Hitier fulmineert tegen Engeland „Duitschland denkt niet aan aanvallen'' Komende partijdag wordt „partij-dag van den vrede" Commentaren In het Buitenland BUITENLAND MAANDAG 3 APRIL 1939 DE LEIOSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 5 BRITSCH-DUITSCH VLOOTVERDRAG NIET OPGEZEGD „ENGELAND WORDT DEUGDZAAM OP ZIJN OUDEN DAG" Nadat Zaterdagmiddag in het raadhuis van Wilhelmshaven aan Hitier de eerebur gerbrief was overhandigd begaf de rijks kanselier zich naar het raadhuisplein, waar hij na een korte toespraak van den gouw leider en rijksstadhouder Röver het woord nam voor het uitspreken van zijn redevoe ring. Hitier gaf in den aanvang van zijn rede een overzicht over de gebeurtenissen in Duitschland en de wereld sedert het slui ten van den vrede. Hij herinnerde er aan, dat honderdduizenden in den oorlog ge vallen zijn, niet door vijandelijke wapenen, maar door de hongerblokkade, die nog maandenlang is voortgezet om het Duitsche volk nog meer te kunnen afpersen. De krijgsgevangenen mochten niet terug- keeren, de Duitsche koloniën zijn geroofd, de bezittingen van Duitschland in het bui tenland in beslag genomen, de Duitsche handelsschepen weggelokt, voor een deel afgeperst. Daarbij kwam een financieele uitplundering, zooals de wereld nog niet had gezien. De Volkenbond zelf is niet ge worden tot een instrument van een recht vaardige politiek van overeenstemming, maar tot den garant voor het gemeenste dictaat, dat menschen öoit uitgedacht heb ben. De algemeene verblinding heeft ver schrikkelijke vormen aangenomen. De ont wapening, die Duitschland geheel alleen ten uitvoer heeft gelegd is door de anderen niet in acht genomeIntegendeel, zij heb ben verder bewapend. Men heeft een groot volk door woordbreuk zijn recht ontnomen en zijn bestaan practisch onmogelijk ge maakt. Zoolang het Dictaat van Versailles op het Duitsche volk drukte, was het in feite gedoemd om ten gronde te gaan. De Führer sprak vervolgens over den wederopbouw van Duitschland sedert 30 Januari 1933, waarna hij o.m. zeide: „Het Duitsche volk is door de Voorzienig heid niet geschapen om een wet, die Engel- schen of Fransohen past, gehoorzaam op te volgen, maar om zijn levensrecht te ver tegenwoordigen. Wij zijn niet meer afhan kelijk van de genade of ongenade der an dere staten of van hun staatslieden. Wanneer thans een Engelsch staats man meent, dat men alle problemen moet bespreken, dat men ze door vrij moedige besprekingen en onderhande lingen moet oplossen want dat kan men toch dan zou ik dezen staats man slechts willen zeggen: daarvoor was vóór onzen tijd vijftien jaar lang gelegenheid. Wij zijn tot de' overtui ging gekomen, dat wij noch in de bin- nenlandsche, noch in de buitenland- sche politiek van ons volk ook maar het geringste zouden hebben bereikt, wanneer wij nog vijftien jaren gewacht hadden tot deze belachelijke instelling van Genève er toe zou komen om door redevoeringen de problemen op te los sen. Wij zouden waarschijnlijk voor altijd heb ben kunnen wachten. Wanneer de wereld thans zegt, dat men de volkeren moet in- deelen in deugdzame naties en in naties, die niet deugdzaam zijn, en tot deze deugd zame naties behooien in de eerste plaats de Engelschen en de Franschen en tot de niet deugdzame behooren de Duitschers en de Italianen, dan kunnen wij slechts zeg gen: De beoordeeling of een volk deugd zaam is of niet, kan een sterveling nauwe lijks uitspreken, dat moet men aan Onzen Lieven Heer overlaten. Misschien zal nu een Britsch staatsman tegen mij zeggen: God heeft het oordeel reeds uitgesproken, want hij heeft den deugdzamen naties een vierde deel der wereld geschonken en de niet deugdzamen heeft hij alles ontnomen. Het is nu slechts de vraag met welke mid delen de deugdzame naties zich dit vierde gedeelte der wereld verworven hebben. En dan moet ik zeggen, dat zijn geen deugd zame methoden geweest. Driehonderd jaar lang heeft Engeland on deugdzaam gehandeld en thans op zijn ouden dag spreekt het over deugd. Nog twintig jaar geleden was de kwestie der deugd voor de Britsche staatslieden niet volkomen opgehelderd, in zooverre zij naar willekeur omgingen met vreemden eigendom. Men hield het toen nog voor vereenig- baar met de deugd, dat men heele kolo niën heeft veroverd eenvoudig, omdat men de macht had. Toen wij nationaal-socialis- ten aan de macht kwamen, trachtte ik ieder probleem door besprekingen op te lossen en ik heb bij ieder probleem aanbiedingen gedaan en zy zijn afgewezen. Er is in het geheel geen twijfel aan, dat ieder volk be langen heeft, die heilig zijn, omdat zij iden tiek zijn met zijn leven en zijn levensweg. Wanneer thans een Britsch staatsman eischt, dat ieder probleem, dat temidden van de Duitsche levensbelangen en de levenssfeer van ons volk ligt, eerst met En geland moet worden besproken, dan kan ik juist zoo eischen, dat ieder Britsch pro bleem eerst met ons besproken moet wor den. Een ding zou ik hie* willen uitspreken: Het Duitsche volk van thans, het Duitsche rijk van tegenwoordig, zijn niet bereid levensbelangen prijs te geven. Zij zijn ook niet bereid werkeloos te staan tegenover opkomende gevaren. Wanneer de geallieer den zonder rekening te houden met doel matigheid, met recht, met historische tra ditie of ook slechts met verstand de land kaart van Europa zouden wijzigen, dan zou den wij niet de macht hebben dat te ver hinderen. „Duitschland laat zich niet omsingelen" Maar wanneer zij van het tegenwoordige Duitschland verwachten, dat het trawan- ten-staten, welker eenige taak is tegen Duitschland in het spel gebracht te wor den, geduldig laat rijpen tot den dag, waarop dit netwerk dichtgetrokken moet worden, dan verwisselt men het tegen woordige Duitschland met het Duitschland van den vorigen oorlog. Wie zich reeds bereid verklaart, om voor deze groote mogendheden de kastanjes uit het vuur te halen, moet erop bedacht zijn, dat hij zich daarbij de vingers brandt. Wij voeden werkelijk geen haat tegen het Tsjechische volk. Wij hebben eeuwen lang met elkander geleefd. Wij zouden niets tegen een onafhankelijken Tsjechischen staat gehad hebben, wanneer deze niet ten eerste Duitschers had onderdrukt en ten tweede het instrument gevormd had voor een komenden aanval tegen Duitschland. Deze staat had zijn innerlijke levenskracht verloren. Ik heb weer vereenigd, wat door geschiedenis en aardrijkskundige ligging volgens alle regelen van het verstand ver eenigd moest worden. Het Tsjechische volk z&] meer vrijheid hebben dan de onder drukte volkeren der deugdzame naties. Ik ben er van overtuigd, dat ik den vrede daarmede een grooten dienst heb bewezen en ik heb in de overtuiging daarvan ook besloten, om den komen den partijdag den naam te geven van partijdag van den vrede. Want Duitschland denkt er niet aan, in het wilde weg andere volkeren aan te val len. Wat wij willen doen is onze economi sche betrekkingen uitbreiden. Daar heb ben wij recht op en ik aanvaard daarbij van geen Europesesch of buiten-Euro- peesch staatsman voorschriften. In ieder geval is het Duitsche rijk niet bereid een intimidatie of ook slechts een omsingelings- politiek op den duur te aanvaarden. Ik heb eens een overeenkomst met Engeland gesloten: het vlootverdrag. Dit vlootverdag is gegrondvest op den vurige wensch nooit tegen elkander ten oorlog te moeten trekken. Deze wensch kan echter slechts een wederzijdsche zijn. Wanneer in Engeland deze wensch niet meer bestaat, dan is de practische voorwaarde voor dit verdrag daarmede opgeheven. Duitschland zal dat ook volkomen gelaten aanvaarden. Wij zijn zoo zeker van ons zelf, omdat wij sterk zijn en wij zijn sterk, omdat wij aaneengesloten zijn en in staat tot opbouw. Geen macht ter wereld zal ons door welke phrase ook nog ooit de wapens ontlokken. Mocht echter werkelijk een volk met geweld zijn kracht willen meten met de onze, dan is het Duitsche volk ook daartoe te allen tijde in staat en ook bereid en vast besloten. De as RomeBerlijn. Juist zooals wij denken ook onze vrien den. Zoo denkt in het bijzonder die staat, waarmede wij ten nauwste verbonden zijn en waar/mede wij opmarcheeren, nu en onder alle omstandigheden, ook in de toe komst en voor altijd. Deze spil is het na tuurlijkste instrument, dat op deze wereld bestaat. Het is een politieke combinatie, die niet slechts haar ontstaan dankt aan hei verstand, maar ook aan de gerechtig heid en daarbovenuit ook aan het idealis me. Ik geloof dat de tijd niet ver zal zijn waarop zal kunnen blijken, dat de gemeen schap in wereldbeschouwing tusschen het fascistische Italië en het nationaal-socialis- tische Duitschland toch altijd nog een an dere is, dan die tusschen het democratische Groot-Brittannië en het bolsjewistische Rusland van Stalin. Voortgaande herdacht Hitier de bevrij ding van Spanje van het bolsjewisme, waar- bij hij constateerde, hoe buitengewoon snel ook hier de wisseling van wereldbeschou wing gekomen is bij de leveranciers van oorlogsmateriaal aan de republikeinen. Hitier besloot zijn redevoering met de volgende woorden: Wij hebben millioenen leden van het Duitsche volk het geluk gegeven, naar het Groot-Duitsche rijk terug te keeren. Midden-Europa hebben wij een groot ge luk geschonken, namelijk den vrede, die beschermd wordt door de Duitsche macht. Deze macht zal geen geweld ter wereld meer breken. De twee millioen Duitschers, die in den wereldoorlog vielen, hebben riet voor niets hun leven gegeven. Uit hun offer is het Groot-Duitsche rijk ont staan, door hun offer is een nieuw, jong Duitsch rijk in het leven geroepen. Laten wij er voor zorgen, dat ons volk zijn kracht nooit prijsgeeft. Dan zal het bloeien en gedijen. Het zal zijn arbeidskracht en zijn doorzettingsvermogen kunnen aanwenden voor den arbeid des vredes en der men- schelijke cultuur. Dat hopen wij. De rijkskanselier besloot met een drie- werg „Sieg Heil" op Duitschland. De uitzending naar Amerika plotseling onderbroken. De door Hitier uitgesproken redevoering werd op korte golf uitgezonden naar Amerika. Enkele minuten lang werd de rode te New York opgevangen, doch plot seling en zonder uitleg werd de uitzending afgebroken. Het station begon daarop een wiegeliedje te spelen. Achter kogelvrij glas. Naar uit Wilhelmshaven wordt gemeld, heeft Hitier zijn rede uitgesproken voor een door de S.S.-manschappen omsloten menigte, die uit meer mannen dan vrouwen bestond. Het aantal menschen werd offi cieel geraamd op 100.000, doch de massa leek bij langena niet zoo groot. Hitier sprak zijn rede uit achter een scherm van kogelvrij glas. DE „VOELKISCHER BEOBACHTER" OVER HITLERS REDE. Niemand zoo vreedzaam als Hitier. De „Voelkischer Beobachter" schrijft, dat de rede van Hitier de dingen weer op hun juiste plaats heeft gebracht; tegenover leu gens ijzeren en dwingende waarheden ge steld en getoond heeft, wie in Europa nog altijd de beste zenuwen heeft. De rede ademde het zelfvertrouwen en de kracht, die iederen Duitscher bezielen temidden van het opgewonden gedoe om hem heen. Degenen, die voor de nieuwe omsingelings pogingen verantwoordelijk zijn, kunnen uit de rede duidelijk leeren, dat de actie haar psychologisch doel geheel gemist heeft. Daar Duitschland in geen enkele richting aanvalsneigingen heeft, zou iedere staat, d ie zich aan de omsingel in gspolitiek dienst baar zou maken, zich in een gevaarlijke zóne begeven zonder eigen voordeel en ten bate van andere staten. Als Hitier, in af wijking van iedere gewoonte, reeds vijf maanden vóór den partijdag aankondigt, dat die dag den naam „partijdag van den vrede" zal dragen, dan ligt daarin een mee- sleepende wilsuiting, waarbij anderen zich zouden moeten aansluiten, in plaats van hun arbeid, die gevaarlijk is voor den vrede, voort te zetten. BRITSCHE PERS LAAT ZICH NIET IN SLAAP SUSSEN. De toestand niet beter noch slechter. De Britsche pers is algemeen van oordeel, dat de toestand door de rede van den Führer noch is verbeterd, noch slechter is gewor den en waarschuwt zich niet te laten mis leiden door de schijnbare kalmte van de rede. De „Daily Telegraph" merkt op, dat zelfs wanneer verband bestaat tusschen de woor den van Hitier en zijn daden, dan nog zou men uit de rede weinig kunnen opmaken, aangezien voor de honderdste keer de ver velende geschiedenis van het kwaad, dat Duitschland is aangedaan, is herhaald. Met geen woord is gesproken over Polen, doch het blad verklaart, dat dit op zichzelf geen gunstig teeken is; het is een deel van de techniek van Hitier te zwijgen over de din gen, welke zijn geest het meest bezig hou den, tot het oogenblik van het uitvoeren. De „Daily Herald" schrijft, dat de rede van Hitler in kalmer toon is gehouden dan gewoonlijk het geval is. Doch dit is niet verwonderlijk. Hitier heeft meer een kalme rede gehouden voor hij een nieuwe kracht proef ondernam. De „Daily Mirror" schrijft, dat er geen reden voor hoop ligt in de laatste tirade van Hitier „laat de optimisten voorzich tig zijn". Uit de rede blijkt, dat Hitier niet gelooft in onderhandelingen en verdragen. Hij rekent alleen op kracht. De „Times" schrijft, dat indien Hitier eer lijk: de economische betrekkingen met an dere landen wil ontwikkelen, hij sympathie en steun in Engeland zal vinden, doch de diplomatie moet dan eerst op den voor grond worden geplaatst. FRANKRIJK BLIJFT OP Z'N QUI VIVE Aquesse meldt uit Berlijn aan de „Jour", dat alles bij elkaar genomen, de rede van Hitier tot de grootste waakzaamheid noopt. In een commentaar uit Berlijn schrijft het „Journal" ten aanzien van het besluit van Hitier, het congres te Neurenberg, het „Congres van den Vrede" te noemen: „Dat is toch al te gek! De annexatie van Oosten rijk, het Sudetenland, Bohemen, Moravië en Slowakije, Hitier herhaalt het doodleuk, heeft Midden-Europa en den vrede een DUITSCHLAND GOEBBELS OP RHODOS. Goebbels is per vliegtuig op het Griek- sche eiland Rhodos aangekomen, waar hy twee weken zal blijven. FRANKRIJK WEIDMANN TEEKENT CASSATIE AAN. Op aandrang van een zijner advocaten heeft Weidmann, die zich overigens geen illusie maakt over het lot, dat hem wacht, cassatie aangeteekend tegen zijn doodvon nis. ENGELAND DE INTERPRETATIE VAN CHAMBERLAINS VERKLARING. Polens houding is beslissend. De verklaring van Chamberlain wordt in diplomatieke kringen met de grootste aan dacht bestudeerd, zegt Reuters diplomatie ke correspondent. Voor zoover het moge lijk is, dit te zien, bevat de verklaring geen uitvluchten en is zij volkomen duidelijk. Wat Dantzig en den Corridor betreft, meent men in Londen, dat Polen moet be slissen, of het zijn onafhankelijkheid op zeker oogenblik bedreigd acht in zulken mate, dat het tot geweld moet overgaan. In dat geval zou Polen zoowel Engeland als Frankrijk aan zijn zijde vinden. MIDDEN-EUROPA HET „COMPROMIS" TUSSCHEN SLOWAKIJE EN HONGARIJE. De Hongaren krijgen alles, de Slowaken niets. De Slowaaksche regeering publiceert het volgende communiqué: Op 31 Maart heeft de gemengde Slo- waaksch-Hongaarsche commissie in Boeda pest vergaderd om het conflict op te los sen. Na langdurige besprekingen is de Slo waaksche delegatie erin geslaagd, een com promis op te stellen, dat het mogelijk maakt de vijandelijkheden terstond te sta ken, en dat tot grondslag kan dienen van een definitieve regeling der Slowaaksch- Hongaarsche betrekkingen. Maandag zal dg definitieve grensafbakening bekend ge maakt worden. Men meent te weten, dat Hongarije vol gens deze regeling 1700 virk. K.M. grond gebied zal verkrijgen met 64.000 iwoners, waarvan 34.000 Roethenen en de rest Slo waken. Slowakije zou hiervoor van Honga rije geen compensatie ontvangen. POLEN DE REIS VAN BECK NAAR LONDEN. Een beslissende fase in de internationale gebeurtenissen. De Poolsche minister van buitenlandsche zaken, Beck, is Zondag omstreeks half twee, in gezelschap van graaf Jozef Po- tocki, en twee secretarissen met de „Noord express" van Warschau vertrokken. Hij passeerde gisteravond te 21 uur Berlijn en heeft zich vanochtend te Oostende inge scheept naar Londen, waar hij vanmiddag te 16.20 uur verwacht wordt. Volgens diplomatieke kringen te War schau zal de reis van Beek naar Londen een wellicht beslissende fase vormen in de internationale gebeurtenissen. Hoewel het bezoek reeds voor de jongste crisis van Tsjecho-Slowakije werd onder oogen ge zien, zal de Britsche verklaring van Vrij dag een nieuw uitgangspunt der besprekin gen vormen. De beslissing over de hulpverleening dienst bewezen! Overigens komt Hitier niet terug op hetgeen hij gedaan heeft. Hij zou willen, dat men het voldongen feit be groef". De „Petit Parisien" wijst erop, dat de Führer gezwegen heeft over de rede van Daladier en de verklaring van Chamber lain. Sedert langen tijd, aldus dit blad, is geen rede van Hitier zoo verward ge weest. De „Ordre" is van meening, dat de al gemeene indruk van de rede in één woord ka nworden samengevat: Verwarring. Het Derde Rijk weet thans, dat een nieuwe daad van geweld onmiddellijk een oorlog zou uitlokken, een oorlog waarin het onver mijdelijk het onderspit zou moeten delven. DE INDRUK IN AMERIKA Welingelichte kringen te Washington zien in Hitler's redevoering weinig, waaraan men zich kan vasthouden, of dat gerust stellend kan werken ten aanzien van de toekomst, met uitzondering misschien van de passage, waarin aangekondigd wordt dat de partijdag in Neurenberg de partijdag van den vrede zal heeten. In vele Ameri- kaansche kringen echter wordt dit uitge legd als een poging om de Engelschen en Franschen weer te sussen in een gevoel van veiligheid ten aanzien van Hitler's voorne mens en welingelichte personen zeggen te gelooven, dat de Britsche en Fransche vol ken reeds te veel van dergelijke „Hitleri- aansche wiegeliedjes" hebben gehoord om" zich opnieuw te laten betrappen, terwijl zij indommelen. U rookt graag? WRIGLEY'S P.K. na elke püp, sigaar of sigaret, verdubbelt het rookgenot. Het verfrlschtde «dein en houdt de tanden schoon en sterk. Kauw de verkwikkende P.K. ns eiken maaltüd, het sterkt Uw «e- nuwen en bevordert do spUsvorterln*. Koopt vandaag; nog enkele pakjes en houdt er steeds een paar bU de hand. Veel genot voor weinig geld: S cent. door Londen en Parijs hangt van War schau af en bij de eerste besprekingen zal aan de orde komen, welke waarborgen Polen van zijn zijde zal geven. Ook zullen de Poolsch-Russische. de Poolsch-Roe- meensche, de Poolsch-Litausche betrekkin gen en op oeconomisch gebied de kwestie der grondstoffen, der emigratie en der En- gelsche credieten aan Polen aan de orde. Wat de verplichtingen van Polen tegen over Grool-Brittannië aangaat, wijst de Poolsche regeeringspers erop, dat War schau meer dan ooit besloten is, de onaf hankelijkheid van zijn politiek te verdedi gen. Zij -herinnert er aan, dat Polen drie weken geleden geweigerd heeft, in te gaan op het Britsche voorstel van een gemeen schappelijke verklaring met Rusland te gen een aanvallende staat. Volgens „Kur- jer Poranyi" beoogt de verklaring van Chamberlain niet een ideologisch blok te vormen om Duitschland in te sluiten en is zij niet in strijd met de non-agressiepacten van Polen met Duitschland en Polen met Sovjet-Rusland. CORRESPONDENT VAN HET DUITSCHE NIEUWSBUREAU GEARRESTEERD. Wegens tendentieuze berichtgeving. De correspondent van het Duitsche Nieuwsbureau te Wai*schau, Fenske ge naamd, een Poolsch staatsburger van de Duitsche minderheid, is gearresteerd. Het motief der arrestatie zou gelegen zijn in tendentieuze en onjuiste berichten van den correspondent over beweerde vervolgin gen tegen Duitschers in Pommeren. ZELFMOORD VAN KOLONEL SLAWEK. De gewezen minister-president en gewe zen voorzitter van den Landdag, kolonel Walery Slawek, heeft zelfmoord gepleegd. Hij maakte daarbij gebruik van een revol ver. In zeer ernstigen toestand werd hij naar een ziekenhuis overgebracht, waar hij vanmorgen is overleden. Met hem is een der meest typische figu- fen van de soldaten-samenzweerders, die zich voor den oorlog rond Pilsoedski had den vereenigd, om den opstand van Polen voor te bereiden tegen het Tsarenrijk, ver dwenen. Zijn levensgeschiedenis is nauw verbon den aan die van Pilsoedski, sedert 1900 was hij de uitvoerder van de aanslagen, welke Pilsoedski organiseerde. In de jaren 1930, 1931 en 1935 is hij minister-president geweest en heeft hij volgens de richtlijnen van Pilsoedski de grondwet uitgewerkt. Tot 1938 is hij voorzitter van den Landdag geweest; in November j.l. heeft hij zich uit het politieke leven teruggetrokken. Men weet niet om welke redenen hij de hand aan zichzelf heeft geslagen. Sommi gen zeggen, dat hij wanhopig was uit het politieke leven van Polen verdwenen te zijn, na zoolang een vooraanstaande rol te hebben gespeeld. Anderen verklaren, dat hij leed aan een ongeneeslijke ziekte. ITALIË MUSSOLINI OVER HET WELZIJN VAN DEN LANDMAN. Mussolini heeft Vrijdag nog het woord gevoerd in Capua (provincie Caserta) en gezegd, dat hij verheugd was omdat be langrijke werken gaan beginnen, waardoor eenige duizenden gezinnen stevige comfor tabele woningen krijgen, waarin talrijke kinderen kunnen opgroeien. Zoo zet het fascistisch bewind zijn saneeringswerk op het platteland voort, zoowel in Italië als in Airika, teneinde door bevordering van den landbouw het welzijn van den boeren stand en daarmede tevens van het geheele Italiaansche volk te dienen. Mussolini is Zaterdagmorgen van zijn rondreis door Zuid-Italië in Rome terug gekeerd. CHINA CHINEEZEN CONCENTREEREN HALF MILLIOEN MAN Naar uit Tsjoenking vernomen wordt, zou Tsjang Kai Sjek een half millioen man schappen concentreeren tot verdediging van Tsjangsja, de hoofdstad van de provincie Hoenan. De Chineesche strijdkrachten op den Westelijken oever van den Siang (provin cie Hoepei) zijn op drie punten de rivier overgestoken. Zij hebben een algemeen of fensief ingezet tegen de Japansche stellin gen op den Oostelijken oever van den Siang tusschen Yokou en Sjayang. Het centrum der Chineesche troepen heeft San- nosjan bezet

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 5