Hitiers vuist in Midden-Europa Ook Roemenië slaat z'n slag Nederland Pauskroning nederland en duitschland VRIJDAG 17 MAART 1939 30ste Jaargang No. 9288 Bureaux Papengracht 32, Adv. en Abonn.-tarieven zie pag. 2 Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11. Dit nummer beslaat alt vier bladen. Jaagt de volken in het harnas Zooals gisteren gebleken is, heeft ook Slowakije zich onder bescherming van het Duitsche Rijk moeten plaatsen. De droom van onafhankelijkheid is dus wel zeer kort geweest. Slowakije wordt nu, evenals Bo- hemen en Moravië, een protectoraat. Slechts krijgen de Slowaken vermoedelijk een grootere mate van zelfstandigheid altijd onder toezicht van Duitschland dan aan de Tsjechen is toegestaan. In het derde deel van het voormalige Tsjecho-Slowakije, in de Karpathische Oekraine (Roethenië) rukken de Hongaren op, die op verschillende plaatsen tegen stand schijnen te ontmoeten. De Duitschers, die wel Slowakije hebben bezet, hebben tot nu toe in Roethenië niet ingegrepen, wat nog niet wil zeggen, dat zij het mis schien later niet zullen doen. In Berlijn verluidt nl. dat men den Hongaren de vrije hand heeft gelaten, maar altijd in de ver onderstelling, dat zij daar de orde zullen kunnen handhaven. Blijkt dat niet het ge val, dan kon het oogenblik wel eens aan breken, dat de Duitschers toch ingrepen. Inmiddels is de minister-president, mgr. Wolosjin, naar Roemenië gevlucht en heeft de hulp van de Roemenen gevraagd. Hij bood hem aan, geheel Roethenië te annexee- ren. Op dit aaibod zijn de Roemenen niet ingegaan. Wel hadden zij ooren naar een bezetting van die gebieden en plaatsen, wele oorsprpnkelijk Roemeensch waren en volgens de laatste berichten, zijn zij van plan om die plaatsen in bezit te gaan ne men. De Roemeensche regeering had reeds gisteren een balletje daarover opgeworpen en de verwachting uitgesproken, dat de Hongaren die voormalige Roemeensche ge bieden vrijwillig aan de Roemenen zouden afstaan. De berichten van vandaag zijn blijkbaar bedoeld als een aandringen op spoedig antwoord. Geef ze nu gauw, of ik neem ze! Het blijkt vandaag nu ook, hoe diep de verontwaardiging en ontsteltenis bij de volken en regeeringen is doorgedrongen. Men verwacht, dat Engeland z'n ambas sadeur uit Berlijn zal terugraepen, zooge naamd om inlichtingen te komen verschaf fen. Men zal zich herinneren, dat de Ver- eenigde Staten, dat verleden jaar ook heb ben gedaan; de Amerikaansche gezant is inmiddels niet teruggekeerd! Vervolgens schijnt de Engelsche regee ring te worden gereorganiseerd. Eden de man, die gelijk kreeg komt weer aan bod en het zou niemand verwonderen, als hij binnenkort weer in de regeering zetelde. Er zou dan weer een straffere wind gaan waaien uit den Engelschen hoek en met de goed bedoelde paraplu-politiek van Chamberlain zou het uit zijn. Chamberlain zal vanavond een rede houden te Birming ham, welke rede met spanning tegemoet wordt gezien. De diplomatieke medewerkers der Lon- densche bladen melden vandaag, dat Ha lifax met kracht uiting heeft gegeven aan de Engelsche verontwaardiging over Duitschland in Tsjecho-Slowakije, toen de Duitsche ambassadeur, von Dirksen Woensdagavond op zijn uitnoodiging naar het Foreign Office was gekomen. De „Daily Telegraph" schrijft, dat Hali fax veel forscher dan in de eerder naar Berlijn gezonden nota's mogelijk was, zich tot tolk heeft genteakt van de diepe ver ontwaardiging, die in Engeland is gewdeka door de nieuwste Duitsche veroverings campagne. Opmerkelijk is ook de treffende verande ring van toon in de hoofdartikelen van de „Times", die tot dusverre pleitte voor een „redelijke regeling" met Duitschland. Van daag spreekt het blad over sluwe, meedoo- genlooze nazi-manieren". Het beschrijft de activiteit der Gestapo te Praag als „een weerzinwekkend systeem, dat een be schaafden Staat onwaardig is". Eenzelfde verandering is waar te nemen 'bij de „Daily Mail", de laatst overgebleven advocaat van Duitschland, die nu schrijft, dat „Hitier tegenover de wereld een hou ding van verachting aanneemt". Het top punt van onzinnigheid, aldus vervolgt het blad, werd bereikt, toen de totalitaire sta ten uiting gaven aan hun moreele veront waardiging over de Britsche herbewape ning. Onze veiligheid, besluit de „Daily Mail", is afhankelijk van onze eigen gewa pende macht. De Fransche regeering gaat volmachten vragen, om het Fransche leger uit te brei den, en daar alle landen, welke grenzen aan of in de buurt liggen van Duitschland speciaal de Oostelijke staten de angst om het hart voelen slaan, zal een nieuwe golf van bewapening het gevolg zijn. De waarheid heeft zich danook in al haar ont stellende duidelijkheid en realiteit gema nifesteerd, dat een land slechts vertrouwen kan op eigen kracht en op z'n wapens. ROEMEENSCHE TROEPEN GAAN ROETHENIë BINNENRUKKEN. De Roemeensche autoriteiten hebben besloten de door Roemenen bewoonde dor pen van de Subkarpatische Oekraine te be zetten. De Roemeensche troepen zullen zonder verwijl de grens overschrijden. De dorpen, welke bezet zullen worden, zijn: Biserica Alba met 3200 inwoners, Ap- sa de Jos met 8300 inwoners, Apsa de Mij loc met 6000 inwoners en Slatino Ocna met 3000 inwoners, alsmede enkele ge huchten. Dit besluit van de Roemeensche regee ring schijnt genomen te zijn nadat zij in lichtingen had ontvangen uit de Subkar- pathische Oekraine, dat groo-te wanorde heerschte in het land en dat benden terro risten het leven der Roemeensche bewo ners in gevaar brachten. DE BEZETTING VAN DE OEKRAÏNE. De Oekrainische persdienst te Berlijn bericht, dat een detachement gemotoriseer de Hongaarsche infanterie er gisteren in geslaagd is, den weg van Munkcas naar dc Poolsche grens over den Werecky-pas af te leggen. Hierdoor is de Subkarpatische Oekraïne door de Hongaarsche trcepen in tweeën gesneden. Zooals bekend hebben de Hongaarsche troepen Chust bezet. Ge vochten wordt nog bij Irsawa en Berecin. De regeering van de Subkarpatische Oekraine heeft tot de Westelijke mogend heden - het verzoek gericht, overeenkom stig het verdrag van München het nationa liteitsbeginsel te doen eerbiedigen. Men is verbolgen op Duitschland, omdat dit niet, niettegenstaande het verzoek van de Oekrainsche regeering, het land onder zijn hij streng bewaakt. HITLER TE BRNO AANGEKOMEN. Over Olmuetz is Hitier te Brno aange komen. Overal in de stad waaien de haken, kruisvlaggen. De Fuehrer werd op het sta tion verwelkomd door de militaire bevel hebbers, gouwleider Buerckel en rijks stadhouder Seyss-Inquart. Hitier reed ver volgens onder groote geestdrift van het Duitsche deel der bevolking naar het raad huis. Te twaalf uur vanmiddag zou Hitler, die den nacht op een onbekende plaats heeft doorgebracht, een triomfale intocht hou den te Brno. Sedert gisteren zijn talrijke Duitsche trcepen de stad binnengerukt, zij zullen voor den Fuehrer defileeren. - De berichtendienst uit Bohemen en Mo ravië staat thans onder zeer strenge con trole. Naar verluidt wordt de verblijfplaats van Hitier streng geheim gehouden en wordt hen streng bewaakt. STAP VAN DE AMERIKAANSCHE REGEERING VERWACHT. Naar vernomen wordt zal de regeering van de Vereenigde Staten alles doen om haar misnoegen te uiten over de laatste verovering van Duitschland. Men verwacht, dat de gezant van de Ver eenigde Staten te Praag daar zal blijven tot de Tsjechische gezant te Washington schriftelijk uit Praag opdracht krijgt de legatie over te geven aan de Duitsche am bassade. FRANSCHE REGEERING VRAAGT VOLMACHTEN. Om de strijdmacht uit te breiden. In een bijeenkomst van den Franschen ministerraad hebben Daladier en Bonnet hedenochtend hun collega's op de hoogte gebracht van den buitenlandschen toe stand. Zij hebben een uiteenzetting gege ven van de verklaringen, die de regeering in de Kamer zal afleggen bij de behan< I - ling der interpellatie over de buitenland- sche politiek. De raad keurde deze uiteen zettingen goed. Daladier legde vervolgens den tekst van een wetsontwerp voor, dat in het parlement zal worden ingediend en dat ten doel heeft de regeering de noo- dige bevoegdheden te verschaffen voor consolidatie en uitbreiding van de Fransche strijdkrachten. Het ontwerp werd eenstemmig door den raad goedgekeurd. Nader wordt gemeld, dat in dit wetsont werp de regeering volmachten worden toe gestaan. De omvang en de duur daarvan zijn echter nog niet bekend. V „Stempelen" Minister Romme heeft gisteravond in een radio-rede gepropageerd het in Breda genomen initiatief dat reeds in enkele andere plaatsen is overgenomen om het „stempelen" te vervangen door sport en ontwikkeling. In plaats dat de werkloozen gaan stem pelen, gaan ze zich bezig houden met sport of een cursus volgen ter verrijking van hun kennis of vaardigheid in een of ander opzicht. Te Breda zijn op deze wijze 60 pet. van de „stempelaars" vrijgesteld van dit een tonige, meermalen min of meer demora- liseerende „werk". De werkloozen, de ondersteunden wor den dan op deze manier gecontroleerd. Als zij verschijnen in de les, op het sport- of speelveld, bij de excursie, op de tuin tjes, die zij bearbeiden, enz. dan is daar gecontroleerd, of zij niet aan den ge wonen arbeid zijn, dan is daar gecon troleerd, dat zij nog werkloos en steun behoevend zijn. Dat controle-middel is niet feilloos; ook het „stempelen" is dat niet. Maar 't is zeker niet minder doeltref fend dan het stempelen. E n het is voor het geestelijke en mo reele véél en véél beter! In wat wij hier opmerken ligt opgeslo ten, dat het stempelen bedoeld is als controle-middel. Het is ook een noodzakelijk controle-middel, als het niet door een ander zooals het boven genoemde wordt vervangen. Iedereen begrijpt, dat men niet in het algemeen kan zeggen: zoo lang gij zonder verdiensten zijt, ontvangt gij steun; als ge verdient, bericht 't dan even; indien wij niets van u hooren, gaat uw steun door. Zóó zou 't niet kunnen gaan! Maar aan den anderen kant moet de overheid ook scherp voor oogen houden, dat stempelen is controle-middel en niets anders. Als controle klaarblijkelijk niet noodig is, mag men niet eischen, dat er gestem peld wordt! Natuurlijk kan dit niet altijd indivi dueel worden uitgemaakt. Indien men honderd werkloozen of gesteunden heeft van eenzelfde maatschappelijke positie, kan men niet gaan onderscheiden in per sonen, van wie men vertrouwt, dat ze geen controle noodig hebben, en in anderen, wien men zoo'n onbeperkt vertrouwen niet durft schenken. Dat zou een in de practijk onverdraagbaren toestand schep pen! Maar in afzonderlijk staande gevallen kan vooral daar, waar de gemeente steunt zonder rijkssteun, ons inziens, veel soepe ler worden gehandeld, dan vaak geschiedt kan men veel meer de eisch van stem pelen laten vervallen. En ook het Rijk zij in zijn bepalingen betreffende stempelen royaal met de uitzonderingen. Het Rijk kan, naar onze meening, soepeler in zijn eischen zijn, als het streng vasthoudt aan de uit sluitende bedoeling van het stempe len: controle-middel! Deze gedachten over het „stempelen" wilden wij hier even onder de aandacht brengen naar aanleiding van minister Romme's radio-rede. En wij brengen vooral onder de meest ernstige aandacht van allen, die onder dit opzicht invloed kunnen uitoefenen: Ziet ook in uw gemeente in practijk te bren gen, aanpassend aan plaatselijke omstan digheden, het Breda'sche Segoba-werk, Sport En Geestelijke Ontwikkeling Brengt Arbeidskracht! GEVECHTEN TUSSCHERS TSJECHEN EN DUITSCHERS. WARSCHAU, 17 Maart. (A. N. P.). De „Kurjer Warsawski" verneemt uit Cies- zyn, dat tijdens de bezetting van Fry dek het Tsjechische garnizoen tegenstand heeft ge boden aan de Duitsche troepen. Aan Tsje chische zijde zijn een kolonel en zestien soldaten gesneuveld. Ook te Mistek zou een deel van het garnizoen zich tegen de Duit schers verzet hebben, hier zouden elf Duitschers gedood zijn. BATA NAAR BELGRADO VERTROKKEN BOEKAREST, 17 Maart. (A. N. P.). De gisteren hier aangekomen Tsjechische in dustrieel Bata is nog gistermiddag met zijn eigen vliegtuig naar Belgrado vertrokken. EN DE Tweede Kamerlid Deckers vraagt inlichtingen over de houding der regeering. De voorzitter der katholieke Tweede Ka mer-fractie, de heer Deckers, heeft aan den Minister van Algemeene Zaken, voor zitter van den raad van ministers, de vol gende vraag gesteld: Welke overwegingen hebben de regee ring er toe geleid, Nederland niet verte genwoordigd te doen zijn bij de kroning van Paus Pius XII op 12 Maart 1939 te Rome? Herdenking Alberdingk Thijm KRANSLEGGING OP HET GFAF. Op het oude, niet meer in gebruik zijnde en bijna vergeten kerkhofje „De Liefde" aan de Bilderdijkstraat in Amsterdam- West verzamelde zich vanmorgen een aan tal vertegenwoordigers van katholiek Am sterdam. Zij schaarden zich rond het graf van den dichter Jozef Alberdingh Thijm, wiens sterfdag vandaag voor de vijftigste maal wordt herdacht. Bij deze plechtigheid waren tegenwoordig de deken van Amster dam. Mgr. dr. G. C. van Noord, het bestuur van de vereeniging „Katholiek Amster dam" en het bestuur van de R.-K. Studen- tenvereeniging „Sanctus Thomas Acquines" Mgr. van Noort hield een korte herden kingsrede, waarin hij zeide, dat Katholiek Amsterdam zich tot zijn eer verplicht re kent, op dezen dag een bescheiden hulde te brengen aan de nagedachtenis van dezen grooten Nederlander. Wij willen onzen dank uitspreken, zoo zeide hij jegens den fijn- zinnigen literator, wiens arbeid noch tij dens zijn leven, noch door een volgende ge slacht naar verdienste werd geschat. Thijm was een Nederlander in de beste beteekenis van het woord. Een man, die zijn tijdgenooten er van trachtte te overtuigen, dat de Neder- landsche geschiedenis en de vaderland- sche cultuur niet beginnen met de zes tiende eeuw. We hopen en vertrouwen, dat God hem loon naar werken heeft geschonken. We danken God voor wat hij in hem aan ons en aan Nederland heeft gegeven. Spreker gaf uiting aan de hoop, dat vortgewerkt zal worden aan het werk, dat Thijm zich tot levensdoel gemaakt heeft. Namens het bestuur van de R.-K. Stu dentenvereniging bracht vervolgens de heer J. Th. H. Grond met enkele woorden hulde aan de nagedachtenis van den dich ter, waarna hij namens alle aanwezigen een groote kans legde op het graf. Met een kort gebed is de plechtigheid hierna gesloten. Met groote kracht heeft Minister Steen- berghe zich gisteren in de Eerste Kamer verzet tegen de nationaal-socialistische sprekers, die klaagden over een slechte be handeling van Duitschland door onze Re geering. De Minister ontkende dit. Hij verklaarde onlangs in Berlijn een zeer gunstige stemming ten aan zien van ons land te hebben geconsta teerd en, wanneer hierin verandering komt, is dat zei de Minister een gevolg van het gehetz en gestook van de N. S. B. en haar pers, die pertinente leugens over ons land verspreidt. Toen de heer von Bönninghausen na de ze ernstige woorden verklaarde, dat onze handelsbetrekkingen met Duitschland ver woest zijn, riep de Minister, doelend op onze handels-balans: „Driehonderd mil- lioen gulden!" Een argument, dat genoem de heer beantwoordde met de opmerking „Het had nog meer kunnen zijn!" Waarop de Kamer in een daverend gelach losbrak. De Minister verklaarde nog, in Duitsch land een beter inzicht te hebben aange troffen voor de moeilijkheden, waarmee ons land te kampen heeft, dan bij de N.S.B. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland De ontwikkeling der situatie in Bohe men, Moravië, Slok;vakije en Karpathen Oekraine. Ook Slowakije door de Duitsche troepen bezet. (2de blad). Vernomen wordt, dat de Engelsche re- gcering de terugroeping van den Britschen ambassadeur te Berlijn overweegt. (2de blad). De Joden trekken zich terug van de Pa- lestijnsche conferentie te Londen. 2de blad). Dreigende Japansche troepenbewegingen in verband met het visscherij-geschil met Rusland. (2de blad). Binnenland Hedenmorgen is te Geldermalsen een D- trein op een stilstaand treinstel gereden, waardoor veel materieele schade werd ver oorzaakt. Persoonlijke ongelukken kwamen niet voor. (1ste blad). Te Tilburg is een vrouw door gasverstik- king omgekomen. (1ste blad). Bij een botsing van een autobus op een stilstaande auto te Vries werd een inzittend meisje een been afgerukt. (4de blad). DE WILDE BUSSEN. Zooals gisteren uit de courant is geble ken, verschillen de rechters van meening. of art. 39 van de nieuwe R. A. P. verbin dend is. De Haagsche kantonrechter is van oor deel, dat het nieuwe R. A. P. niet bindend is. dat d u s de wilde bussen hun wilde vaart kunnen voortzetten! In Amsterdam heeft de kantonrechter een boete uitgesproken, in overeenstem ming met den eisch van den ambtenaar van het O. M. In hooger beroep zal nu deze kwestie moeten worden uitgemaakt en een beslis sing worden genomen. TREINBOTSING TE GELDERMALSEN. Geen persoonlijke ongelukken. Hedenmorgen is de D-trein, die uit Zuid- Duitschland komende over Nijmegen en Geldermalsen reed in de richting Utrecht op het stations-emplacement te Geldermal sen om kwart over negen in botsing geko men met een stilstaand treinstuk. Bij deze botsing, welke met groote materieele scha de gepaard ging, deden zich geen persoon lijke ongelukken voor. De D-trein, welke moest stoppen in Gel dermalsen kwam door een verkeerde wis selstand in botsing met een stilstaand trein stuk, bestaande uit een locomotief, baga gewagen en een derde klas rijtuig, dat ge reed stond om het gedeelte van den D- trein bestemd voor Rotterdam en Den Haag, dat ter plaatse wordt afgekoppeld, naar het' eindpunt te bi-engen. De botsing ging met een geweldigen klap gepaard. In het stilstaande treinstuk be vonden zich geen passagiers. Deze worden pas toegelaten, wanneer de internationale trein is gearriveerd en het treinstel voor het gedeelte, bestemd vo.or Rotterdam, is gerangeeerd. De reizigers van den internationalen trein ondervonden natuurlijk een grooten schok, werden door elkander geworpen, vielen omver, doch zonder dat zich hierbij persoonlijke ongeluken voordeden. Het stationspersoneel bleek erger ge schrokken dan de in den trein gezeten rei zigers. Velen van hen kwamen tenminste lachend den trein uit. Het materieel heeft ernstig geleden, evenals de rails. De reizigers vervolgden hun reis met de later vertrekkende electrische treinen. Door omlegging, hetgeen ter plaatse mo gelijk is, ondervindt het doorgaande trein verkeer slechts een geringe vertraging van nog geen vijf minuten. Het opruimingswerk in is vollen gang.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1