Vredes initiatief van
den Paus
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
's Pausen nuntii polsen de regeeringen
DINSDAG 9 MEI 1939
30ste Jaargang No. 9332
Ste- £cid&^Soi4/fca/nt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935.
Adv. en Abonn.-Urieren ite paf. t
Giro 103003. Postbus 11.
DII nummer beslaat all
vier bladen.
Over begraven gesproken
De „Volkskrant" van gisteren schreef:
„Een halve eeuw arbeidswetgeving her
denkend, hebben wij onze ingenomenheid
betuigd met de toenadering, die, in het al
gemeen gesproken, in dat tijdsverloop tus-
schen werkgever en werknemer is tot
stand gekomen. Men is elkaar met andere
oogen gaan beschouwen. Niet tegenover,
maar naast elkander behoort men te
staan.
Het is nog niet overal zóó, maar wé zijn
toch op den goeden weg.
Een verblijdende bevestiging hiervan
mag men zien in het feit, dat in de twee-
jaarlij ksche algemeene vergadering van
den R. K. Metaalbewerkersbond twee werk
gevers, leiders van belangrijke bedrijven
op het terrein der metaalnijverheid, het
woord zullen voeren. (Dit is gisteren ge
schied. Zie elders in dit nummer. Red. L.
Crt.).
Dit bewijst de gelukkige keer die in
oude en verouderde opvattingen is geko
men. Het is een soort begrafenis van de
klassenstrijd-gedachte, die weleer minder
in woorden dan in daden ook van nog een
andere dan de marxistische kant is gepre
dikt".
Wij nemen dit oordeel met instemming
over.
Maar, zonder de zonnige gedachte, daar
in tot uitdrukking gebracht,, te willen
overschaduwen, meenen we toch de vol
gende opmerking te mogen maken.
Voorheen werd ook aan andere dan de
marxistische kant de klassenstrijd-gedach
te gepredikt, „minder in woorden dan
in daden". Dat is waar.
Nu is men aan diezelfde zijde de klassen
strijd-gedachte aan het begraven. Maar
en dit is onze opmerking dat men nu
ook goed wete te onderscheiden tusschen
een begrafenis.„m e e r in woorden dan
in daden" en een begrafenis in daden!
't Is voortreffelijk, dat op de algemeene
vergadering van den R. K. Metaalbewer
kersbond twee werkgevers, twee groot-
werkgevers een rede hebben gehouden, een
rede in sociaal-vooruitstrevenden zin. Dat
is inderdaad een begrafenis van den klas
senstrijd, maar...-, met woorden.
In de dagelijksche practijk van de be
drijven moet de klassenstrijd worden be
graven, óók.... met daden.
Werkgevers, katholieke werkgevers, die
zulk een begrafenis verzorgen, vervullen
een: heerlijk apostolaat van de Christelijke
leer, de christelijke levensbeschouwing!
Op verschillende wijzen kan die begra
fenis plaats hebben. Zij moet allereerst
plaats hebben in de geesten, in het ver
standelijk inzicht en. zuiver-menschelijk
gevoel. Verstand en gevoel moeten den
klassenstrijd in welken zin dan ook
verwerpen als iets menschonwaardigs en
absoluut verwerpelijks.
BIDSTONDE VOOR DEN VREDE TE
PARIJS.
In de Basiliek van de Notre Dame te
Parijs is de tweede bidstonde voor den vre
de gehouden. Het initiatief hiertoe is uitge
gaan van de Katholieke Jeugdorganisatie
van Parijs. Het geweldige kerkgebouw was
nauwelijks groot genoeg om de saamge-
stroomde menigte geloovigen te bevatten.
De kerkelijke plechtigheden werden ver
richt door den Pauselijken Nuntius te Pa
rijs. Mgr. Valerio Valeri, die een toespraak
tot de jeugd hield, waarin hij er vooral den
nadruk op legde, dat de Gebeds-kruistocht,
die door den H. Vader was uitgeschreven,
als het laatste redmiddel beschouwd moet
worden om de wereld nog van een ramp te
redden. De Pauselijke Nuntius spoorde de
jeugd aan om voortdurend te blijven bid
den, daar het in laatste instantie toch de
moreele krachten zijn die beslissend zijn
voor het lot der wereld.
DE GEVOLGEN DER ONTPLOFFING
TE TOKIO.
TOKIO, 9 Mei (A.N.P.). De lijst van
slachtoffers ingevolge de ontploffing in de
celluloidfabiiek in een buitenwijk van
Tokio vermeldt negen dooden, 99 ernstig
en 152 licht gewonden. Ruim duizend be
woners nabij de plek des onheils zijn in een
school en een gemeentegebouw in veilig
heid gebracht.
De Romeinsche correspondent van de „Tijd" seinde d.d. 8 Mei aan zijn blad:
Naar wij thans met zekerheid kunnen berichten had het onderhoud van Mgr.
Orsenigo met Hitler ten doel te polsen naar de mogelijkheid voor den H. Stoel
om voor het behoud van den vrede te bemiddelen. Het zou te veel gezegd zijn
te beweren dat de H. Stoel Duitschland zijn tusschenkomst zou hebben aange
boden om in het conflict met Polen te bemiddelen. Het Vaticaan heeft slechts
willen onderzoeken in hoeverre de H. Vader als politiek onpartijdige voor den
vrede zou kunnen bemiddelen in het algemeen in alle hangende of nog te rijzen
geschillen. Het ligt derhalve in de bedoeling van den H. Stoel zich ook te richten
tot de andere staten. In dien zin worden ook andere regecringen gepolst.
Naar verluidt zou de H. Vader gisteren Pater Tacchi Venturi S.J., den bekenden
historicus, die als een vertrouwensman van Mussolini geldt, in audiëntie hebben
ontvangen.
Hieruit zou blijken dat dit onderhoud in verband staat met de diplomatieke
actie van het Vaticaan tot het behoud van den vrede.
Voorts bericht de „News Chronicle", dat men te Londen de mogelijkheid over
weegt, een Europeesche conferentie bijeen te roepen, teneinde het vraagstuk van
Dantzig te regelen.
Verron Barüett verklaarde van welingelichte zijde te hebben vernomen, dat
Z.H. de Paus hiertoe het initiatief zou hebben genomen. De conferentie zou En-
gelang, Frankrijk, Italië, Polen en Duitschland vereenigen. De apostolische nuntius
te Londen Mgr. Godfrey is gistren door den minister van buitenlandsche zaken,
Lord Halifax ontvangen om hem het plan van den Heiligen Vader voor te leggen.
De „Daily Express" bericht, dat gisteren de Poolsche minister van buitenlandsche
zaken, Beek, den nuntius te Warschau, Mgr. Cortesi heeft ontvangen. Het blad is
van meening, dat hierdoor de geruchten volgens welke Z.H. de Paus zou hebben
aangeboden, tusschen Duitschland en Polen te bemiddelen, meer grond van waar
heid krijgen.
heeft de internationale godloozenbeweging
tot voornaamste taak, om haar strijd tegen
de Katholieke Kerk nog meer te ver
scherpen en het Vaticaan te proclameeren
tot staatsvijand nr. 2."
Op onbeschaamde wijze word Paus Pius
XII aangevallen: :TDe communistische pu
blicist Scheinmann waagt het zelfs de
thans regeerende Paus" te betichten van
verraad aan het erfgoed van Pius XI.
Scheinmann doet verder mededeeling,
dat'hij nog nadere onthullingen zal doen
over de verhouding tusschen het Vaticaan
en Berlijn en besluit dan met te verklaren,
dat de Sovjet-Russische godloozen al hun
aanhangers in het buitenland zullen ver
eenigen om een systematischen strijd tegen
het Vaticaan te voeren".
DE GODLOOZEN VINDEN HET
NIET GOED'
Naar aanleiding van de geruchten om
trent vredelievende onderhandelingen tus
schen den H. Stoel en het Derde Rijk heb
ben de Russische Godloozen ongemeen
scherpe aanvallen gericht op Paus Pius
XII en de Katholieke Kerk. In de pers
dienst der godloozen schrijft de corres
pondent uit Moskou dat deze berichten
omtrent deze geheime onderhandelingen
tusschen het Vaticaan en het Derde Rijk
„tot nog toe noch door Rome noch door
Berlijn zijn gedementeerd". „Wanneer
blijken zou dat deze juist zouden zijn, dan
staan we voor het feit, dat de politiek van
de Katholieke Kerk zich gewend heeft tot
het Nationaal-Socialisme. Dientengevolge
Het Eucharistisch
Congres te Algiers
Ontroerende Boodschap
van den H. Vader
Z.H. Paus Pius XII heeft tot de
deelnemers aan het Nationaal
Eucharistisch Congres van Algiers
via Radio Vaticana een ontroerende
toespraak gehouden die door de
meer dan 100.000 congressisten in
het Eugenio-stadion met ingehou
den adem onder de grootste span
ning werd beluisterd. Wij laten den
tekst van deze Pauselijke toespraak
hieronder volgen.
Voor de twaalfde maal zijt gij, zeer ge
liefde zonen van de edele Fransche natie,
hier met duizenden vereenigd, rond den
Christus, tegenwoordig in de H. Eucharistie,
om Hem gezamenlijk aan te bieden een
plechtige akte van aanbidding en eerher
stel.
In den loop der laatste jaren heeft
Afrika reeds meer dan één dergelijke
plechtigheid aanschouwd. Carthago, dat
nog de herinnering bewaart aan het tijd
perk toen het de beroemde hoofdstad was
van de Kerk in Noord-Afrika en dat bin
nen haar muren meer dan 30 kerkverga
deringen mocht herbergen, Carthago gaf
met haar Internationaal Eucharistisch Con
gres den stoot; sindsdien heeft de bewe
ging zich uitgebreid door gewestelijke en
landelijke congressen die gehouden werden
tot in Zuid-Afrika toe; in Congo, op Mada
gascar, in Tripolis en elders.
Thans wordt op deze kust, die langen tijd
een barbaarschen klank had, de triumf der
H .Hostie gevierd eit ons hart trilt van
vreugde, nu wij op tweevoudige wijze aan
dit Congres kunnen deelnemen; want wy
zijn hier op tweevoudige wijze tegenwoor
dig: zichtbaar in den persoon van hem dien
wij hebben uitgekozen als onzen Legaat,
om in onzen naam als voorzitter te fun-
geeren voor deze Eucharistische dagen, onze
zeer geliefde zoon de Kardinaal Aartsbis
schop van Parijs, onzichtbaar weliswaar
maar evenzeer waarachtig door onze ge
beden, die zich vereenigd hebben met de
smeekingen van Uwe begeesterde massa.
Noch de vloed die oprijst uit de zee, noch
het wapengekletter dat de kusten met on
rust vervult, hebben uwe mystieke begees
tering aan het wankelen kunnen brengen,
de goede Moeder der Beschutting leidde U
naar O.L. Vrouw van Afrika en in deze
Hostie, die van de eent hoogte naar de an
dere straalde, deed het geloof U zien den
Vorst en Stichter van den vrede, dien vrede
die door onze onrustige menschheid zoo
vurig wordt begeerd.
Ziedaar wat U belang inboezemde en be
moedigde; ziedaar datgene wat ons innig
vereenigde met U in deze Meimaand die wij
geheel en al willen stellen in het teeken
van het al gemeen .-gebed, (vooral van het
gebed der kinderen, die bevoorrechte ge
liefden van den Zaligmaker) teneinde van
den hemel op aarde te doen neerdalen, door
de handen van de Onbevlekte Maagd, den
vrede die beloofd is aan de menschen van
goeden wil, vrede in de zielen die in de war
gebracht zijn door de verlokkingen en de
roepstem van valsche leerstellingen, vrede
onder de volkeren die door een voortduren
de angst tot sidderens toe zijn aangegrepen.
Wanneer gij hier Uwe Eucharistische ver
gaderingen houdt,l dan is dat vooral, wij
ontveinzen het geenszins, om er het eeuw
feest te vieren van een gebeurtenis, die
steeds voor de Kerk en voor Frankryk in
herinnerihg zal blijven.
Er is een eeuw geweest dat de eerste bis
schop van Algiers werd geïnstalleerd in zijn
kathedraal. En na een schijndood van 800
jaren werd deze Afrikaansche Kerkprovin
cie herboren, die reeds ongeveer 500 bis
schoppen had geteld, en die in de groep
harer martelaren, bisschoppen en maagden
ziet schitteren de nog steeds onovertroffen
bisschop van Hippo, Sint Augustinus, een
van de meest opzienbarende genieën die
God aan de Kerk en aan de wereld ge
schonken he^ft.
Maar in 1839 telde Algiers, de witte stad,
wier terrassen oprezen langs de zee als een
uitdaging aan het christenvolk, Algiers, de
stad van tranen en bloed, waar duizenden
krijgsgevangenen geweend, gebeden en ge
leden en hun leven voor Christus hadden
gegeven, Algiers telde in 1839 niet meer
dan vier priesters.
En zoodra nu op een van zyn blanke
minarets zich weer het Kruis van Christus
verheft, wordt Algiers plotseling de lichten
de haven waarlangs iederen dag in steeds
sneller tempo de lichtende fakkel van de
Openbaring doordringt tot in het hart van
het zwarte werelddeel.
Thans beleven we een bewonderenswaar
dige wedergeboorte, een nieuw leven, over
vloeiend van bovennatuurlijk levenssap, nu
tallooze bisschoppen of vicarii apostolici,
honderden priesters afkomstig uit ver
schillende christelijke danden of ontspro
ten aan inlandsche huisgezinnen, meerdere
millioenen geloovigen door heel Afrika ge
tuigenis afleggen van de eeuwige jeugd
der Kerk, van de onuitputtelijke vrucht
baarheid van de Goddelijke genade in dienst
van de menschelijke krachten.
Daarom strekt onze zegening zich vol ge
negenheid uit, op de eerste plaats naar de
kinderen van Frankrijk, waar het ons, twee
jaar geleden, onder de gewelven van de
Notre Dame te Parijs gegeven was, een
oproep te doen tot het vervullen van haar
groote taak op godsdienstig gebied. Maar
deze zegen strekt zich nog veel verder uit,
ook tot u, pasbekeerden en doopleerlingen,
die verspreid zym over de Missies van
Afrika; tenslotte wordt die zegen ook ge
spreid over U allen, over alle menschen,
wier zielen evenals de onze vrijgekocht zijn
door het bloed van den menschgeworden
God.
Aan dezen Christus zijn alle naties als
erfgoed gegeven, en de Voorzienigheid heeft
ons aangesteld als bewaker van dit erf
goed. God heeft ons tot herder en vader
van deze menschheid gemaakt. Dat dan over
U allen nederdale de Goddelijke Zegen,
de vrucht van he. bloed, dat vergoten is
door den Verlosser, weliswaar verborgen,
doch waarachtig tegenwoordig in de H. Eu
charistie.
DE WERELD
VOGELVLUCHT
VATICAAN: Z. H. de Paus blijkt inder
daad een initiatief te hebben genomen in
bet belang van den vrede. Hij heeft zijn
gezanten gezonden naar de regeeringen der
verschillende Europeesche hoofdsteden,
teneinde na te gaan, v/at er gedaan zou
kunnen worden en op welke wijze een
Pauselijke bemiddelingsactie kans van sla
gen zou kunnen hebben. De Paus staat
buiten en boven de politieke partijen, zoo
dat om die reden een bemiddeling van zijn
kant niet van de hand kan worden gewe
zen! Zijn bemiddeling is belangeloos; zijn
optreden impliceert geen steun aan een
der partijen, elke gedachte dat er politie
ke munt geslagen kan worden uit zijn con
tact met de tegenstanders, is uitgesloten.
Dat maakt den Paus wel bij uitstek ge
schikt voor bemiddelaar.
Wij gelooven echter niet, dat twee vijan
dig tegenover elkander doende kampen be
hoefte gevoelen aan een bemiddelaar en
daarom vreezen wij, dat deze edelmoedige
poging van den Paus des Vredes voorloo-
pig weinig succes zal hebben. Hetgeen even
wel geen reden behoeft te zijn voor den
Paus om zijn pogingen te staken, noch voor
ens om deze van harte toe te juichen.
MADRID: De vermageringskuur van den
Volkenbond gaat inmiddels door. Thans
heeft weer Spanje zijn uittreden uit den
Bond aangekondigd. Het was te vóórzien,
dat dit te eeniger tijd zou gebeuren, daar
voor zit Franco teveel onder de plak van
de dictatoren, die hem hebben geholpen.
Volgende week komt de Volkenbondsraad
v/eer te Genève by elkaar. Heeft de Raad
nog wel iets te doen?
MOSKOU: Uit Moskou komen berichten,
die erop schijnen te duiden, dat er in de
stroeve Britsch-Russische besprekingen
weer wat schot komt. Misschien is dat te
wijten aan het optreden van Molotof?
In de „Polaire" schrijft Brossolette, dat
de besprekingen tusschen Engeland en de
Sevet Unie niet bevredigend schijnen te
verloopen, doch beiden weten zeer goed,
oat de as-mogendheden by de min
ste scheur in het front van de vredelieven
de mogendheden niet zullen terugdeinzen
voor ondernemingen, welke Europa naar
den ondergang zullen leiden. Engeland en
de Sovjet Unie verlangen derhalve beiden
de onderahndelingen tot een goed einde te
*'ueren, doch men moet zich wapenen met
geduld om af te wachten, tot men in Mos
kou begrijpt, dat de Engelschen geen Rus
sisch spreken en dat men te Londen in
ziet, dat de Russen geen Engelsch spreken
MIJNONGELUK IN WESTFALEN.
HAMM, 9 Mei (A.N.P.). In de mijn Rad
bod te Bockum-Hoevel by Hamm in West-
falen heeft zich gisteren een my ngasont
ploffing voorgedaan. Er zyn drie dooden
te betreuren. Voorts werden vier mijnwer
kers ernstig en 17 licht gewond.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De Paus heeft inderdaad een vredes-ini-
tiatief gendtnen. (1ste blad).
Rusland en het vredesfront. (2de blad).
Spanje treedt uit den Volkenbond. (2de
blad).
Het Lagerhuis heeft de wet op de dienst
plicht gisteren aangenomen. (2<de blad).
Bij een ontploffing in een Japansche cel-
luloidfabriek zijn 80 arbeiders omgeko
men. (éde blad).
Binnenland
Officieel programma van het bpzoek van
H. M. de Koningin aan België. (2de blad).
Wetsontwerp op komst inzake stemmen
bij volmacht door militairen. (2de blad).
Regeling voor de haringvisscherij. (2de
blad)
Lelden
De candidaatstelling voor den Gemeente
raad. (1ste blad).
DE „TIMES" OVER DE DUITSCHE
HOUDING.
LONDEN, 9 Mei (A.N.P.). De Berlijnsche
correspondent van de „Times" bericht, dat
de Duitsche leiders pogen het Duitsche volk
te verzekeren, dat de „omsingelings-poli-
tiek" schipbreuk heeft geleden. Men volgt
thans met aandacht de reactie van de Pool
sche regeering en wacht op het rapport
van den Duilschcn ambassadeur te War
schau, von Moltke, alvorens maatregelen te
nemen Ook hangt het besluit, dat Hitler
en von Ribbentrop zullen nemen af van de
houding, welke Denemarken, Finland, Zwe
den en Noorwegen zullen aannemen ten
aanzien van het aanbod van non-agressie
verdragen van Duitschland.
In welingelichte Berlijnsche kringen werd
gisteravond gezegd, dat niets tegen Polen
zal worden ondernomen, voordat de minis
ters van buitenlandsche zaken van de
Scandinavische landen zullen hebben ge
antwoord op de Duitsche Voorstellen.
DE DUITSCH-POOLSCHE SPANNING.
BERLIJN, 9 Mei (A.N.P.). Het Duitsche
Nieuwsbureau maakt in een bericht uit
Thorn (Polen) melding van een reeks in
cidenten, waarin van Poolsche zijde tegen
in Polen wonende Duitschers is opgetreden,
waarbij Duitsche bewoners zouden zijn
vervolgd en mishandeld en waarbij Duit
sche bezittingen zouden zijn beschadigd.
O.a. zou in Thorn een Duitscher, die Duit
sche dagbladen rondbracht, door zes Polen
zyn overvallen en mishandeld.
WARSCHAU, 9 Mei (A.N.P.) De Pool
sche pers bericht, dat vijftien actieve leden
van den bond van Polen in Duitschland,
die Duitsch staatsburger waren, zijn uit
gewezen. Allen woonden in het grensge
bied.
AMERIKAANSCHE NEGERS NAAR
AFRIKA?
WASHINGTON. 9 Mei (A.N.P De de
mocratische senator Bilbo uit Mississippi
heeft een wetsontwerp ingediend om Ame-
rikaansche negers in Afrika te vestigen.
De kosten hiervan zouden jaarlijks circa
940 millioen dollars bedragen. Hu oppert
het denkbeeld, dat de Ver. Staten zich land
zullen verschaffen grenzend aan Liberia,
daar een militaire regeering vestigen, de
reiskosten der negers op zich zullen nemen,
en hen financieel zullen steunen. Er zijn
12 millioen negers in de Ver. Staten. Bilbo
wil hiermede de negers helpen, want, zoo
zegt hij, de wet op de loonen en werktijden
zal de loonschaal op de plantages in de
Zuidelijke staten zoo doen stijgen, dat het
werk der negers door blanken kan worden
overgenomen. Het v/etsontwerp zou den
president machtigen met Frankrijk en En
geland te onderhandelen over den aankoop
van 400.000 vierk. myl land in Afrika, in
ruil voor credieten tegen hun oorlogsschul
den.
