Roosevelt noodigt Hitier en
Mussolini uit tot vredelievende
politiek
Een welomschreven verzoek op
den man af
Zullen de diclators „neen"
durven zeggen
Weinig goeds voorspellende
perscommentaren
De toestand rond
Spanje
MAANDAG 17 APRIL 1939
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. 5
Een initiatie! van groot
belang
De regeering van de Vereenigde
Staten heeft een stap ondernomen van
het allergrootste belang. President Roo
sevelt heeft aan Hitler en Mussolini
een telegram gezonden, hen uitnoodi-
gend tot vrede door overleg.
„Gij beseft, daar ben ik zeker van, al
dus Roosevelt, dat in de geheele wereld
millioenen menschelijke wezens thans
leven in een voortdurende vrees voor
een nieuwen oorlog, of zelfs voor een
reeks van oorlogen.
Na de hevige spanning, waarin de
wereld de laatste weken verkeerd heeft,
is dit oogcnblik van momenteele ont
spanning wellicht geschikt, om deze
boodschap tot u te richten. Indien die
bedreiging aanhoudt, lijkt het onver
mijdelijk, dat een groot deel der we
reld gemeenschappelijk zijn ondergang
tegemoet gaat. De geheele wereld zal
daaronder te lijden hebben: de over
winnende landen, de verliezende lan
den en de neutrale landen.
Ik weiger te gelooven, dat de wereld
noodzakelijkerwijze tot zulk een lot be
stemd is. Integendeel, het is duidelijk, dat
de leiders der groote landen de macht heb
ben, hun volkeren té verlossen van de drei
gende ramp. Ook is het duidelijk, dat de
volkeren zelf wenschen, dat aan hun vrees
een einde komt.
Men moet zich echter helaas rekenschap
geven van de jongste feiten. Drie landen in
Europa en in Afrika zagen hun onafhanke
lijkheid verdwijnen. Een uitgebreid gebied
in een ander onafhankelijk land in het ver
re Oosten werd door een naburig land be
zet. Volgens hardnekkige geruchten, welke
wij ongegrond hopen te zijn, zouden andere
daden van agressie overwogen worden tegen
andere onafhankelijke landen.
Het oogenblik nadert, waarop die toestand
moet eindigen in een catastrophe, tenzij een
meer rationeel middel gevonden wordt, om
de gebeurtenissen in goede banen te leiden.
Gij hebt herhaalde malen betoogd,
dat gij, noch het Italiaansche (Duitsche)
volk den oorlog wenscht. Indien dat
waar is, behoeft er geen oorlog te zijn.
Ik ben er nog steeds van overtuigd, dat
de internationale problemen rond een con
ferentietafel kunnen worden opgelost.
Daarom gaat het niet aan, dat een der
belanghebbenden op dit beroep tot vreed
zaam overleg antwoordt met de verklaring,
dat tenzij hij bij voorbaat de verzekering
krijgt, dat de uiteindelijke beslissing voor
hem gunstig zal zijn, hij dé wapenen niet
zal neerleggen.
In de conferentiezalen,, evenals voor de
rechtbanken, is het noodig, dat iedere par
tij de bespreking begint in goed vertrou
wen in de overtuiging, dat het resultaat zal
zijn recht voor elkeen. Het is gebruik en
noodig, dat elkeen zijn wapens buiten de
zaal laat.
Ik ben er van overtuigd, dat de zaak van
den wereldverede een grooten stap vooruit
zou gaan, indien alle naties een openhar
tige verklaring zouden krijgen van de te
genwoordige en toekomstige politiek der
regeeringen.
Zijt gij bereid, de verzekering te ge
ven, dat uw gewapende strijdkrachten
het gebied of de bezittingen van geen
enkel der volgende onafhankelijke na
ties zullen aanvallen of overweldigen:
Finland, Estland, Letland, Litauen,
Zweden, Noorwegen, Denemarken, Ne
derland, Belgie, Groot-Brittannic, Eire,
Frankrijk, Portugal, Spanje, Zwitser
land, Lichtenstein, Luxemburg, Polen,
Hongarije, Roemenie, Zuid Slavie, Rus
land, Bulgarije, Griekenland, Turkije,
de Arabische Staten, Syrië, Palestina,
Egypte en Iran?
Een dergelijke verzekering moet natuur
lijk niet alleen gelden voor den tegenwoor-
digen tijd, doch voor een genoegzaam lang
durige toekomst, om alle mogelijkheden te
verzekeren met vreedzame methoden te
werken aan een vrede van een meer duur-
zamen aard.
Ik stel dus voor, dat gij het woord
„toekomst" zult beschouwen als van
toepassing voor een periode van gega
randeerde non-agressie van ten minste
tien jaar, een kwart eeuw, indien wij
den moed hebben zoo'n langen tijd
vooruit te zien.
Ik stel voor, indien er in wordt toege
stemd, dat twee essentieele vraagstukken
prompt in de vreedzame atmosfeer, welke
er het gevolg van zijn zal, in discussie zul
len worden gebracht en de regeering der
Vereenigde Staten zal gaarne deel nemen
aan deze beraadslagingen.
De gedachtenwisselingen, welke ik op het
oog heb, hebben betrekking op een meer
doelmatige en sneller methode, oim de vol
ken der wereld een geleidelijke verlichting
te doen verkrijgen van den verpletterenden
last der bewapening, welke hen dagelijks
nader brengt tot een economische ramp.
Tegelijkertijd zou de regeering der Ver
eenigde Staten bereid zijn, deel te nemen
aan beraadslagingen, die er toe zouden
strekken, een practischer wijze te vinden,
om den weg te openen voor den internatio
nalen handel, opdat alle naties in staat zul
len zijn op de wereldmarkt op voet van
gelijkheid te koopen en te verkoopen en de
verzekering te hebben, grondstoffen en
producten te verkrijgen, wekle noodig zijn
voor een wreedzaam economisch leven.
Terzelfdertijd zouden de regeeringen, die
er direct bij geïnteresseerd zijn, zoodanige
politieke besprekingen kunnen beginnen,
welke zij noodig of wenschelijk zouden oor-
deelen Wij erkennen, dat de vraagstukken,
welke op de menschheid drukken, gecom
pliceerd zijn, doch wij weten, dat een bestu
deering ervan en een beraadslaging er over
in een atmosfeer van vrede moeten worden
gevoerd.
Een dergelijke atmosfeer kan niet heer-
schen, indien de besprekingen worden ver
duisterd door dreiging met geweld of vrees
voor oorlog. Ik denk, dat gij u niet zult ver
gissen in den geest van openhartigheid,
waarin ik u deze boodschap zend.
De leiders der groote regeeringen zijn in
dit uur letterlijk verantwoordelijk voor het
lot der menschheid in de volgende jaren. Zij
kunnen niet doof zyn voor de verzoeken
van hun volken, die vragen beschermd te
worden tegen een chaos. De geschiedenis
zal hen verantwoordelijk stellen voor het
leven en het geluk van allen.
Ik hoop, dat uw antwoord voor de
menschheid de verwachting zal inhouden,
dat haar vrees zal eindigen en dat zij zich
voor lange jaren veilig zal gevoelen.
DUITSCHLAND STAAT VOLKOMEN
AFWIJZEND.
Het commentaar van de „Deutsche Dienst."
Over het telegram van den president der
Vereenigde Staten schryft „Der Deutsche
Dienst":
„Eerst ophitsen en dan den vredesapos
tel spelen, dat is de politiek welke de pre
sident der Vereenigde Staten niet den eer
sten keer tegenover ons voert.
De klanken der nieuwe boodschap van
Roosevelt zijn ons niet nieuw. Integendeel,
zy komen ons zeer bekend voort. Daar is
„de verantwoordelijkheid voor de mensch
heid", daar is de beroemde „internationale
conferentietafel", die den volken gerech
tigheid en vrede moet brengen. Roosevelt
speelt de rol van den nieuwen Wilson con-
requent verder. Hy wil voor vrede de wereld
gelukkig maken, nadat hij haar eerst in
vrees heeft gebracht. Hij wil vrede op de
wereld brengen, nadat hij een oorlogspsy
chose zonder weerga hgeft opgeroepen. Met
een domme afleidingsmanoeuvre probeert
Roosevelt de ophitsing en omsingelings-
politiek van zich en de democratieën te
camoufleeren en uit te wisselen? Er kun-
ren geen duurzame gelukkige toestanden
worden geschapen in het leven van de sta
ten onderling, zoolang zich onder bescher
ming van den staat de machten van ver
nietiging en onrust kunnen verbergen en
consolideeren. Er kan geen nieuwe orde
aan de conferentietafel worden geschapen
zoolang het bolsjewisme als rechtsgelyke
partner in het politieke spel in de we
reld wordt beschouwd. Wy moeten het als
een geraffineerde manoeuvre beschouwen,
wanneer men van ons verlangt te zweren
bij een niet door ons, doch door de anderen
tot oorlog opgezweepte wereld van on-
vt ede.
De heer Roosevelt heeft zyn boodschap
aan het verkeerde adres gericht. Het Duit
sche volk is verstandiger en sterker ge
worden en daarom zal het succes van Wil
son niet herhaald worden.
In denzelfden geest achryft ook de ver
dere Duitsche pers. T!
Het officieuze commentaar, dat de
„Deutsche Dienst" heeft gegeven en dat
van de Duitsche pers hebben over het
algemeen een duidelijk beeld gegeven
van de negatieve houding van de Duit
sche politieke kringen ten aanzien van
de boodschap van Roosevelt.
Het telegram heeft overigens in Duitsch-
land levendige verrassing gewekt en de
Wilhelmstrasse volkomen overrompeld.
Over het algemeen gelooft men, dat niet
verwacht mag worden, dat nog vandaag
een officieel communiqué als antwoord
zal worden gepubliceerd. Een communi
qué zal pas uitgegeven worden, nadat tus-
schen Hitler Mussolini algeheele overeen
stemming is bereikt. Men schijnt te Ber
lijn van oordeel te zijn, dat er geen aan
leiding bestaat, de afzending van het offi-
cieele antwoord aan Washington te ver
haasten, temeer daar het standpunt van
Duitschland reeds voldoende duidelijk ge
bleken is uit de reeds gepubliceerre offi
cieuze commentaren. W
In nat.-soc. kringel^ te Muenchen be
vestigt men het standpunt van politieke
kringen te Berlyn, dat op de voorstellen
van Rooseveli- negatief geantwoord zal
worden.
Hitier beraadslaagt met von Ribbentrop.
Van particuliere zijde wordt vernomen,
dat Hitler, die te München vertoeft, gis
termiddag ongeveer anderhalf uur beraad
slaagd heeft met von Ribbentrop over de
boodschap van Roosevelt. Hitler had den
minister ontboden. Men heeft te München
den indruk, dat dit onderhoud in het bij
zonder betrekking had op de bewoordin
gen van het antwoord op de boodschap
zooals hy dat wil opstellen na contact ge
zocht te hebben met Mussolini Men ge
looft algemeen, dat dit antwoord uitvoerig
en gedetailleerd zal zyn.
Von Ribbentrop vertrok nog gisteravond
naar Berlyn. Hitler is waar Oostenryk ge
reisd en zou Dinsdag naar Berlyn terug-
keeren.
Besprekingen van Goering en Mussolini.
Ciano is aanwezig geweest bij een lang
durig onderhoud, dat Goering en Mussolini
gisteren hebben gehad. Vanavond vertrekt
Goering naar Berlyn.
HET VERMOEDELIJKE ITALIAANSCHE
STANDPUNT.
De officieele houding van Italië ten
aanzien van de boodschap van Roose
velt schijnt eveneens negatief te zijn.
Fascistische kringen noemen het een ma
noeuvre om de totalitaire landen in het
nauw te drijven en toonen zich erover ont
stemd, dat de boodschap te verstaan geeft,
dat de as-mogendheden den vrede in ge
vaar brengen, terwyl deze, naar zij zeggen,
niemand bedreigen. Zij voegen eraan toe,
cat voor de as-mogendheden de vrede niet
synoniem moet zijn met het prijsgeven van
rechten, die zij wettig achten cn dat de
vrede slechts verzekerd kan worden door
te voldoen aan de verlangens van Duitsch
land en Italië: teruggave van de Duitsche
koloniën en regeling van de tusschen Frank
rijk en Italië bestaande kwesties. Boven
dien kan de vrede volgens dezelfde kringen
niet verzekerd zijn, zoolang de democra
tieën haar vijandige' oogmerken jegens de
totalitaire mogendheden niet laten varen.
Ook staan deze kringen afwijzend tegen
over een internationale conferentie en zy
verzekeren, dat de vraagstukken te talrijk
en te ingewikkeld! zijn en dat zy slechts
één voor één in behandeling genomen kun
nen worden.
Zal Italië de deur open houden?
Ondanks de weinig bemoedigende com
mentaren gelooft men hier en daar in bui-
tenlandsche kringen te Rome, dat het Ita
liaansche standpunt in zooverre van het
Duitsche zal afwyken, dat niet de bruggen
met Amerika worden afgebroken, doch in-
Ugendeel de mogelijkheid tot latere be
sprekingen blijft bestaan. Kortom. Italië,
zou de positie kunnen innemen van bemid
delaar tusschen de as en de democratische
mogendheden, zooals reeds eerder het geval
is geweest. Zoodoende gelooft men, dat. on
danks de koele ontvangst in fascistische
ktingen. Italië zal aarzelen, zonder meer
voorstellen af te wijzen, die ook voor de
tctalitaire landen belangwekkende pers
pectieven openen, aannemende dat zij sa
menwerking met de andere naties wen
schen. Men denkt in dezelfde kringen, dat
Rome. hoewel het zijn houding naar die
van Berlyn zal regelen, ernaar zal streven,
dat het antwoord der beide hoofdsteden,
raar den inhoud, zoo niet naar den vorm.
negatief, er niet als een afwijzing zal
uitzien.
ANTWOORD EERST OVER ENKELE
DAGEN VERWACHT.
Naar verluidt verwacht het Amerikaan-
sche staatsdepartement eerst over enkele
dagen een antwoord van de Italiaansche
en Duitsche regeeringen.
Naar aanleiding van het commentaar in
de Duitsche en Italiaansche pers acht men
het in Amerikaansche kringen waarschijn
lijk, dat de voorstellen door Berlyn en
Rome verworpen zullen worden. Het
Amerikaansche ministerie van buiten-
landsche zaken weigert evenwel iets te
zeggen.
INSTEMMING IN GEHEEL AMERIKA.
Het Amerikaansche departement van
buitenlandsche zaken heeft uit Canada en
alle andere Amerikaansche staten, behal
ve Haiti, Honduras, Guatemale en Para
guay telegrammen ontvangen, waarin deze
staten zich vereenigen met de boodschap
van Roosevelt en hun steun beloven bij
het handhaven van den vrede.
De reactie in Congreskringen op de
boodschap van Roosevelt is uitstekend,
zelfs van de zijde van de vurigste isola-
tionisten, zooals Ludlow en Nye. De bood
schap heeft tot op zekere hoogte de be
zorgdheid der isolationisten over de bui
tenlandsche politiek van den president
gekalmeerd.
ENGELAND JUICHT INITIATIEF TOE.
Hoe warm het initiatief van Roosevelt
in Engeland wordt toegejuicht, blijkt uit
den spoed, waarmede Chamberlain en
Halifax hun oprechten steun hebben toe
gezegd, en uit de aandacht, die de Engcl-
sche pers aan den oproep wydt. De hoop,
die aanvankelijk gewekt was, is wat ge
temperd door de „koele" ontvangst in de
Duitsche pers.
Niettemin blyft men hopen, dat de
Duitsche en Italiaansche leiders niet de
verantwoordelijkheid op zich zullen wil
len nemen voor een negeeren of een ver
werpen van den oproep tot vrede.
HARTELIJKE STEUN VAN FRANSCnE
REGEERING.
De boodschap van Roosevelt heeft in
alle Fransche politieke kringen geweldige
sensatie gewekt.
Gezaghebbende kringen verklaren, dat
het initiatief van Roosevelt een persoon
lijke boodschap tot Hitier te richten, zoo
als hy dat reeds in September j»l. op zoo
doeltrefende wijze heeft gedaan, de meest
hartelijke steun van de Fransche regce-
ring heeft ontvangen. Men wijst op de
aanzienlijke beteekenis van dit spontane
gebaar, dat een Amerikaansch voorstel
beteekent, waarbij niet geaarzeld wordt
in feite een verantwoordelijkheid voor de
Vereenigde Staten aan te gaan.
DE INDRUK TE WARSCHAU.
De Poolsche bladen publiceeren de
boodschap van Roosevelt zonder commen
taar. De openbare meening is diep onder
den indruk. In Poolsche politieke kringen
wijst men op het belang van den stap van
Roosevelt en verklaart men, dat hij be
oogt den vrede ter wereld te stabilisee-
ren. Met begrip en waardeering is deze
poging van den president ontvangen.
Toch blijven deze zelfde kringen scep
tisch ten aanzien van de mogelijkheden
tot verwezenlijking van zijn voorstellen
en verklaart men, dat de vraag open blijft,
te weten, of de door Roosevelt gekozen
methode doelmatig zal blijken, of hij de
tegenwoordige omstandigheden in Europa
en in het algemeen den tegenwoordigen
internationalen toestand niet uit het oog
verliest.
DE RUSSISCHE MEENING.
De Sovjet-pers publiceert de boodschap
van Roosevelt, die door Moskou geheel
wordt goedgekeurd, volledig. Men ziet er
een edelmoedige en vernuftige geste in.
Men gelooft niet, dat de beide dictatoren
een bevestigend antwoord zullen geven,
doch men is van meening, dat Roosevelt's
stap nuttig is, omdat hy openlijker en dui
delijker dan ooit aantoont, hoe groot de
bedreiging is, die op de wereld drukt, het
geen, naar men hoopt, een heilzame reac
tie zal bespoedigen.
ROOSEVELTa BOODSCHAP.
In elk geval een krachtige diplomatieke
daad.
NEW-YORK. 17 April. (A. N. P.). De
„Herald Tribune" bericht, dat het geen
toeval is, dat de boodschap van Roose
velt in zulke bewoordingen is gesteld, dat
indien Hitler en Mussolini ze niet aan
vaarden op haar waarde, het toch een
krachtige diplomatieke daad tot steun aan
de Fransch-Britsche coalitie is ondersteund
door het terugroepen van de Amerikaan
sche vloot naar den Stillen Oceaan, als
waarschuwing aan de as. Hierdoor is het
een krachtige bijdrage tot verlenging van
den vrede door het eenigc middel, dat as-
mogendheden als geldig erkennen.
Van groote waarde zelfs bij afwijzing
LONDEN. 17 April. (A. N. P.). De
Britsche pers is algemeen van oordeel, dat
zelfs wanneer de boodschap van Roosevelt
geen gunstig antwoord uit Berlyn en Ro
me krijgt, de boodschap groote waarde
heeft. Toch is het nog geenzsins zeker, dat
te Berlyn een weigerend antwoord zal
worden gegeven. Het meest opmerkelijke
acht men de eenheid van de Amerikaan
sche openbare meening. ook van de Isola
tionisten. De diplomatieke corrcsponden-
berichten verder, dat de onderhandelingen
tot het winnen van nieuwe aanhangers
voor het verdedigingsysteem goeden voort
gang maken.
PROCESSIE IN SEVILLA.
In tegenwoordigheid van Franco.
Een groote processie ter viering van
het einde van den oorlog is Zondagmiddag
te Sevilla in aanwezigheid van Franco ge
houden. Behalve Franco waren aanwezig
generaal Queipo de Llano, eenigc minis
ters en verscheidene generaals. Aan het
hoofd van den stoet werd de beroemde
„Maagd der koningen", de achutpatronca
der stad Sevilla, gedragen.
Groote activiteit in Marokko.
Volgens reizigers uit Spaansch Marok
ko heeracht in de verschillende grensdis
tricten en het kustgebied groote activi
teit. Er worden veldversterkingen aange
legd naar aanwijzingen van buitenland
sche technici over wier nationaliteit zeer
groote discretie wordt in acht genomen.
Reizigers kunnen zich gemakkelijk bewe
gen doch het gebruik van fototoestellen
wordt scherp gecontroleerd cn vaak ver
boden.
Volgens reizigers, die te Tunis zyn aan
gekomen, zouden soldaten, voor het mec-
rendeel Abcssijnsche Somali's, tusschen 2
en 8 April te Zou&ra ontscheept zijn. In
het geheel zou het ongeveer 10.000 man
betreffen. Zij zouden naar de Tunisische
grens zijn gedirigeerd.
Overigens zouden in het gebied Fczzan
rccruteeringsagentcn Lybischo inboorlin
gen werven voor strategische werken, die
langs de grenzen worden opgericht.
Volgens deze reizigers zouden deze re-
quisities groote ontevredenheid teweeg
brengen by de Mohammodaansche bevol
king. die mede door de gebeurtenissen
in Albanië besloten zou zyn de Italiaan
sche zaken te boycotten.
Bnltenlandsche Berichten
38 PERSONEN DOOR EEN TORNADO
GEDOOD
Een stormachtig week-end in de Ver. Staten
In het afgeloopen week-end zijn verschei
dene streken van de Vereenigde Staten
door tornado's geteisterd. Minstens acht en
dertig personen werden hierdoor gedood en
125 gewond.
In Arkansas heaft een tornado over een
afstand van ongeveer tien kilometer alles
weggevaagd en, volgens ooggetuigen,
slechts een gat in den grónd gelaten. Naar
verluidt zijn hier vijf en twintig personen
gedood.
R.K. Ver. v. Kraamverzorging voor
alle gezindten te Leiden en Omstreken
Plaatsing-Boreau le Kinnenvcstgracht 30,
voorheen Boerhaavestr.
verleent hulp door gediplomeerde krachten
Geopend eiken DINSDAG- en DONDER
DAGMIDDAG van 2—4 UUR tot het ver
strekken van de gewen&chte Inlichtingen,
aanmelden van contribueerende leden en
aanvragen voor kraamhulp - Telef. 3420
Aanvragen (schriftelijk) adres 1ste Bi'
oenvestgracht 30.
aarb°RG.kieeD,ng
waarborg.ki«dino
alliin bi)
mhEVMBO»^
