Paus Pius XI z.g.
ZATERDAG 1 APRIL 1939 30ste Jaargang No. 93Ó1
en het vluchtelingenvraagstuk
Chamberlains
verklaring
BINNENLAND
3)e£eicbcHeSoti^cmt
Bureaus Papengracht 32. Adv. en Abonn.-tarieven rie paf. 1
Telefoon: Eedactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Bollenland
DM nummer beslaat uit vijl
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
L
EEN KEERPUNT IN
BRITSCHE POLITIEK
Chamberlains verklaring van gistermid
dag in het Lagerhuis, dat Engeland bereid
is, Polen met alle ten dienste staande mid
delen te helpen tegen een eventueelen
aanslag op z'n onafhankelijkheid, wijzigt
de politieke situatie in Europa in belang
rijke mate. Het is het bewijs, dat in En
geland het roer is omgegooid. De Brit-
sche pers erkent dat evenzeer en noemt de
verklaring een keerpunt in de Britsche po
litiek.
De „Times" schrijft, dat in de verklaring
van Chamberlain elk woord overwogen
was; het was een dappere en duidelijke
„uitdaging" tot de diplomatieke methode.
Het historisch belang van de verklaring is,
dat zij dwingt tot eerlijk onderhandelen.
De nieuwe verplichting, welke Engeland
gisteren op zich genomen heeft, bindt het
niet, iedere centimeter van de Poolsche
grens te verdedigen. Het voornaamste
woord is niet „onaantastbaarheid" doch
„onafhankelijkheid". Het proces van afper
sen onder bedreiging met geweld moet een
einde nemen. De relatieve sterkte van de
landen zal steeds en met recht een belang
rijke overweging blijven in de diploma
tiek, doch de elementaire rechten en vrij
heden van kleine staten moeten gehand
haafd blijven. De onafhankelijkheid; in on
derhandelen voor een zwakkere moet her
steld worden en dit is het essentieele van
de verklaring van gisteren.
Tot zoover de „Times".
Het spreekt vanzelf, dat men in Duitsch-
land niet al te best te spreken is over deze
frontverandering van Londen. Men noemt
in Berlijn „de verklaring van Chamber
lain over. bijstand aan Polen een mani
festatie van denkbeeldigen steun voor een
nog denkbeeldiger geval".
De tusschen Polen en het Rijk hangende
kwesties zullen, naar men betoogt, direct
langs diplomatieken weg worden geregeld
tusschen de beide landen zonder eenige be
middeling, op voorwaarde dat Polen zich
niet leent tot anti-Duitsche combinaties.
"Verwacht wordt, dat vandaag nog Hitier
zal antwoorden op deze verklaring; zelfs
meent men, dat Hitier „zeer hard zal te
rugslaan", omdat hij in hooge mate ont
stemd zou zijn.
Te Londen gelooft men, dat Chamber
lain binnenkort een meer omvattende ver
klaring zal afleggen, waarin hij waarschijn
lijk verwijzen zal naar de medewerking
van Roemenië en andere Balkanlanden te
gen een agressie. Het is bekend, dat de
diplomatieke besprekingen voortgezet wor
den met Roemenië, Turkije en Grieken
land. De houding van Zuid-Slavië hangt
grootendeels af van Italië, terwijl de hou
ding van Italië één van de Europeesche
raadselen is. De krachtige vriendschap der
laatste jaren tusschen Italië en Polen zou
wel eens de Achilleshiel kunnen blijken
van de as RomeBerlijn, wanneer die op
de uiterste proef gesteld wordt, aldus
meent men te Londen.
Hoe dit ook zij, het aspect van de Euro
peesche politiek is gewijzigd en de agres
sieve landen zullen er rekening mee moe
ten houden
BERLIJN BEVREESD VOOR DE RADIO.
Straf op het verder vertellen van radio
berichten.
Het officieele tijdschrift „Deutsche
Justiz" heeft aangekondigd, dat iedere
Duitscher, die aan een ander berichten uit
de buitenlandsche radio, welke schadelijk
zijn voor Duitschland, verder vertelt, ge
straft kan worden mët een maximum van
twee jaar gevangenis, indien dit in een
particulier gesprek geschiedt en met een
maximum van vijf jaar, indien dit in het
openbaar geschiedt.
Een Italiaansch Kardinaal
naar ons land
TEE INWIJDING MONUMENT
KARDINAAL VAN ROSSUM.
Men seint uit Rome aan de „Msbd.":
In de komende Meimaand zal Nederland
bezoek ontvangen van een kardinaal, nl.
van den prefect, der H. Congregatie de Pro
paganda Fide Z. Eminentie kardinaal Fu-
masoni Biondi. De Kerkvorst zal naar Ne
derland komen ter gelegenheid van de in
wijding van het grafmonument, dat in het
Redemptoristenklooster te Wittem thans
wordt opgericht voor zijn grooten voorgan
ger, den vroegeren prefect der „Propagan
da", den Nederlandschen Kardinaal W. M.
van Russum. Deze plechtigheid zal door
Kardinaal Fumasoni Biondi persoonlijk ge
schieden.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
HET GLAZEN HUISJE
De T ij d schrijft:
Wie in een glazen huisje zit, moet niet
met steenen gooien. Een wijs spreekwoord,
dat soms maar al te licht wordt vergeten.
Zoo door het Arbeidsfront, een week
blaadje van ir. Mussert, leider der N.S.B.
Dit blaadje schreef dezer dagen onder het
hoofdje: „Vacantie", eenige laatdunkende
woorden over de gewone recessen van ons
parlement:
„Zooals men weet, zijn de leden van
de Tweede Kamer enkele weken gele
den teruggekeerd van de Kerstvacan-
tie'. En als de Paaschvacantie goed en
wel achter den rug is, begint de Zomer-
vacantie".
Met deze woorden heeft het blaadje van
Mussert een grooten flater geslagen. Het
schijnt onkundig te zijn over hetgeen de
Führer der Duitsche nationaal-socialistische
Arbeiderspartij in zijn beroemd boek „Mein
Kampf" heeft geschreven:
„Om die nationaal-socialistische ar
beidsgemeenschap te organiseeren, zal
er heel wat van de arbeidskracht der
volksvertegenwoordigers in die ge
meenschap worden gevergd. Zeker is,
dat zij geen tijd zullen hebben, drie- of
viermaal per jaar zes of zeven weken
„op reces" te gaan. En het is zelfs
waarschijnlijk, datzij, de nationaal-
socialistische volkvertegenwoordigers,
in de nieuwe gemeenschap een gedeelte
van de vacanties, waarop zij redelijk
recht hebben, zullen moeten opofferen
aan de belangen der arbeiders in de
bedrijven".
Oogenschijnlijk in theorie vindt het
blaadje Arbeidsfront dus steun bij den
grooten Duitschen partijgenoot. Maar hoe
ziet het er in de praktijk uit?
De Duitsche volksvertegenwoordiging
komt per jaar een of tweemaal bijeen.
Commissiewerk bestaat er niet.
In de vergadering hooren de Rijksdag
leden alleen een rede van den Führer aan,
roepen „Sieg Heil" en zingen de nationale
hymnen.
Zij ontvangen daarvoor een salaris van
7000 Mark, vrij reizen eerste klasse en an
dere emolumenten.
DE OPHEFFING VAN DE CONTROLE
AAN DE STATIONS.
Door de opheffing 'der ingang-con
trole, ingaande 15 Mei a.s., van alle sta
tions der Ned. Spoorwegen, zullen 250
controle-beambten „overcompleet" ko
men. Ongeveer 170 controle-beambten
zullen tot conducteur opgeleid worden,
de bedoeling is om de 80 man die over
blijven op wachtgeld te stellen.
Het uitvoerend R. K. Vluchtelingen Co
mité, (Drift 8, Utrecht), deelt ons het na
volgende mee.
Een der laatste daden van onzen zoo
betreurden overleden H. Vader Pius XI
z g. was: het zenden van onderstaande
brief aan alle hoogwaardige bisschoppen
der wereld. Zijn Hoogw. Exc. dr. J. de
Jong, aartsbisschop van Utrecht gaf ons
welwillend toestemming deze brief te pu-
bliceeren.
Staatssecretariaat van Zijne Heiligheid,
nr. 77/39 Vaticaan, 9—1—1939
Hoogwaardige Excellentie,
Het is U ongetwijfeld bekend, dat de
onlangs in Duitschland voorgestelde wetten
tot gevolg hebben, dat er ongeveer twee
honderdduizend Katholieken schijnen te
moeten worden geteld, die, uit een niet-
arisch geslacht stammend, dat land zul
len moeten verlaten. Tusschen hen zijn er
verscheidene, die uitmunten in deugd,
aanleg en geleerdheid.
Begaan met de moeilijkheden, welke aan
zoovele uitstekende menschen worden be
rokkend, draagt de doorluchtige Opper
priester mij op, de liefdevolle belangstel
ling der hoogwaardige bisschoppen hier
voor op te wekken.
Allereerst dan raadt de Heilige Vader
het volgende aan:
De herders der Kerk gelieven te doen
oprichten: comité's voor hulpverleening
aan niet-arische katholieken, die, onder
hun leiding, de landverhuizenden, die veel
al arm zijn en hulpbehoevend, met geld en
metterdaad te helpen. Bedoelde comité's
moeten zich ook hiertoe beijveren dat de
toestemming tot landverhuizing, voor wel
ke de regeeringen vaak te zware en te inge-
wikelde eischen stellen, gemakkelijker en
spoediger worde gegeven. Buitendien moe
ten zij voortdurende in verbinding blij
ven met de in hun gebied bestaande ver-
eenigingen en comité's, die hulpverleening
aan ballingen beoogeii, opdat de goede ka
tholieken bijstand en steun bekomen en zij,
zoo hier of daar aan de vluchtelingenkam
pen toegewezen worden, daar een afzon
derlijk gebied of terrein krijgen, waar zij
hun eigen kapel hebben, hun eigen school,
en al datgene, dat noodig is voor de gods
dienstige eeredienst, instellingen en ze
den.
Zij moeten daarenboven zorg dragen, dat
het dezen mensohen, hetzij zij op doorreis
zijn, hetzij ze een nieuwe en vaste woon
plaats verwerven, niet ontbreekt aan lief
devolle gastvrijheid noch aan al datgene,
wat op de godsdienstige vorming hunner
zielen betrekking heeft.
Deze comité's tot hulpverleening aan
niet-arische katholieken moeten schriftelijk
in verbinding blijven met de St. Raphaëls
Verein, welke onder leiding van Zijne
BEZOEK VAN DE KONINGIN AAN
BELGIë.
In een eerste bericht van het A.N.P. zijn
betreffende het bezoek van H. M. de Ko
ningin aan België verkeerde data ge
noemd.
Dit bezoek heeft plaats op 23, 24, 25 en
26 Mei, n.l. op Dinsdag, Woensdag, Don
derdag en Vrijdag.
PAUSELIJK GESCHENK VOOR
NEDERLAND.
Bestemd voor de missieloterij in het
bisdom Haarlem.
De Romeinsche correspondent van de
„Tijd" seinde Vrijdagavond:
De „Osservatore Romano" publiceert he
den avond het volgende bericht.
De Heilige Vader heeft Zich verwaardigd
een kostbaar geschenk van massief zilver
te bestemmen voor de missieloterij, welke
gehouden zal worden in het diocees Haar
lem,
Dit vaderlijk gebaar van den Paus wil
tevens uitdrukking geven aan Zijn groote
dankbaarheid, omdat de Nederlandsche
katholieken aan het missiewerk zoo over
vloedig deelnemen.
VOOR DEN KNAPSTEN
MIDDENSTANDER.
Een medaille van minister Steenberghe.
De minister van oeconomische zaken heeft
een zilveren medaille uitgeloofd voor de(n)-
gene, die bij het a^. middenstandsexamen
de hoogste cijfers haalt.
Zooals gemeld zijn er voor dit examen
bijna 14.000 candidaten; als er door de
besten gelijke cijfers worden gehaald wordt
de medaille toegekend aan hem of haar, die
onder de moeilijkste omstandigheden heeft
gestudeerd.
Hoogwaardige Excellentie Wilhelm Ber-
ning, bisschop van Osnabruck, de uit
Duitschland verhuizende katholieken bij
staat (Harburg, Gorsse Allee 42). Aan hem
ook, moet nauwkeurig worden opgegeven,
waar ieder der bovengenoemde comité's
en vereenigingen, zoowel als degenen, die
met dit werk belast worden, gevestigd
zijn; eveneens moet aan hem worden be
richt, wanneer zich nieuwe mogelijkheden
voor verhuizing, hulpverleening of vesti
ging voor landverhuizers voordoen.
Niet twijfelend of gij zult in zulk een
belangrijke aangelegenheid overeenkom
stig uw gewoonte uw brandende liefde
voor hulpbehoevenden bewijzen, bid ik u
Gods beste zegen toe en verblijf ik
van uw Hoogw. Excellentie
de zeer toegenegene
(w.g.) E. KARD. PACELLI
Ons Comité werkt reeds zeer geruimen
tijd op bovenomschreven wijze en heeft
reeds menige(n) katholieke(n) vluchte-
ling(e) met behulp van bovengenoemde
organisatie, uit een concentratiekamp vrij
gekregen en naar hier laten komen.
Dat hiermee kapitalen gemoeid zijn, zal
wel niemand betwijfelen.
Katholiek Nderland weet, dat, ons Hoog
waardig Episcopaat zich garant gesteld
heeft, voor de betaling aan den Nederland
schen Staat, als bijdrage in de te maken
kosten voor een bedrag van 150.000.
op te brengen door de Nederlandsche ka
tholieken Bovendien, zijn nog iedere week
ongeveer 1500 benoodigd voor het onder
houd der niet in kampen verblijvende
katholieke vluchtelingen en moeten ook
nog gelden gevonden worden ter bestrij
ding der emigratiekosten.
En nu een gewetensvraag: Wat deedt
gij, om uw plicht in deze te vervullen? Wij
vragen nu eens geen woorden, maar da
den. Daden, welke ons in staat stellen, dit
toch al zoo moeilijke werk vol te houden en
elke week zooveel in onze kas brengen, dat
wij de per week benoodigde 3 a 4000 gul
den kunnen voldoen.
Laat men het voorbeeld van katholiek
Den Haag overal volgen en overgaan tot
het stichten van plaatselijke katholieke
comité's, welke zich uitsluitend tot doel
stellen: het plaatselijk bijeenbrengen, resp.
inzamelen van wekelijksche of maandelijk-
sche bijdragen om aan den wensch van den
H Vader gehoor te kunnen 'geven.
Wil men ons liever zelf de gelden zen
den, uitstekend: ons giro-adres is nog
steeds 3 2 0 3 7 2
Drift 8 te Utrecht
Mogen velen de oproep van Zijne Emi
nentie Kardinaal Pacelli, thans Z. H. Paus
Pius XII, verstaan en opvolgen om Chris
tus, wille.
HET UITVOEREND COMITÉ.
NAAR DE NIEUWE GEMEENSCHAP
Gezamenlijke oproep tot alle standen in de
radio-uitzending op a.s. Dinsdag
Onder het motto „Treedt aan" zal in de
serie radio-uitzendingen, welke in het tee-
ken van de Nieuwe Gemeenschap weke
lijks door den KRO, wordt verzorgd, a.s.
Dinsdag een gezamenlijke oproep tot het
geheele Nederlandsche volk worden ge
richt om het op te wekken tot gezamen
lijke en geestdriftige medewerking aan de
grootsche actie.
Naast mr. A. Diepenbrock, pr., secreta
ris van het Comité van Actie, voor God, zal
n^unens de katholieke Werkgevers een
kcrt woord worden gesproken door ir. F.
Guljé, voorzitter van de Alg. R.K. Werk
gevers-Vereeniging, door jhr. mr. P. van
Meeuwen als voorzitter van de St. Adel-
bertsvereeniging, de standsorganisatie voor
de hoogere standen. Mr. F. Bach zal als
directeur van het bureau van den Ned. R.K
Middenstandsbond zich tot den midden
stand richten, de secretaris van het R.K.
Werkliedenverbond, de heer J. A. Schut
te, spreekt tot de arbeiders, terwijl de heer
A. N. Fleskens als voorzitter van den Kath.
Ned. Boeren- en Tuindersbond de boeren
za1 toespreken.
Het geheel is in een speciaal daarvoor sa
mengesteld hoorspel gevat.
Opnieuw blijkt hoe in alle kringen de ac
tie naar de Nieuwe Gemeenschap leeft en
het verlangen naar toenadering en onder-
li- ge samenwerking tusschen de diverse
schakeeringen in het Nederlandsche volk
steeds sterker naar voren treedt.
Moge dezen gezamenlijken oproep door
zeer velen worden verstaan en beantwoord!
WISSELING VAN RADIO
GOLFLENGTEN.
Zooals bekend mag worden veronder
steld, geschiedt vandaag weer de wisseling
der golflengten tusschen de Nederlandsche
radio-omroepen.
K.R.O. en N.C.R.V. zullen weer uitzen
den over de 1875 en 415.5 M.-golf, terwijl
de A.V.R.O. en V.A.R.A. de 3°1.5 Meter
golf ter beschikking hebben.
Dc verklaring; van Chamberlain inzake
steun aan Polen. Verwacht wordt, dat Hit-
Ier vandaag reeds zal antwoorden. (2de
blad).
Duitschland decreteert overeenstem
ming tusschen Slowaken en Hongaren over
de grensgeschillen. (2de blad).
Binnenland
Kardinaalsbezoek aan Nederland. (1ste
blad).
Tsjechische vluchtelingen aan de grens.
(lste blad).
DE „MaRKISCHE VOLKSZEITUNG"
HOUDT OP TE BESTAAN.
De laatste resten der katholieke
journalistiek te Berlijn.
Op 31 Maart 1939 heeft de in Berlijn ver
schijnende „Markische Volkszeitung", die
nog onlangs haar 50sten verjaardag kon
vieren, opgehouden te bestaan.
Het blad werd uitgegeven door de katho
lieke uitgeverij „Germania" en werd be
schouwd als het plaatselijke Berlijnsche
blad, dat zich vooral tot de Katholieken
richtte. Op 31 December van het vorig jaar
hield de „Germania", een blad van dezelfde
uitgeverij, eertijds het orgaan van de Cen
trumpartij, op te bestaan.
De hoofdredacteur geeft „economische
moeilijkheden" op als reden voor het einde
van het blad. Met de „Markische Volkszei
tung" zijn de laatste resten van de katho
lieke journalistiek te Berlijn verdwenen.
Tsjechische vluchtelingen
aan de grens
In zake het verschijnen vam Tsjechische
vluchtelingen aan onze grens, meldt men
ons van bevoegde zijde het navolgende:
Vanaf circa 23 Maart begon zich een toe
loop van Tsjechische vluchtelingen naar de
Nederlandsche grens af te teekenen.
Op 26 Maart is te Oldenzaal/station uit
Londen aangekomen een lid van het En-
gelsche vluchtelingen-comité voor Tsjechen,
die, met voorkennis van officieele Britsche
instanties, beschikt over lijsten van Tsje
chische onderdanen, wier toelating in En
geland overwogen kan worden.
Genoemd comité-lid, bijgestaan door een
drietal medewerkers en enkele secretares
sen, beziet alle gevallen ter zake van de
vraag of toelating in Engeland als vast
staand kan worden aangenomen. Ten be
wijze daarvan wordt dan door hem een
kaart afgegeven.
Door den chef van den doorlaatpast wordt
daarna over de doorlating tot verdere door
zending beslist. Een tot dusver zeer gering
aantal vreemdelingen, van wie na het voor
afgaande onderzoek gebleken was, dat toe
lating in Engeland niet zou worden toe
gestaan, is per trein naar Duitschland terug
gezonden, waardoor hun een vergeefsche
reis naar Engeland 'bespaard is geworden.
Door volledige medewerking van den
burgemeester en de rijks- en gemeentepoli
tie ter plaatse, zoomede van de burgerij
zelve wordt gezorgd voor toezicht en be
hoorlijk verblijf van de Tsjechen over de
zeer korte periode dat de grensbewaking
ter zake van hun doorlating nog geen be
slissing heeft kunnen nemen.
Teneinde den toevloed op eenmaal niet
te groot te maken er. de regelmaat van het
onderzoek te 'bevorderen, worden de vluch
telingen te Bentheim aanvankelijk opge
houden en worden zij daarna geleidelijk in
de gelegenheid gesteld om, tot het voren-
omschreven onderzoek naar den doorlaat
post Olden zaal/station door te reizen.
Vanaf 1 April is voor Tsjechen voor toe
lating in Engeland de visumplicht inge
voerd, zoodat voor Tsjechische vluchtelin
gen, die na dien datum zich naar Engeland
wenschen te begeven, in het algemeen aan
de Nederlandsche grens geen doorlating
kan worden toegestaan, zonder vertoon van
dat visum. Te verwachten is alzoo dat bin
nen eenige dagen de groote toestrooming
speciaal langs het station Oldenzaal ge
ëindigd zal zijn.
