Weer dertig millioen voor
werkverruiming
BINNENLAND
AGENDA
VRIJDAG 7 APRIL 1939
DE LEIPSCWF CTJRANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
Abonnementsprijs: voor Lelden 19
cent per week; S 2.50 per kwartaaL
Bij onze agenten ZO cent per wesïk;
f 2.60 per kwartaaL Franco per poat
2.95 per kwartaaL Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaal.
Losse nummers 5 cent, met geïlL
Zondagsblad 9 cent
Advertentiën: 30 cent per regel.
Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstens 30
woorden, 50 cent per plaatsing, al
léén Woensdag en Zaterdag.
HOE WORDT HET WEER?
LICHT OP VOOR FIETSERS ejL.:
Van Vrijdagnamiddag 7.12 uur tot
Zaterdagmorgen 4.51 uur.
HOOG WATER.
Te Katwijk aan Zee op Zaterdag 8 April
voorm. 5.25 uur en nom. 5.50 uur.
Maan onder 7.41 uur Zaterdagmorgen.
Maan onder 23.54 uur Zaterdagavond.
DE VLIEGKRACHT-LOTEN.
In de plaats gevonden hebbende trekking,
ten overstaan van den heer L. W. A. Duijn-
stee als vervanger van Notaris J. C. J. Wal
dorp te Den Haag, van de Loten Jeugd-
Luchtvaart van de Kon. Nederlandsche
Vereeniging voor Luchtvaart, viel de
hoofdprijs, waarde 6000.op het num
mer 53650; (zalmkleurig lot).
Het lot van deze Verloting is verkocht
te Santpoort.
De loten Nationaal Luchtvaart Fonds
(groenkleurig lot) en de Loten Nationaal
Luchtvaart Museum, (violetkleurig lot),
beide verlotingen eveneens met ieder een
hoofdprijs van 6000, trekken op 12 en 14
April.
De complete trekkingslij sten zijn ver
krijgbaar vanaf 17 April.
DE NIEUWE PROVINCIALE WEG
DEN HAAG—DELFT—SCHIEDAM.
Men schrijft uit Delft aan die „N. R. Crt":
De aanleg van den nieuwen provincialen
weg voor snelverkeer den HaagDelft
Schiedam is thans in een nieuw stadium
gekomen. Men beproeft thans n.l. een der
de manier om een vasten ondergrond te
vef krijgen. Daartoe is men thans onder de
gemeente Kethel bezig met het inheien
van houten en betonnen palen ter lengte
van 21 m. Reeds het eigen gewicht van de
betonnen palen (5.1000 kg) veroorzaakt een
zakken in den bodem van 11 m.
Deze bijzondere bodem toestand maakt het
noodzakelijk, dat behalve de oorspronke
lijke hoeveelheid benoodigd zand, n.l. 27.000
kub. m. nog wel eenige duizenden kub. m.
zand noodig zullen zijn, daar op het proef-
vak van 260 m. lengte, de zandlaag 11 m.
diep blijkt te zijn weggezakt en thans nog
slechts 5 m. boven de oppervlakte uitkomt.
Aan de zijkanten wordt hierdoor de bodem
in de sloot en omhoog gedrukt, terwijl er
nog steeds werking in den grond is te be
merken.
Ook het proefvlak, dat ongeveer 4 m. is
uitgegraven (de tweede methode) heeft niet
aan de verwachtingen voldaan, daar hier
bij eveneens de naastliggende veenlagen
omhoog komen, waardoor het werk slechts
langzaam vordert. Dientengevolge zal deze
wegaanleg groote financieele offers eischen.
Weineen 1 Gas los
laten - desnoods wal
bijremmen, als u zoo'n
waarschuwingsbord
passeert. Want dat
staat slechts op plaat
sen, waar onverwacht
gevaar kan dreigen.
Dus: weest op uw
hoedel
*.*Anti-papisme
Wij plaatsen boven het volgend artikel
tje denzelfden kop, dien wij gisteren ge
bruikten, toen wij schreven over het anti
papisme in de Oss-affaire, gehanteerd
door de N.S.B.
Nadat wij dat hadden geschreven is ons
ter hand gesteld een door de Liberale
Staatspartij verspreide brochure die in
onwaarheid, onwaarachtigheid, banaliteit
haast het ergste evenaart van wat er tot
nu toe in de degen van verkiezings-pro-
padanda is verschenen.
Wij begrijpen het niet eerlijk, wij be
grijpen het niet, hoe ontwikkelde, be
schaafde menschen die er onder de li
beralen niet minder zijn, dan onder an
dere groepen zulk 'n tienderangs pro
paganda niet verfoeien, tegen zulk c.n
laag-bij-de-grondsch gedoe van hun partij
niet daadwerkelijk protesteeren!
De bedoelde brochure heeft tot titel:
„Stelt aan den Roomschen invloed
perk en p Breekt de coalitie".
En ze bevat een serie plaatjes met on
derschriften, die tijdens het diner, dat de
leden vn den Vrijheidsbond na afloop
van de algemeene vergadering van Zater
dag 25 Maart j.l. werd aangeboden, uit
volle borst zouden zijn gezongen op de
wijze: „Tusschen Keulen en Parijs leidt
de weg naar Rome".
Eén van die fraaie plaatjes drukken wij
hier af:
Er onder lezen we:
„Hier ziet gij het resultaat
Van Roomsche opvoedkunde,
Al wie met hen mee wil gaan
Die moet hunne manieren verstaan;
Zóó zijn hunne manieren".
Men begrijpt, dat dit plaatje slaat op
het ook door ons afgekeurde beken
de optreden van eenige katholieke stu
denten uit pretest tegen het houden van
een Neo-Malthusiaansche tentoonstelling.
Bedoeld optreden was afkeurenswaardig;
die jonge menschen zijn in hun afschuw
voor een heidensche, de volksracnt on
dermijnende propaganda tè ver gegaan!
Maar: veel afkeurenswaardiger
is het wei-doordacht en wei-overwogen
handelen van de Liberale Staatspartij, die
op zóó'n manier uit het voorgevallene
munt slaat voor een anti-papistische pro-
Van een zelfde gehalte, van een zelfde
onwaardig allooi zijn ook de andere plaat
jes met onderschriften.
De zoo juist verschenen „Op-
marsch" ziet in deze brochure terecht een
„onbeholpen tentoonstelling van het in
nerlijk verval en de seniele aftakeling van
de eenmaal oppermachtige, fiere liberale
partij".
Zóó wordt de politieke strijd neerge
haald op een wel zéér laag niveau. E n
dat in dezen tij d!
Zwaar is de verantwoordelijkheid der
genen, die aldus trachten haat te zaaien!
Weerzinwekkend is het bedfijf derge
nen, die aldus willen bekladden de eer
van het katholieke volksdeel in Neder
land!
'Tegenover dat optreden kan en mag de
Katholiek niets anders doen, dan met
zijn stembiljet een protest uitbren
gen!
Iedere Katholiek zal de bezwaren, die
bij hem mochten bestaan, in dezen tijd ze
ker beschouwen als van ondergeschikten
aard en stemmen op de katholieke lijst;
dat is in Zuid-Holland en Noord-Holland
LIJST No. 2.
De lijst der R.K. Staatspartij is in Gro
ningen nummer 11, in Friesland 6, in
Drenthe 7, in Overijssel 1, in Gelderland
1, in Utrecht 1, in Zeeland 3, in Noord-
Brabant 1, in Limburg 1. (Wij geven deze
cijfers als rectificatie van een vorige me-
dedeeling), in Noord-Holland en in Zuid-
Holland
In de Kieskring Leiden begint de lijst
met den naam BOLSIUS, in den Kies
kring Gouda met den naam DEEREN-
BERG.
WETSONTWERP INGEDIEND.
Ingediend is een wetsontwerp tot ver
hooging van het crediet voor werkverrui
ming met 30 millioen gulden. In de Me
morie van Toelichting lezen wij:
Uit het statistische materiaal betreffen
de het verloop der werkloosheid eeneï-
zijds in het geheele land, anderzijds in de
stedelijke centra, blijkt, dat in de laatste
jaren de daling in de stedelijke centra
geringer is dan in het overige deel des
lands, terwijl ook het verschil tusschen
zomer- en winterwerkloosheid in de ste
den minder te beteekenen heeft.
In vergelijking tot de overige werk
loosheid is die in de steden derhalve
zoowel hardnekkiger van aard als
vooral ook constanter van omvang.
Wanneer de thans aangevraagde cre-
dietverhooging zal zijn gevoteerd, zal al
leen voor het Werkfonds, met inbegrip
van de bedragen voor de Amsterdamsche
IJ-tunnel-plannen en het nieuwe raadhuis
in Amsterdam, een bedrag van bijna 212
millioen zijn uitgetrokken.
Met alle kracht moet daarom er naar
worden gestreefd, de uitgaven voor open
bare werken meer en meer te doen plaats
maken voor uitgaven, waaruit niet alleen
tijdelijke werkverruiming resulteert, maar
waardoor daarnaast vooral blijvende werk
verruiming wordt verkregen.
Zij is aanleiding geweest, om, in de lijn
van het reeds eerder uitgevoerde onder
zoek omtrent de mogelijkheden bij cul-
tunr-tchnifche werken, eveneens te on
derzoeken, of door gebruik te maken van
de gelden, bestemd voor de werkloozen-
zorg, ter subsidieering voor het tot stand
brengen of verbeteren van kapitaalsgoede
ren op het gebied van nijverheid en ver
keer. de werkgelegenheid niet alleen tij
delijk, doch ook blijvend zou kunnen
worden verruimd.
Dit onderzoek heeft de regeering
de overtuiging gegeven, dat aan het
arsenaal van middelen, waarover zij
beschikt om de ontwikkeling van het
bedrijfsleven te bevorderen, behoort
te worden toegevoegd, voor die ge
vallen waar de verkrijging van blij
vende werkverruiming bij onderzoek
van het betreffende project redelij
kerwijze te verwachten is, het middel
van financieelen steun voor vestiging
en verbetering van het industrieele
en verkeersapparaat, binnen de gren
zen van het te besparen bedrag aan
werkloozenzorg.
De regeering heeft hierbij in het bij
zonder op het oog objecten, welke van
groote beteekenis zijn voor de industrieele
en verkeersontwikkeling van ons land,
voorts heeft zij op het oog objecten van
industrievestiging en -verbetering in sterk
door werkloosheid getroffen gebieden, in
de derde plaats denkt zij aan de oprich
ting van centrale werkplaatsgebouwen
voor industrieele kleinbedrijven in de
groote steden.
Het is voor de Regeering een reden tot
groote voldoening, in aansluiting aan het
voorgaande hier melding ervan te kunnen
maken, dat een overeenkomstige gedach-
tengang- als de zooeven medegedeelde,
ook uit de bedrijfswereld zelve naar vo
ren is gekomen en te harer kennis is ge
bracht.
Voor wat betreft de organisatie dezer
effectueering van de zijde van het Rijk,
ligt het in de bedoeling, haar te stellen in
handen van het departement van econo
mische zaken. Tusschen het werkverrui-
mingsbedrijf en het apparaat van Econo
mische Zaken zal een personeele unie
worden gelegd in deze voege, dat een der
leiders van het bedrijf in de leiding van
meerbedoeld apparaat, voor zoover dit
zich met de vraag van het alsdan niet
verleenen van financieele medewerking
als hier bedoeld zal bezig houden, zal
worden gedelegeerd.
Naar de meening der Regeering zullen
voor uitvoering in aanmerking kunnen
worden gebracht, in sterkere mate dan tot
nog toe het geval was, bouw-projecten van
organisaties van algemeen maatschappe
lijk nut, wanneer daardoor werkgelegen
heid wordt verkregen, welke anders ach
terwege zou blijven.
De regeering denkt zich een sterkere
stimuleering van de vervroegde totstand
koming dezer werken door dezen vorm
van medewerking, dat allereerst in uit
zicht gesteld wordt subsidieering met een
bedrag a fonds perdu van een deel der
bouwkosten, ongeveer gelijkstaande met
de bespaarde uitgaven op de werkloozen
zorg.
Nederland en België.
MINISTER PATIJN GEEFT
UITEENZETTING.
Grondslag gelegd voor hartelijke
samenwerking tusschen
Nederland en
België.
In een Donderdag te Den Haag gehou
den persconferentie werd de tekst van het
onlangs tusschen de Nederlandsche, Belgi
sche en Fransche regeeringscommissies ge
sloten accoord betreffende de Rijnvaart
bekend gemaakt.
Zijne Excellentie minister Patijn gaf
daarbij een uiteenzetting van den inhoud
er. de beteekenis van de voor onze havens
en met name voor Rotterdam zoo belang
rijke overeenkomst
De minister legde den nadruk op het
groote belang van het accoord voor beide
landen.
Noch Nederland, noch België hebben over
de getroffen regeling te klagen en even
min is er voor een van de beide landen
reden om in een overwinningsroes te zijn.
Het is een bijzonder verheugende factor,
dat de besprekingen, die oorspronkelijk
slechts het vraagstuk van de jrtaxes
a'entrepöt" tot onderwerp hadden, konden
worden uitgebreid tot de kwesties van de
Rijnvaart-premies en den tusschen Ant
werpen en Rotterdam heerschende tarie-
venstrijd.
Zoo kon men tot drie belangrijke resul
taten komen. Vooreerst zullen, zooals reeds
gemeld, de Nederlandsche havens vrijge
steld worden van de door Frankrijk gehe
ven surtaxes d'origine et d'entrepöt. Ver
volgens is er een regeling tot stand ge
komen waarbij België in het heffen van
zijn Rijnvaartpremies voor den tijd van
tien jaar gelimiteerd wordt, waar tegen
over Nederland de verplichting op zich
heeft genomen, om gedurende datzelfde
tijdsverloop af te zien van het toeken
nen van premiën en het vervoer afkomstig
van of bestemd voor den Rijn. En ten slot
te zal binnen zeer korten tijd een gemeng
de NederlanJsch-Belgische commissie bij
een komen die met den meesten spoed voor
stellen zal doen met betrekking tot vast
legging van de Rotterdamsche en Antwerp-
sche ha ven tarieven.
De gesloten overeenkomst stemt, aldus
minister Patijn tot tevredenheid. Voor bei
de landen. Want wellicht nog meer dan de
ongetwijfeld groote directe beteekenis van
dit accoord is de grondslag die gelegd
werd voor een hartelijke samenwerking
tusschen Nederland en België.
De tegengestelde belangen tusschen Ant
werpen en Rotterdam zijn steeds een strui
kelblok geweest die de onderhandelingen
zeer bemoeilijkten. Het vastleggen van de
juiste verhoudingen zal ongetwijfeld een
stimulans zijn om ook andere kwesties die
er nog tusschen de beide landen bestaan
-boende te regelen.
Het gevaar uit de lucht
NEDERLAND ONVOLDOENDE
BESCHERMD.
In het Wit-Gele Kruisorgaan „Kath. Ge
zondheidszorg" geeft arts J. Creyghton een
critische beschouwing over hetgeen in ons
land gedaan wordt voor de bescherming te
gen luchtgevaren.
Hij begint met te constateeren, dat na de
plotselinge onrust van September 1938 van
de beloofde grootere activiteit weinig of
niets te bespeuren valt. Om vast te stellen
wat er eigenlijk gedaan moest worden,
geeft de schrijver een analyse van de ge
varen, die ons bedreigen en begint met
er op te wijzen, dat het merkwaardig is,
dat men steeds weer stuit op de overtui
ging, dat het gifgas het grootste van deze
gevaren zou zijn, hetgeen volkomen on
juist is.
Aangetoond wordt, dat in ons land met
zijn groote vlakten, waarin dalen, kloven
en spleten in het terrein ontbreken, met
zijn constant in beweging zijnde lucht, geen
gevaar bestaat voor het aanwezig zijn van
een dikke laag gas over eenige oppervlakte
van beteekenis.
In dit verband acht de heer Creyghton
het niet verstandig groote bedragen te be
steden aan het vervaardigen en uitdeelen
van volksgasmaskers, temeer omdat dit
waardeloos is wanneer men het doet zon
der uitgebreide en systematische opleiding
in het practisch aanwenden van het mas
ker, en juist ten aanzien van dit laatste is
in ons land weinig gedaan. Voor de groote
steden is de gasdichtgemaakte schuilplaats
en voor het platteland het verspreiden van
de bevolking in de vrije natuur het beste
beschermingsmiddel tegen gifgas.
De schrijver betoogt vervolgens dat de
brisantbom voor de bevolking het meest
dreigende gevaar uit de lucht vormt. Hoe
veel slachtoffers een enkele brisantbom kan
maken, bewijzen de berichten over de oor
logen in China en Spanje. Tegen een vol
treffer-brisantbom is in het algemeen geen
bescherming mogelijk.
Te spreken van bomvrije kelders is niet
juist, omdat deze kelders, beantwoordend
aan de officieele voorschriften, hoogstens
scherf vrij zijn. De afdoende bescherming
ligt hier op het terrein van den geneeskun
digen hulpdienst: een uitgebreide dienst
voor eerste hulp bij ongelukken, beschik
kend over vele helpers en helpsters, tijdig
opgeleid en geoefend, is hier van buiten
gewoon groote beteekenis en wordt krach
tig bepleit.
Tenslotte wordt terecht opgemerkt, dat
de voornaamste afweer gelegen is in de
juiste geestesgesteldheid van het publiek.
Gaat men op dwaas overdreven manier,
zonder voldoende feitenkennis, de gevaren
overschatten, dan dreigt in geval van ernst
een door niets te beteugelen paniek. Om dit
te voorkomen is noodig een tijdige en uit
gebreide voorlichting van de geheele bur
gerbevolking.
De vraag: beschermt Nederland zich te
gen het gevaar uit de lucht? beantwoordt
schrijver met: onvoldoende. Naar zijn mee-
LEIDEN.
Maandag, Komische operette „Francemont
de Marskramer". Uitvoering door
Pulchri Studio, Stadsgehoorzaal,
8 uur.
De avond-, nacht-, en Zondagsdienst der
apotheken te Leiden wordt van Zaterdag
1 tot en met Vrijdag 7 April a.s. waarge
nomen door de apotheek C. B. Duyster, N.
Rijn 18, tel. 523.
Te Oegstgeest: Oegstgeestsche Apotheek;
Wilhelminapark 8.
ning zal de Ned. Ver. voor Luchtbescher
ming in staat gesteld moeten worden door
veel intensievere propaganda en instructie
meer resultaat te bereiken, terwijl bij de
organisatie van de geneeskundige hulp-
diansten de steun van het Wit-Gele Kruis
van enorme beteekenis kan zijn.
HET PRINSELIJK PAAR TER KERKE.
Hedenochtend hebben Prinses Juliana
en Prins Bernhard den kerkdienst bijge
woond in de Ned. Herv. kerk, waarin ds.
E. H. Blaauwendraad in den dienst voor
ging.
Het Prinselijk paar nam mede deel aan
het Heilig Avondmaal.
DANKBAARHEID VAN
VLUCHTELINGEN.
De dankbaarheid voor de liefdevolle hulp
aan de Tsjechische vluchtelingen op het
station te Oldenzaal verleend, uit zich
thans in vele telegrammen en brieven,
welke burgemeester G. H. P. Bloemen,
van alle zijden ontvangt.
In een schrijven uit Vlissingen, door
twintig Tsjechische vluchtelingen onder
teekend, wordt gezegd, dat zij nooit en
nimmer de vriendschappelijke opname en
hartelijkheid, die hun is ten deel geval
len, zullen vergeten. Uit Haarlem ontving
de heer. Bloemen een soortgelijk schrijven.
Een Joodsche handelaar uit Amsterdam
zond den burgemeester een gulden. Hij
schreef o.a.: „Een kleine gift voor de ar
men uwer gemeente, van een kleinen
koopman die op deze manier zijn bewon
dering en achting uitdrukt voor hetgeen
voor de vluchtelingen is gedaan".
Het Comité van Bijzondere Nooden te
Amsterdam zond eveneens een dankbe
tuiging.
DE BOTERHEFFING.
Vijf en vijftig cent.
Het bedrag van de heffing en steunuit-
keering op boter is, behoudens tusschen-
tijdscche wijziging, voor de weelk van 6 tot
13 dezer vastgesteld op 54 cent per kg.
BIGGENMERKEN.
In de week van 20 tot 25 Maart 1939 zijn
aangebracht 37.829 (vj.l. 37.630) biggenmer-
ken.
Van 1 Januari tot 25 Maart j.l. zijn :n
totaal gemerkt 431.819 (v.j. 445.338) big
gen.
DE GROENTENCONSERVENCONVENTIE
Voor 15 April verbindendverklaring.
Als vaststaande kan worden aangenomen,
dat de verbindendverklaring van de groen-
tenoonservenconventie door den minister
van oeconomische zaken vóór 15 April zal
geschieden.
TUINBOUWPIONIER GEHULDIGD.
F. V. Valsctar 60 jaar.
Ter gelegenheid van zijn zestigsten ver
jaardag is gisteren de heer F. V. Valstar,
regeeringscommissaris en voorzitter van
het Centraal bureau van tuinbouwveilin
gen in Nederland, op hartelijke wijze ge
huldigd.
Op zijn bureau te Naaldwijk is de jarige
tuinbouwpionier toegesproken, terwijl tal
van autoriteiten van haar belangstelling
blijk gaven.
De tuinbouwveilingen hebben den re
geeringscommissaris een auto aangebo
den. De heer Valstar ontving tal van feli-
citatietelegrarnmen en legio andere blijken
van medeleven.
EEN KAMP VOOR
R. K. VLUCHTELINGEN.
Het wordt te Sluis gevestigd.
Binnen afzienlbaren tijd zal in de Zeeuw-
sche gemeente Sluis een kamp worden ge
opend voor Roomsch-Katholieke vluchte
lingen uit Oostenrijk en Duitschland, die
thans in verschillende plaatsen van ons land
vertoeven. Het Roomsch-Katholieke co
mité voor vluchtelingen te Amersfoort
heeft van de Nederlandsche regeering toe
stemming verkregen voor het stichten van
dit kamp. Het heeft beslag weten te leggen
op een vroeger pensionaat voor meisjes, dat
gelegen is op den weg naar St. Anna-ter-
Muiden en dat reeds meer dan twintig jaar
niet meer in gebruik is.
De voorbereidingsmaatregelen voor de
ontvangst van ongeveer 200 mannen, naar
het schijnt meerendeels intellectueelen, zul
len ongeveer drie a vier weken in beslag
nemen.
Een xeserve-off icier zal worden belast
met het toezicht op deze vreemdelingen.
Voorts zal een plaatselijk comité worden
opgericht om de noodige adviezen te ver
strekken.
