Bank
verliet, door twee personen aangevallen en
met een ijzeren staaf doodgeslagen. De
moordenaars maakten zich meester van de
tasch van hun slachtoffer, welke 775.000
irancs bevatte, en hebben de vlucht geno
men in een auto, welke twee dagen gele
den gestolen was.
BOERDERIJEN AFGEBRAND.
Te WUchen.
Vanochtend zijn te Niftrik, onder
Wychen, twee boerderijen tot den grond
toe afgebrand.
De brand is ontstaan in de boerderij van
G. van Thiel, vermoedelijk door een lek
in den schoorsteen. Het vuur nam spoedig
zulk een omvang aan, dat de vlammen
oversloegen naar de boerderij van M.
Schreven. De brandweer uit Wychen be
streed het vuur met grootc kracht. Zij be
schikte echter over te weinig bluschwater
en moest toezien, dat beide perceelen een
prooi der vlammen werden.
Het vee kon men tijdig in veiligheid
brengen. Het zag er in het begin naar uit,
aan een nabij gelegen boerderij, hetgeen
dat het vuur zich ook nog zou mededeelen
men echter heeft kunnen verhinderen.
De brandweer uit Nijmegen, die ter as
sistentie gewaarschuwd was en met groot
materiaal uitrukte, behoefde geen dienst
te doen.
De schade wordt geraamd op vijfentwin
tig duizend gulden. Zij wordt door ver
zekering gedekt.
Te Valkenswaard.
Vanochtend is in het gehucht Deelshurk,
onder Valkenswaard, de boerderij van de
familie Willems, bewoond door den land
bouwer Nieuwenhuise afgebrand. De land
bouwer is onder militairen dienst.
De hoeve, die met riet gedekt was, stond
spoedig in lichter laaie. De brandweer kon
niet voorkomen, dat het perceel tot den
grond afbrandde. Eenige kalveren en var
kens zyn in het vuur omgekomen. De oor
zaak van den bra^d is n«»t b~'J
