DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
Het einde van den
Spaanschen oorlog
Chamberlain zal
een verklaring
aileggen
VRIJDAG 31 MAART 1939
30ste Jaargang No. 9300
3)e Êcid^cli^Soii^nt
Bureaux Papengracht 3!.
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935.
r.. Adv. en Abonn.-tarieven xie pag.
Dit nummer
vier bladen.
beslaat nil
'l Begint weer „lrlsch"!
Lectuur voor de propaganda met het oog
op 19 April de verkiezing voor de Prov.
Staten wordt al van alle kanten en
naar alle kanten verspreid.
't Is lang rustig, héél rustig geweest.
Maar het begint nu „frisch".
Wij werden gisteren verblijd met de
toezending van een propaganda-blad der
S.D.A.P.
Verblijd. En wij kunnen ons voorstel
len, dat ex S D.A.P.'ers zijn, die ons zullen
tegenwerpen, dat zij wel begrijpen, waar
om wij heelemaal niet verblijd zijn met
zoo'n geschrift, waarin de R.K. Staatspartij
er heel slecht af komt!
Och, wij zijn inderdaad niet verblijd
door de inzagé en lezing (gedeeltelijk)
van bedoeld socialistisch propagandablad.
Maar dat vindt zijn oorzaak niet in het
feit, dat wij de propaganda daarin zoo raak
vonden en zoo raakvoelden, heusch
niet! maar in het feit, dat de propa
ganda goeddeels weer is: zoo banaal,
laag-bij-de-grondsch, speculeerend op op
pervlakkigheid. domheid, gebrek aan
beschaving bij den lezei*skring, bij de kie
zers, die men voor zijn politieken wagen
wil spannen!
Er is in dat blad ook aan het woord een
dichter, wien krachtens het voorrecht der
dichterlijke vrijheid veel geoorloofd is.
Maar regels als:
„Hoe méér A. P. (Antirev. Partij) des
te meer ellende
Nu moet het eens uit zijn met die
bende"
getuigen van minachting voor het pu
bliek, waarvan men blijkbaar veronder
stelt, dat het in hoon van een dergelijk
allooi geniet en gnuift.
BergeMflcer-" pOlïtftftg propaganda zou
zéér, buitengewoon bedroevend zijn, als zij
moest worden aanvaard als waarde-me-
ter voor onze cultuur. Maar wij zijn over
tuigd, dat de cultuur van het Nederland-
sch volk in groote meerderheid toch zeker
te hoog staat, om dergelijke dingen te aan
vaarden de overgroote meerderheid van
het Nederlandsche volk is van propaganda-
lectuur van dit soort zeker niet gediend.
Men dient ook met zulke propaganda
niet de parlementaire democratie, den par
tijen-staat in het algemeen! Ook onder dit
oogpunt bezien is zulk een soort propa
ganda zoo echt dom.
BEZOEK VAN KONINGIN
WILHELMINA
AAN BELGIE.
Het Programma.
Hier volgt het programma van het bezoek
van H. M. Koningin Wilhelmina aan Bel-
giëe zooals dit tot nu toe is vastgesteld:
Zondag 23 April:
de Koningin komt 23 April voor haar of
ficieel bezoek te Brussel aan. Zij zal in den
loop van den middag door koning Leo
pold aan het Noorderstation ontvangen
worden, doch het juiste uur is nog niet
vastgesteld.
Des avonds zal in de salons van het pa
leis te Brussel een groot galadiner worden
gegeven.
Maandag 24 April:
den volgenden dag zal H. M. zich in den
ochtend naar het stadhuis begeven, waar zij
door burgemeester Max en de leden van
het college van schepenen zal worden ont
vangen.
Des middags zal zij een garden-partij bij
wonen, die in de serres van het slot te
Laeken wordt gegeven, en in den avond
zal zij zich naar een gala-voorstelling in
het Theatre de la Monnaie begeven.
Dinsdag 25 April:
Dinsdag 25 April zal de Koningin naar
Luik vertrekken, waar zij de internatio
nale watertentoonstelling zal bezoeken. Zij
zal in den loop van den middag naar Brus
sel terugkeeren en aanzitten aan een diner,
dat in de salons van het Nederlandsche ge
zantschap wordt gegeven.
Woensdag 26 April:
In den ochtend van Woensdag 26 April
zal de Koningin weder naar Den Haag ver
trekken.
Madrid verwacht Franco
DE VOEDSELVOORZIENING VAN DE
HOOFDSTAD.
Nu geheel Spanje, met uitzondering van
de kuststrook m het Zuidoosten van het
land, zich onder het nationalistisch be
wind heeft geschaard, worden in de Spaan-
sche hoofdsteden in allerijl de voorberei
dingen getroffen om generaal Franco
plechtig te ontvangen.
Inmiddels heeft de militaire gouverneur
van Madrid voor de geheels provincie den
uitzonderingstoestand geproclameerd, zoo
als dit voor alle door de nationalisten in
bezit genomen gebieden na de inname is
geschied.
Zoolang de reeds benoemde burgemees
ter nog niet in de hoofdstad is aangekomen,
zullen de militaire autoriteiten het bewind
voeren. Deze hebben per aanplakbiljet alle
ambtenaren opgeroepen, zich binnen veer
tien dagen bij den krijgsraad te melden
om verantwoording af te leggen van hun
gedragingen sedert Juli 1936. Ook alle mi
litairen en nachtwakers moeten zich mel
den, terwijl verder de oudste mannelijke
inwoner van elk huis, waarin iemand is
vermoord, zich bij den krijgsraad moet
aangeven.
Aan de voedselvoorziening van Madrid
wordt door de autoriteiten de grootste zorg
besteed. Zoo heeft men o.m. het voorne
men, binnenkort dagelijks een trein met
60.000 liter melk van Santander naar de
hoofdstad te laten rijden. Zesduizend
vrachtauto's zullen levensmiddelen aan
voeren.
In de Madrileensche bioscopen heeft men
de voorstellingen tijdelijk gestaakt; de ge
bouwen worden eerst gedesinfecteerd, al
vorens te worden overgenomen door een
nieuw beheer.
Nationalistische patrouilles hebben naar
Reuter uit St. Jean de Luz meldt, in een
kelder van het Escurial te Madrid 25 ton
ontplofbare stoffen aangetroffen. Ook uit
de kelders der gevangenissen en uit den on-
dergrondsche heeft men een groot aantal
mijnen en tijdbommen moeten verwijde
ren.
Veritlaring van Miaja.
Naar Havas meldt bevindt generaal Mia
ja, de voormalige opperbevelhebber der
Madrileensche strijdkrachten, zich op het
oogenblik te Cherchell, op 100 K.M. af
stand van Algiers. Alvorens uit -Oran te
vertrekken heeft hij gisteren, volgens de
„Daily Telegraph", de volgende verklaring
„Wij zullen elkaar in Spanje spoediger
ontmoeten dan men denkt, want beide zij
den in Spanje zijn republikeinsch. Wat mij
persoonlijk aangaat, ik ben mij bewust van
het feit, dat ik vóór ik Spanje verliet, mijn
vollen plicht heb gedaan bij mijn pogin
gen, de republiek te redden".
De republikeinsche minister van Defen
sie, Besteiro, die te Valencia werd gearres
teerd is, naar „United Press" uit betrouw
bare bron verneemt, te zamen met San
chez Guerra naar Burgos overgebracht. Zij
zijn zeer hoffelijk behandeld.
Spaansche kunstschatten teruggegeven.
Het Volkensbondssecretariaat deelt me
de, dat de Spaansche kunstschatten, welke
de Volkenbond in bewaring had genomen,
gisteren zijn overhandigd aan den verte
genwoordiger der rechtsche Spaansche re
geering te Bern.
MAATREGELEN TE MADRID.
MADRID, 31 Maart. (A.N.P.) Gene
raal Espinosa de los Monteros, de com
mandant van de bezettingstroepen van
Madrid, heeft den staat van oorlog uitge
vaardigd voor de stad en de provincie
Madrid. Alle wapens moeten worden in
geleverd, er mag niet worden geluisterd
naar radio-uitzendingen, welke de Spaan
sche nationale zaak schaden. Er mag niet
worden gestaakt en het publiceeren van
niet-gecensureerde berichten is verboden.
Manuel Aznar is benoemd tot perschef
te Madrid, waar drie ochtendbladen en
twee avondbladen uitkomen.
In de stad zelf is het leven weer vrijwel
normaal, de openbare diensten function-
neeren en sedert het binnentrekken van
de rechtsche troepen is geen schot gelost.
Sedert gisterochtend mogen groente en
fruit vrij worden verkocht, vandaag gaan
de café's weer open en morgen de slagers
winkels. Talrijke vrachtauto's met levens
middelen zijn in de stad aangekomen.
Verder mogen de handelaars en indus-
trieelen te Madrid geen enkel initiatief
nemen en moeten zij de instructies af
wachten van de commissie voor industrie
en handel, welke in Mei 1938 is ingesteld
voor de provincies Madrid, Guadalajara,
Cuenca, Ciudad Real, Jaen en Albaceta.
Verzoeken om toelating tot deze commis
sie moeten worden ingediend met steun
van twee leden van de Phalanx.
Met ingang van vandaag moeten de ban
ken de bankbiljetten van de nationale re
geering uitgeven, voor drie dagen mogen
geen zaken worden gedaan hooger dan
100 peseta. Het personeel van de banken
moet zijn werk blijven verrichten en
iederen avond moeten de directeuren der
banken zich melden op de Spaansche
HEDENMIDDAG IN HET LAGERHUIS.
De Britsche minister-president Cham
berlain zal vanmiddag, vermoedelijk tus-
schen drie cn vier xr, een verklaring af
leggen in het Lagerhuis.
Toen hedenochtend minister-president
Chamberlain het Lagerhuis betrad, werd
hij door zijn aanhangers met luid gejuich
begroet.
De vertegenwoordiger van de Labour-
oppositie,' Greenwood, vroeg den minister
president, of hij een verklaring af kon leg
gen over den Europeeschen toestand. De
minister-president antwoordde: „Ja, doch
ik zou liever mijn verklaring later op den
dag uitspreken, zo^ mogelijk om de zit
ting te sluiten ko voor het Huis uiteen
gaat".
Greenwood ze'tlT.'hierop: „In verband
met den ernst van a en toestand ben ik van
meening, dat niemand zou wenschen er
bij den minister-president op aan te drin
gen op dit oogenblik zijn verklaring af te
leggen, doch ik zou hem willen vragen, in
verband met de wilde geruchten, welke de
ronde doen, of hij iets meer zou kunnen
zeggen om deze geruchten te stuiten. Zou
de minister-president ook willen zeggen,
wanneer hij ongeveer zijn verklaring af
zou willen leggen".
Hierop antwoordde Chamberlain:
„Ik veronderstel, dat ik in staat zal
zijn een volledige verklaring af te
leggen even vóór drie uur hedenmid
dag. Wat betreft de geruchten, waar
op Greenwood doelde, deze zijn door
geen enkele officieele mededeeling,
welke in mijn bezit is, bevestigd. Men
moet niet zeggen, dat de regeering
deze als waar aanneemt".
Reuter w neemt, dat de geruchten,
waarop Greenwood en minister-president
Chamberlain doelden, de ronde deden in
de City en betrekking hadden op mobili
satie en concentratie van troepen.
Vanmiddag te twaalf uut is opnieuw een
bijeenkomst van het kabinet gehouden.
Naar Reuter verneemt zou in deze ver
gadering de goedkeuring van den minis
terraad worden gegeven aan de verkla
ring, welke de minister-president vanmid
dag in het Lagerhuis zal afleggen.
DE WERELD Ut
Tuinbouw-veilingen in
Nederland.
Éénmaal één procent omzet-
heffing goedgekeurd.
In de groote zaal van De Doelen te Rot
terdam werd gisteren de jaarvergadering
gehouden van de Groep veilingen uit den
Nederl. Tuinbouwraad. De groote zaal was
met enkele honderden afgevaardigden bijna
geheel bezet.
EEN SOMBERE OPENINGSREDE.
De voorzitter, de heer F. V. Valstar, ver
welkomde eerst de aanwezigen, doch in-
zonder Ir. Roebroek, Directeur Generaal
van den Landbouw, verder de afgevaar
digden van den L.T.B., den Christ. B. en T.
Bond, den Nederl. Tuindersbond, de Ver-
eeniging van Exporteurs *van Groenten,
Fruit en Aardappelen, vertegenwoordigers
van het Uitvoercontrole-bureau e.a.
Wat i
de mesthoop ging.
VOGELVLUCHT
LONDEN: De Londensche diplomatie is
den laatsten tijd bijzonder bedrijvig; er
wordt druk geconfereerd, maar van resul
taten hoort men niet veel.
Het moge waar zijn, dat het uitblyven
/an resultaten niet geheel en al op reke
ning van Engeland mag worden geschoven,
want als men gaat onderhandelen is het
succes evenzeer afhankelijk van de mede
werking der tegenpartij. Maar toch ont
komt men niet aan den indruk dat het uit
blijven van succes voor een groot deel ook
geweten moet worden aan de onuitgespro
ken neiging van Londen om anderen de
kastanjes uit het vuur te laten halen.
De toenemende spanning tusschen Polen
en Duitschland heeft gisteren aanleiding
gegeven tot een spoedvergadering van
hei Britsche kabinet en daaruit ontston
den allerlei geruchten. Men wist te vertel
len van een Duitsch ultimatum aan Polen,
van troepenconcentraties aan de Duitsch-
Poolsche grens, enz. Gelukkig worden deze
geruchten van officieele zijde niet beves
tigd. Men verwacht vanmiddag een ver-
k aring van Chamberlain, waarvan ook nu
weer gezegd kan worden het wordt
haast een gemeenplaats dat zij met span
ning tegemoet wordt gezien. In dezen tijd
van angstig afwachten, wil men in iedere
uitlating van een leidend staatsman lezen,
in welke richting de wereld zal afdrijven:
naar overeenstemming of naar oorlog.
BERLIJN: De Duitsche minister van
economische zaken, Funk, heeft gisteren
verklaard, dat het hervatten van de han
delsbesprekingen met Frankrijk en Enge
land dringender is dan ooit. Dit wijst veel
meer in de richting van pogingen om op
vredelievende wijze tot overeenstemming
te komen dan door wapengeweld. De toe
stand is weliswaar nog altijd van dien aard,
dat niemand kan zeggen wat de dag van
morgen zal opleveren, maar in ieder ge
val zijn er geen ontwikkelingen geweest,
welke op het oogenblik althans een slech
ter visie openen.
PARIJS: Te Parijs wordt op het oogen
blik aandrang uitgeoefend op president
Lebrun, om zich een herbenoeming te la
ten Welgevallen. Men verwacht van een
continuiteit in het presidium blijkbaar
gunstige gevolgen. Frankrijk is bezig zich
innerlijk te herstellen en juist op dit mo
ment voor den nieuwen presidentsverkie-
zrngen eerder storend dan bevorderlijk
voor dit herstel proces geacht.
In zijn lange openingsrede wees de voor
zitter allereerst op den bitter slechten toe
stand in den tuinbouw. Geen enkele ver
betering is in 't zicht, zelfs nemen de moei
lijkheden nog toe; de geringe verhooging
van den veilingomzet over de twee laatste
jaren en de toenemende steunbedragen zijn
niet toereikend om den nood te lenigen.
Het contingent van uitvoer zal in het eerst
volgend kwartaal weer belangrijk minder
zijn. Steun kan hieraan niet helpen. Steun
is een zeker werkend vergif. Verbetering
en verruiming van den export is het red
middel. Maar daarvoor ziet het er nog te
ongunstig uit. Een ontzettende lijst van
cijfers is er van producten, die naar den
mesthoop gingen. Op de vraag of het tuin
bouwbedrijf zonder steun weer loonend zal
kunnen worden gemaakt antwoordt spr.
dat als deze krankzinnige wereld tot bezin
ning komt, er weer uitkomst zal komen.
Dan heeft spr. weer vertrouwen in den
tuinbouw.
Het veiling-verkoop-systeem.
Vervolgens spreekt de voorzitter over het
veilingsverkoopsysteem, dat z.i. niet meer
geheel voldoet en schildert de gang van
zaken vanaf ongeveer 1916. Maar de tuin
bouw moet niet, tenzij de nood er toe
dwingt, aan zelfexport gaan doen doch sa
menwerking moet er zijn met den handel
onder leiding van het Centraal Bureau; de
onteerende weg raar de mesthoop moet
worden verlaten. Geen mogelijkheid om te
exporteeren mag onbenut blijven. Van niet
minder belang is ook de afzet in eigen land.
Spr. wijst op de reclamecampagne voor den
tomatenafzet in eigen land.
Eendracht maakt macht.
Dan geeft spr. nog een uitvoerige toe
lichting op het voorstel van het bestuur
betreffende het afstaan van 1% van den
omzet over 1938 voor verruiming van den
export. Hiervoor zQllen meerdere commis
sies ingesteld worden, commissies van ad
vies, financieele commissies, enz. Spr. wijst
er dan op hoe uit een noodtoestand onge
veer 50 jaren geleden de veilingen geboren
zijn. Broek op Langendijk vierde al eerder
het gouden feest, de Bond Westland zal
het spoedig doen. Zwarte bladzijden zijn het
uit dien tijd voor den tuinbouw; nergens
was een lichtpunt te bespeuren, de toestand
was reddeloos, de tuinders radeloos. An
dermaal is de toestand funest geworden.
Maar eendracht maakt macht, tweedracht
breekt kracht. Het lijkt, of ue ondergang
van den tuinbouw onafwendbaar is. Moge
onder Gods zegen weer spoedig een anderen
tijd voor den tuinbouw aanbreken.
Voorzitter Valstar krijgt een
auto cadeau.
Na deze met volle aandacht uitgesproken
opieningsrede die wel zeer somber
ditmaal verkreeg de Directeur Generaal van
den Landbouw het woord. Spr. zegt te
hopen dat deze vergadering den tuinbouw
tot zegen moge zijn en de absoluut nood
zakelijke eenheid bewaard blijve. Dan
krijgt de heer J. Barendse te Poeldijk,
voorzitter van de Prov. Commissie voor
Zuid-Holland en mede-bestuurslid van het
Centr. Bureau, het woord om den volke
kond te doen, dat de voorzitter, de heer
Valstar, den 6en April a.s. zijn 60sten ver
jaardag zal vieren. Spr. schildert in een
keurig betoog, wat de heer V. voor den
tuinbouw gedurende 22 jaren gedaan heeft
om dan ten slotte den heer Valstar te zeg
gen dat alle veilingen er behoefte aan had
den hun waardeering bij deze gelegenheid
te doen blijken in den vorm van een stof
felijk bewijs, n.l. een nieuwe auto. Spr. zegt
namens alle veilinger den vurigen wensch
uit te spreken, dat de heer V. dezen wagen
nog een lange reeks van jaren zonder on
gelukken zal mogen gebruiken.
De heer Valstar dankt in hartelijke be-
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Een nieuwe haard van onrust in Polen
door de spanning met Duitschland. Ver
wacht wordt, dat Chamberlain vandaag
weer een verklaring zal afleggen. (2de
blad).
Zal president Lebrun zich een herbenoe
ming laten welgevallen? (2de blad).
Madrid in afwachting van Franco. (2de
blad).
Binnenland
De reis van de Koningin naar België.
(lste blad).
De zomerprijs voor boter, (lste blad).
woordingen voor dit prachtig bewijs van
sympathie.
Na enkele gewone agendapunten te heb
ben afgedaan volgde rekening en verant
woording over 1938. Deze sluit in ontvangst
en uitgaaf met 79489.02. De Balans met
het eindcijfer van 37657.36. Beiden wer
den goedgekeurd na eenige toelichting. De
contributie werd vastgesteld op 1/20 van
den omzet over 1939. Als financieele com
missie zullen voor 1939 fungeeren de vei
lingen van Medemblik, Monster en Roer
mond.
Éénmaal één procent van de
omzet gevraagd.
Het bestuursvoorstel, als het eerste voor
stel op de agenda, vraagt het bestuur van
het Centr. Bureau te machtigen tot het
nemen van die maatregelen welke 'het noo-
ddig acht ter bevordering van de belangen
van den Tuinbouw en den afzet zijner pro
ducten, en tot het nemen van voor dc vei
lingen bindende besluiten ter uitvoering
van bedoelde maatregelen, over te gaan tot
stichting van een fonds ter bestrijding van
eventueele kosten verbonden aan de ge
noemde maatregelen, en de bijdragen van
de aangesloten veilingen te bepalen voor
éénmaal op 1% van den veilingomzet 1938.
Een reeks van afgevaardigden voert hier
over het woord.
De heer Kameraad uit Langeraar spreekt
namens de Veenstreek, R.A.Veen, Vinke-
veen, Ter Aar. Spr. zegt dat de algemeene
klacht is, dat alles in het voorstel zoo vaag
is. Zeker, men ontveinst zich niet dat het
C.B. veel doet, maar dit gevraagde offer is
zeer zwaar en de Veenstreek, het is be
kend, is uitgeput. Het schema van de stands
organisaties is met meer sympathie ont
vangen dan dat van het Centr. Bureau. En
hoe zal het met de ongeorganiseerde vei
lingen gaan? Spr. adviseert het voorstel nog
niet aan te nemen, doch het gesprokene hier
thuis eens rustig te overwegen. Men zou
later van een haastige beslissing eens spijt
kunnen hebben.
De heer J. D. de Kok, Loosduinen, zegt
dat het voorstel nogal verontrustend ge
werkt heeft. Er is geen voldoende enthou
siasme, doch ook geen oppositie maar deze
1% halen bij arme tuinders is niet gemak
kelijk. En toch moet er iets gebeuren. Er
zal ook overleg gepleegd moeten worden
met de georganiseerde handel. Geen dum
ping, want zulk verkregen terrein wordt
toch weer verloren. Wordt de gegeven
machtiging een permanente? Is het de be
doeling de uit de markt genomen producten
te conserveeren. Allemaal vragen die van
belang zijn. Medemblik, Zwijndrecht, Br. op
Langendijk, Delft, Groningen, Naaldwijk,
Blokker, Zaltbommel, Eist, Nijmegen,
Arnhem, Purmerend blijken er voor te zijn.
Hun motiveering is voornamelijk, dat er
iets gedaan moet worden en de toestand
bijna hopeloos is en men het vertrouwen
wil stellen in het Hoofdbestuur.
De voorzitter beantwoordt alle sprekers,
hiermede velen geruststellend met te ver
klaren dat het Centr. B. niet de hande
laar wil gaan spelen tenzij de noodzake
lijkheid er toe dringt. De machtiging is
niet permanent. Maar het Centr. Bureau
moet klaar zijn als het noodig is, ook met
de financiën die niet of niet geheel ge
vraagd zullen worden, indien het niet strikt
noodzakelijk zal zijn. De markttuinders te
Amsterdam, een 600-tal, hebben toegang
voor hun afgevaardigden voor deze ver
gadering gevraagd als toehoorders en spr.,
verwacht, dat ook hun medewerking niet
zal uitblijven. Ten slotte komt het voorstel
in stemming en wordt aangenomen met de
volgende stemverhouding. Vóór 246 stem
men, voorwaardelijk vóór 10 st., tegen 22
st., blanco 18 st.
Omtrent de Verschillende voorstellen uit
de afdeelingen werd beslist overeenkomstig
het prae-advies.
Hierna sluiting dezer zeer geanimeerde
en belangrijke vergadering welke nog nim
mer zoo lang duurde en waar nog nimmer
zoovcrl v??rdi?CEn aanwizig waren.
