Halifax over Engelands
politiek
MOTTEN!!!
W- n?M>snn? rnimANT
Engeland denkt niet aan omsingeling
BUITENLAND
Vreemdelingen in
Frankrijk
De strijd in het
verre Oosten
DONDERDAG 20 APRIL 1939
TWEEDE BLAD - PAG. 5
Spoedige terugkeer van
Engelsche gezant te
Berlijn
Lord Halifax, de Britsche minister van
Buitenlandsche Zaken, heeft in een gis
teren in het Hoogerhuis gehouden rede ge
zinspeeld op de mogelijkheid van een spoe-
digen terugkeer van den Britschen gezant,
sir Neville Henderson, naar Berlijn.
Lord Halifax verklaarde, dat de terug
geroepen ambassadeur thans de laatste
hand had gelegd aan zijn rapport en thans
een korte periode van verlof geniet. Wan
neer deze periode van verlof ten einde is,
aldus de minister (en hij voegde hier nog
aan toe: ik hoop, dat dit spoedig het ge
val zal zijn), dan zal de gezant op de ge
wone wijze naar zijn post terugkeeren.
Men verwacht, dat de rekbaarheid van
de verlofperiode zal afhangen van den
loop der gebeurtenissen en de ontwikke
ling der situatie.
Men heeft mij de vraag gesteld, zoo be
gon lord Halifax zijn rede, iets te verkla
ren over de bezorgdheid, die men over
den toestand in Spanje koestert. Ik kan
antwoorden, dat er zeer vele geruchten
over troepenbewegingen geweest zijn, doch
wij moeten bedenken, dat wij op het oogen-
blik de demobilisatie van het Spaansche
leger medemaken en van dit standpunt
bezien is het natuurlijk en gewettigd, dat
er groote troepenbewegingen zyn. Men
behoeft zich te dien aanzien niet bezorgd
te maken.
Bijzonder vele geruchten hebben
betrekking op de aanwezigheid van de
Italiaansche troepen in Spanje.'Ik heb
een nauwkeurig onderzoek laten in
stellen en wij houden voortdurend een
waakzaam oog op de situatie en ziften
alle berichten, die ons bereiken. Vol
gens de inlichtingen, die wij ontvan
gen hebben, moet echter aan deze
geruchten niet al te veel geloof gesla
gen worden.
De minister behandelde voorts het alge-
meene doel van de buitenlandsche politiek,
het eigenlijke onderwerp van het gehou
den debat.
De voornaamste beginselen der Britsche
buitenlandsche politiek kunnen worden
samengevat in enkele woorden: handha
ving van een werkelijken vrede in de we
reld en bescherming van de wettige be
langen van Britsche onderdanen in het
buitenland.
Ten aanzien van de verzwakking van
den volkenbond gaat geen mogendheid
geheel vrij uit. Een van de betreurens
waardige gevolgen van die verzwakking is,
dat de landen, welke niet tevreden zijn,
thans de beginselen verwerpen, met be
hulp waarvan men de volkerengemeen
schap had willen besturen.
Er is thans geen gemeenschappelijk
heid van begrippen bij de gesprekken tus-
schen de landen. Wij bedoelen niet het
zelfde wanneer we hetzelfde zeggen. De
regeering heeft getracht, deze ontwrich
ting der internationale betrekkingen en
dit conflict der ideologieën te vermijden.
De hoop, dat na September 1938 door
onderhandelingen een algeheele regeling
tot stand zou komen, is teleurgesteld. Het
is één van de moeilijkheden, dat de regee
ring, wanneer zij besprekingen voorstelt,
van zwakheid beschuldigd wordt, en wan
neer zij zich besloten toont, de Britsche
belangen en de beginselen, waarop de
maatschappij rust, te verdedigen, het ver
wijt van agressieve bedoelingen te hooren
krijgt.
Desniettemin zette de regeering haar
streven voort, tot het door de Duitsche
militaire actie tegen Tsjecho-Slowakije
duidelijk werd, dat de basis van weder-
keerigheid voor een dergelijke politiek op
dit oogenblik niet bestaat.
Wij zouden echter nimmer ook maar
eenige poging willen opgeven, die
eenige hoop op succes biedt, indien
deze van den anderen kant beant
woord wordt en van wederkeerigen
aard zal zijn.
Wat de kwestie betreft van den te
rugkeer van onzen ambassadeur te Ber
lljD, Henderson, die huiswaarts werd
geroepen om verslag uit te brengen:
hij heeft zijn verslag voltooid en ge
niet nu een korte periode van vacan-
tie. Wanneer deze periode voorbij is
za! hij op de gewone wijze naar
zijn post terugkeeren.
De minister ging hierna over tot de
„omsingelingspolitiek", die men van be
paalde zijde aan Engeland verwyt. „Het
is duidelijk, dat, zoolang onze pogingen
niet in staat zijn ook den steun van andere
kringen te verkrijgen, zij als een teeken
van zwakheid kunnen wbrden uitgelegd!
Indien mijn stem zoover kan reiken
als ik het.zou wenschen, dan ben ik
bereid namens de regeering de plech-
tigste verzekering te geven, dat de
Britsche politiek nimmer een der
gelijke idee van omsingeling heeft na
gestreefd.
Het is absoluut fantastisch te veronder
stellen, dat de raadplegingen, waartoe wij
ons verbonden hebben en de garanties,
die wjj gegeven hebben, van onzen kant
eenige agressieve beteekenis hebben. Zoo
iets zou niet alleen een uiterste dwaas
heid zijn en van gebrek aan elke morali
teit getuigen, doch het zou ook geheel en
al in strijd zijn met de Britsche denkwij
ze, die juist voornamelijk gegrondvest is
op het „leven en laten leven" in de we
reld.
Wat het voorstel van president Roo
sevelt betreft, ook den economischen
kant van de kwestie te overwegen,
verklaar ik, dat de Britsche regeering
bereid is, ook haar rol in deze aange
legenheid te spelen.
Juist omdat wij onze beginselen van
vrijheid voor de verschillende naties,
waaruit het Britsche gemeenebest bestaat,
hebben toegepast, zijn deze naties thans
zoo sterk. De regeering heeft nooit ge
tracht, de economische of politieke ont
wikkeling van eenig deel van het impe
rium te beperken, doch juist integendeel
aan de individueele belangen van deze
landen en hun verlangen naar zelfbestuur
zooveel mogelijk vrij spel gelaten.
Het ligt in denzelfden gedachtengang,
dat wij niet het verlangen koesteren het
nationale welzijn van een der andere mo
gendheden te bedreigen.
Ten aanzien van Rusland zeide Halifax
niet meer te kunnen mededeelen dan dat
de onderhandelingen met dien staat wor
den voortgezet.
Halifax zeide verder, dat geen enkel
land moeilijkheden heeft gehad bij het
verkrijgen van grondstoffen uit het Brit
sche rijk, tenzij het welbewust zichzelf
rantsoeneerde ter wille van de oorlogsin
dustrie. Ongelukkig werd de voorkeur
gegeven aan andere methodes dan vrije
besprekingen en dat laat ons geen keus:
Wij moeten voortgaan met onze kracht te
vergrooten.
Halifax betuigde nogmaals zijn instem
ming met de boodschap van Roosevelt en
zeide, dat de Britsche politiek steunt op
het beginsel, dat de rechten van kleinere
landen niet door sterkere terzijde worden
geschoven, dat het geweld niet de beslis
sende factor in het verkeer tusschen de
volken zal zjjn.
Indien er ooit een oorlog zou uitbre
ken, zou zulks, voor zoover hot het En
gelsche volk betreft, slechts veroorzaakt
worden, doordat men beseft, dat er geen
ander middel was om de waarden, die men
zelfs belangrijker dan het leven acht, te
verdedigen.
DU1TSCHLAND
HITLERS VERJAARDAG.
Gelukwenscb van Rudolf Hess.
In verband met het feit, dat Rijkskanse
lier Hitier vandaag vijf'ig jaar wordt, zijn
hem gisteren in de Rijkskanselarij plech
tig gelukwenschen aangeboden. Rudolf
Hess overhandigde hem een vijftigtal brie
ven van Frederik den Grooten en hield een
toespraak, waarin hij Hitier dank bracht
voor hetgeen hij voor Duitschland heeft
gedaan en uitdrukking gat aan vertrou
wen in zijn leiding. De plechtigheid ge
schiedde in de mozaiekzaal, waar zestien
honderd leidende persoonlijkheden aanwe
zig waren. Hitier aanvaardde het geschenk
en zeide dank voor de bewezen trouw, die
ook in de toekomst het belangrijkste fun-
dement voor de kracht en eenheid van het
Groot Duitsche Rijk blijft.
IERLAND
OOK IERLAND BREIDT ZIJN
LEGER UIT.
Werving van tienduizend vrijwilligers.
De Iersche regeering heett een plan van
stapel doen loopen tot aanwerving van on
geveer 10.000 vrijwilliger* of territoriale
r-anschappen om het totaal van de gewa
pende Ierscht troepenmacht op 30.000 te
brengen. Ieder recruut zal verplicht zijn
90 dagen oefendienst te doen, wanneer hij
ingeschreven wordt.
HONGARIJE
TROEPEN AAN ROEMEENSCHE GRENS
WORDEN TERUGGETROKKEN.
De bevoegde Hor.gaarsche autoriteiten
deelen officieel mede, dat het terugtrek
ken van de Hongaarsche troepen aan de
Roemeensche grens op 12 dezer begonnen
i3 en normaal voortgaat.
In officieele kringen voegt men hieraan
toe, dat deze verklaring wordt afgelegd om
een einde te maken aan de geruchten, wel
ke door enkele buitenlandsche bladen
zouden zijn gepubliceerd, volgens welke de
Hongaarsche regeering niet tot terugtrek
king van haar strijdkrachten aan de Roe
meensche grens zou zijn overgegaan.
ITALIË
DE „AS" ZAL GEEN TEGENVOOR
STELLEN DOEN.
Volgens de „Giornale d'Italla".
In de „Giornale d'Italia" verklaart Gayda,
dat niet verwacht moet worden, dat Rome
on Berlijn met tegenvoorstellen op de
boodschap van Roosevelt zullen antwoor
den.
Tegenvoorstellen, zoo zegt hij, worden
gedaan tusschen partijen, die op voet van
Wie bi) KLEEDING over
goede KWALITEIT spreekt
moet wel denken aan
Waarborg-kleeding
Buitenlandsche Berichten
EEN ELASTISCHE GLASSOORT.
Onder de auspiciën van het Franklin
Institute te Philadelfia zijn gedurende zes
jaren en ten koste van ruim zes millioen
dollars onderzoekingen gedaan om te ko
men tot de vervaardiging van een zeer
elastische glassoort. Dezer dagen zijn de
proefnemingen beëindigd en het resultaat
is gedemonstreerd voor circa vierhonderd
leiders van handelsondernemingen en fa
brieken. Het nieuwe glas moet tien keer
zoo elastisch zijn als het op het oogenblik
voor automobielen gebruikte veiligheids
glas. Een bal van magnetisch staal, we
gende negen ons, werd van een afstand
van 28 voet met kracht op een plaat van
het nieuwe glas geworpen. Het glas boog
door, maar bleef heel. Het glas kost niet
meer dan het gebruikelijke en men ver
wacht, dat het reeds dit jaar voor 75 pet.
in de Amerikaansche automobiel-productie
zal worden toegepast.
Muggen, Vliegen, Vlooien. Wespen en Wand
luizen doodt U met ,.FLYD0 100 Gr.
15 ct, p. L. f 1.25. Verder Flit, Shell-tox,
Fluks. Rids enz. enz.
Drog. J. VRIJENHOEK
HAARL.STR. 119 (Speciaal Kruiden-adres)
gelijkheid en wederzijdsch vertrouwen
staan. Gayda ontkent, dat Italië op instruc
ties uit Berlijn zou hebben gewacht voor
het antwoord, dat door middel van de
pers op de boodschap moest worden gege
ven.
Hij komt tot de conclusie, dat Roosevelt
„de zaken in Europa laat, zooals zij wa
ren".
BEGIN MEI BELANGRIJKE REDE VAN
MUSSOLINI.
Vernomen wordt, dat Mussolini zich in de
eerste helft van Mei naar Turijn zal be
geven, waar hij een belangrijke rede zal
houden.
BULGARIJE
COMMUNISTEN GEARRESTEERD.
De politie te Sofia heeft 22 communisten
gearresteerd, beschuldigd van het voeren
van onwettige propaganda in de provincie.
AMERIKA
DREIGENDE STAKING IN DE
STEENKOOL-INDUSTRIE.
Reeds staken 300.000 mijnwerkers.
De Vereenigde Staten worden bedreigd
met een staking in de steenkool-industrie.
Reeds zijn de mijnwerkers in acht staten
TIENDUIZENDEN WILLEN HUN
TWEEDE VADERLAND DIENEN.
Het aantal vreemdelingen in
Frankrijk is niet gering. En wij
bedoelen hier niet degenen, die
met een reisgids in hun zak de be
roemde Fransche steden bezoeken,
die na een rondgang in het Louvre
van Parijs op hun gemak tochten
maken naar de beroemde kathe
dralen van Reims, Chartres,
Amiens.... naar de kasteelen van
de Loire. Wij bedoelen niet de
vele moeders van Amerikaansche
en Engelsche soldaten, die in
rouw gekleed de oorlogsvelden
bezoeken, waar hun zoon sneuvel
de tijdens den wereldoorlog en die
komen bidden bij het graf van
den onbekenden soldaat, omdat dit
het graf van hun zoon kan zijn.
Wij bedoelen de arme ploeteraars,
die hun vaderland hebben verla
ten, omdat zij er ongewenscht wa
ren, of omdat er voor hen geen
werk meer was
Wat zal ik U zeggen? Wij leven hier
gelukkig in vrijheid. Ik heb hier een be
slaan gevonden en 'n familie Maar 't is een
hard gelag, iedere maand naar het com
missariaat van politie te moeten gaan. om
mijn papieren te laten afstempelen. Maar
hel moet!"
Het is een van myn vrienden in Parijs,
een Rus, die zijn vaderland heeft moeten
verlaten omdat hij niet in het gareel
wenschte te loopen van d.' communistische
machthebbers. Hij had er een goed be
staan als schrijver. Maar de revolutie
heeft hem een hak gezet. Door Siberië is
hi; moeten vluchten naar Charbin, en van
daar naar Frankrijk.
Harde jaren zijn gevolgd. Hij moest op
nieuw beginnen, en dat viel niet mee.
Maar hij is er gekomen, hij heeft een nieuw
bestaan gevonden, maar iedere maand
wordt hij door zijn urenlang wachten op
het commissariaat herinnerd aan het feit,
dat hij maar een .Rus is
Zoo is het leven van drie en een half
millioen vreemdelingen in Frankrijk. Ita
lianen en Polen werken op het platteland
en in de fabrieken, Russen wonen in Parijs
in ellendige krotten, velen van hen zijn
taxi-chauffeur.
En bij deze drie en een half millioen
"reemdelingen zijn dan nog niet inbegre
pen de vierhonderdduizend Spaansche
vluchtelingen in de concentratiekampen.
Deze vreemdelingen vormen voor Frank
rijk een groot probleem. Want het is niet
alleen zoo, dat vele Franschen zonder
verk zijn, terwijl enkele millioenen buiten
landers hier zij het dan ook een mage
re boterham verdienen. Maar onder de
vreemdelingen zijn er nog zeer velen, die
werkloos zijn, en die men toch niet van
honger kan laten omkomen.
In Parijs verblijven bijna 500.000 vreem
delingen, en hiervan worden er 15.000
geholpen met werkloozensteun. Het aan
tal steuntrekkende vreemdelingen in Frank
rijk moet in totaal ongeveer 100.000 bedra
gen.
Nu moet men deze getallen niet beschou
wen zonder daar tegenover te zetten, dat
vele vreemelingen in Frankrijk een aar
dige som gelds hebben meegebracht, en
hiervan ook aan de Fransche schatkist een
en ander moeten afstaan.
Maar tot het Fransche volk, en vooral
tot de werkloozen spreekt het meer, dat
zooveel vreemdelingen ondersteund moe
ten worden. Terecht zegt men in Frankrijk:
wat hebben we hieraan?
Nu heeft de Fransche regeering bepaald,
dat in oorlogstijd ook de vreemdelingen
kunnen worden opgeroepen voor de Fran
sche landsdienst, terwijl de ongewenschte
elementen dan het land zullen uitgezet
worden.
In geval van oorlog zal Frankrijk dus
wel wat hebben aan de millioenen vreem
delingen.
Deze vreemdelingen hebben meermalen
•e kennen gegeven, dat zij graag het land
willen dienen. Vooral de laatste dagen
hebben zeer velen zich opgegeven om
dienst te nerr.en in het Fransche leger, en
in de burgerlijke veiligheidsdiensten. De
vieemdelingen hebben zelfs besloten, om
els bewijs van hun trouv en als teeken
van dankbaarheid jegens de Fransche re
geering aan Frankrijk een eskader vlieg
tuigen aan te bieden, welk geschenk groo
te indruk heeft gemaakt op de Fransche
bevolking, en een verzachting is voor het
idee, dat Frankrijk zooveel armlastige
vreemdelingen moe4 ondersteunen.
gisteravond in staking gegaan en de voor
zitter van de commissie voor industrieele
organisatie, John Lewis, heeft gedreigd een
volledige staking ir. alle steenkolenmijnen
van de Vereenigde State.i af te kondigen,
indien de vertegenwoordigers van de mijn
werkersbonden niet spoedig een nieuw
collectief contract kunnen sluiten. De ge
deeltelijke staking is reeds verscheidene
dagen geleden begonnen en de onderhan
delingen tusschen werkgevers en werkne
mers hebben nog tot geen enkrl resultaat
geleid. Op het oogenblik staken meer dan
driehonderdduizend mijnwerkers, indien
Lewis zijn bedreiging ten uitvoer brengt
zullen nog 150.000 man het werk neerleg
gen.
DE MILITAIRE BEDRIJVIGHEID DER
CHINEEZEN.
Naar het Chineesche persbureau melde,
cr.dernemen de Chineesche troepen op de
grens van Kiangsoe en Anhwei een alge
meen tegenoffensief, waartoe de Japan
mezen ruim 10.000 man concentreeren, ten
einde Woehoe, de handelsstad van de pro
vincie Anhwei, te verdedigen.
Uit Kwciling wordt gemeld, dat
man Japansche troepen tegenaanvallen
ondernemen op Tsjengsjing in Oostelijk
Kwantoeng en wel van vier zijden, doch
dat de Chineezen hen met zware verlie
zen weten te verdrijven.
Voorts wordt melding gemaakt van zwa-
le gevechten om het bergoord Koeling. Zes
Ji-pansche vliegtuigen zouden daarbij meer
dan tien bommen hebben laten vallen op
hun eigen stellingen, waarbij ruim hon
derd Japansche officieren en manschap
pen gedood en twintig gewond zijn.
INGEZONDEN STUKKEN
HET SPELDJE VOOR DE CHINA-
COLLECTE.
Het speldje, dat Zaterdag 22 April a.s.
bij de collecte ten bate van de noodlijden
de burgerbevolking van China verkocht
zal worden, is in ieder opzicht een uni
cum in de geschiedenis van de Lcidsche
straatcollecten. Het is geïnspireerd door
de Chineesche philosophic. De gegevens
zijn verschaft door Mr. Yuan Tieh, den
consul-generaal van China te Amsterdam
en het ontwerp is van den teekenaar Jan
Kann.
Het speldje heeft den vorm van een af
hangende Chineesche schildering en de
speld wordt daarom ook niet verticaal,
maar dwars in de kleeding gestoken. Op
de tcekening staat links een spreuk ont
leend aan LI Ki, het boek van de riten,
van Confucius. De spreuk luidt: „De We
reld behoort aan de Wereld" en is de kern
van de hoogste Chineesche staatkundige
ideologie. Het is een samenvatting van do
beschrijving van den ideaal-toestand van
de maatschappij, zoonis deze door Confu
cius gegeven wordt. Het is een toestand
waarin rechtvaardigheid, liefde en onder
ling vertrouwen zullen heerschen, zoowel
tusschen de individuen als tusschen de
staten onderling.
Wij citeeren thans de bedoelde passage
uit het boek Li Ki:
„Wanneer de „Groote Weg" gevolgd
wordt, dan behoort de Wereld aan de We
reld. De deugdzamen en bekwame men-
schen worden gekozen om het land tc be
sturen, men onderzoekt de Waarheid en
kweekt onderlinge goede verstandhouding.
De Liefde is niet beperkt tot ieders eigen
ouders er kinderen, zij breidt zich uit tot
het onderhouden van alle ongelukkigen:
zieken en invaliden, menschen berooid
van hun nakomelingschap, bejaarden wor
den verzorgd, de kracht der volwassenen
wordt goed gebruikt, de minderjarige be
hoorlijk opgevoed. Mannen krijgen hun
werk, vrouwen hun gezinnen. Geen goe
deren worden geduld, onbenut in den
grond verborgen, geen kracht van het
lichaam wordt gespaard, maar het benut
ten daarvan is juist niet ten eigen bate.
Daardoor wordt iedere intrigue bezworen,
geen diefstal, roof, gewelddaad wordt door
de menschen gepleegd.
De buitendeur van ieders huis kan 'a
nachts ongegrendeld blijven. Dit is de
„Groote gelijkheid" van de Menschheld".
Deze ouwen-oude gedachte van de
maatschappij-vorm heeft allen grooten
geesten van het Chineesche volk steeds
voor oogen gestaan en bezielt ook thans
nog het zoo zwaar beproefde Chineesche
volk.
Rechts naast deze spreuk ziet mén op
het speldje de bloem „Mei Hoa", de In-
heemsche pruimebloescm van China, die
langzamerhand de beteekenis van een
nationale bloem heeft verkregen. Het is
de bloesem, die in de lente het eerste
bloeit, de eerst bode van den naderenden
zomer, en het komende nieuwe leven.
Moge deze bloesem ook het symbool
zjjn voor een naderend nieuw geluk en
een vreedzam leven voor het zoo zwaar
getroffen millioenenvolk.
