DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Britsch-Poolsch
bondgenootschap
Goede Vrijdag
DONDERDAG 6 APRIL 1939
30ste Jaargang No. 9305
S)e £eid<>eh£0oti/fca/rit
Bureaux Papengracht S3.
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935.
Adv. en AboniL-tarieven de pag. 3
Giro 103003. Postbus 11.
V Anti-papisme
Onder het hoofd „De N.S.B. provoceert"
«chrijft de „Volskrant":
„De N.S.B. houdt er een merkwaar
dige methode van verkiezingspropa
ganda op na. Zij volgt die o.m. door
het aanplakken van een affiche waar
op met groote letters de naam Oss
prijkt, terwijl een hark deze letters
doorsnijdt. De bedoeling is volkomen
duidelijk. Alleen heeft dit met de Sta
tenverkiezing niets te maken.
In Utrecht o.a. heeft men zich afge
vraagd of de N.S.B. hier moeilijkheden
in de verkiezingspropaganda wilde pro-
voceeren.
De gemeentelijke overheid heeft, de
moeilijkheden voorziende, alsook over
tuigd van het onwelvoeglijke der pro
paganda, de affiches van de door haar
beschikbaar gestelde aanplakplaatsen
doen verwijderen.
Vertrouwd mag worden, dat zulks
ook in andere gemeenten zal gebeu
ren".
De N.S.B. provoceert.
't Is het goed recht van iedere partij
propaganda te maken voor zijn beginselen
en denkbeelden.
Maar het is niet het goed recht van de
N.S.B., om met „Oss" een anti-papistische
hetze te stoken.
Iedereen, die wil zien, moet er nü
toch wel van overtuigd zijn, dat in de Os-
sche-affaire schandelijk insinueerend ge
lasterd is, om een deel van ons volk
de Katholieken te grieven en te kwet
sen n i e t door vermelding van feiten,
maar door insinuaties, door ver-
dachtmakingen.
De Katholieken zijn intusschen óók door
Oss wèl gewaarschuwd voor het alom in
den lande, onder verschillende partijen en
groepen, levend anti-papisme.
En zij zullen nu des te dieper ervan
overtuigd zijn, dat zij aan de Staten-stem-
bus hun eenheid moeten demonstreeren, in
éénheid moeten optrekken achter het Ka
tholieke vaandel.
En wij herhalen:
De propaganda vcor de lijst der R.K.
Staatspartij zij door allen principieel
en met toegewijden ijver gevoerd.
In de meeste provincies en kieskringen
is de lijst der R.K. Staatspartij, lijst 2.
In den Kieskring Leiden is no. 1 van
lijst 2 mr. Bolsius, in den kieskring Gou
da de heer Deerenberg.
Voor deze lijst voeren wij onze p r i n-
6 i p i e e 1 e propaganda.
Onze propaganda om en ter wille van:
het beginsel!
V Rusland
In een beschouwing over den huidigen
internationalen toestand schrijft de „Tijd":
„Rusland als dreigende macht op
den achtergrond kan helpen den vrede
te bewaren; Rusland iri de voorste rijen
der „verdedigers van den vrede" betee-
kent den duivel met Beëlzebub uitdrij
ven: een riskante onderneming. Lon
den, dat veraf ligt, voelt er misschien
iets voor, doch kolonel Beek zal alles
probeeren om dit den Britten uit het
hoofd te praten. Vandaar, dat het
Journal de Moscou toornt, tegen Cham
berlain, maar vooral tegen Polen".
Iedereen moet er van doordrongen zijn,
dat ten slotte met het goddelooze
Communisme op geen enkele wijze eenig
bondgenootschap kan worden gesloten!
De oorlog trachten te keeren door het
communistisch Rusland be teekent inder
daad: den duivel met Beëlzebub uitdrij
ven!
„Rusland als dreigende macht op den
achtergrond kan helpen den vrede te be
waren". Dat is inderdaad mogelijk. Maar
Rusland zich laten stellen in de voorste
rijen der „verdedigers van den vrede", zou
een ramp kunnen worden!
Zóó zal ieder Christen het zien.
ONS PAST HET TE ROEMEN IN
CHRISTUS' KRUIS.
„Ons echter past het, te roemen in het
Kruis van Onzen Heer Jezus Christus, in
Wien ons heil is, ons leven en onze opstan
ding, door Wien wij verlost en bevrijd
zijn."
Deze woorden uit Paulus Galaten-brief
zijn vanmorgen gezongen bij den aanvang
van de pledhtige heilige Mis.
Wederkeer ige verplichting
tot steunverleening
VERKLARING VAN CHAMBERLAIN
IN LAGERHUIS.
In het Britsche Lagerhuis heeft Cham
berlain medegedeeld, dat Engeland en Po
len bereid zijn, een overeenkomst van blij-
venden en wederkeerigen aard aan te gaan,
ler vervanging van de tegenwoordige tijde
lijk en eenzijdige verzekering, welke de
Britsche regeering aan de Poolsche re
geering heeft gegeven.
In afwachting van de voltooiing van een
permanente overeenkomst heeft Beek de
verzekering gegeven, dat de Poolsche re
geering zich verplicht zou achten tot het
verleenen van bijstand aan de Britsche re
geering onder dezelfde omstandigheden als
die, welke in de tijdelijke overeenkomst
zijn bedoeld.
Het doel van de permanente overeen
komst zou zijn, Engeland en Polen weder
zij dschen bijstand te verzekeren, ingeval
van eenige bedreiging, direct of indirect,
van de onafhankelijkheid van een van
beide landen.
Men was het er over eens, dat bepaalde
kwesties o.a. een nauwkeuriger omschrij
ving van de verschillende wijzen, waarop
de noodzaak van dergelijken bijstand zou
kunnen ontstaan, een nadere studie ver-
eischten alvorens de permanente overeen
komst kan worden voltooid.
De bovenbedoelde afspraken sluiten niet
de mogelijkheid uit, dat een van beide re
geeringen afspraken maakt met andere
landen in het algemeen belang van de ver
steviging van den vrede.
Chamberlan deelde ook nog mede, dat
minister Hudson te Warschau een aantal
moeilijkheden uit den weg had kunnen
ruimen, die zich hadden voorgedaan ten
aanzien van de werking van het handels
verdrag met Polen, en met de betrokken
ministers de ontwikkeling van de Poolsche
industrieele uitrusting had kunnen bespre-;
ken.
Voorts deelde Chamberlain nog mede,
dat Hudson tijdens zijn verblijf te Moskou
de instemming van de Sovjet-regeering
had weten te verkrijgen met het openen
van onderhandelingen te Londen over een
nieuw verdrag.
DE WERELD Ift
VOGELVLUCHT
LONDEN. Het wordt vrijwel zeker
geacht, dat Chamberlain vandaag in het
Britsche Lagerhuis de mededeeling zal
doen, dat Engeland en Polen met elkander
een bondgenootschap van wederzij dschen
bijstand hebben gesloten. Het zou een z.g.
bilateraal, tweezijdig, verdrag zijn en dus
geen deel uitmaken van eenig collectief
verdedigingssysteem Dit om het verwijt
van het voeren van een omsingelingspoli-
tiek te ontgaan. Voorts meent men, dat ook
de algemeene beginselen van politieke en
economische samenwerking tusschen beide
landen vastgesteld zijn. Buitendien zijn
Engeland en Polen het, volgens dezelfde
kringen, eens geworden over de beginse
len voor een regeling der Joodsche kwes
tie in Polen. Naar verluidt zullen practi-
sche maatregelen op deze overeenstem
ming volgen.
Men zegt voorts, dat Beek heeft vastge
houden aan het standpunt, dat Hongarije
niet van het Oost-Europeesche defensieve
verbond moet worden uitgesloten en dat
Polen afkeerig is van Russische deelne
ming.
Wij zullen de verklaring van Chamber
lain moeten afwachten om te weten, wat
daarvan juist is. Het fijne van de zaak zul
len wij waarschijnlijk wel niet hooren,
want Chamberlain laat niets meer los dan
wat hij kwijt wil zijn. (Nadat het boven
staande was gezet, is inmiddels de verkla
ring door Chamberlain afgelegd. Red.).
PARIJS. Te Versailles is gisteren pre
sident Lebrun weer voor 7 jaren herkozen.
Dat is de eerste maal in de geschiedenis
der Fransche republiek, dat een president
herkozen werd. Onder de huidige omstan
digheden, die stabiliteit en continuïteit in
het bewind dringend wenschelijk maken,
werd deze herkiezing door zeer velen
voorgestaan. Toch is de verkiezing van gis
teren niet die demonstratie van nationale
eenheid geworden, welke men verwacht
had. Lebrun werd herkozen met 506 van
de 910 stemmen; de absolute meerderheid
was dus 456, zoodat Lebrun net een over
schot van 50 stemmetjes had. Bovendien
heeft de uiterste linkerzijde op zeer on
waardige wijze kabaal gemaakt, waaruit
blijkt, dat de Fransche volksvertegenwoor
diging nog altijd niet' de juiste houding
heeft gevonden, welke vereischt wordt in
de ernstige tijden, welke Europa door
maakt.
ROME. Aangaande de plannen van
Een Leidsche bloed
getuige
Vandaag vieren wij den triomfdag van
pastoor Maerten van den Velde.
Vandaag is het drie eeuwen géleden, dat
in het huis van zijn vader, op den hoek van
Maarsmanssteeg en Kapelsteeg, Maerten
van den Velde in de kracht van zijn leven,
bezweek aan de verwondingen, die hem
waren toegebracht, toen hij het had durven
wagen „Paepsche afgoderij" te plegen in
een van de dorpen van onze omgeving.
Voor het altaar des Heeren staande, als
een tweede Bonifatius, werd hij overvallen,
bloedend gewond door zwaard-houwen en
als een boosdoener naar de gevangenis ge
sleept.
Hij is Leiden's bloedgetuige in het
„blanke heir" van martelaren, die in Chris
tus' bloed zich hebben rein gewasschen.
In Leiden was hij geboren, in de Leid
sche omgeving heeft hij, als een telkens
opgejaagd stuk wild, het apostelstnbt ver
vuld, in Leiden is hij gestorven aan zijn
verwondingen.
In de Pieterskerk ligt zijn graf, vergeten,
verborgen onder de houten stellages, die
het middenschip van de kerk ontsieren.
Vanmorgen zijn wij ter bedevaart ge
gaan naar dit vergeten graf, in de kale,
naakte tempel, waaruit, toen de Godslamp
werd gedoofd, alle leven geweken schijnt.
Daar rust zijn stoffelijk overschot, verbei
dende een glorie-volle verrijzenis in het
teeken der overwinning.
Niet ver van hem rust een andere mar
telaar, wanneer tenminste de meening van
Van Heussen op goede gronden staat, dat
Cornells Muis, de vrome en geleerde prior
van het Delftsche St. Aagtenklooster, ter
aarde is besteld in de kelder van een abdis
van Leeuwenhorst. Maar waarschijnlijker
is het, dat het schandelijk verminkte
lichaam van dezen kroon-getuige in een
mand is geduwd en in den grond gestopt
aan den Noorder-uitgang van de kerk.
De lichamen der beide priesters wer
den onder ge jouw en gejoel begra
ven, maar hun zielen stegen op, in
alle eeuwigheid met eere en glorie
gekroond, „nog rood van het pas vergoten
bloed, met schitterende lauweren omkranst
hunne slapen".
Moge nog eens de dag aanbreken, dat
het, door tijdsomstandigheden onderbro
ken, proces van hun zaligverklaring wordt
voortgezet en wij onze Leidsche martelaren
een eereplaats kunnen geven in onze ker
ken.
Doch op dezen dag, dat drie eeuwen ge
leden Maerten van den Velde, de Leidsche
bloedgetuige, zijn heerlijkheid binnenging,
is het niet vermetel zijn voorspraak af te
bidden met den lofzang der Kerk bij het
feest van een martelaar:
„Daarom bidden wij ootmoedig
En smeeken wij U zeer vurig
Op dezen triomfdag van Uwen
martelaar,
Scheld ons, Uwe geringe dienaren,
Onze schulden kwijt".
VON NEURATH RIJKSPROTECTOR.
PARIJS, 6 April. (A. N. P.). De conti
nentale editie van de „Daily Mail" be
richt uit Berlijn, dat gisteravond werd
medegedeeld, dat baron von Neurath, die
benoemd is tot „rijksprotector" van Bo-
hemen en Moravië, geweigerd zou hebben
zijn officieele intocht in Praag te houden,
zoolang de Duitsche autoriteiten niet hun
belofte hebben gehouden en de staat van
beleg in de Tsjechische provincies hebben
opgeheven.
Von Neurath zou hebben gezegd: „Ik wil
er niet heengaan, zoolang de Tsjechen niet
zichzelf besturen, want alleen in dat geval
zal ik hen kunnen beschermen."
Italië tegenover Albanië doen nog allerlei
geruchten de ronde, zonder dat men weet,
wat er nu eigenlijk aan de hand is. Van
alle kanten weet men evenwel te berich
ten over geheimzinnige militaire maatre
gelen en wordt bevestigd, dat koning Zo-
goe van Albanië zich bereid verklaard
heeft om Albanië's onafhankelijkheid tot
het uiterste te verdedigen.
Dat alles wijst niet op vredelievende
bedoelingen, maar van den anderen kant
laat het uitblijven van militaire maatre
gelen van Italiaansche zijde, de mogelijk
heid open, dat het een intimidatie-poging
is geweest, wélke is afgestuit.
Op het uur, dat de zon verduisterde bo
ven Golgotha, de natuur in verwarring
was en de omstaanders vol schrik en beven
opzagen naar den Gekruisigde, Die op dat
oogenblik uit Zijn Lijden werd weggeno
men en Wiens Hoofd neerviel op de be
bloede borst, werd de gesloten poort tot
het Godsrijk der eeuwigheid geopend.
Groot is het aantal dergenen, die dit uur
herdenken in stil gebed, en vol vertrouwen
opzien naar het Kruis, om mee te bidden
met den goeden moordenaar: „Wees mijner
gedachtig, als Gij in Uw' Rijk zult zijn ge
komen". En evenals de goede moordenaar
weten zij, dat deze stervende Christus
geen Rijk gmg vestigen op deze wereld,
maar zij weten, dat het Rijk der eeuwig
heid nog zooveel anders is.
Grooter is het aantal dergenen, die op
dezen dag aanvoelen, dat er wel eenige
ontroering uitgaat van die tragedie, maar
zij zijn van meening, dat men bij het ein
de van het drama op Golgotha de plaats
van het schouwspel moet verlaten.
Zij hebben geen tijd, zij willen geen tijd
hebben om de tragiek van een stervenden
Godmensch op zich te laten inwerken.
Zij willen geen tijd hebben, omdat zij de
conclusie niet wenschen te trekken van dit
schouwspel, dat niet alleen de wereld ver
baasde, maar ook van wereldschokkende
beteekenis was. Juist deze beteekenis ont
gaat hun, van de verbazing is nauwelijks
iets gebleven.
En nog grooter is dan het aantal derge
nen, die twintig eeuwen na den dood van
den Godmensch niet eens weten, dat dit
feit zich in de historie heeft voorgedaan.
Dag in dag uit herhaalt zich op onbloedi
ge wijze het offer van Calvarië, ook voor
hen, maar hun leven gaat kleurloos voor
bij. Hun leven stroomt naar het onbeken
de. waar wij een geopende poort voor ons
zien, geopend door den stervenden Chris
tus op den eersten Goeden Vrijdag.
Talloos velen gaan niet alleen Calvarië
voorbij, zonder op te zien naar den Ge
kruisigde, maar zij staan zelfs onder het
Kruis en schimpen. De hamerslagen heb
ben hun als muziek in de ooren geklonken.
Zij hebben gelachen om de azijn, die op
eens spons werd gereikt aan de uitge
droogde lippen. Misschien hebben zij de
brandende dobbelsteenen wel in de hand
gehad, toen men het kleed van den Chris
tus niet wilde verscheuren, omdat het te
kostbaar was. Gaan onze gedachten niet
uit naar de kathedralen, die de rooden niet
wilden verwoesten, omdat er architectoni
sche waarde aan is? Denken wij niet aan
hen, die er hun vermaak in vonden om
Christusbeelden te vernietigen, om de hei
ligdommen te schenden.
On den eersten Goeden Vrijdag namen
de soldaten de kleedereen van Christus
mee; nu loopen dronken godsdiensthaters
met priestergewaden in walgelijke optoch
ten
Op den avond van Zijn dood werd een
wacht gesteld voor het graf, opdat de leer
lingen Hem niet zouden kunnen naderen.
En nu? Wordt er soms geen aandrang uit
geoefend, om weg te blijven uit het hei
ligdom, om het geloof te verloochenen?
Wordt aan velen niet gevraagd om op
den Calvarieberg geen Christus meer te
zien, maar een zoon van het Joodsche
volk?
Ons past op dezen Goeden Vrijdag een
innig gebed voor hen, die deze Vrijdag
slechts zien als een van de vele dagen,
waarop men geld kan verdienen. Het
Kruisoffer werd ook gebracht voor hen,
die het niet hebben aanvaard. Ons werd
een weldaad in den schoot geworpen, zon
der dat wij er iets voor hadden gedaan.
En het wonder van liefde is, dat zij, die
tegen den Christus gehandeld hebben, al
zouden zij de beulen van den Calvarië zijn
geweest, bij de eerste berouwvolle biecht
door den Gekruisigde weer in genade wor
den ontvangen.
En zooals St. Augustinus zegt: Onder het
Kruis kan den mensCh zien, welk een
waarde hij heeft, en welk een dank hij ver
schuldigd is. K. N. P.
Dit nummer
drie bladen.
bestaat alt
LEBRUN GEÏNSTALLEERD
..PARIJS, 6 April (Havas) In de feest
zaal van het Elysée is vanochtend president
Lebrun plechtig bevestigd in zijn ambt
van president der republiek voor den tijd
van zeven jaar. De plechtigheid duurde
van elf uur tot vijf minuten voor half
twaalf.
Te tien minuten voor elf kwamen de
voorzitter van den senaat, Jeanneney, met
het bureau van den Senaat, de voorzitter
van den Kamer, Herriot, eveneens met
zijn bureau, Minister-president Daladier en
alle ministers, alsmede talrijke senatoren
en kamerleden naar de versierde zaal om
de plechtigheid bij te wonen.
GERUCHTEN OVER VERSTERKING
DER ITALIAANSCHE TROEPEN IN
SPANJE
PARIJS, (A.N.P.) De Fransche re
geering heeft haar ambassadeur te Burgos
opdracht gegeven aan de Spaansche re
geering opheldering te vragen over de
hardnekkige geruchten, dat de Italiaansche
troepen in Spanje versterkt zouden worden
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Vandaag vermoedelijk mededeeling van
het sluiten van een BriischPoolsch bond
genootschap. (2de blad).
President Lebrun herkozen tot president
van de Fransche republiek met 506 van de
910 stemmen. (2de blad).
Wat Italië wil met Albanië nog altijd
Diet opgehelderd. (2de blad).
Binnenland
Overleden is het lid van Ged. Staten van
Zuid-Holland jhr. dr. L. E. M. von Fisenne.
(lste blad).
Een adres van studenten aan H. M. d©
Koningin inzake de geestelijke en mo-
reele herbewapening. (2de blad).
Omgeving
Doodelijk ongeluk bij Voorschoten. (3de
blad).
WIJ GEVEN ARTIKELEN OVER:
De kerkelijke viering van den „Goeden
Vrijdag", (lste blad).
De beteekenis der Christelijke vrijheid.
(2de blad).
Een Leidsch martelaar, wiens eeuwfeest
wij heden herdenken, (lste blad
Het herstel van het Nederlandsch ge
zantschap bij den Heiligen Stoel. (2de
blad).
Jhr. dr. L.E M. von Fisenne f
Gisterenavond is in 65-jarigen oudeT-
dom na langdurige ziekte te zijnen huize
te Rijswijk overleden jhr. dr. L. E. M. von
Fisenne, lid van Gedeputeerde Staten van
Zuidholland.
Jhr. dr. von Fisenne werd 20 Januari
1874 te Rijswijk geboren. Doorliep de af-
deeling gymnasium van het St. Willibror-
duscollege der paters Jezuiten te Katwijk
aan den Rijn en studeerde rechtsweten
schappen aan de rijksuniversiteit te Leiden.
In 1899 promoveerde hij tot doctor in de
rechtswetenschappen op een dissertatie, ge
titeld „Het Koninklijk referendum 1899".
Reeds in 1907, op 33-jarigen leeftijd
werd de heer von Fisenne gekozen tot lid
van de Gedeputeerde Staten van Zuidhol
land, welke functie hij tot zijn dood toe
heeft vervuld. In 1911 werd hij ridder in
de souvereine orde van Malta. Het cura
torium der rijksuniversiteit te Leiden be
noemde hem in 1929 tot lid, waarna in 1931
zijn benoeming volgde tot lid van het al
gemeen college van toezicht, bijstand en
advies op het rijks tucht- en opvoedings
wezen.
De overledene was president vgn den
hoofdraad der Vincentiusvereeniging.
Jhr. von Fisenne was ridder in de orde
van den Nederlandschen Leeuw comman
deur in de orde van Oranje Nassau en com
mandeur in de orde van St. Gregorius de
Groote van den Heiligen Stoel.
De teraardebestelling zal plaats hebben
Dinsdag 11 April op het R.K. Kerkhof te
Rijkswijk na de plechtige H. Mis van
Requiem, welke te 10.30 uur wordt opge
dragen in de kerk van den H. Bonifaciua
te Rijswijk.
Als opvolger van jhr. mr. L. E. M. von
Fisenne zal tot lid van de Provinciale Sta
ten van Zuid-Holland worden benoemd
verklaard de heer A. C. A. Deerenberg te
Schoonhoven.
ZEVEN DOODEN BIJ EEN AUTO
ONGEVAL IN AMERIKA.
Uit West Moreland (Californië) wordt
gemeld: Bij een botsing tusschen een per
sonenauto en een vrachtauto zijn zeven per
sonen om het leven gekomen en drie ge
wond.
