KREÏMBORC
BUITENLAND
Spanje treedt ui*
Rusland en het
vredesfront
Letteren °n Kunst
DINSDAG 9 MEI 1939
>N1
TWEEDE BLAD - P*<1. 6
VAN HET VAT1CAAN
DE VOLGENDE MAAND BENOEMING
VAN NIEUWE KARDINALEN.
Uit Vaticaanstad wordt gemeld, dat het
thans wel vast schijnt te staan, dat de vol
gende maand een consistorie zal worden
gehouden voor de benoeming van verschei
dene kardinalen.
VOLKENBOND
Officieel wordt medegedeeld, dat Jor-
dana den secretaris-generaal van den Vol
kenbond het volgende telegram heeft ge
zonden:
Ik heb namens de Spaansche regeering
de eer u mede te deelen, dat Spanje door
dit telegram mededeelt uit den Volken
bond te treden, overeenkomstig par. 3 van
het eerste artikel van het pact.
ENGELAND
DE INVOERING DER DIENSTPLICHT.
Het Lagerhuis neemt wetsontwerp aan.
In het Engelsche Lagerhuis is gisteravond
de wet inzake de militaire opleiding in
tweede lezing zonder hoofdelijke stemming
aangenomen, nadat het door de arbeiders
partij ingediende amendement met 387
tegen 145 stemmen was verworpen.
De kosten der dienstplicht.
Nadat het Lagerhuis het ontwerp had
aangenomen, heeft de financieelc secretaris
van het ministerie van oorlog, Warrender,
de financieele resolutie, welke het ontwerp
vergezelt, ingediend. Warrender verklaar
de, dat hij de kosten raamt op een kapitaal
van dertig millioen pond sterling, verdeeld
over twee jaar en vaste uitgaven van tien
millioen voor 1939, welke zullen stijgen tot
vijf en twintig millioen in 1941.
De besprekingen over deze financieele
resolutie duurde zes en een half uur. De
oppositie leverde scherpe critiek en ver
zette zich krachtig, hoewel de toon van de
debatten vriendschappelijk was. Tenslotte
is de resolutie aangenomen met 159 stem
men tegen 65.
Na een vergadering van veertien uur en
een kwartier werd te kwart over vijf heden
ochtend de bijeenkomst opgeheven.
VRAGENUURTJE IN HET LAGERHUIS.
De status van Danzig.
Tijdens het vragenuurtje in het Britsche
Lagerhuis heeft de onderstaatssecretaris van
Buitenlandsche Zaken, Butler, gisteren ver
klaard, dat het vraagstuk van eenige ver
andering in den status van Danzig in eer
ste instantie een aangelegenheid is van de
direct betrokken partijen is en dat die par
tijen overeenstemming moeten bereiken
omtrent de methode.
Echter is herhaaldelijk uiteengezet, dat
de Britsche regeering voorstandster is van
regeling van intrenationale geschillen door
middel van vriendschappelijke onderhan
delingen, arbitrage of andere vreedzame
middelen en dat zij te allen tijde bereid is
haar goede diensten te verleenen op ver
zoek van een belanghebbende partij. Indien
wij een dergelijk verzoek zouden krijgen,
zouden we hebben na te gaan, op welke
wijze wij onze bemiddeling het best zouden
kunnen verleenen.
ITALIC
VAN OOSTZEE TOT NOORD-AFRIKA.
Gayda over het bondgenootschap
met Duitschland.
In hun commentaren op het pact van
Milaan, schrijven de Romeinsche bladen,
dat deze alliantie de permanente vorming
beteekent van een blok van volkeren, dat
zich uitstrekt van de Oostzee tot de kus
ten van Noord-Afrika, bestaande uit 130
millioen menschen, waarbij men nog kan
voegen de tien millioen burgers van Hon
garije en de tien millioen van het Itailaan-
sche koloniale rijk, tezamen dus 150 mil
lioen menschen.
Met dit formidabele blok moeten de mogend
lieden, die het hebben uitgelokt, rekening
houden, zoowel in vredes- als in oorlogs-
t;jd. Weer staat men, schrijft Gayda, voor
e.en politiek van verdragen, maar de ver
antwoording hiervoor komt neer op En
geland en Frankryk, die er mede begon
nen zijn. De Engelsch-Fransche omsinge-
lingspolitiek wil het evenwicht der Euro-
peesche krachten verbreken en een supe
rioriteit vestigen tegen Duitschland en Ita
lië. De Italiaansch-Duitsche alliantie her
stelt dat evenwicht en verhoogt tevens de
waarschijnlijkheid van den vrede, aange
zien een initiatief voor een offensief hier
door wordt afgeschrikt. Voor alle in Mi
laan bestudeerde vraagstukken en vooral
voor de netelige kwesties der Duitsche en
Italiaansche eischen, is een handelwijze
overeengekomen, welke geinspireerd wordt
door den sterken wil naar vrede en samen
werking. Daarom is behalve de alliantie
van Milaan, geen enkel nieuw uitzonder-
l.jk feit aangekondigd, dat de rust in Eu
ropa zou kunnen vertoren. Echter zouden
'de verschillende verantwoordelijke regee
ringen zich sterk vergissen, wanneer zij
die politieke rust van Italië en Duitschland
uitlegden als een uitnoodiging om de
vraagstuKken, welke een oplossing ver-
eischen, in het archief te bergen, of als
een aanmoedig tot provocaties.
PRINS-REGENT PAUL OP WEG
NAAR ITALIË.
De regent van Joego-Slavië, Prins Paul
en zijn gemalin, vergezeld van den minis
ter van Buitenlandsche Zaken Markowitsj
den Italiaanschen gezant te Belgrado,
zullen hedenmiddag in Italië aankomen.
Zij zullen de gasten zyn van het Quiri
naal. De regent zal in het Palazzo Venezia
een onderhoud hebben met Mussolini. Za
terdag keeren de Joego-Slavische gasten
naar Belgrado terug.
SLOWAKIJE
ANTI-JOODSCHE UITSPATTINGEN TE
BRATISLAWA.
Manschappen der S.S. en van de Hlinka-
garde hebben Gisteravond het bureau
voor Joodsche emigratie te Bratislawa ge
heel verwoest
Later trokken groepen Slowaaksche en
Duitsche jongelui langs de café's. Zij dwon
gen Joden deze inrichtingen te verlaten.
De politie heeft verscheidene Joden ge
arresteerd, o.m. leden van het emigratie
bureau. Zij worden ei van beschuldigd een
piovocatie te hebben georganiseerd.
POLEN
MAATREGELEN TEGENOVER
DUITSCHLRS.
Tal van Duitschers, die in het binnenland
van Polen zijn gedomicilieerd, zijn laatste
lijk in het grensgebied aangekomen. Aan
gezien er geen enkele reden bestond voor
een verblijf dezer Duitschers in het grens
gebied hebben de bestuursautoriteiten on
geveer 300 Duitschers uit de grensstreek
i-aar hun woonplaats teruggezonden.
Er dient op gewezen te worden, aldus
fat. dat er geen sprake is van burgers van
het Duitsche Rijk, noch van Poolsche staats
burgers van Duitsche nationaliteit die in
het grensgebied wonen.
EGYPTE
DUITSCH CORRESPONDENT MOET
HET LAND VERLATEN.
Schmitz, de correspondent van den „Voel-
lusche Beobachter" te Cairo, heeft aanzeg
ging gekregen het land te verlaten. Er
•verd in het telegram geen enkele reden
>1. gegeven voor dit besluit.
WAARBORG KLEEDING
DE ONDERHANDELINGEN MET
INGELAND.
De Britsche ambassadeur te Moskou,
Seeds, heeft gistermiddag een onderhoud
van 40 minuten met den nieuwen volks-
commisaris van Buitenlandsche Zaken, Mo-
lotof, gehad. Over het resultaat is geen me-
dedeeling gedaan.
Het feit echter, dat de Britsche ambas
sadeur den tekst der Britsche voorstellen
heeft overhandigd, toont, naar de diploma
tieke correspondent van Reuter verklaart,
duidelijk aan, dat de Britsche autoriteiten
bevredigende verzekeringen hebben ont
vangen, dat het aftreden van Litwinof geen
verandering in de buitenlandsche politiek
van Rusland beteekent en vervolgens, dat
zij de hoop koesteren, dat de Britsche te
genvoorstellen als basis zullen kunnen die
nen voor een overeenkomst.
Oschoon het Britsche aanbod geen aan
vaarding beteekent van het Russische voor
stel, dat practisch neerkwam om het slui
ten van een bondgenootschap, is er reden
om aan te nemen, dat het gebaseerd is op
samenwerking op grondslag van wederkee-
righeid ingeval van een aanval op de aan
de Sovjet-Unie grenzende Midden- of Zuid-
Europeesche staten. Het zou voorzien in
overleg en uitwisseling van inlichtingen,
doch op het oogenblik schijnt er nog niet
sprake te zijn van nader omschreven voor
stellen omtrent den vorm der samenwer
king.
Volgens een Reuterbericht uit Boeka
rest biedt de Sovjet-Unie alle kleinere sta
ten aan haar Westgrens defensieve garan
ties aan, gelijk aan de garanties van En
geland en Frankrijk, aan Roemenië en
Griekenland. Algemeen is men van mee
ning, dat indien deze garanties op een kal
me wijze geregeld kunnen worden en op
dusdanige v ijze, dat hierin geen beleedi-
ging van de as-mogendheden wordt gezien,
landen als Turkije, Bulgarije. Roemenië en
Finland gaarne dergelijke garanties zou
den aanvaarden.
Ruslands betrekkingen tot Polen.
Tot gezant der Sovjet Uniet te Warschau
is de vroegere gezant te Athene, Charonof,
benoemd. Hiermede is de sinds het najaar
van 1937 leegstaande Dost te Warschau be
zet geworden.
Buitenlandsche kringen te Warschau ach
ten de benoeming van een nieuwen Russi-
schen ambassadeur van groote beteekenis,
omdat het de eerste daad van Molotof in
zyn nieuwe functie is. Bovendien wijst
men er op, dat de ambassade langer dan
anderhalf jaar door een zaakgelastigde is
bestuurd. Men gelooft, dat Moskou een le
vendiger contact met Warschau wil en dat
dit denkbeeld een gunstigen weejklank bij
de Poolsche regeerders zal vinden.
De nieuwe ambasadeur, Charonof, komt
binnen enkele dagen te Warschau aan.
Ook gezantschap der Sovjet-Unie te
Boekarest?
Welingelichte kringen te Boekarest mee-
nen te weten, dat de Sovjet-regeering bin
nenkort een gezant te Boekarest zal benoe
men.
Sinds een jaar worden de zaken der Sov
jet Unie te Boekarest door een zaakelastig-
de geleid.
HERTOG VAN WINDSOR
PLEIT VOOR DEN VREDE.
RADIO-REDE TOT DE VER. STATEN.
De Hertog van Winsor heeft Maandag
avond van Verdun uit een radiorede ge
houden tot de Vereenigde Staten.
Nu ik, zoo zeide hij o.m., van deze his
torische plaats tot u spreek, ben ik mij diep
bewust van de tegenwoordigheid van het
groote gezelschap der dooden en ik ben er
van overtuigd, dat zij, zoo zij hun stem
konden laten hooren, met mij zouden zijn
in wat ik thans ga zeggen.
Ik spreek voor niemand dan mijzelf en
zonder voorkennis van eenige regeering.
Ik spreek alleen maar als soldaat uit den
laatsten oorlog, wiens vurigste bede het is,
dat zulk een wreede en vernietigende
waanzin zich nooit meer van de mensch-
heid meester zal maken. Ik verbreek mijn
vrijwillig stilzwijgen thans alleen in ver
band met het duidelijk aanwezige gevaar,
dat wij allen nader kunnen komen tot een
herhaling van de gruwelijke gebeurtenis
sen, die zich een kwart eeuw geleden heb
ben voorgedaan. De ernstige spanning in
den tijd, waarin wij leven, dwingen mij,
mijn stem te verneffen om uiting te ge
ven aan het algemeen verlangen, verlost te
worden van de vrees, waarin wij leven en
terug te keeren tot normale omstandighe
den.
Ik kan my niet beroepen op bijzondere
staatsmanskennis, doch ik ik heb tenmin
ste het groote geluk gehad de wereld te be
reizen en zoodoende de menschelijke na
tuur te kunnen bestudeeren; Deze waar
devolle ervaring heeft bij mij de diepe
overtuiging gewekt, dat er geen land is.
welks volk oorlog wenscht. Ik geloof, dat
dit geldt voor de natie, waartoe ik behoor,
de Britsche natie, de Duitsche natie, zoo
wel als voor de Fransche op wier vrien
delijken grond ik thans woon.
De vraagstukken die ons op dit oogenbli
bezig houden, zijn slechts de weerspiege
ling op grooter schaal van de afgunst en
achterdocht van het alledaagsche leven. In
ons persoonlijk contact streven wij er allen
naar, in harmonie met onze medemenschen
te leven, anders zou de moderne bescha
ving nooit ontstaan kunnen zijn.
Gaan wij thans die beschouwing ver
woesten, door internationaal niet te doen,
wat wij individueel geleerd hebben wel te
doen?
Na gewezen te nebben op het ontmoedi
gende van alle schadelijke propaganda en
zijn leedwezen te nebben uitgesproken over
het gebruik van woorden als omsingeling
en agressie, vervolgde de hertog, dat in
breederen geest dan van zuiver persoon
lijke of nationale belangen naar vrede moet
worden gestreefd De staatslieden, die zich
tot taak gesteld hebben de internationale
veiligheid en het vertrouwen te herstel
len, moeten handelen als goede wereldbur
gers en het nut voor hun eigen naties moet
worden gevonden door het nut van de wij
dere gemeenschap, waartoe wij allen be-
hooren. Uit naam van hen, die in den laat
sten oorlog vie' doe ik een dringend be
roep op alle politieke leiders, zich vast
beraden van deze taak te kwijten. Ik doe
een beroep op hen uit naam van de leven
den, wier bestaan en geluk in hun handen
is en ik doe in het bijzonder een beroep
op hen uit naam van de hedendaagschc
jeugd, met al haar onschatbare mogelijk
heden van toekomstig nut voor de mensch-
heid. Het grootere succes, dat een regee
ring voor haar eigen rationale politiek zou
kunnen behalen, zou niets zijn in vergelij
king met den triomf van te hebben bijge
dragen tot redding van de menschheid van
het verschrikkelijke lot, dat haar th°ns
bedreigt.
Missie- Bid- en
Offerweek
Wij, Katholieken, zijn ons niet altijd ten
volle bewust van de ontzaglijke beteeke
nis, ook voor het dagelijksch leven en
voor ons handelen als Christenen, van het
leerstuk over de Gemeenschap der Hei
ligen.
Gemeenschappelijk bezit, dat beteekent,
dat allen, die tot de gemeenschappelijke
bezitters behooren, ook deel hebben in de
voordeelen van 'dat gemeenschappelijk be
zit, los van de vraag, wat de een voor het
behoud van dit bezit doet, en wat de
ander. Bij werkelijk gemeenschappelijk
bezit profiteert b.v. de zwakke van de be
werking van dit bezit door de sterke me
debezitters.
Zóó nu is het óók gesteld bij het ge
meenschappelijk bezit aan geestelijke goe
deren, waaraan allen deel hebben, die tot
de Gemeenschap der Heiligen behooren,
dat wil zeggen: allen, die in de vriendschap
Gods leven, die in staat van genade ver-
keeren.
Ja, zelfs zij, die, hoewel niet in staat
van genade levend, toch nog tot de Kerk
van Christus behooren, trekken nog voor
deelen uit het gemeenschappelijk bezit en
de gemeenschappelijke verdiensten van de
gemeenschap, waarvan zij de onwaardige
leden zijn, met name in den vorm van de
genade der bekeering.
Deze geestelijke gemeenschap, welke
haar voedsel ontvangt uit den wortel, Die
Christus is, vormt dus de geestelijke levens
bodem voor alle leden der Kerk van
Christus!
De aard dezer gemeenschap leert ons de
groote wet van de reversibiliteit
der persoonlijk verdiensten; ze leert ons
de toepasselijkheid van de verdiensten van
den een op den ander; ze leert ons, dat de
Stichter zelf van de H. Kerk, van het Gods
rijk op aard, de overdraagbaarheid van
persoonlijke verdiensten als een van de
grondslagen zelve Zijner Goddelijke
Stichting heeft gewild.
Zóó gezien nu krijgen alle persoonlijke
verdiensten, zonder hare beteekenis te ver
liezen voor hem, die ze vergaart, toch
tevens een algemeen, een gemeen
schappelijk karakter. En dat gemeen
schappelijke karakter strekt zich óók uit
tot allen, ook de ongedoopten, die te goeder
trouw dwalen en zoodoende tot de ziel
der Kerk behooren. Dus óók zonder twij
fel tot vele millioenen onder hen, die, in
de overzeesche gebiedsdeelen van het Rijk
der Nederlanden tot de vaak o zoo sym
pathieke, nog door sterke natuurlijke
gemeenschapbanden verbonden, onder
danen van hetzelfde wereldlijke gezag
worden gerekend als wij, Nederlanders, en
voor wie wij dus een bijzondere verant
woordelijkheid dragen; voor wie wij dus
ook meer behooren te doen dan voor an
deren.
Het karakter zelf van de Gemeenschap
der Heiligen, dus van het ware Christen
dom, dat door Christus op aarde werd ge
bracht, e i s c h tdat allen naar beste
krachten mec.y_ werken, om dat gemeen
schappelijk bezit aan geestelijke goederen
te vergrooten; en de bijzondere band tus-
schen de onderdanen van één Rijk brengt
mede, dat wij God smeeken toch vooral
uit die gemeenschappelijke, door Christus
oneindige verdiensten steeds over
vloei ende bron een rijken stroom te
doen afvloeien naar onze medeburgers in
de overzeesche gebiedsdeelen des Rijks.
Iedereen, rijk en arm, kan dus, als
straks van 21 tot 28 Mei weer een week
van gebed en offer wordt gevraagd, met
name voor de Missie in Oost- en West-
Indië, overeenkomstig den uitdrukkelijken
wil van den Stichter des Christendoms
zelf, bijdragen aan het slagen daarvan
door bidden en offeren.
De priester gaat voor aan het altaar met
de oratie tot Voortplanting des Geloofs en
na de H. Mis bidt hij met de geloovigen
het schietgebed: O, Maria, bid voor de be
keering van onze Indiën. Bij het gebed der
grooten voegt zich dat van de kleinen op
school en zij zullen het zijn die ook in het
gezin met vader en moeder, ja, met allen
den hemel geweld aandoen om toch het
Licht des Geloofs in onze Indiën te ont
steken.
En wanneer dan dit gebed nog gedragen
wordt door een offertje, een extra ver
sterving of een geduldig dragen van een
of ander kruis tot uitbreiding van Gods
Kerk in onze overzeesche gebieden, dan
laten wij ze niet alleen daar werken, die
624 priesters, 589 religieuze broeders en
2302 zusters! Zij geven het beste wat zy
hebben, het edelste en mooiste wat zij be
zitten, maar toch zal dan pas hun wer
ken vruchten dragen, als het bedauwd
wordt door Gods genade.
Gods wil is het, dat wij Hem om die ge
nade vragen!
MAX VAN POLL
Het Schild. Apologetisch
Maandschrift. Uitg. der A. V.
Petrus Canisius.
De voor ons liggende Mei-aflevering
van het bekende apologetische maand
schrift „Het Schild" begint met een in
teressant artikel over het „Katholiek her
stel in Frankrijk". Wij hebben altijd nog
de gedachte, dat Frankrijk weliswaar in
naam een overwegend Katholiek land is,
maar dat de Franschen „er niet veel aan
doen", zooals de, volksmond zegt. Het Ka
tholicisme is evenwel als een sterke en vi
tale plant, die in een periode van strenge
vorst wel eens ten doode schijnt opge
schreven, doch daarna toch telkens weer
krachtig opleeft en bloeit. In Frankrijk
beleven wij thans hetzelfde verschijnsel,
het Katholicisme schiet er opnieuw in
bloei. En merkwaardigerwijs schijnt dit het
gevolg te zijn van de stichting van de vijf
katholieke universiteiten. Merkwaardig
is dat, niet in den zin van „verwonderlijk",
want het verval was van bovenaf, van
de intellectueelen door gesijpeld tot de
onderste cultuurlagen en evenzoo moest
het herstel beginnen door de saneering
van de bovenlaag. Maar merkwaardig,
omdat wij er aandacht aan moeten schen
ken en er ons aan moeten spiegelen.
Een typeerend staaltje haalt de schrij
ver van dit artikel J. B. H. Westerman
uit Hilversum aan.
„In Parijs is een groep beursmenschen
opgestaan, die, consequente christenen zijn
de, gemeend hebben en terecht gemeend
hebben, dat ook de beurshandel niet het
schraalste terrein kon zijn ter doorvoering
van het katholieke levensprinciepe. Want
de beurs is volgens haar wezendijke be
stemming niet een middel om gewetenlooze
speculanten snel tot millionairs te maken
of tot mierarme gereclasseerden. Neen, vol
gens haar eigenlijken opzet dient het beurs-
bedrijf het instrument te blijven voor de
economisch noodzakelijke kapitaals-circu
latie.
Wat lag dus meer voor de hand, dan dat
Katholieken, werkzaam in het beursbedrijf,
zich tot een groep voor K. A. zochten aan
een te sluiten? In Parijs is dat intusschen,
drie jaren geleden, aldus gebeurd en bij
deze groep sloten zich aan zoowel zelfstan
dige ondernemers als hom employé's en hun
arbeiders. Dezen zomer hebben zij in een
ongedwongen bijeenkomst, aan kardinaal
Verdier verslag uitgebracht van hun actie.
Onmiddellijk bij het begin van hun streven,
aldus een der woordvoerders, hadden ze
besloten het beursibedrijf niet den rug toe
te keeren. Maar de groepsleden hebben zich
verplicht om onvoorwaardelijk elke mede
werking te weigeren aan beurszaken, die
niet overeenkomstig de christelijke moraal
zouden zijn. Maandelijks, vertelde een an
der, ontmoetten wij elkander op een dag
in de week aan de communiebank in de
kerk van Notre Dame des Victoires, alvo
rens we naar de beurs gingen. Dat gaf ons
corpsgeest en den moed tot doorzetten van
ons ideaal: de verehristelijking van het
beursberoep. Omdat het reglement van de
algemeene Parysche beursvereeniging niets
tegen de zedelijke grondbeginselen van het
Christendom inhield, werkte de groep in op
rechte vriendschap met haar samen. Deze
scmenwerking werd gaarne aanvaard. En,
om zelf in de katholieke bedrijfsmoraal
dieper te kunnen doordringen, werden op
groepsvergaderingen, onder deskundige lei
ding, de sociale rondzendbrieven der pau
sen bestudeerd".
In deze kringen zou men een dergelijke
doorwerking van de Kathol. Actie-begin
selen niet zoo spoedig verwacht hebben.
Het voorbeeld zij intusschen ter navol
ging aangeboden!
Voorts vervolgt prof. dr. L. Bender zijn
serie over Huwelijksprocessen. Van de hand
van J. v. d. Putten treffen wij een over
peinzing aan over „Het offer van onzen
tijd", terwijl prof. dr. N. Greitemann van
Warmond het „Probleem van het Oude-
Testament" onder de loupe neemt. De
vraag, waarom het hier gaat. is deze: of het
Oude Testament en de bestudeering daar
van nog wel waarde hebben voor ons, die
in de nieuw-testamentische heilsorde le
ven. Prof. Greitemann bespreekt deze
vraag, waarbij hij tevens gelegenheid
vindt tot een critische beschouwing van
een paar bij helkundige werken van den
laatsten tijd.
Tot slot van de artikelen-serie mediteert
pater Landelinus O.M.Cap. verder over de
„Intensiteit van Jezus' Liefde". De rubrie
ken „Op den Uitkijk", Vragenbus, Nieuwe
Uitgaven en Correspondentie, zijn, zooals
altijd, goed verzorgd en gevuld met een
schat van wetenswaardigheden.
Het Katholiek Comité van Actie
„Voor God" schrijft ons
Eenheid ender
de Katholieken
Wat de Katholieke Actie voor
alles geven wil aan de geheele
cellenbouw van het katholieke
leven, dat is de zielkatholiek
zelfbewustzijn, principieele katho
lieke trouw, eenheid van katho
liek denken, willen en werken.
PIUS XII.
