Duitschland eischt en krijgt
Memelland
Vrijwillige overgave door Litauen
geforceerd
Een ultimatum en troepenconcentraties
Litauen staat
Memel af.
WOENSDAG 22 MAART 1939 30ste Jaargang No. 9292
3)e. Cciul&eli^Soti/fcatit
Bureaux Papengracht 32. Abonn.-tarieven «ie na* P
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaat
vier bladen.
nlf
Volgens berichten uit Kaunas heeft een Duitsche nota de ontruiming van het Me-
melgebied binnen een termijn van vijf dagen geëischt In geval van tegenstand van
Litauschen kant, zouden de Duitsche troepen, die aan de grens geconcentreerd zijn,
opmarcheeren zonder te waarborgen, dat hun opmarsch zou worden gestaakt. In ge
val van aanvaarding zouden de nationale grenzen van Litauen gewaarborgd worden
fnet het recht van vruchtgebruik der haven van Memel.
De ministerraad van Litauen heeft, nadat de minister van buitenlandsche zaken,
Urbsys, verslag had uitgebracht van zijn onderhoud met den Duitsche minister van
buitenlandsche zaken, von Ribbentrop, waarbij von Ribbentrop had voorgesteld het
Memelgebied vrijwillig aan Duitschland terug te geven, besloten dit verzoek in te
willigen.
Dit besluit is nog denzelfden dag ter kennis van de Litausche Sejm gebracht.
Heden, Woensdag, vertrekt een Litausche delegatie naar Berlijn om de overdracht
van het gebied te regelen.
Den geheelen dag vertrokken gisteren Joden en Litauers in paniek. Bijna alle
Joden warén gisteren tegen den avond vertrokken. Het spoorwegstation van Memel
was gisteravond vol vluchtelingen, die trachten een plaatsje te vinden in de trei
nen. Alle beschikbare auto's waren gehuurd door Joden en Litauers, die weg willen.
Bij een bezoek aan de barakken kreeg de correspondent van Reuter een ontken
ning van het bericht, dat de Litausche troepen geëvacueerd waren. Op het spoorweg
station echter werden lange rijen wagons geladen met militaire uitrustingstukken.
Toen hedenochtend te acht uur bekend werd, dat tusschen Duitschland en Li
tauen een overeenkomst bereikt was over het teruggeven van het Memelgebied aan
Duitschland, ontstond een groote vreugde onder de Duitsche bevolking van het Me
melgebied. De sirenes van de schepen in de haven loeiden en overal werden de klok
ken geluid.
Overal werden de hakenkruis-vlaggen geheschen en een groote menschenmenigte
trok door de straten van Memel.
Reeds te negen uur werd op de markt een groote vreugde-betooging gehouden.
VRIJWILLIGE OVERGAVE
AFGEDWONGEN.
voorgestelden grondslag dringend nood
zakelijk is, teneinde botsingen te voor
komen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Na een ultimatum van Berlijn staat Li
tauen het Memelgebied aan Duitschland
af. (1ste blad).
Gaat Laval als bijzondere onderhande
laar naar Mussolini? (2de blad).
Zeer hartelijke ontvangst van president
Lebrun te Londen. (2de blad).
De Groote Fascistische Raad betuigt zijn
aanhankelijkheid aan de as-politiek. (2de
blad).
voorbereid door een campagne van voor
bereidende maatregelen. De bevolking stak
onmiddellijk de vlaggen, welke eerst gis
teren waren ingehaald na de viering van
de inlijving van Bohemen en Moravië.
In officieele Duitsche kringen verwacht
men geen verzet in het buitenland tegen
de aanhechting van Memel, aangezien Li
tauen vrijwillig heeft toegestemd.
Men verwacht, dat Hitler met de Duit
sche troepen het Memelgebier zal binnen
rukken, waar hij zeker enthousiast zal
worden ontvangen. Ook verwacht men, dat
de vloot aan de feesten zal deelnemen,
aangezien dit de eerste keer is, dat een
gebied, dat aan zee grenst, is ingelijfd.
De bevolking van Berlijn vernam de aan
hechting van het Memelgebied door een
speciale uitgave van het „Zwoelf Uhr
Plstt" met het groote opschrift:
„Het Memelland is vrij. Litauen geeft
het Memelgebied aan Duitschland terug
door middel van een vrije overeenkomst
tusschen beide landen."
Men is zeer verheugd, dat opnieuw een
gebied door Duitschland zonder bloedver
gieten bij het rijk is gevoegd.
Het nieuwe vrij willigheids-
begrip.
De lezer wordt uitgenoodigd, nogmaals
zijn atlas voor den dag te halen en weder
om een grens op de landkaart van Europa
te wijzigen.
Het is thans het Memelgebied, dat bij
Duitschland is getrokken. Vrijwillig door
Litauen afgestaan, heet het. Doch Berlijn
heeft dien vrijen wil wat aangemoedigd
door een ultimatum aan de Litausche re
geering te richten en door middel van mi
nister von Ribbentrop te verklaren, dat
het in verband met een verdere goede ver
standhouding tusschen Duitschland en Li
tauen absoluut noodzakelijk was, dat Li
tauen zich wat inschikkelijk betoonde.
Voorts werd een wenk gegeven in do rich
ting van de grens, waar Duitsche troepen
geconcentreerd waren, dieEnfin, men
kent het verhaal; het wordt eentonig.
Men zal zich herinneren, dat niet lang na
de afscheuring van het Sudetenland, de
leider der Memelduitschers begon te bewe
ren, dat de toestand der Duitsche minder
heid in Litauen ondragelijk was. Welis
waar hadden zij een eigen "Landdag en alle
mogelijke vrijheden, maar op de een of an-
dere wijze was de toestand toch ondrage
lijk. Wij hebben toen voorspeld, waar het
heen ging. Er zouden botsingen komen; de
Duitschers zouden zich genoodzaakt voelen
om hun stamgenooten, wier leven op het
spel stond, te bevrijden en het Memelland
zou worden geannexeerd. Die voorspelling
was niet zoo moeilijk. Toch hebben wij ons
in den waarschijnlijken loop der gebeurte
nissen vergist. Want de Duitschers hebben
het stadium der botsingen en relletjes over
geslagen. Al doende leert men, niet waar?
Tsjecho-Slowakije heeftbewezen, dat het
ook zonder relletjes gaat en hier in Litauen
ging het zelfs gesmeerd. Zoo snel ging alles
in z'n werk, dat zelfs de Berlijners ver
rast waren, toen zij vanmorgen het nieuws
van de aanhechting van Memel lazen. De
Litauers hebben blijkbaar leering getrok
ken uit de recente gebeurtenissen en begre
pen, dat zij beter deden, een gebied, dat
inderdaad cultureel en economisch niet bij
hen thuis hoort, zoo snel mogelijk prijs te
geven.
De wereld mag het betreuren, dat hier
wederom sprake is van een daad van ge
weld, want de „vrijwillige" afstand is af
gedwongen, maar de reactie op deze daad
zal wel minimaal blijven. Het betreft hier
een gebied, dat ontegenzeggelijk Duitsch is
en welks bewoners zich ook niet thuis
kunnen voelen in een Litauschen staat. Het
is een van de ergste fouten geweest van
den na-oorlogschen tijd, dat men allerlei
staten heeft geschapen en met de schaar
de landkaart op een willekeurige wijze
heeft verknipt. Die fout wreekt zich nu en
over het feit op zich, dat de Memelduit
schers thans naar Duitschland terugkeeren,
kunnen wij onmogelijk treuren.
Het is trouwens een bekend psycholo
gisch feit, dat, als de menschheid eenmaal
een groot kwaad in casu de annexatie en
verscheuring van Tsjecho-Slowakije
heeft moeten slikken, een zooveel kleiner
kwaad, als de afdwinging van het Memel
land, gemakkelijk op den koop toe wordt
genomen.
Toch wordt met dit al de internationale
toestand er niet beter op.
Engeland, Frankrijk, Rusland en Polen
bereiden een verklaring voor van solida
riteit tegen Duitschland. Een verklaring
wordt doeltreffender geacht dan een con
ferentie, waarvan de voorbereiding te veel
tijd zou vorderen. Het psychologisch effect
van zoo'n verklaring zou veel grooter zijn.
Dat is juist, voorzoover het de „verklaring"
betreft, maar als het bij deze verklaring
blijft, zal het effect later eerder negatief
dan positief blijken te zijn.
De Duitsche pers noemt de uitnoodiging
van Engeland aan de genoemde staten een
„uitnoodiging tot zelfmoord".
De diplomatieke medewerker van de
„Berliner Boersenzeitung" schrijft o.m.:
„Engeland probeert het psychologische
voordeel van het oogenblik van schrik uit
te buiten en de begrijpelijke opwinding,
welke met de bliksemsnelle afwikkeling
van de Tsjechische kwestie verbonden was
als duurzame anti-Duitsche spanningen di
plomatiek vast te leggen en te conservee-
ren. Intusschen bevindt de meerderheid
van de kleine Europeesche staten zich in
de gelukkige positie terug te kunnen zien
op een langdurig verleden van vriend
schappelijke, op zijn minst echter correc
te neutrale betrekkingen tot het Rijk. Daar
onder moeten vooral de Scandinavische
landen, Nederland en Zwitserland en
de meeste Oostzeelanden worden gerekend.
Duitschland heeft den door Engeland
aangezegden strijd begrepeh en aangeno
men en zal met alle objectiviteit, doch ook
met alle zorgvuldigheid de houding van zijn
buren gadeslaan.
Alle buren van Duitschland kunnen uit
het gevonden evenwicht en de economi
sche ontwikkelingsmogelijkheden hun ge
weldig voordeel trekken. Voor talloozen
onder hen beteekent daarentëgen de op
wekking zich aan te sluiten bij de Engel-
sche omsingelingspoiitiek ook economisch
een opwekking tot zelfmoord."
Tegenover alle geruchten over en specu
laties op een veranderde houding van Ita
lië heeft gisteravond de Groote Fascisti
sche Raad onomwonden de aanhankelijk
heid van Italië aan de as-politiek uitgespro
ken.
Naar buiten is de as dus nog intact, of ze
van binnen ook nog intact is, zal moeten
worden afgewacht.
Ten slotte nog everPteruggrijpend op het
„objectieve en zorgvuldige gadeslaan door
Duitschland van de houding zijner buur
landen", waarvan de „Berl. Boersenzei
tung" spreekt, constateerèn wij, dat de
Duitsche pers goed te spreken is over de
houding van Nederland, die objectief, rus
tig en zakelijk wordt genoemd.
Het kan ons weinig schelen of wij in dit
opzicht geprezen of niet geprezen worden,
wij blijven wat wij steeds hebben willen
zijn: onszelf.
VELEN VERLATEN MEMEL.
MEMEL, 22 Maart (Reuter). Terwijil alle
kerkklokken luiden, trekken leden van de
S.A. zingend door de straten, toegejuicht
door de bevolking. Den geheelen ochtend
cirkelt een Duitsch bombardementsvlieg
tuig boven de stad.
Uit bijna alle huizen is dè hakenkruis-
vlag uitgestoken en vrijwel iedereen op
straat draagt een klein hakenkruis.
De Lithauers daarentegen weenen en
velen pogen de stad te verlaten. Een on
afgebroken stroom van voertuigen met
bagage is op weg naar Litauen.
Vanochtend hebben de Duitschers de
haven, het post- en telegraafkantoor en de
regeeringsbureaux bezet. Vanavond zal de
leider der Memelduitschers, Neumann, een
parade afnemen.
Een officieele overdracht is niet geschied,
theoretisch is dit te acht uur hedenochtend
geschied.
NIEUWE ACTIVITEIT VAN JAPANSCHE
TROEPEN IN CHINA.
TOKIO, 22 Maart (A.N.P.). De militaire
activiteit aan de Noordelijke en Zuidelijke
fronten van China zijn sinds 20 Maart her
vat. De Japansche troepen in de provincies
Kiangsi en Tsjekiang hebben gelijktijdige
gemeenschapelijke aanvallen ondernomen
op de spoorlijn tusschen deze provincies,
terwijl de Japansche troepen aan de
Loenghai-spoorlijn een actie Westwaarts
zijn begonnen naar Tsjengtsjau, het knoop
punt van de spobrwegverbindingen Peking-
Hankau en Loenghai. De Chineesche troe
pen in de provincie Hoepeh worden terug
gedrongen.
Op 20 Maart zijn de Japanneezen over de
240 meter breede rivier Sioesjoei getrokken
en bezetten zij de eerste vijandelijke stel
lingen. De Chineesche troepen in dezen sec
tor worden geschat 170.000 man sterk te
zijn.
Denzelfden dag zijn de Japansche afdee-
lingen in de provincie Tsjekiang over de
rivier Tsjiengtang, waaraan Hangtsjau is
gelegen, getrokken. Zij kwamen tegenover
5000 man Chineesche troepen te staan, die
uit hun eerste stellingen werden verdreven.
Volgens latere berichten heerscht te
Tsjengstjau groote verwarring ingevolge
den verrassenden Japanschen aanval. In de
provincie Hoepeh zijn de Japanneezen over
de rivier Han getrokken en zetten zij hun
opmarsch Westwaarts voort.
Uit de verklaring van den Litauschen
minister Urbsys, die te Berlijn gecon
fereerd heeft met von Ribbentrop,'
bleek, dat de Duitsche minister van
buitenlandsche zaken uit naam van de
Duitsche regeering aan de regeering
van Litauen voorgesteld heeft, het Me
melgebied aan Duitschland terug te
geven. Hij noemde dit de eenig doel
treffende oplossing, welke den vrede
kon dienen en voegde hieraan toe, dat
indien dit teruggeven tot stand kwam
langs den weg van vrije overeenstem
ming, Duitschland op zeer groote schaal
rekening zal houden met de economi
sche belangen van Litauen in de ha
ven van Memel.
Minister von Ribbentrop merkte
verder op, dat deze regeling ook in
overeenstemming is met den duidelijk
kenbaar gemaakten wensch van de be
volking van Memel. Ook wees hij er op,
dat deze oplossing zeer dienstig zou zou
zijn voor de goede betrekkingen tus
schen beide landen in de toekomst en
herinnerde hij aan de bekende eisch
van de geheele Memel-Duitsche bevol
king tot het Rijk terug te keeren.
De stemming in het Memelgebied is
dusdanig, dat de regeling van het
vraagstuk op den door Duitschland
DE OVERDRACHT OFFICIEEL REEDS
GESCHIED GEACHT.
Men acht te Memel de overdracht van
fcet Memelgebied aan Duitschland sedert
hedenochtend acht uur officieel geschied.
Overal zijn de hakenkrpisvlaggen uitge
stoken ter eere van de Duitsche troepen,
welke naar men verwacht omstreeks twaalf
uur zullen binnenrukken.
De' Litausche troepen hebben in den af-
geloopen nacht het gebied verlaten.
Alle fabrieken en scholen zijn gesloten
en de mannen, vrouwen en kinderen loo-
pen lachend en zingend door de straten,
getooid met bloemen.
Vanochtend was de telefoon-verbinding
tusschen Memel en Kaunas verbroken.
VREUGDEBETOON OOST-PRUISEN.
In Tilsit, de grensstad van Oost-Pruisen
vormde zich vanmorgen een groote stoet
juichende lieden, die over de Memelbrug
het Memelgebied binnentrokken. De Litau
sche grens- en douaneposten hebben hun
dienst reeds gestaakt. Ook in Koningsber
gen heeft de bevolking uiting aan haar
vreugde gegeven over den terugkeer van
het Memelgebied. Van alle huizen waait
de hakenkruis vlag.
VERRASSING TE BERLIJN.
Het bericht over de aansluiting van Me
mel bij Duitschland heeft te Berlijn de be
volking verrast, aangezien men niet was
Een gemeenschappelijke verklaring van
Engeland, Frankrijk, Rusland en Polen te
gen Duitschland in voorbereiding. Roe
menië schort onderteekening van handels
verdrag op. Duitsche pers prijst Ncder-
landsche zakelijke houding. (2de t'ad).
PRINS BERNHARD BEZOEKT
DE JAARBEURS.
Vanmorgen omstreeks half elf arriveer
de Z.K.H. Prins Bernhard met een gele
Ford V. 8 twoseater aan het administra
tiegebouw van de Koninklijke Nederland-
sche Jaarbeurs. Een dichte regen, afgewis
seld door natte sneeuwbuien, maakte het
verblijf in den open lucht onaangenaam,
zoodat slechts weinig belangstellenden zich
in de omgeving van de administratiegebou
wen hadden verzameld, om de komst van
den prins, welke aangekondigd was, af te
wachten.
De prins, die er gebruind en uitstekend
uitzag, werel verwelkomd door de heeren
dr. F. H. Fentener van Vdissingen en W.
Graadt van Roggen, respectievelijk voor
zitter en secretaris-generaal van den raad
van beheer van de Koninklijke Nederland-
sche Jaarbeurs.
Na een kort verblijf in de administratie
gebouwen maakte de prins een langduri-
gen rondgang over de verschillende afdee-
lingen.
Om half één werd het bezoek besloten
met een lunch in het Jaarbeursgebouw.
RUITEN BIJ JOODSCHEN
INGEZETENE INGEGOOID.
Gestraft met drie weken gevangenis.
Voor den politierechter te Zutfen, mr.
A. H. van der Giesen, had zich vanmor
gen een 18-jarigen jongeman uit Winters
wijk te verantwoorden, die in den nacht
van 28 Februari op 1 Maart aldaar een
ruit heeft ingegooid bij een Joodschen in
gezetene.
De jongeman, die klompenmaker is van
beroep, beriep zich er'vanmorgen op, dat
hij N.S.B.-er is en daarom anti-semiet,
zoodat hij zich gerechtigd achtte bij Jo
den de ruiten in te gooien. Hiervoor had
hij eerst het huis van den Rabbijn uitge
zocht en daarna het huis van een ande
ren Israëliet. Deze laatste werd als getui
ge gehoord.
De politierechter trachtte den jonge
man, dien hij een lafbek en een gluiperd
noemde, die er 's nachts op uit gaat om
zich te verzetten tegen de maatschappelij
ke orde in ons land, te overtuigen van het
minderwaardige van zijn daad.
Ook de subst. officier van justitie, mr.
W. J. Stam, noemde het gedrag van den
Winterwijker hoogst onbehoorlijk. Met
alle kracht zoo side hij moet tegen
dergelijke uitingen in ons land worden
opgekomen. Hij vorderde een gevangenis
straf voor den tijc". van drie weken, tot
welke straf de politierechter den verdach
te heeft veroordeeld.
