De nieuwe status van Bohemen en Moravië DAGBLAD VOOR LEIDEN pN OMSTREKEN 103003. Postbus 11. Hitiers greep in Midden-Europa Decreet van Hitier op den burcht te Praag DONDERDAG 16 MAART 1939 30ste Jaargang No. 9287 S)e £eid<töli£0oii/Ya/iit Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. Adv. en Abonn.-tarleven zie pag. 2 De wereld versteld en ontsteld De gebeurtenissen in Midden-Europa hebben in de wereld alom de levendigste reactie gewekt. De wereld staat versteld en is ontsteld. Er is verbazing en verbijstering om de snelheid, waarmede wederom een land in Midden-Europa eenvoudig van de land kaart is weggeveegd. Men staat versteld van het feit, dat dit gebeurd is tegen alle plechtig gegeven beloften in, dwars tegen de politiek in, welke men op goede gron den voor de gevestigde politiek van Duitschland hield en dat alles naar aanlei ding van z.g. „grieven", waarvan men zich niet eens de moeite meer genomen heeft om ze voor de buitenwereld als gerecht vaardigd te doen schijnen. Het overzicht van de reactie in de bui- tenlandsche pers, dat wij elders geven, spreekt een duidelijke taal. In de z.g. groote Westersche democra tieën neemt men de gebeurtenissen zeer ernstig. Het wordt thans duidelijk, dat er maar één Duitsche wet bestaat, welke con sequent wordtt toegepast en dat is: Wat op een bepaald moment gunstig wordt geacht voor Duitschland is recht. Een ander recht erkent Berlijn niet. Dat is het ontstellende van de geschiede nis der laatste dagen: de afspraken van München; de arbitrale uitspraak van de Duitsche en Italiaansche ministers van buitenlandsche zaken te Weenen; de woor den van den Führer, dat daarmede de grenzen definitief waren geregeld; de her haaldelijk gegeven verzekering, dat het Duitsche Rijk geen vreemde elementen in zich wilde opnemen dat alles wordt met één slag omver geworpen. En waarom? Wat wil Berlijn eigenlijk? En waar houdt dat op? In de „Figaro" schrijft Dormesson, dat de zeven millioen personen, waarop Hitier de hand heeft gelegd, deel uitmaken van een energiek en trotsch ras, dat de Ger manen nooit hebben kunnen assimileeren. Dormessen ziet hier een fout van Hitier. Zijn propaganda zal thans geen onschuldi- gen meer kunnen verleiden door te spre ken over onderwerpen, welke door de ge beurtenissen worden tegengesproken. Wat het verloop der gebeurtenissen be treft, kunnen wij thans den toestand, die 2ich gisteren zoo lawine-achtig ontwikkel de, dat de berichtgeving onduidelijk werd, beter overzien. Het is wel duidelijk geworden, dat Hit- Ier den Tsjechischen president gedwongen heeft, door bedreiging met geweld, om het land in zijn handen over te geven. Hitier heeft daarop zelf de naar Praag oprukken de troepen gevolgd en is gisteravond in de oude hoofdstad van Tsjechië aangekomen. Wat gistermiddag nog niet viel na te gaan, was de toekomstige status van dit bezette gebied. Het wordt ingelijfd, doch bepaald wordt, dat de Tsjechen een zekere auto nomie zullen behouden. De heeren Hen- lein en Bürckel zijn belast met het bestuur over Bohemen en Moravië. In Slowakije zijn de Duitsche troepen eveneens binnengerukt, waar zij de „onaf hankelijke" regeering thans helpen om de orde te bewaren. Het blijkt vandaag nu ook, dat de Duit sche troepen de Hongaren niet belet heb ben om de Karpathische Oekraine te be zetten. Mgr. Wolosjin had zich tot Hitier gewend en daarna tot Warschau, maar zijn beden om hulp zijn onverhoord gebleven. De Hongaren hebben het land thans vrij wel bezet en de gemeenschappelijke Hon- gaarsch-Poolsche grens is er. Waarom Duitschland zich thans niet ver zet heeft tegën die gemeenschappelijke grens, is voorloopig een raadsel. In Octo ber j.l. is de afscheiding van Roethenië af gesprongen wegens het verzet van Duitschland. Thans wordt een geheel an dere politiek gevolgd. Waar blijft hier het zoozeer aangeprezen zelfbeschikkingsrecht der volken? De vraag is nu: wie volgt? Is het Me- melgebied thans aan de beurt? Of Dantzig en de Poolsche corridor? Protectoraat In het Groot- Duitsche Rijk TSJECHO-SLOWAKIJE WAS INNERLIJK NIET LEVENSVATBAAR „Duitschland moest wel ingrijpen" zegt Hitier De Fuehrer en Rijkskanselier Hitier, heeft op den burcht te Praag een decreet over het protectoraat Bohemen en Moravië onderteekend, waaraan het volgende ont leend is: „De landen Bohemen en Moravië hebben duizend jaar lang tot het gebied van het Duitsche volk behoord. Geweld en onver stand hebben ze uit hun oude historische omgeving willekeurig losgescheurd en ten slotte door hen te voegen in de kunstmati ge structuur van Tsjecho-Slowakije, een haard van voortdurende onrust doen ont staan. Van jaar tot jaar werd het gevaar, dat uit dit gebied zooals reeds eenmaal in het verleden gebeurd was, een nieuwe reusachtige bedreiging van den Europee- schen vrede zou ontstaan grooter, want het was den Tsjecho-Slowaakschen staat en zijn machthebbers niet gelukt, de samen leving der volksgroepen, die in dezen staat willekeurig vereenigd waren, doeltref fend te organiseeren en daardoor voor alle betreffende partijen een belang bij de handhaving van den gemeenschappelijken staat te doen ontstaan. Deze staat heeft daardoor bewezen, innerlijk niet levens vatbaar te zijn en is dan ook thans aan werkelijke ontbinding ten slachtoffer ge vallen. Het Duitsche Rijk kan echter in dit gebied, dat van zoo beslissend gewicht is voor zijn eigen rust en veiligheid zoowel als voor de algemeene welvaart en den algemeenen vrede, geen voortdurende ordeverstoringen dulden. Vroeg of laat moest het de ernstige ge volgen hebben te dragen als de mogend heid, die door geschiedenis en aardrijks kundige ligging het meest belanghebbend was. Het is dan ook in overeenstemming met het gebod van zelfbehoud, als het Duitsche Rijk besloten is, tot herstel der grondslagen van een doeltreffende Midden- Europeesohe orde beslissend in te grijpen en de maatregelen te treffen, die daaruit voortvloeien, want het heeft in zijn dui zendjarige historisch verleden reeds be wezen, dat het, dank zij de grootte en de eigenschappen van het Duitsche volk uit sluitend geroepen is deze vraagstukken op te lossen. Hitier decreteert vervolgens deze grond slag voor de samenleving: Artikel 1: De in Maart 1939 door de Duitsche troepen bezette deelen van de vroegere Tsjecho-Slowaaksche repu bliek behooren van nu af aan tot het gebied van het Groot-Duitsche Rijk en komen als „protectoraat Bohe men en Moravië" onder zijn bescher ming. Voor zoover de verdediging van het Rijk het noodig maakt, treft de Fuehrer voor afzonderlijke gedeelten van het gebied een afwijkende rege ling. Artikel 2: De Volks-Duitsche bewo ners van het protectoraat worden Duit sche staatsburgers en volgens de voor schriften van de wet op het Rijksstaats burgerschap van September 1935 Rijks staatsburgers. Voor hen gelden daar om ook de bepalingen ter bescherming van het Duitsche bloed en de Duitsche eer. Zij staan onder Duitsche juridic- tie. De overige bewoners van Bohemen en Moravië worden staatsburgers van het protectoraat Bohemen en Moravic. Artikel 3: Het protectoraat Bohemen en Moravië is autonoom en bestuurt zichzelf. Het oefent de souvereine rechten, waarover het beschikt in het kader van het protectoraat, uit in overeenstemming met de politieke, mi litaire en economische belangen van het rijk. Deze souvereine rechten wor den uitgeoefend door eigen organen en eigen autoriteiten met eigen amb tenaren. Artikel 4: Het hoofd van het autono me bestuur van het protctoraat Bohe men en Moravië geniet de eererechten en de bescherming van een staatshoofd. Het hoofd van het protectoraat heeft voor de uitoefening van zijn ambt het vertrouwen van den Fuehrer en rijks kanselier noodig. Artikel 5: Als beschermer der Rijks belangen benoemt de Fuehrer een rijks protector in Bohemen en Moravië. Zijn ambtszetel is Praag. De Rijkspro tector heeft als vertegenwoordiger van den Fuehrer en als gevolmachtigde der Rijksregeering de taak zorg te dragen voor de eerbiediging der politieke richtsnoeren door den Fuehrer gege ven. Artikel 6 De buitenlandsche aangelegen heden van het protectoraat, in het bijzon der de bescherming van zijn burgers in het buitenland, worden door het Rijk behar tigd. Het Rijk zal de buitenlandsche aange legenheden beheeren in overeenstemming met de gemeenschappelijke belangen. Het protectoraat krijgt een vertegenwoordiger bij de rijksregeering met den ambtstitel van gezant. Artikel 7: Het Rijk verleent het protecto raat militaire bescherming. Ter uitoefening dezer bescherming legt het rijk in het pro tectoraat garnizoenen en militaire etablisse menten. Voor de handhaving der binnen- landsche veiligheid en orde kan het pro tectoraat eigen organen scheppen. Organi satie, sterkte, aantal en bewapening wor den door de rijksregeering vastgesteld. Artikel 8: Het Rijk heeft de onmiddel lijke contrale op verkeer, post, telefoon- en telegraafbedrijf. Artikel 9: Het protectoraat behoort tot het tolgebied van het Duitsche Rijk en staat onder het douanebestuur van het Rijk. Artikel 10: Wettig betaalmiddel is naast de rijksmark tot nader orde de kroon. De verhouding tusschen beide valuta's wordt bepaald door de rijksregeering. TSJECHISCHE VLUCHTELINGEN IN POLEN. WARSCHAU, 16 Maart. (A.N.P.) In den afgeloopen nacht zijn bij Lawoczne talrijke Tsjechen over de grens gekomen. Eerst kwam een trein met 550 personen meest ambtenaren, politie en gendarmen en 160 vrouwen. Deze trein is naar Bohu- min geleid, vanwaar hij door zal rijden naar Moravië. Een wagon met wapens en munitie werd op Poolsch gebied achterge laten. Verder zijn twee bataljons van het 36ste regiment infanterie op Poolsch ge bied aangekomen. De Tsjechische grens wachten van Siankie en Uzok hebben hun post verlaten en hebben de Poolsche grens overschreden, waarna zij werden ontwapend. Te Skole zijn tientallen journalisten aangekomen. MGR. WOLOSJIN GEVLUCHT. WARSCHAU, 16 Maart. (A.N.P.) De Poolsche pers bericht, dat de minister president van de Subkarpathische Oekrai ne, Mgr. Wolosjin naar Roemenië zou zijn gevlucht. DE HONGAARSCHE TROEPEN IN DE SUBKARPATHISCHE OEKRAÏNE. WARSCHAU, 16 Maart. (A.N.P.) De Hongaarsche troepen in de Subkarpathi sche Oekraine hebben hun opmarsch naar de Poolsche grens volbracht door felle sneeuwstormen. In de bergen moesten zij tot het middel door de sneeuw waden. Zoodra de wachtende Polen aan de grens de eerste Hongaarsche patrouilles uit de sneeuw zagen opduiken, juichten zij deze hartelijk toe. Men verwacht, dat de patrouilles spoedig gevolgd zullen wor den door grootere af deelingen. Zij zijn op weg naar Lawoczne en Sianka waar Pool sche troepen zijn geconcentreerd om de Hongaren te begroeten. DE OMGESLAGEN BAGGERMOLEN. HET LIJK GEVONDEN. Hedenmorgen heeft de berging plaats gehad van het stoffelijk overschot van H. v. d. H„ uit Amsterdam, die eergis teren bij het omslaan van een bagger molen op de Zijl om het leven is ge komen. Het lijk werd aangetroffen in de machinekamer. De verongelukte was 39 jaar oud. V „Fel en onhoffelijk" Als „fel en onhoffelijk" wordt aangeduid het optreden van het N.S.B.'sche Kamerlid Rost von Tonningen tegenover minister Goseling. En deze aanduiding is vanzijn ver dediger voor den rechter. (Zie rubriek Rechtzaken, 4de blad). „De houding van verdachte was fel en onhoffelijkmaar hij had niet den op zet om te beleedigen" aldus de verdedi ger mr. Nijgh. En waarom was deze houding fel en on hoffelijk? Waarom? Omdat hij minister Goseling wilde ver wijten, dat hij het Kerkelijk recht vóór het Nederlandsch recht liet gaan aldus met twee maten metend, aldus tegenover Katholieke Nederlanders anders bedoeld is: milder optredend dan tegenover niet- Katholieke landgenooten. De verdediger van het N.S.B.'sche Ka merlid was van meening, dat een dergelijk verwijt niet beleedigend is. De rechter was bleef echter een andere meening toe gedaan. Wie in dit verwijt geen beleediging ziet, moet wel een heel vreemde op at t i n g hebben van eer en eerbesef en eergevoel! Indien werkelijk eenig Katholiek begin sel een Katholiek zou nopen, om, geplaatst in de positie van minister van Justitie, tegenover de burgers, die door hem allen gelijk moeten worden behandeld als zij de wet overtreden dezen plicht neemt hij als minister op zich; deze plicht rust per se, van zelf, op hem niet op dezelfde wijze op te treden, tegen over hen, in strijd met grondwet en wet, verschillend recht toe te passen indien dat waar zou zijn, dan zou het een eerloos mensch zijn, die als Katholiek de functie van minister van Justitie zou aanvaarden. Wij zoeken echter te vergeefs ook tevergeefs in het verslag van de bedoelde rechtszaak naar e e n i g e n grond voor de bewering, dat een Katholiek als minis ter van Justitie tweeërlei recht zou moeten toepassen !- Er kan ook geen grond voor deze bewe ring worden aangevoerd! En tóch houdt men van de zijde der N.S.B. maar steeds vol deze bewering, wel ke, behalve onwaar, feitelijk voor den be trokken ambtsdrager beleedigend is. Erger, veel erger kwalificatie, dan de toch al niet vriendelijke van „fel en on hoffelijk" verdient het optreden van ge noemd N.S.B.'sch Kamerlid, n.l. onwaar en beleedigend! Wij vestigen in verband met het boven staande de aandacht op een uitspraak in het Nederlandsch Juristenblad (geen or gaan van de R.K. Staatspartij!!) hier onder. Dit nummer bestaat alt vier bladen. in i i aacaaaaag VOORNAAMSTE NIEUWS Binnenland De kantonrechter te 's-Gravenhage heeft het nieuwe reglement auto-vervoer perso nen onverbindend verklaard. (1ste blad). De controle op ziektebestrijding van nar cissen. (1ste blad). De wegenverkeersbeschikking. (4de blad). Het Ned. Juristenblad over Oss Het Nederlandsch Juristenblad schrijft: „Een ding echter is thans reeds gewon nen. De Minister is, eerst in de Kamer en nu nog weer eens in de nota, met groote kracht opgekomen voor de onschendbaar heid van personen en eer van den indivi- dueelen burger tegenover een mogelijk al te grooten ijver van de ambtenaren van politie en justitie. Dit doet het hart van ieder, die waarde hecht aan den rechts staat, goed. Indertijd, naar aanleiding van een an dere geruchtmakende zaak, (de zaak Ries) hebben wij gewezen op het enorme belang van de beveiliging dezer meest elementaire vrijheidsrechten door de hoogste over heid, dus hoe zouden wij ons niet verheu gen, nu wij ze bij monde van den thans in het ambt zijnden Minister zoo warm verdedigd vinden? Geen twijfel mag rijzen, of hij zou dezelfde houding aangenomen hebben en zal, als het noodig wordt, weer de zelfde houding aannemen, wanneer de bedreigde personen in gezindheid, ge loof of politieke richting, van de zijde mochten afwijken". De autobuskwestie nog niet de wereld uit Het Haagsche kantongerecht heeft art. 39 van het nieuwe reglement autovervoer personen en daarmee de belangrijkste bepaling van het R.A.P. onverbindend verklaard. Gisteren diende in raadkamer voor den kantonrechter mr. Ferguson een verzet van Sommeling tegen de inbeslagneming van eenige oveïtuigingsstukken. Mr. Fer guson annuleerde de inbeslagneming op grond van de overweging, dat art. 39 R. A. P. onverbindend is. Eenzelfde uitspraak heeft de kanton rechter mr. van Haeften hedenochtend geveld ten opzichte van de ondernemers Stoop en Nieuwland. Het is te verwachten, dat de onderne mer van der Weyden, die onlangs bij ver stek tot 1000.boete is veroordeeld, thans met succes in verzet zal komen. Artikel 39 van het R.A.P. luidt: 1. Het is verboden een motorrijtuig tot vervoer vah personen te exploiteeren an ders dan krachtens een vergunning als be doeld in artikel 2. 2. Overtreding van het vorig lid vormt een strafbaar feit in den zin van afdee- lin g9 van de wet van 29 November 1935 (Staatsblad no. 685). VONNIS TEGEN WILDE BUSSEN. De Kantonrechter mr. I. van Creveld te Amsterdam heeft vandaag een schriftelijk vonnis met uitvoerige motiveering gewe zen in de strafzaak tegen den autobus ex ploitant J. B. Pool, die als directeur van ae N.V., Nederlandsche Unie, terecht heeft gestaan, omdat hij na 15 Februari zonder vergunning een autobusdienst had ge ëxploiteerd tusschen Amsterdam en de Belgische grens. Voorts had hij een bus dienst geëxploiteerd van Amsterdam naar Bussuc en Hilversum. De ambtenaar van het O. M. had 500 boete geëischt. Voor denzelfden kantonrechte te Amster dam diende vanmorgen weer een zaak te gen een wilden autobusdienst en wel te gen A. Koch, die als hoofd van een te Am sterdam gevestigd bedrijf na 15 Februari dus na het inwerking treden van het nieu we R. A. P. een autobusdienst zou hebben geëxploiteerd tusschen Amsterdam en Bus- sum. De ambten, van het O. M. eischte weer 500 gld. boete. DE TOESTAND IN SPANJE. Kalmte te Madrid weergekeerd. MADRID, 16 Maart. (A. N. P.). Na de onderdrukking van den communistischen opstand is te Madrid de kalmte weerge keerd en de verdedigingsraad heeft haar werk tot het verkrijgen van een eer vollen vrede kunnen hervatten. De personen die thans te Madrid de lei ding hebben, verheugen zich in een popula riteit, welke de oude regeering verloren had. Men weet, dat de besluiten van den Raad zullen worden ingegeven door de liefde tot Spanje. Maarschalk Petain heeft de grens overschreden. HONDAYE, 16 Maart. (A. N. P.) Maar schalk Petain heeft de grens van Spanje overschreden om te Burgos zijn functie van Fiansch ambassadeur te aanvaarden. „DER S. A.-MAN" VERBODEN. BERLIJN, 16 Maart. A. N. P.) Het or gaan van de S. A. „der S. A.-mann" waar van het laatste nummer in beslag is ge nomen, is op last van de politieke politie verboden. De redenen hiervoor zijn niet bekend. j

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1