De welstand in Leiden en Omgeving LUCHTVAART DINSDAG 11 APRIL 1939 DE LEIOSCHE COURANT DERDE BLAD - PAG. 10 HET HOOFDELIJK INKOMEN DER BEVOLKING In Leiden en zes andere gemeenten voortgezette daling; elders aanzienlijke stijgingen m. In onze beide voorgaande artikelen over den welstand in onze stad en haar omge ving gingen wij aan de hand van nieuwe belasting-gegevens na welke veranderin gen het laatste jaar ontstaan zijn in de verbreiding van den welstand over de be volking en welke ontstonden in het ge middeld inkomen dei' belastingplichtigen. Thans willen wij bezien welke wijzigingen het belastbaar inkomen per hoofd der be volking heeft ondergaan. In dit cijfer komt het duidelijkst tot uitdrukking hoe groot de koopkracht van de bevolking in elke gemeente is, en in hoeverre deze koopkracht in het laatste jaar vergroot dan wel verminderd bleek te zijn. Belastbaar inkomen per hnofd der bevolking 1937 1938 Nederland 312.— 317.— 1,6 st. LEIDEN 342.— 338.— 1,1 dl. Hoezeer de daling van het hoofdelijk inkomen in onze stad het laatste jaar ook beperkt is gebleven, (in het vooraf gaande jaar bedroeg de daling nog 8,3 pet. waarnaast het nieuwe cijfer van 1,1 pet. dus geen slecht figuur maakt) opnieuw blijkt uit het verschil met het rijksgemid delde, dat géén daling doch een stijging te zien gaf, dat de financieele omstandig heden van onze stedelijke bevolking zich den laatsten tijd toch niet zóó gunstig hebben ontwikkeld als gemiddeld in Ne derland het geval is geweest. Een zestal gemeenten uit den omtrek moesten eveneens een daling van het hoofdelijk inkomen hunner inwoners no- teeren. Het waren: Leiderdorp 230.— 224.— 2.4 dl. Rijnsburg 143.— 139.— 2,8 Valkenburg 130.124.4,6 Woerden 294.„"292— 0,7 Zoeterwoude 166.165.0,6 Zwammerd. 186.183.1,6 In zekeren zin spreekt ook uit deze cij fers een relatieve verbetering. Het hoogste dalingspercentage uit den omtrek bedroeg dit jaar 4,6 pet.; in 't voorafgaan de jaar was de sterkste daling van het hoofdelijk inkomen in onze omgeving 24,4 pet! Bovendien zijn er nu onder alle ver geleken gemeenten maar zeven met een dalend hoofdelijk inkomen tegenover 30 in het vorige jaar. Géén verandering onderging het hoofde lijk inkomen in Voorschoten, waar het 298.bedraagt. Van de overige gemeen ten kunnen eerst vermeld worden: stijging Alphen a/d. Rijn ƒ218.223.2,3 Bodegraven 305.319.4,5 Koudekerk 168.174.3,5 Noordwijk 210.— 213.— 1,4 Oegstgeest 550.— 560.— 1,8 Wassenaar 1352.— 1409.4,2 Van deze gemeenten heeft alleen Noordwijk een geringer stijging van het hoofdelijk inkomen dan het rijksgemiddel de bedraagt; de overige gemeenten komen daar alle, en grootendeels vrij belangrijk boven uit. Daarbij heeft Wassenaar zijn voorsprong nog weer wat vergroot. Een toename met vijf tot tien procent viel te noteeren in: Ter Aar 82.— 90.— 9,7 Alkemade 111.120.8,1 Boskoop 219.236.7,7 Haarlemmerm. 216.228.- 5,5 Hillegom 256.— 279.— 9,- Katwijk 156.— 171.— 9,6 Leimuiden 158.169.7.- Lisse 251.— 275.— 9,5 Zoetermeer 233.254.9,- Zijn voor bovenstaande gemeenten de cijfers reeds alleszins bevredigend, nog gunstiger zijn ze voor: Barwoutswaard. 125.— 140.— 12,- Benthuizen 170.— 199.- 17.- Hazerswoude 134.— 157.— 17,1 Nieuwkoop 123.— 142.- 15,4 Nieuwveen 139.— 157. 13,- Noordwijkei'h. 112.— 130.- 16.- Rijnsaterwoude 136.— 163 20.- Waarder 150.— 177.— 18.- Warmond 343.- 411.— 20.- Woubrugge 146.— 172.— 17,7 Zevenhoven 111. 128.— 15,3 En tenslotte mogen dan nog afzonderlijk vermeld worden: Moercapelle 164.— 198 20.7 Rietveld 141.— 177.— 25.5 Sassenheim 203.246.21,1 Voorhout 111.— 142.— 28.- Veel toelichting hebben deze cijfers niet van noode: ze spreken duidelijk voor zich zelf. Allereerst omdat ze zoo sterk afwij ken van hun voorgangers uit voorafgan- de jaren toen uit de fiscale cijfers alleen maar maatschappelijke misère sprak. Daartegenover kan nu geconstateerd wor den. dat in de dorpen in den wijden om trek om onze stad de vooruitgang het van de hier en daar nog voortgezetten achter uitgang met glans wint. Wat het voor een gemeente in al haar geledingen ge meentebestuur, winkelstand enz. enz. zeggen wil wanneer het koopkrachtcijfer in één enkel jaar met twintig of méér procenten omhoog springt, laat zich ge makkelijk begrijpen. Al is daarmede nog lang niet ingehaald wat in een lange reeks van jaren verloren is gegaan, een duide lijke verademing moet er toch zeker het gevolg van zijn. Voor het overige springt uit deze cij fers weer het sterk gevarieerde welstands- peil van de Nederlandsche gemeenten naar voren. In Wassenaar een hoofdelijk inkomen van 1.409.—, in Ter Aar van 90.In Wassenaar bovendien in het afgeloopep paar een vermeerdering met 57.tegenover in Ter Aar een ver meerdering van 8.—, zoodat de toch al zoo scherpe contrasten nog weer vergroot zijn geworden. GEMENGDE BERICHTEN GECOMPLICEERD VERKEERSONGELUK BIJ HORN. Een doode, drie gewonden. Zaterdagavond is op den rijksweg HornRoermond een ernstig ongeluk gebeurd. Hierbij waren betrokken drie vrachtauto's, een personenauto en een span van drie paarden met zijn bege leider. Een persoon kwam hierbij om het leven en drie personen werden ge wond. Voorts werden twee paarden ge dood. Omstreeks negen uur trokken in de rich ting Roermond verschillende spannen paar den, die militaire wagens naar hun plaats van bestemming hadden gebracht. De eer ste van de drie achter elkaar rijdende vrachtauto's passeerde een stel paarden, maar de tweede vrachtauto reed door tot nu toe niet opgehelderde oorzaak het span van achteren aan, schcot daarna naar links over den weg, waarbij zij in botsing kwam met een personenauto van de garage Tur- lings uit Echt. Vervolgens viel de vracht wagen vlak voor de 'lier liggende doorlaat- brug het steil talud af, waarbij hij in aan raking kwam met een boom. Ten gevolge hiervan werd de geheele carrosserie van liet chaisis afgerukt. De laadbak, waarop ontplofbare stoffen werden vervoerd, kwam beneden in het weiland onder de brug te recht. In de auto zaten de 26-jarige P. van den B. en de 21-jarige H. van K., beiden uit Utrecht, in vasten dienst bij de genie. Bei den slechts lioht gewond. Zekere Evers uit Sint Odilienberg, bege leider van de paarden, werd gedood, ter wijl de groentenhandelaar Nijssens uit Roermond met een txen- en bakkenfrac- tuur werd opgenomen. Van de drie paarden werden er twee in het talud rechts van den weg geslingerd, waar zij dood bleven lig gen. Het derde werd slechts licht gewond. Aanstonds werd geneskundige hulp ver leend door een officier van gezondheid en een sergeant van den geneeskundigen dienst te Roermond. Ook burgemeester Kirkels van Hom, die juist per fiets voorbijkwam, hielp met de gewonden uit de resten van de auto te halen. De ontplofbare stoffen zijn later door mi litaire auto's van het garnizoen Roermond opgehaald. OUDE DAME DOODGEREDEN. Door militairen motorrijder. omstreeks twee uur stak op den hoek van den Bezuidenhoutschen- weg en de 2de Van den Boschstraat de 65- jarige voetgangster, mevr. M. E. A. uit de Johannes Camphuysstraat, op weifelende wijze den rijweg over. Hierdoor werd zij aangereden door een militairen motorrijder, J. R. V. uit de Schiestraat. Mevr. A. werd bij deze aanrijding op slag gedood, terwijl V. een lichte hersenschudding kreeg. Deze werd overgebracht naar het Militair Hospi taal, terwijl het stoffelijk overschot van mevr. A. naar het ziekenhuis Zuidwal werd overgebracht. MOTORRIJDER VERONGELUKT Zondagmiddag is in de hoofdstraat van Rolde de motorrijder R. Polling uit Gro ningen in den bocht van genoemde straat in volle vaart tegen een uit de tegenover gestelde richting komende personenauto uit Musselkanaal gebotst. De motorrijder werd van zijn voertuig geslingerd en bleef dood op den weg liggen. Het slachtoffer was deerlijk verminkt. Het stoffelijk over schot is naar Groningen overgebracht. De auto werd beschadigd. De inzittenden bleven ongedeerd. De overledene was 56 jaar oud, gehuwd en lid van den gemeenteraad van Gronin gen voor de S.D.A.P. JONGETJE OP AUTOPED AANGEREDEN EN GEDOOD. Zaterdagmiddag is op den Ubbergsohen weg by Nijmegen het jongetje B. de Bak ker door een auto overreden en gedood. De jongen kwam op een autoped met ta melijke vaart den Beekmansweg afrijden en passeerde den Ubbergschen weg, waar een auto kwam aanrijden. De chauffeur, die verrast werd, kon niet tijdig meer stoppen en reed het kind aan. Het werd zwaar gewond opgenomen en stierf kort daarna. ONVERLICHT MOTORRIJWIEL RIJDT OP TWEE WIELRIJDSTERS IN. Twee zwaar gewonden. Gisteravond om acht uur is op den Oost- singel. ter hoogte van twee Molentjeskade, te Delft, een onverlicht, van den kant van den Haag komend, motorijwiel met groo- te snelheid van achteren ingereden op twee wielrijdsters. Een van de vrouwen viel te gen den grond, doch zij werd slechts licht gewond. De motorfiets sloeg om, waarbij de be stuurder en de duopasagier zeer ernstige verwondingen opliepen. Zij werden beiden in hoogst zorgwekkenden toestand naar het ziekenhuis te Delft overgebracht. Het waren zekere P. J. H. den O., en W. L. v. d. H., uit Delft, beiden zeventien jaar oud. De gewonde wielrijdster is naar haar woonplaats Rotterdam vervoerd. Het ongeluk gebeurde op een recht stuk van den weg. GOEDERENTREIN DOOR ONVEILIG SIGNAAL GEREDEN. Vijf wagons uit de rails geworpen. In den nacht van Zaterdag op Zondag is bij Willemsdorp (gemeente Dubbeldam) een goederentrein rit Dordrecht door on veilig signaal gereden en als gevolg daar van in botsing gekomen met een anderen op dezelfde lijn stilstaande goederentrein. Een vijftal wagons werd door de botsing uit de rails geworpen. Dientengevolge werd de lijn BredaDordrecht versperd. Onmiddellijk werd uit Dordrecht mate riaal aangevoerd voor het opruimings- werk en nog gedurende den nacht kon de lijn geheel worden vrijgemaakt. De dienst kon Zondagochtend normaal over beide sporen worden geleid. Bij de botsing werd de begeleider van dien stilstaanden goederen trein, de *heer J. A. Stek uit Eindhoven, r.iet ernstig gewond. Hij is naar het Diaconessenhuis te Dordrecht vervoerd en daar opgenomen. DRONKEMANS VECHTPARTIJ MET DOODELIJKEN AFLOOP. Jeugdige Jordauer het slachtoffer. Zondagavond laat heeft een dronke mansruzie te Amsterdam het leven ge- cischt van een 27-jarigen Jordaner uit de Bloemstraat. Deze man. die sterk onder den invloed van alcohol verkeerde, kreeg in genoem de straat ruzie met een 24-jarigen buurt genoot. De hieruit volgende vechtpartij had voor den eersten een noodlottig ver loop. De man werd tegen den grond gesla gen en kwam zoo ongelukkig terecht, dat hij in den loop van Maandagochtend, in het Wilhelminagasthuis, waarheen nij was overgebracht, is overleden. De doodsoorzaak is waarschijnlijk een schedelfractuur, doch deze moet nog na der bij de lijkschouwing worden vastge steld. De dader, die bij de politie als een vech tersbaas bekend staat, is gisterochtend in zijn woning gearresteerd en naar het bu reau Marnixstraat overgebracht. Hij ver klaarde tegenover commissaris Hoogen- boom, die wegens afwezigheid van commis saris Schreuder, de leiding van het onder zoek op zich heeft genomen, dat hij uit zelfverdediging heeft gehandeld. Er zou volgens zijn zegen een ruzie tusschen twee vrouwen zijn ontstaan. Hij was tusschen- beide gekomen en zou toen door den ver- slagene zijn aangevallen. Hij heeft dezen een duw gegeven, waarbij de man op den grond kwam te vallen. Deze bleek gewond te zijn en werd naar zijn woning vervoerd, waar zijn huisdokter de eerste hulp ver leende. Op diens last werd hij naar het ziekenhuis vervoerd. Het gebeurde verwekte groote conster- natiein de volkrijke buurt. KOLENDAMPVERGIFTIGING. Te BI ij ham heeft zich in dei nacht van Zaterdag op Zondag een geval van kolen dampvergiftiging met doodelijken afloop voorgedaan, meldt de „Crt.". Het eohtpaar H. Spa, wondende in het Oosteinde van het dorp aan eer. zandpad, vulde, voor het zich Zaterdagavond om ongeveer negen uur ter ruste begaf, de kachel met eierkolen. Doordat de kachel niet goed brandde, ontwikkelde zich kolen damp, die in de woonkamer en een daar naast gelegen vertrek ontsnapte. De echt- genoote van den heer Spa werd in den nacht wakker en stond zelfs van haar bed in de zijkamer op, doch was reeds zoodanig versuft, dat ze zich niet meer kon reali- seeren, dat er voor haar en haar man, die in het woonvertrek sliep, groot gevaar dreigde. Eerst toen er Zondagmiddag om onge veer halfvijf familiebezoek kwam, werd ontdekt, welk gevaar het bejaarde echt paar bedreigde. Nadat men zich in de wo ning had begeven, bleek de echtgenoote van den heer Spa nog in staat te zijn het bed te verlaten. Toen men evenwel in de woonkamer kwam. deed men de vreeselyke ontdekking, dat de ongeveer ó5-jarige man reeds over leden was. DE AANRANDING TE GINNEKEN. Naar wij vernemen is de toestand van het vijfjarig dochtertje van den tandarts S. te Breda, dat de vorige week het slachtoffer is geworden van een gruwelijke aanranding in het Mastbosch, naar omstandigheden goed. De dader is nog onbekend. Het onder zoek wordt met kracht voortgezet. GROOTE BRAND TE LITH. Twee boerderijen en een arbeiderswoning in de asch gelegd. Zaterdagavond omstreeks tien uur werd de bevolking van het dorp Lith opgeschrikt door het luiden van de brandklok. Onmid dellijk waren nagenoeg alle bewoners van het dorp, waarvan de meesten zich reeds ter ruste hadden begeven, op de been, en spoedden zij zich naar den Valkschen weg in de Put wijk, waar een groote brand werd waargenomen. De brand, welke was ontstaan in het schuurtje van den landbouwer Van dar Veer, nam zeer spoedig een grooten om vang aan en weldra werd de nabijstaande boerderij van Van der Veer door de vlam men aangetast. De bewoners moesten zich in allerijl in veiligheid stellen. Dank zij de krachtdadige hulp der dorpsbewoners kon het grootste gedeelte van het zich in den stal bevindende vee worden gered. De ge heele inboedel en de landbouwinventaris, waaronder voorraden hooi en stroo en ver schillende landbouwmachines, werden een prooi der vlammen. Inmiddels had ook de nabijgelegen ar beiderswoning, bewoond door het gezin Coenen, vlam gevat en ook hier viel aan redden .niet te denken. Met moeite slaag de men er in een ongeveer vijftigjarig in wonend familielid, die sedert jaren bedle gerig is, uit het brandende huis te dragen. Ook hier werd de geheele inboedel een prooi der vlammen. De eveuals de bran dende perceelen met stroo gedekte boer- deij van den landbouwer Van den Berg stond ook weldra in lichter laaie. De beide boerderijen en de arbeiderswoning brand den tot den grond toe af. De groote boerderij van Van Lith dreig de eveneens door de vlammen te worden aangetast, doch men slaagde er in deze boerderen te behouden, hoewel zij groote waterschade heeft opgeloopen. Algemeen was men begaan met het lot van de drie gezinnen, die in i uur tijds dakloos werden. De bewoners der afge brande huizen is bij vrenden en buren on derdak verschaft. Te middernacht was men nog met het blusschingswerk bezig. De sohad'e wordt slechts gedeeltelijk door verzekering ge dekt. VEESTAL AFGEBRAND. 16 stuks vee in de vlammen omgekomen. Zondagnacht is door onbekende oorzaak brand ontstaan in den alleenstaanden vee stal van den veehandelaar A. H. Oosterens aan den weg Volkel-Mill te Uden. Een juist passeerende automobilist, die het gebouwtje zag branden, waarschuwde onmiddellijk de bewoners van een dichtbij gelegen huis, die op hun beurt de brand weer van den brand in kennis stelden. Deze kon echter niets meer tegen het vuur uit richten. Vijf paarden en elf runderen kwamen in de vlammen om. De heer Oosterens, die in Volkel, gemeente Uden, woont, was niet voor het vee, doch wel voor den stal ver zekerd. BRAND VERWOEST STRANDTENTEN Op Texel. Gisternacht.is aan De Koog op den Burg (Texel), waarschijnlijk door het broeien van hout, brand uitgebroken in een schuur, toe- behoorend aan den heer R. Daalder, aldaar. Het vuur greep zoo snel om zich heen, dat aan blusschen niet te denken viel. Een groote hoeveelheid strandtenten, die in de schuur waren opgeslagen, werden een prooi der vlamme-i. Verzekering dekt de schade. BOERDERIJBRAND TE DOORNSPIJK. Het meeste vee gered. Gistermiddag omstreeks drie uur brak brand uit in een hooiberg achter de boer derij van den landbouwer B. van Erven in de buurtschap Hoogenmenk, gemeente Doornspijk. De vlammen sloegen over naar de schuur en de aangrenzende woning, welke totaal uitbrandden. Toegesohoten buren konden acht koeien en eenig huis raad redden. Evenwel kwamen een kalf, twee varkens, een schaap en twee gisteren geboren lammeren in het vuur om. Twee varkens, die met brandwonden overdekt waren, werden doodgeschoten. De oorzaak van den brand is niet bekend. Er was niets verzekerd. FABRIEKSBRAND TE TEGELEN. De eigenaar gearresteerdo. In den nacht van Zaterdag op Zondag heeft een felle brand gewoed in de fa brieksgebouwen der Nordhauser Rulta- baksfabriek, gelegen aan den Roermond- schenweg te Tegelen. De brandweer van Tegelen wist het vuur, dat was uitgebro ken in de tabaks- en sauskamer, na an derhalf uur te bedwingen. Drie afdeelin- gen der fabriek zijn verwoest. Een groote hoeveelheid tabak ging verloren. De ma chines bleven evenwel in tact. De schade loopt in de duizenden. Gisteren arriveerde het parket uit Roer mond. De eigenaar van de fabriek is in verband met dezen brand op last van den Officier van Justitie gearresteerd. BOERDERIJGBRAND TE OOSTERBEEK. Te Oosterbeek ontstond Zaterdagavond door onbekende oorzaak brand in de boer derij, geelgen aan het Steenen Kruis, eigen dom van den heer Bouwman en bewoond door drie gezinnen. In een ommezien had den de vlammen overal om zich heen ge grepen. Onmiddellijk werden alle pogin gen in het werk gesteld om het vee in vei ligheid te brengen en dit was oorzaak, dat de brandweer eerst laat werd gewaar schuwd. Toen deze op het terrein van den brand verscheen, sloegen de vlammen reeds uit het dak. De brandweer was het vuur spoedig meester. Niettemin brandde het ge heel e gebouw uit. De schuren bleven echter behouden. De boerderij was verzekerd, echter niet alle inboedels. DE VALSCIIE MUNTERIJ TE ROTTERDAM. Duizenden valsche guldens in voorraad. Na een minutieus onderzoek is het de Rotterdamsohe politie, zooals reeds ge meld, gelukt, de daders op te sporen, die Rotterdam en omgeving hebben over stroomd met een groot aantal men spreekt van duizenden valsche guldens en rijksdaalers. De daders hebben ook nog eenigen tyd kwartjes vervaardigd, maar daarmee zijn zij opgehouden. De 47-jarige koopman G. J. B. en diens broer, de 45-jarige broodbezorger J. W. B., beiden wonende in het Oosten van Rotter dam,, zijn te dezer zake gearresteerd. J. W. B. in een winkel, waar hij een kleinigheid kocht en met een valschen gulden betaal de. Zijn broer werd aangetroffen, toen twee rechercheurs van de valschegeldafdeeling een onderzoek in de woning van J. W. B. instelden. Een volledig ingerichte installatie om vaLsch geld op groote schaal te vervaardi gen, werd in de woning van J. W. B. in een kast aangetroffen, terwijl zijn broer de gene was die het gefabriceerde geld aan den man bracht. In 1933 zijn deze mannen reeds veroor deeld wegens eenzelfde feit, maar toen was het gemakkelijker hen in te rekenen, de politie noemde het toen gemaakte geld armzalig, maar thans zijn de productie methoden van J. W. B. geperfectioneerd en alleen der Nederlandsche Bank was in staat het geld te onderkennen van het door den Staat uitgegevene. Zelfs de Rotterdamsche banken vlogen er in. De mannen hebben het ten laste gelegde feit niet bekend. Zij zwijgen als het graf, ondanks de vele ingrediënten, die in beslag zijn genomen. De guldens en rijksdaalders zijn bij nauwkeurig onderzoek iets dikker gebleken, terwijl het randschrift iets slech ter was dan van het geld, dat de Staat uit geeft. De klank echter was bedrieglijk goed. J. W. B. heeft een geheel nieuwe, geniale methode gevonden, om het randschrift in zijn geld te drukken. Zij gebruikten gipsen matrijzen, terwijl ook proeven werden ge nomen om het geld te vervaardigen, langs galvanischen weg met koperen matrijzen. Dat ,de heeren groote plannen hadden, blijkt wel uit het feit dat de politie vier vol slagen schuitjes tin in beslag heeft geno men, terwijl een aanzienlijke hoeveelheid valsch geld in alle stadia werd aangetrof fen. De broeders hadden een geschreven prac- tische handleiding ontvangen van ex-col- lega's, die zich noemden „de ex-valsche munters". Zooals reeds gezegd, is het geld slechts in Rotterdam en omgeving, zooals Schiedam, Vlaardingen, Gouda en Dordrecht uitge geven, terwijl enkele geldstukken natuur lijk verder het land zijn ingegaan. Bultenlandsche berichten OVERVAL OP EEN BANK IN PALESTLNA. Gewapende Arabieren hebben Zondag een overval gepleegd op de Arabische bank te Jaffa. Zij wisten te ontkomen met 3000 pond sterling aan bankbiljetten. Een aantal zakken met specie wierpen de roo- vers weg toen zij merkten, dat hun vlucht hierdoor werd vertraagd. Politie en troepen stellen een nauwkeu rig onderzoek in. AANSLAGEN TE TIENTSIN. In een bioscooptheater in de Britsche concessie heeft een onbekend gebleven Chinees een Chineesch douane-ambtenaar doodgeschoten. In een ander bioscoop theater hebben Chineezen een twaalftal schotij gelost, waardoor twee Chineezen en de Zwitsersche ingenieur Glauber ge dood werden en een Rus ernstige ver windingen opliep. DE POSTVLUCHTEN OP NED. O. INDIë. De positie der K.L.M.-postvliegtuigen op de Indië-lijn was gisteravond als volgt: Op de uitreis arriveerden de „Nan- doe" te Basra, de „C-ier" te Bandoeng en de „Zilverreiger" te Rangoon. Op de thuisreis landden de „Rei ger" te Jodhpur en de „Valk" te Athene

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 10