Duitschlands bescherming
in Midden-Europa
Bohemen en
Moravië
Korte onafhanke-
lijkiieidsdroom
van Slowakije
De bezetting van
Roethenië
Reactie in woord
en daad
VRIJDAG 17 MAART 1939
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
HACHA BIJ HITLER.
Wordt hij hoofd van het protectoraat?
Hitier heeft gistermiddag president Ha-
cha op den burcht ontvangen. Hacha werd
met militaire eerbewijzen begroet. De
chef van het protocol, von Doernberg be
geleidde den president naar Hitier.
Officieel wordt medegedeeld, dat minis
ter von Ribbentrop tevoren een bezoek1
aan Hacha had gebracht en hem het de
creet van den Fuehrer over de stichting
van het rijksrectoraat Bohemen en Mora
vië had overhandigd.
Men acht het mogelijk, dat president Ha
cha zal worden benoemd tot hoofd van het
protectoraat Bohemen en Moravië.
Radiorede van Hacha.
President Hacha heeft gisteravond door
middel van de radio een oproep gericht tot
het Tsjechische volk hij zeide o.a.:
„Tot mijn droefheid zie ik, dat mijn
vrees niet ongerechtvaardigd was. De ge
beurtenissen hebben bewezen, dat hetgeen
wij dachten dat een oplossing was, slechts
een korte episode was in onze geschiede
nis. Wij laten aan het nageslacht over de
verantwoordelijkheid vast te stellen.
Ik voel dat het onze plicht is, het heden
moedig te aanvaarden, doch ook met ver
stand alles te doen, teneinde datgene, wat
cns van ons erfdeel is overgebleven, mis
schien rijker na te laten aan de geslach
ten, die na ons zullen komen.
Ten aanzien van het buitenland zal
Duitschland ons vertegenwoordigen en be
schermen op'grondslag van onze gemeen
schappelijke belangen, wat betreft onze
binnenlandsche veiligheid, deze zullen wij
door eigen organisaties verzekeren.
Ons economisch leven zal zich ontwikke
len in overeenstemming met Duitschland."
Hitier uit Praag vertrokken.
Rijkskanselier Hitler is uit Praag ver
trokken onder de toejuichingen der Duit-
sche bevolkingsgroep.
Naar verluidt heeft Hitier gisteravond
alvorens Praag te verlaten, een telefo
nisch onderhoud gehad met Mussolini. Van
ochtend werd het grootste stilzwijgen in
acht genomen over de plaats, waar Hitier
den nacht heeft doorgebracht. Men weet
n et waarheen hij zich heeft begeven.
ARRESTATIE VAN JOURNALISTEN
TE PRAAG.
Treurige stemming.
De Gestapo heeft te Praag reeds vele ar
restaties verricht, vooral onder de journa
listen. Hajek, de vroegere perschef van
Benesj, is door twee agenten van de Ge
stapo weggevoerd en ook een der corres
pondenten van Reuter, die van Tsjechische
nationaliteit was, is gearresteerd.
Naar verluidt heeft de leider van de
Gestapo bij aankomst verklaard, dat
tienduizend arrestaties moesten wór
den verricht.
Volgens onbevestigde berichten zouden
reeds 7000 arrestaties zijn verricht.
Een der meest gelezen bladen van Bo
hemen, de „A. Z." is tot nader order ver-'
boden.
De bevolking van Praag is zeer treurig
gestemd, op veler gelaat staat wanhoop
te lezen. Een groote menigte trekt voorbij
het graf van den onbekenden soldaat en
vrouwen leggen bloemen neer. Velen heb
ben tranen in de oogen.
In de stad zijn Duitsche en Tsjechische
vlaggen uitgestoken en Duitsche militaire
vliegtuigen vliegen boven de stad.
Uit Bohemen zijn talrijke Duitschers
naar Praag gekomen om den Fuehrer te
zien, meer dan duizend jongelieden van
d? Duitsche paramilitaire organisatie heb
ben voor den Fuehrer gedefileerd. De
rneesten van hen waren gekleed in zwarte
broek en grijs hemd.
Het schijnt, dat de bevolking vreest voor
schaarschte van sommige artikelen, zooals
stoffen, confectie, kleeding en schoeisel
en de winkels, welke door gendarmen wor
den bewaakt, worden bestormd.
HET PROTECTORAAT ZAL LOSSER
ZIJN DAN VAN TSJECHIë.
Eigen leger en eigen diplomaten.
Ten aanzien van den vorm van het pro
tectoraat van Duitschland over Slowakije
is nog geen beslissing genomen; men ver
wacht, dat te dien aanzien nog een be
sbreking tusschen Hitler en mgr. Tisso zal
worden gehouden.
In politieke kringen te Berlijn gelooft
men, dat het protectoraat aanmerkelijk
zal verschillen van dat over de Tsjechi
sche provincies. Men verwacht, dal de Slo-
waaksche staat grooter prerogatieven zal
behouden en door een federalen band met
Duitschland zal worden verbonden. Ver
moedelijk zal een tol- en muntunie wor
den gesloten, doch de Slowaken zullen
hun Mgen leger behouden, alsmede hun
eigen diplomatieke vertegenwoordiging,
natuurlijk onder toezicht van Duitschland.
Het schijnt, dat Berlijn de vercshillende
nationaliteiten niet tegen zich in het har
nas wil jaren en den ontkiemenden bond
staat wil zien groeien.
Te Boedapest is men eenigszins onge
rust. Men weet, dat men zijn succes in de
Gekraine dankt aan de passieve houding
van Duitschland. Verder is men verbaasd
over de annexatie door Duitschland en
men maakt zich zorg over de verdere
plannen van dit land. Indien Slowakije een
protectoraat van Duitcchl,and moet blijven,
veronderstelt men, dat Duitschland dit
land noodig heeft als een ..garnizoen van
vriischaren" welke op een gegeven oogen-
blik kunnen optreden. Men verwacht, dat
Hongarije nog zware dingen te wachten
staan.
BEZETTING DER SLOWAAKSCHE
GRENZEN.
De Duitsche troepen zijn gistermiddag
begonnen met de bezetting van de Slo-
waaksche grenzen. In een aan vertegen
woordigers van de pers afgelegde verkla
ring heeft de leider der Slowaaksche pro
paganda, Sano Mach, gezegd, dat de bezet
ting gerechtvaardigd wordt door het feit,
dat de in 1921 gevestigde grenzen voorloo-
pig .zijn, dat aanvallen van Hongaarsche
vrijcorpsen nadeel toebrengen aan Slowa
kije, dat de gespannen verhoudingen tus
schen het Tsjechische leger in de Oekraine
en de Warpatisch-Oekrainsche Sitch een
gevaar vormen en tenslotte dat de binnen
landsche orde in Slowakije die bezetting
eischt.
Er worden eenige incidenten gemeld in
Slowakije, o.m. te Malacky, waar een con
flict is ontstaan tusschen de Slowaaksche
autoriteiten en de chefs van het Duitsche
bezettingsleger. De conflicten werden snel
uil den weg geruimd.
DE HONGAREN TE CHUST
Gisteravond om zeven uur hebben de
Hongaarsche troepen Chust bezet.
Ook Sevlius, de voornaamste stad na
Chust, is door de Hongaren bezet.
De commandant van het Oekrainsche
nationale leger_ Ivan Roman, heeft mede
gedeeld, dat de'Oekrainers den strijd voort
zetten.
De minister van buitenlandsche zaken
der Karpaten Oekraine heeft aan alle bui
tenlandsche ambassadeurs te Berlijn het
volgende telegram gezonden: „Reeds vier
dagen vloeit, aan de grenzen der Oekraine
bloed in een niet-ver klaarden oorlog. Ver
zoek namens de' regeering der Karpaten
Oekraine stappen te doen bij de Hongaar
sche regeering, opdat de kwestie der Kar-
patische Oekraïne langs diplomatieken
weg en niet door wapengeweld wordt op
gelost".
Volgens te Chust (vóór de bezetting)
ontvangen berichten heeft het leger van
Karpathisch Oekraïne het Hongaarscne
leger teruggeslagen en een tegenaanval
RUSLAND
VUSLAVA cZEWiOWnZ'
yBOEDAPEST/"-
^ONGABW® KOLOSZYAR
SZEHED^\y R 0 EMENIÊ
'ZABEB
:4Ï/E "',s°e;.G. j
C SOFIA
A
"^ij het binnentrekken der Duitsche troepen in Praag werden deze door de Duitsche
inwoners der stad met den Nazi-groet verwelkomd
ondernomen. Het Hongaarsche leger wordt
in Zuidelijke richting achtervolgd.
Op verschillende plaatsen hebben de
Hongaarsche troepen de Poolsche grens in
middels bereikt.
Volgens het Poolsche telegraaf agent
schap heeft zich hier in het plaatsje Kii-
miec (Oost Karpaten) een ontroerende be
tooging van Poolsch-Hongaarsch broeder
schap afgespeeld bij het herstel der ge
meenschappelijke grens tusschen de twee
staten, na een onderbreking van 166 jaar.
De eerste Hongaarsche patrouille, welke
de grenspaal naderde, riep in het Poolsch:
„leve Polen", waarop een eerecompagnie
van het Poolsche leger antwoordde met de
kreet: „leve Hongarije".
In den Pooischen Senaat deelde de pre
sident mede, dat de Hongaarsche troepen
aan de Poolsche grens waren aangekomen.
Hij verklaarde, dat men de zusternatie de
hand heeft gegeven op eeuwige trouw
vriendschap en goede buurschap.
De woorden van den president gingen
onder in een hartstochtelijke ovatie der
senatoren.
KRIJGT ROETHENIë AUTONOMIE?
De Roetheensche ministers Dolimai en
Braskaiko zijn vannacht, even vóór twee
uur naar Boedapest vertrokken om namens
mgr. Wolosjin te verzoeken, den Roethe-
nen autonomie te verleenen binnen het
raam van den Hongaarschen staat. Mgr.
Wolosjin is vooral bezorgd voor de cul-
tureele en godsdienstige autonomie en
vannach theeft hij een telefonisch onder
houd gehad met de Duitsche regeering,
waarin hij verzocht, dat Duitschland zijn
invloed zou aanwenden bij Hongarije cm
deze autonomie te verkrijgen.
Vernomen wordt, dat Wolosjin in Roe
menië zal blijven, terwijl de andere Roe
theensche ministers naar Zuid-Slavië zul
len worden doorgezonden. Bijna al de dui
zenden Tsjechische vluchtelingen wor
den via Zuid-Slavië naar Bohemen terug
gezonden door de Roemeensche autoritei
ten.
De Tsjechische schoenfabrikant Bata is
gisteravond met de leden van zijn gezin in
Boekarest aangekomen.
VLUCHTELINGEN-ELLENDE
Vele Tsjechen ontvluchten de Karpathen
Oekraine bij de komst der Hongaren. On
geveer 10000 Tsjechische militairen en
ambtenaren met hun familieleden zijn gis
teren met twee treinen over de Poolsche
grens gekomen. Slechts enkelen hunner
wisten wat er met hun land gebeurd was.
Mannen, vrouwen en kinderen, die niets
te eten hebben gehad, bestormden het sta
tionsbuffet.
Zij zagen er verwilderd en koud uit en
zij boden Tsjechisch bankpapier aan om
wat heete thee te krijgen. Zelfs probeer
den zij hun zilvergeld bij het gewicht te
verkoopen. Warme dranken waren er ech
ter niet te krijgen. Er waren alleen lek
kernijen.
In den eersten trein bevonden zich 400
vluchtelingen, o.m. doane-ambtenaren,
grensbewakers, burgerambtenaren school
meesters met kinderen, vrouwen met kleine
kinderen, terwijl veel families ook de hon
den hadden meegenomen.
Een oude douane-ambtenaar huilde toen
hij verklaarde, dat de menschen niet wis
ten, wat met hen zou gebeuren nu zij geen
land meer heben.
Te Lwow (Lemberg) is een commissie
gevormd welke de verzorging op zich zal
nemen voor de vluchtelingen voor deze
met speciale treinen weer naar Bohemen
zullen worden teruggezonden.
Ook bij den Roemeenschen grenspost
Sighet is een duizendtal Tsjechische vluch
telingen, meest vrouwen en kinderen ,uit
de Karpaten-Oekraine over de grens ge
trokken. Zij hadden niets bij zich en ver
klaarden door de Oekrainers te zijn uitge
plunderd en mishandeld.
Bij Tecau is een Tsjechisch regiment over
de grens gekomen; het is ontwapend.
Volgens Rador neemt het aantal vluchte
lingen uit de Karpaten-Oekraine van uur
tot uur toe. De autoriteiten overwegen de
mogelijkheid hen in dorpen in de omge
ving van Sighet onder te brengen.
KRACHTIGER POLITIEK VAN
ROOSEVELT?
Oppositie in den senaat verminderd.
De buitenlandsche politiek van Roo
sevelt zou krachtiger worden dan ooit als
gevolg van de bezetting van Tsjecho-Slo-
wakije, aldus werd te Washington ver
klaard in kringen die in nauw contact
staan met den president.
De president zou daartoe overgaan, zoo
werd gezegd, omdat hij gelooft, dat zijn
politiek van „ontoegeeflijkheid en geen
omgang" gebleken is de eenige te zijn, die
de aanvallers verstaan.
In deze kringen ziet men een spoor van
gebroken beloften als „de eenige beloo
ning der would-be-kalmeerders". Men
geeft uiting aan zijn verbazing over het
feit, dat, terwijl de Duitsche legers Tsje-
cho-Slowakije binnentrokken, Chamber
lain nog sprak over verzoening. Naar hun
opvatting schijnt de Engelsch-Fransche
houding der afgeloopen weken er eene van
onbegrijpelijke inschikkelijkheid te zijn.
Roosevelt wordt thans volgens bedoelde
kringen steeds meer zijn eigen minister
van buitenlandsche zaken, met William
Bullitt, den ambassadeur in Frankrijk,
Henry Morgenthau, den minister van fi
nanciën en een paar andere intieme vrien
den als adviseurs.
De gebeurtenissen in het buitenland heb
ben de oppositie tegen Roosevelt in den
senaat, voor zoover die bestond, vermin
derd.
definitief Tsjecho-Slowakije te onderwer
pen, kan men dat slechts verklaren als een
preventieve maatregel tegen complicaties
in den rug.
Ondanks de tolerantie, die Berlijn toont
ten aanzien van de Hongaarsche en Pool
sche plannen in de Subkarpatische
Oekraine, getuigen de laatste gebeurtenis
sen niet van een volkomen harmonie tus
schen Duitschland en Polen.
Het is kenmerkend, dat de Duitsche troe
pen zich gehaast hebben om reeds op 14
Maart Moravisch Ostrawa en andere plaat
sen te bezetten. Juist op die gebieden
maakt Polen aanspraken. Men kent een
groot strategisch belang toe aan het om
streden gebied en de wensch van Berlijn
om zich daarv'an meester te maken, is vol
komen in overeenstemming met zijn ver
langens om den rug te dekken in geval
van militaire operaties in het Westen.
Het is geenszins onmogelijk, dat er een
zeker verband bestaat tusschen de bezet
ting van Moravisch Ostrawa en het be
droevende resultaat van de recente reis
van Ciano naar Warschau en van zijn po
gingen om een waarborg van neutraliteit
van Polen te verkrijgen in geval van een
FranschDuitschen oorlog.
DE DUITSCHE PERS OVER DE
OEKRAÏNE.
In de Duitsche pers is een groeiende be
langstelling in de Subkarpatische Oekrai
ne merkbaar. Het zou evenwel voortijdig
zijn te spieken over een radicale wijziging
van het; Duitsche standpunt inzake dit
land. In Duitsche kringen blijft men zeg
gen, dat Hongarije de vrije hand heeft; in
welingelichte diplomatieke kringen is men
POLEN GESCHOKT DOOR BESLUIT
IN ZAKE SLOWAKIJE.
Het bericht, dat Hitier den nieuwen staat
Slowakije onder zijn bescherming heeft ge
nomen, heeft in Polen een reactie gewekt
die welhaast consternatie genoemd mag
worden. Men had gehcopt, dat Slowakije,
welks regeering gisteren door Polen was
erkend, zoo al niet economisch dan toch
politiek onafhankelijk zou blijven. Met het
inlijven van Slowakije bij een Duitsche
tolunie is thans de laatste niet-Duitsche
handelsweg van Polen naar het Donau-
bekken afgesloten.
DE BRITSCHE PERS.
De Britsche pers blijft fel commentaar
leveren op het optreden van Duitschland
en bespreekt dit in hoofdartikelen, terwijl
kolommen gewijd worden aan de berichten
uit Midden-Europa.
De „Daily Telegraph" schrijft over de
verdere bedoelingen van de nationaal-so-
cialisten en verklaart, dat Hitier geheel
Europa afhankelijk wil maken van het na-
tionaal-socialistische Duitschland.
De „Times" schrijft dat niemand mesi
vertrouwen kan stellen in het woord van
de nationaal-socialistische regeering. Haai
politiek blijkt meer en meer gericht op
uitbreiding, brutale vergreoting van de
macht van Duitschland.
EEN RUSSISCHE BESCHOUWING.
De „Iswestia" schi'ijft over de bezet
ting van Tsjecho-Slowakije:
Zelfs te Londen begint men klaarblijke
lijk reeds te begrijpen, dat de algeheele
vernietiging van Tsjecho-Slowakije ïecht
streeks de Westelijke mogendheden be
dreigt.
Nu heeft Italië zijn campagne tegen
Frankrijk niet verzwakt, nu brengt
Duitschland bij monde van generaal von
Epp opnieuw zijn koloniale eischen naar
voren. Wanneer men het onder deze om
standigheden te Berlijn noodzakelük acht,
meer terughoudend en zegt men dat de
houding van Duitschland afhangt van het
al of niet succes hebben van de Hongaar
sche troepen.
De geruchten over een ultimatum van
Duitschland aan Hongarije, waarin ge-
eischt zou zijn de Oekraine te ontruimen,
worden zeer sceptisch ontvangen.
EEN JAPANSCHE PERSSTEM.
In een commentaar op de gebeurtenissen
met Tsjecho-Slowakije spreekt „Japan Ti
mes" als zijn oordeel uit, dat de onafhan
kelijkheid van Slowakije de opening be-
teekent van een doorgang voor den Drang
nach Osten.
Duitschland is opgerukt tot in het zicht
van de Sovjet-grens. De oogen van
Duitschland zijn in Oostelijke richting ge
wend en zijn hand zal binnenkort uitge
strekt worden naar het doel, waarheen het
Derde Rijk voortdurend op marsch is ge
weest.
Duitschlands eerstvolgende probleem is,
hoe het de onafhankelijkheidsbeweging in
de Oekraine moet behandelen, welke op
zijn best een nog onbekende factor is.
Het Katholiek Comité van Actie
„Voor God" schrijft ons
De kracht van hei geled
Bij orze voortdurende actie, om
de hereeniging van de afgeschei-
denen te bevorderen, erkennen
wij volkomen dat deze voortreffe
lijke eei heid door geen enkel
middel beter tot stand kan komen
en bevestigd worden, dan door dc
kracht van het gebed.
Paus Leo XI11.
