Litwinof afgetreden als
volkscommissaris
In verband met de trage onder
handelingen met Engeland
De strijd in het
verre Oosten
LUCHTVAART
BUITENLAND
DONDERDAG 4 MEI 1939
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD - PAG. 10
Otllcleel geen reden bekend
Het Russische tclegraafagentschap
Tass meldde gisteravond, dat Litwinof
op zijn eigen verzoek ontheven is van
zijn functie van volkscommissaris van
Buitenlandsche Zaken
De taak van Litwinof wordt overge
nomen door Molotof, voorzitter van
den Raad van Volkscommissarissen.
Men kent nog niet de redenen die
hebben geleid tot het aftreden van
Litwinof.
Het was niet mogelijk, aldus Havas, de
juiste veelbeteekenende redenen van het
ontslag uit officieele bron te vernemen.
Men verzekert, dat de gezondheid van Lit
winof veel te wenschen overlaat,' hetgeen
mogelijk is. Litwinof is 63 jaar, doch scheen
nog altijd stoer.
Op de vraag of het aftreden van Litwi
nof een wijziging van de buitenlandsche
politiek der Sovjet Unie inhield, antwoord
de men, dat de Sovjet Unie geen land was
van politiek van personen, doch dat ieder
een hier slechts een politiek op het oog
heeft, die van regeering en partij.
Toch werd Litwinof, althans in het bui
tenland, beschouwd als een voorstander
van politieke veiligheid en van samenwer
king met de Westersche democratieën. Ge
zien het aanhoudende zwijgen der Russi
sche pers over de ontwikkeling der En-
gelsch-Russische onderhandelingen, kan
men niet nalaten te denken, tot in de best
ingelichte kringen, dat de loop der onder
handelingen in verband zou kunnen staan
met het vertrek van Litwinof, te meer daar
volgens zekere kringen het verdwijnen van
het „Journal de Moscou" reeds een Litwi
nof toegebrachte slag was.
Ovrigens weet men, dat de laatste re
devoering van Stalin op het partijcongres
niet juist in de lijn lag der collectieve vei
ligheid.
De Westelijke mogendheden werden er
zeer duidelijk in beschuldigd te hebben
geprobeerd, Sovjet-Rusland en Duitschland
tegen elkander op te zetten om hun moei
lijkheden op te lossen. Voorts is het moge
lijk, dat de regeeringen van Frankrijk en
Groot-Brittannië de door de Russische re
geering voor een gemeenschappelijke sa
menwerking tegen den aanvalleï gestelde
voorwaarden niet aanvaardbaar hebben
geacht. Deze voorwaarden, kwamen, vol
gens de Britsche pers, neer op een bond
genootschap. steunende op een militaire
overeenkomst.
Na München zou Litwinof gemachtigd
zijn geweest een nieuwe poging te doen
ten aanzien van de politiek van collectieve
veiligheid, doch aangezien deze poging
geen voldoening heeft gegeven, zou hij
zijn afgetreden. Het zijn alles echter slechts
veronderstellingen, aldus besluit Havas.
Londen betreurt zijn heengaan.
Het aftreden van Litwinof wordt in En-
gelsche parlementaire kringen druk be
sproken. Litwinof werd beschouwd als een
vriend van Engeland en zijn vertrek wordt
derhalve met leedwezen ontvangen.
Algemeen legt men het aftreden uit als
een afkeuring van de buitenlandsche poli
tiek van Litwinof door do regeering der
Sovjet Unie. Wel is waar gaf men toe,
dat deze these nog door geen enkele posi
tieve aanwijzing wordt bevestigd, maar
verscheidene afgevaardigden wezen toch op
het volgens hen veelbeteekenend feit, dat
Hitler in zijn redevoering geen toespeling
heeft gemaakt op Rusland.
De Poolsche pers betreurt het niet.
De Poolsche regeeringspers schrijft het
aftreden van Litwinof toe aan een verschil
van inzicht met de overige leiders van de
Sovjet Russische politiek.
Het officieuze agentschap „Express"
schrijft, dat Litwinof een hardnekkig ver
dediger was van de collectieve veiligheid
en dat hij een negatieve houding had
aangenomen ten aanzien van de onder
handelingen met Groot-Brittannië, dat zijn
voorkeur voor bilaterale verdragen te ken
nen heeft gegeven.
Over het algemeen geeft het lezen van
de Poolsche pers hedenochtend den indruk,
dat men in Polen het vertrek van Litwinof
niet ongunstig oordeelt. Men beschouw
de Liwinof steeds, zooals de „Express Po-
ranny" het uitdrukt, als de handelsreizi
ger van de politiek der Sovjets, die te za-
nien met Benes een der meest belangrijke
mannen van de vergaderingen van Genève
was.
LITWINOFS LOOPBAAN.
Litwinof heeft de functie van volkscom
missaris van buitenlandsche zaken, van
welke hij thans op eigen verzoek ontheven
is, byna 9 jaar, n.l. sedert Juli 1930 be
kleed, ais opvolger van Tsjitsjerin, die we
gens ziekte zyn ontslag had genomen. Als
plaatsvervangend volkscommissaris van
buitenlandsche zaker., tot welke functie hU
in 1920 was benoemd, had hij sedert 1928
wegens Tjitsjerins ziekte do leiding van
de buitenlandsche zaken der Sovjet-Unie
gehad.
Litwinof was na het uitbreken van de
Octoberrevolutie van 1918 door de Sovjet-
regeering als haar eerste gevolmachtigde
vertegenwoordiger in Engeland benoemd.
Hij werd nog geen jaar na zijn benoeming
alH zoodanig te Londen als gijzelaar gevan
gen genomen voor den in Rusland gear
resteerden Engelschman Lockhart tegen
wien hij in 1919 werd uitgewisseld.
Litwinof was in 1928 de leider van de
Sovjet-delegatie ter conferentie te 's Gra-
venhage; in 1927 stond hij aan het hoofd
van de Russische delegatie bij de ontwa
peningsonderhandelingen te Genève.
In 1933 bracht hij als volkscommissaris
van buitenlandsche zaken een bezoek aan
Italië. Onder zijn bewind trad Rusland in
1935 tot den Volkenbond toe en werden
de verdragen met Fran' rijk en Tsjecho-
Slowakije gesloten.
Bij de begrafenis van Koning George V
in Januari 1936 vertegenwoordigde Litwi
nof do Sovjet-Unie. Eveneens vertegen
woordigde hij zijn land bij de kroning van
Koning George VI in Mei 1937.
Bij de besprekingen van de Negenmo-
gendhedenconferentie te Brussel in No-
ember 1937 trok hij de aandacht omdat
hy tijdens de besprekingen ostentatief
vertrok.
In den loop van zijn ambtstijd hebben
er herhaaldelijk geruchten geloopen, dat
hij in ongenade zou gevallen zijn, doch deze
geruchten ten spijt is hij tot nu toe in func
tie gebleven.
MOORDDADIGE
LUCHTBOMBARDEMENTEN
Meer dan duizend dooden en gewonden
Naar het Chineesche persbureau meldt
zijn in de hoofdstad van Foekien, Foetsjau,
die eergisteren door Japansche vliegtuigen
op moorddadige wijze gebombardeerd is,
meer dan duizend burgers om het leven
gekomen of gewond. Sedert 21 Maart
is de stad driemaal gebombardeerd. Maan
dag waren nog meer dan honderd men-
schen het slachtoffer van een luchtaanval
geworden.
Te Ningpo, een havenstad aan de kust
van Tsjekiang, 200 kilometer ten Zuid
oosten van Sjanghai, zijn ongeveer hon
derd menschen door een vliegeraanval om
gekomen.
Tijdens het bombardement van Tsjoeng-
king zyn vele gebouwen in brand gevlogen
tengevolge van brandbommen. Men gelooft,
dat ruim duizend slachtoffers gevallen zijn.
Chineesche jachttoestellen bonden den
strijd met de Japansche aanvallers aan, die
hun bommen neerwierpen in de overvolle
straten langs den noordelijken oever van
de Yangtse. Het bureau van Reuter ont
kwam ternauwernood aan vernieling, aan
gezien een dertigtal bommen aan alle
kanten naast het gebouw neerviel.
De brandbommen vernielden tientallen
houten huizen. De vlammen verspreidden
zich snel en vernielden de kantoren van de
Takoengpau, een der invloedrijkste Chi
neesche dagbladen.
1TALIAANSCH VLIEGTUIG VERMIST.
Een driemotorig Italiaansch vliegtuig
met twee kolonels aanboord, dat 27 April
van Tripolis naar Tobroek was vertrokken,
is daar niet aangekomen. Alle nasporingen
sjjn vergeefs gebleven.
DE POSTVLUCHTEN OP NED. INDIë.
De positie der K. L. M. postvliegtuigen op
de Indië-lfjn was gisteravond als volgt:
Op de uitreis arriveerden de „Wiele
waal" te Singapore en de „Zilverreiger"
te Basra.
Op de thuisreis kwamen de „Valk"
te Athene en de „Reiger" te Rangoon aan.
BELGIË
HET BEZOEK VAN ONZE KONINGIN
AAN BRUSSEL.
Nieuw gala-tenue van het eere-escorte.
Koning Leopold heeft beschikt, dat
tijdens het bezoek van Koningin Wilhel-
mina aan Hare Majesteit zullen worden
toegevoegd luitenant-generaal Deffontaine,
commandant van de divisie der Ardensche
jagers en generaal-majoor Beernaert van
den staf der eerste cavaleriedivisie en ho
norair onder-gouverneur-generaal van den
Kongo.
Bij de aankomst van Koningin Wilhel-
mina te Brussel zal de koninkiyke calèche
worden geëscorteerd door een eere-esca-
dron.
De ruiters zullen het nieuwe gala-tenue
dragen, dat veel gelykenis toont met dat
der gendarmerie van voor 1914. Het be
staat uit: berenmuts met roode pluim, tu
niek van koningsblauw laken, kraag met
wit galon, zilveren knoopen met de ko
ningskroon, roode epauletten met witte
franje, witte kuitbroek, rüiterlaarzen, hand
schoenen met manchetten.
Etalages met de Nederlandsche kleuren.
Het initiatiefcomité van Brussel heeft de
Brusselsche winkeliers uitgenoodigd mede
te werken aan een luisterrijke verwelko
ming van de hooge gaste, door speciale
etalages in te richten, waarin de Nederland
sche kleuren de overheerschende versiering
vormen.
MINISTER-COMITé'S INGESTELD.
Sedert vier jaar is de gewoonte ontstaan
dat de Belgische regeering zekere belang
rijke problemen doet bestudeeren door een
beperkt comité, alvorens ze voorgelegd
worden aan het voltallige kabinet.
Pierlot heeft een meer officieelen vorm
gegeven aan deze gewoonte door de instel
ling van vyf permanente ministerieele
comité's, die zich resp. zullen bezig houden
met de volgende kwesties: landsverdedi
ging, begrooting, economische coördinatie,
bestuurshervorming en technische oplei
ding. De vier eerstgenoemde onderwerpen
zullen behandeld worden in comité's onder
voorzitterschap van den eersten minister
zelf. Dit initiatief vormt een verderen stap
op den weg der bestuurshervorming.
DUITSCH JOURNALIST UITGEWEZEN.
Te Brussel heeft de socialistische afgevaar
digde Pierard, die gistermiddag een inter
pellatie zou indienen over het incident te
Winterslag op Zondag j.l., tegenover ver
tegenwoordigers van de pers verklaard, dat
naar de regeering hem officieel mede
deelde de Duitsche journalist Ehlert, die
het incident verwekt heeft, uit het land is
gewezen.
Genoemd incident kwam hierop neer dat
Ehlert tegen den commandant der rijks
wacht, die de identiteitskaarten vroeg van
bezoekers van een vergadering van het
Duitsche Arbeidsfront, gezegd heeft: „Over
drie dagen zult gij zelfs niet meer het reoht
hebben hier naar identiteitskaarten te vra
gen".
DUITSCHLAND
ZES ENGELSCHEN UIT HET LAND
GEWEZEN.
Als represaille tegen de uitzetting van
Duitsche».
Zes Britsche, in Duitschland woonachtige
onderdanen, hebben bevel gekregen van
de Duitsche regeering om Duitschland
tegen 24 Mei a.s. te verlaten. Deze uitwij
zingen vormen rechtstreeksche represail
lemaatregelen voor de uitwyzing van zes
Duitschers uit Groot Brittannië. Onder de
uitgewezenen bevindt zich Greene, de Ber-
lijnsche chef-correspondent van de „Daily
Telegraph".
Er is duidelyk gemaakt, dat verdere „niet
rechtvaardige" uitwy zingen door Groot
Brittannië gevolgd zullen worden door ver
dere Duitsche represailles.
De andere uitgewezen Engelschen zyn
drie zakenmenschen, een Ingenieur en een
taalleeraar.
ENGELAND
LABOUR EN MILITAIRE DIENSTPLICHT
IN ENGELAND.
De parlementsfractie van de Labourparty
heeft besloten vandaag wanneer de wet op
den militairen diepstplicht in tweede lezing
in het parlement wordt behandeld, een mo
tie in te dienen tot het verwerpen van deze
wet.
Het amendement zegt, dat „het Lager
huis, terwyi het vast besloten is om alle
noodige stappen te nemen tot verdediging
van het land en nakoming van zyn inter
nationale verplichtingen, en vertrouwende
dat voldoende manschappen verkregen
kunnen worden door vrywillige recrutee-
ring, betreurt, dat de regeering, die de bui
tenlandsche politiek op grove wyze ver
keerd heeft geleid, ernstige onbevoegdheid
ten toon heeft gespreid bfj de organisatie
van de nationale hulpbronnen voor de
verdediging en in gebreke is gebleven de
winsten te beperken of het ophoopen van
groote vermogens te voorkomen, thans met
Inbreuk op de herhaalde beloften de maat
regel van dienstplicht heeft ingevoerd."
EEN REDEVOERING VAN EDEN.
De oud-minister van buitenlandsche za
ken, Eden, heeft te Leamington een rede
voering uitgesproken, waarin hij de bui
tenlandsche politiek der Britsche regeering
de politiek noemde, die de beste kansen
bood op een duurzamen vrede. Hy legde
tevens den nadruk op de waarde van over
eenstemming tusschen Groot Brittannië,
Frankryk en de Sovjet Unie.
De omstandigheden, aldus Eden, hebben
gedwongen tot een terugkeer tot de poli
tiek van collectieve veiligheid. Er is geen
andere keus en de politiek, die de regeering
thans aanvaard heeft en die wordt onder
schreven door alle deelen van het Britsche
volk, biedt de beste kansen, die ons geboden
worden tot verzekering van den vrede.
Het is duidelyk het algemeene oordeel
van het Britsche volk, dat de redevoering
van Hitler van de vorige weak niets ver
anderd heeft in den internationalen toe
stand. Terwyi het Britsche volk bereid is
te antwoorden op iedere actie, die er op
berekend is het vertrouwen te herstellen,
heeft het geen belangstelling meer in be
loften met woorden, verzekeringen, vleierij
of scheldwoorden. Het vertrouwen is te
vaak verbroken dan dat phrases thans mee
tellen. Eén ons daden tot herstel van het
goede vertrouwen zou meer waard zyn dan
vele ponden protest.
Eden herinnerde vervolgens aan de ver
klaring, die hy bijna een jaar geleden had
afgelegd, inhoudende, dat optimisme ten
aanzien van den internationalen toestand
ongegrond was. Dat oordeel, zoo zeide hy,
was gebaseerd op de lang gevoelde overtui
ging, dat de doeleinden van de spilmogend-
heden essentieel van strategischen aard
waren en dat iedere beweging, die zij
maakten, een stap was naar de uitvoering
van zorgvuldig voorbereide plannen ter
verwezeniyking van die doeleinden.
Eden voegde hieraan nog toe, dat hy er
van overtuigd was, dat de natie zou wen
schen te zien, dat de uitzonderlijke begaafd
heden van Churchill te zyner tyd in haar
dienst gebruikt zouden worden.
ITALIË
DE WERKING VAN DE „AS"
VON RIBBENTROP NAAR ITALIË.
Verband met de rede van Beek.
De Duitsche minister van Buitenlandsche
Zaken Von Ribbentrop vertrek vanavond
voor een bezoek van eenige dagen naar Ita
lië. Nabij het Comomeer zal hij een ont
moeting hebben met zijn Italiaanschen col
lega, graaf Ciano.
Te Rome acht men het bezoek van Von
Ribbentrop van groot belang. Het schynt
dat beide staatslieden het Poolsche vraag
stuk willen behandelen en hun houding na
de rede, welke de Poolsche minister van
buitenlandsche zaken, Beek, morgen zal
houden, willen bepalen.
Men veronderstelt, dat Italië aan zal
dringen op matiging in het Duitsch-Pool-
sche conflict, dat Italië in een moeilyke po
sitie brengt. Italië heeft steeds goede be
trekkingen met Polen onderhouden, welke
nog versterkt zyn by het jongste bezoek
van Graaf Ciano aan Polen en Italië ver
langt dan ook sterk naar een ontspanning
tusschen Warschau en Berlijn. Daarom
heeft men Polen aangeraden verstandig te
zyn, de Duitsche voorstellen in overweging
te nemen en te onderhandelen.
POLEN
DE DUITSCH-POOLSCHE BE.
TREKKINGEN
DE AANSTAANDE REDEN VAN BECK.
Niet zoo sensationeel als verwacht.
Volgens de Poolsche bladen zal de Pool
sche minister van buitenlandsche zaken,
Beek, Vrydag te twaalf uur in het parle
ment zyn rede houden na de behandeling
van de agenda. Hij zou twintig tot dertig
minuten spreken. Zyn rede zal worden uit
gezonden dor talrfjke buitenlandsche zen
ders, onder welke de Engelsche. De Pool
sche omroep zal na de rede een Engelsche,
Fiansche en Duitsche vertaling uitzenden.
De Poolsche onderminister van buiten
landsche zaken heeft den Britschen ambas
sadeur ontvangen en hem, naar men ge
looft, mededeeling gedaan van de groote
ïynen van Becks rede.
Uit goede bron wordt vernomen, dat de
rede in zeer diplomatieke vorm gegoten zal
zyn en op krachtigen toon zal worden uit
gesproken, doch niet zoo sensationeele ont
hullingen zal bevatten, als men by het le
zen der Poolsche bladen van de laatste da
gen zou kunnen gaan denken.
WEDERZLJDSCHE SPELDEPRIKKEN.
Duitsch consulaat weigert visa aan Polen.
Het Duitsche consulaat te Kattowitz
heeft visa voor doorreis door Duitschland
geweigerd aan 600 Poolsche arbeiders, die
zich voor seizoenswerk naar Frankryk wil
den begeven.
Aansporing tot het boycotten van Duitsche
kranten.
Het kamp der nationale eenheid heeft
een oproep gericht tot de geheele bevol
king van Polen om alle Duitsche bladen en
tydschriften te boycotten en de abonne
menten op te zeggen, aangezien de Duit
sche pers sedert de rede van Hitier talryke
tendentieuse berichten en onjuiste mede-
deelingen over en tegen Polen heeft gepu
bliceerd.
GEMENGDE BERICHTEN
PATER CLEOPHAS FRANKEN O.F.M.
Bij verkeersongeluk zeer ernstig gewond.
Gistermiddag is by het stadhuis te Sittard
een ernstig verkeersongeluk gebeurd, waar
van de rector van het voormalig missie
college St. Franciscus Solanus van de Paters
Franciscanen, de zeereerw. pater Cleophas
Franqen, die met eenige paters nog in het
door de studenten verlaten gebouw verbleef
het slachtoffer is geworden, meldt de
„Msb."
De pater kwam per rijwiel uit de rich
ting Rosmolenstraat en wilde langs het
stadhuis een zeer gevaarlyke bocht,
waar reeds vele ongelukken zyn gebeurd
de Markt op ryden. Uit de tegenoverge
stelde richting naderde op dat oogenblik
de motorryder H. uit Schinnen. Pater
Cleophas had dezen klaarblykelyk niet
hooren naderen, met het gevolg, dat mo
tor en rywiel tegen elkaar botsten.
De pater werd tegen den grond geslin
gerd, waar de motor over hem heen reed.
Met ernstige inwendige verwondingen en
kneuzingen is het slachtoffer opgenomen
en het politiebureau binnengedragen, waar
dr. A. Garé de eerste hulp verleende. Na
voorloopig te zyn overgebracht naar het
vlak in de nabijheid gelegen klooster, werd
hv later per ziekenauto naar het R. K. zie
kenhuis „De Goddelyke Voorzienigheid"
"ervoerd.
DOOR EEN KAR OVERREDEN
EN GEDOOD.
Gisteravond is op een landweg onder
Horn door een samenloop van omstandig
heden het 4-jarig dochtertje van de familie
R onder een kar gekomen en gedood. Eeri
achtjarig meisje reed met het kind in een
wagentje. Juist toen zy de kar passeerden,
liet een wiel van het wagentje los. Het
wagentje sloeg om en het kind viel met
het hoofdje in het karrespoor. Een wiel
ging haar over het hoofd. Het kind was op
slag dood.
DOOR AUTO OVERREDEN EN GEDOOD.
Gisteren is de negenjarige G. de Jong
te Lexmond door een personenauto aange
reden. De jongen .werd zoo ernstig gewond,
dat hy enkele oogenblikken later overleed.
Gistermiddag is de 59-jarige wielrijder
H. Hengstman te Grollo, die op weg was
naar Rolde, door een auto, bestuurd door
een inwoner van Emmen, aangereden en
tegen den grond gesmakt. De man was op
slag dood.
Gisteravond om half tien reden eenige
jongens per fiets al stoeiend over het druk
ke Bagijnhof te Dordrecht. Plotseling kwam
de 17-jarige J. A. de G. te vallen, juist op
het moment dat een zwaar geladen trailer
van de firma Lips passeerde. De jongen
kreeg een der wielen over het hoofd en
was onmiddellijk dood. Den chauffeur treft
geen schuld.
VOSSENPLAAG VOORKOMEN.
Goede vangst te Harderwijk.
Naar het „Hbld." verneemt, heeft men
de afgeloopen dagen na eindeloos speuren
dertien vossen in en nabij Harderwyk on-
schadelyk gemaakt. Voor de talrijke een-
denbedryven, die in deze omgeving zyn,
was het den laatsten tijd een minder pret
tige gewaarwording, dat herhaaldelyk een
den verdwenen. Reeds spoedig bleek, dat
hier z.g. moerasvossen bezig waren en de
eenden uit de hokken stalen en ermede in
de bosschen verdwenen. Men betloot toen
een klopjacht op deze dieren te houden en
deze was niet zonder succes, want reeds
na enkele dagen werden er dertien vós
sen onschadelijk gemaakt. Men vermoedt,
dat er nog enkele dieren zich in deze om
geving bevinden. Ook deze zal men trach
ten op te speuren, daar men bevreesd is,
dat men in de toekomst veel last van de
vossen zou kunnen ondervinden.
OP VRIJE VOETEN GESTELD.
De rechtbank te Leeuwarden heeft de
gevangenhouding van den heer J. L. te
Kollum, vroeger voorzitter van de Christe-
lyke Vereeniging tot verzorging van ouden
van dagen, welke vereeniging in Friesland
drie en in Gelderland twee Talm a-rustoor
den exploiteert, niet verlengd en hem op
vrye voeten gesteld. Deze aanhouding
was geschied op vermoeden van onregelma
tigheden in het beheer van deze rustoor
den.
