HUIS
HOUD
WEEK
Schiphol geen centrale Luchthaven?
Meer vrijheid voor
voorbereidend
hooger onderwijs.
DONDERDAG 9 MAART 1939 30ste Jaargang No. 9281
9e- Cekl&clieSoti/ta/itt
Bureaux Papengracht 32. Adr. en AbwnL-tariere* paf. I
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN m».u.
Commissie moet op korte termijn adviseeren
V Gezag en vrijheid
Een ideale samenleving is er, als gezag
en vrijheid in volmaakte harmonie samen
gaan.- •- i -
Er ontbreekt aan dat harmonieuze samen
gaan nog wel een en ander in de z. g. tota
litaire staten!' De vrijheid, de rechtmatige,
de ware vrijheid komt er leelijk in het
gedrang!
Nu moet men, daartegenover, niet bewe
ren,-dat in de democratische, de parlemen
tair-bestuurde Staten gezag en vrijheid
steeds op onberispelijk-harmonieuze wijze
samenleven, 't Is er vaak ver van af!
Maar in opzet, in beginsel is in parle
mentair-bestuurde landen de verhouding
tusschen gezag en vrijheid zoo goed als
mogelijk is, gezien alle; feitelijke toestan
den.
En wij, Nederlanders, zouden er voor dan
ken, om in ons land het beginsel van de
democratie, van het parlementair bestuur
lor te laten en prijs te geven.
Wat de Katholieke Staatspartij wil in
zake gezag en vrijheid wordt op
een korte, maar zeer kernachtige wijze ge
zegd in een strooibiljet dier partij, waaruit
wij hier verder gaarne citeeren:
„De Katholieke Staatspartij streeft er
naar:r
dat in Nederland vrijheid en gezag elkaar
in evenwicht houden;
het koningschap en de verantwoorde
lijke ministers zijn ons een waarborg voor
een krachtig gezag:
de grondwet en de vrijheidszin van ons
volk maken, d^t wij kunnen leven als vrije
staatsburgers met eigen rechten:
deze bij den Nederlandse-hen volksaard
passende traditie zullen wij handhaven.
Orde moet er zijn.
Ook het verkeer in den Staat moet ge
regeld zijn.
De vrijheid mag niet misbruikt worden.
Daarom moét krachtig worden opgetre
den tegen misbruik van dè vrijheid van
drukpers; tegen mibsruik van de vrijheid
van vereeniging en vergadering; tegen re
volutionaire en landverraderlijke pogingen.
Wie de strijheid liefheeft, strijdt met ons
voor:
behoud van ons koningschap;
behoud van ons parlement;
behoud van onze burgerrechten;
behoud van het recht, pnzen godsdienst
uit te oefenen;
behoud van ons bijzonder onderwijs;
behoud van al die rechten, waardoor wij
ons, als vrije staatsburgers, gelukkig prijzen
Nederlanders te zijn.
Wie de vrijheid liefheeft, strijdt met ons
tegen:
misbruik van de vrijheid door een nieuw-
malthusiaansche bond en door een godloo-
chenaarsvereeniging „De Dageraad", die
in ons goede land propaganda willen ma
ken voor hun verderfelijke, den staat on
dermijnende theorieën;
misbruik van het vrije woord, waardoor
het aanzien van het parlement, en den goe
den naam van gezagsdragers worden ge
schaad;
misbruik van de vrijheid van drukpers,
waardoor het gezag wordt aangetast;
onnationale gedragingen van communis
ten en nationaal-socialisten, die het buiten
land verheerlijken en het eigen vaderland
schade doen.
Wij erkennen alleen de vrijheid van
'bet ware, het goede en het schoone.
Wij gaan niet accoord met alles wat in
naam van een valsche vrijheid in ons land
wórdt aangediend: voor ons is „vrijheid"
heel wat meer dan een klank, dan een
woord.
Voor ware vrijheid in een Christelijk
Nederland!"
DE MACHT VAN DE PERS.
Men meldt ons uit Columbus (Ohio) d.d.
8 Maart:
Drie uur lang waren de leden van het
Huis van Afgevaardigden van den Staat
Ohio bezig geweest met de debatten over
werkloozensteun en aan de rij van spre
kers kwam maar geen einde. Toen stond
een der afgevaardigden op: „Men heeft mij
medegedeeld, dat de heeren van de pers
van onze redevoeringen geen aanteekening
meer maken. Daarom stel ik voor de debat
ten te sluiten".
Het voorstel werd eenstemmig aange
nomen.
Een navolgenswaardig voorbeeld voor
de pers!
In de Memorie van Antwoord aan de
Eerste Kamer over de Waterstaats-begroo
ting voor 19-39 wordt medegeueeld, dat de
regeering aan haar voornemen tot het in
dienen van een wetsontwerp, beoogende
een samengaan van den Staat der Neder
landen en de gemeente Amsterdam met
het doel, het luchtvaartterrein Schiphol
als nationaal luchtvaartterrein te exploi-
teeren, niet verder gevolg heeft gegeven.
Gelet op de vele stroomingen op het ge
bied van de ontwikkeling der luchthavens
in het Westen des lands en de wenschelijk-
heid om bij het doen van verdere stap-
DALTON- EN
MONTESSORI-METHODEN
Thans is verschenen het in uitzicht ge
stelde wetsontwerp tot regeling van het
voorbereidend hooger en het algemeen
vormend middelbaar onderwijs.
Naast versobering en verdieping behoeft
ons voorbereidend hooger onderwijs meer
vrijheid.. Thans is de toestand deze, dat
voor de openbare inrichtingen een „alge
meen leerplan" geldt, dat uniformiteit be-
teekent. De bijzondere inrichtingen genie
ten zeekre vrijheid van beweging. Dit
laatste acht de minister een voordeel.
Elke bijzondere inrichting kan dus tot op
zekere hoogte een eigen sfeer' verkrijgen.
Het is niet duidelijk, waarom dit voor
recht aan de openbare inrichtingen zou
moeten worden onthouden. Het wetsont
werp nu opent den weg, om tot een andere
regeling te geraken.
De minister is ervan overtuigd, dat met
de vier toegangswegen tot het hooger on
derwijs, zijnde gymnasium alpha en beta
en de a- en b-afdeeling der H.B.S. met pa-
ralelle staatsexamens, kan worden vol
staan. Een verkleining van dit aantal
komt den minister niet gewenscht voor.
Met name zou hij een vereeniging van
gymnasium beta en hoogere burgerschool
b niet gaarne verdedigen.
De minister wil de leerlingen der beta-
afdeeling van het gymnasium niet van het
Grieksch zien vrijgesteld. De klassieke op
leiding is zonder Grieksch z.i. niet denk
baar.
De sinds jaren bestaande toestand dat
de lycea aanwezig zijn en erkenning vin
den, doch niet op een wettelijke basis rus
ten, is zeer ongewenscht en mag volgens
den minder n .v „vz -dv/esckdewok'oaar
den minister niet bestendigd worden. Het
wetsontwerp kent dan ook het lyceum.
De vraag ,of voor de handelsdagscholen
met een drie- of vierjarigen cursus moet
worden volstaan, dan of'ook een vijfjarige
cursus onder bepaalde omstandigheden mo
gelijk moet zijn, wordt in het wetsontwerp
bevestigend beantwoord. Gevaar voor dou
blure van de hoogere burgerschool a kan
Leiden is bijna uit haar lijden. Het
nieuwe stadhuis maakt goede vorde
ringen. De fraaie lijnen van den toren
zijn tusschen het steigerwerk reeds
goed te onderscheiden
pen te beschikken over een zoo veelzijdig
mogelijk inzicht in de verschillende on-
derdeelen van het vraagstunk, heeft de
minister van Waterstaat in. overleg met
zijn daarbij betrokken ambtgenooten zich
voorgenomen, een commissie in te stellen,
welke tot taak zal hebben, op korten ter
mijn advies ovër het 'vraagstuk van een
centrale luchthaven uit te brengen. In die
commissie zullen de bij deze aangelegen
heid betrokken departementen en gemeen
ten, alsmede de K.L.M. zijn vertegenwoor
digd.
daarbij worden vermeden. Thans wordt dan
ook de wettelijke mogelijktheid der han
delsdagschool met 5-jarigen cursus gege
ven. Deze school zal meer dan de hoogere
burgerschool a in handelstechnische rich
ting kunnen gaan en daardoor kunnen vol
doen aan de eischen, welke voor kantoor-
practijk kunnen worden gesteld.
De minister heeft toegegeven aan den op
hem geoefenden aandrang om aan de hoo
gere burgerschool met driejarigen cursus
weder een wettelijke basis te geven.
Het wetsontwerp schept voorts o.m. de
mogelijkheid om openbare scholen in
staat te stellen, bijzondere methoden als
Dalton-methode en Montessori-methode
toe te passen.
DE WERELD
VOGELVLUCHT
MADRID: Dat het spel voor Madrid ver
loren is, daaraan twijfelt niemand meer.
Het militaire bewind, dat de teugels in han
den heeft genomen en Negrin met zijn
communistische vrienden heeft onttroond,
vecht op het oogenblik nog tegen extremis
tische elementen, die het gezag van den
verdedigingsraad niet willen erkennen. Ma
drid seint zelf, dat alles rustig is, maar
telkens blijkt toch, dat er nog haarden van
verzet zijn.
De Fransche pers bespreekt uitvoerig de
jongste gebeurtenissen in Spanje en de
meeste bladen berichten, dat gisteren en
vannacht de orde te Madrid nog niet was
hersteld.
„Le Journal" is van meening, dat het
minste wat men kan zeggen is, dat de ver
dedigingsraad op hardnekkigen tegenstand
van de extremisten stuit en dat het voor
tijdig zou zijn hem meester van den toe
stand te achten.
In de „Petit Parisien" schrijft Bourgues,
dat de communistische elementen steun uit
het buitenland moesten ontvangen. Hy is
verder van oordeel, dat de macht van de
troepen van Franco zóó groot is en de toe
stand in de stad zóc verward, dat voor de
belegerden overgave van de stad het klein
ste kwaad zou zijn.
Inmiddels is het nog niet zoover ge
komen en Franco is reeds begonnen de
linksche bestuurders wat gewilliger te ma
ken d,oor een blokkade van de Spaansche
Oostkust af te kondigen. Het overgebleven
republikeinsche gedeelte is thans geheel in
gesloten. Met deze blokkade maakt Franco
gebruik van de rechten, welke hij verkre
gen heeft door de erkenning de jure door
de meestemogendheden. De blokkade is
thans wettig krachtens internationaal recht
en de mogendheden hebben dezen maat
regel te eerbiedigen.
LONDEN: Als tegenhanger van het suc
ces der politiek van de dictatuurstaten kan
dienen de verklaring van den Engelschen
minister van oorlog Hore Belisha, waaruit
blijkt, dat Engeland voldoende aandacht
schenkt aan de vorming van een landleger,
dat dienen kan tot interventie op het Euro-
peesche vasteland. Deze verklaring is te
Parijs met groote voldoening ontvangen. In
het Lagerhuisdebat over deze aangelegen
heid is ook Nederland ter sprake gekomen,
omdat sommige Lagerhuisleden meenden,
dat ook Nederland door Duitschland be
dreigd werd. Vooralsnog zijn er echter geen
aanwijzingen voor een dergelijke bedrei
ging en behoeven dergelijke uitlatingen ons
niet te alarmeeren.
GROOTE BRAND OP BR. INDISCHE
THEEPLANTAGE
MADRAS, 9 Maart (A.N.P.) Sedert
drie dagen woedt een felle brand op de
Chinchona-plantage en de Vellamalai thee
plantages in het Zuiden van Indië. De
schade is zeer groot. Eenige honderden
koelies bestrijden de vlammen en reeds
zijn twee van hen ernstig gewond.
<PJi MmvAL wriJjul
mi dn ifi&tlkidc
hwidtn Mn. ÜXfyltjfo
"tdynQ/ttèuUHK kovpfa.
VROOM
DREESMANN
LEIDEN,
BINNENLAND
RIJTIJDENBESLUIT KOMT
SPOEDIG AF.
Inwerkingtreding omstreeks Mei
van dit jaar.
In de Memorie van Antwoord aan
de Eerste Kamer nopens het wets
ontwerp tot vaststelling van de be
grooting van het departement van
Waterstaat voor 1939, zegt de minister
van Waterstaat, dat het Rijtijdenbe
sluit dezer dagen zal worden afge
kondigd. Zonder hiermede op de be
slissing te dezer zake te willen voor-
ui tloopen, wil de minister in dit ver
band toch wel mededeelen, dat hij de
inwerkingtreding omstreeks Mei van
dit jaar verwacht.
MINISTER STEENBERGHE IN
DUITSCHLAND.
De correspondent van de „N. R. Crt."
te Berlijn telefoneerde gisteravond:
Van bevoegde zijde deelt men ons me
de, dat de minister van oeconomische za
ken, minister mr. M. P. L. Steenberghe,
heden en morgen een bezoek brengt aan
de Leipziger Messe. Vanmiddags werd te
zijner eere door Hr. Ms. gezant een lunch
aangeboden, waar aan een dertig perso
nen ,te weten enkele plaatselijke autori
teiten, het bestuur van de Messe en ver
tegenwoordigers van de partij, de weer
macht en de pers aanzaten.
Vanavond wordt een bezoek gebracht
aan de opera.
Op Donderdag biedt de heer Haschke,
consul der Nederlanden te Leipzig, te zij
nen huize een dejeuner aan. Des namid
dags zal minister Steenberghe zich in ge
zelschap van Hr. Ms. gezant per auto naar
Berlijn begeven, alwaar des avonds door
de Deutsch-Niederlandische Gesellschaft
een diner wordt gegeven, waaraan kop
stukken van het Duitsche zakenleven zul
len aanzitten.
Op Vrijdag 10 Maart zal mr. Steenber
ghe de gast zijn van Hr. Ms. gezant, waar
bij eveneens minister Funk en staatsse
cretaris Fieiherr von Weiszacker aanwe
zig zullen zijn, alsmede enkele diploma
ten en leden van de Nederlandsche kolo
nie. Des avonds biedt minister Funk een
officieelen maaltijd aan in het hotel Kai-
serhof. Zaterdagmiddag zal door minister
Steenberghe een causerie worden gehou
den voor de leden van de Nederlandsche
vereeniging Nederland en Oranje te Ber
lijn in de lokalen van deze vereeniging.
Tijdens zijn bezoek aan Berlijn zal mi
nister Steenberghe de gebruikelijke pro-
tocolaire bezoeken brengen o.a. bij de mi
nisters van buitenlandsche zaken en van
oeconomische zaken.
NIEUWE BURGEMEESTERS.
De nieuwe burgemeester van Maarssen,
mr. Joh. van Haselen, is thans adjunct
directeur van het bureau van den Neder-
landschen Bond van gemeente-ambtena
ren te Amersfoort.
De heer van Haselen werd in 1904 te
Loosduinen geboren. Na in Hilversum het
einddiploma der 5-jarige H.B.S. behaald
te hebben deed de heer van Haselen nog
in het zelfde jaar staatsexamen waarna
hij in Utrecht rechten studeerde.
Hij was een van de eersten, die door het
Dèterding-fonds naar Indië werden uitge
zonden. Voorts is hij nog eenige jaren
werkzaam geweest op de gemeentesecreta
rie te Loosdrecht, waar hij vooral de wa
terschappen regelde.
Mr. van Haselen is de beginselen van
de A.R. partij toegedaan.
De nieuwe burgemeester van Ouderam-
stel, G. F. M. baron van Voorst tot Voorst,
is 9 October 1907 te Groningen geboren
en is thans volontair ter gemeentesecre
tarie van Vi,ffM.
Dit nummer beslaat alt
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Bollenland
Een verklaring: van minister Hore Belisha.
over de vorming van een Britsch landleger
tot interventie op het vasteland van
Europa. (2de blad).
Franco blokkeert de Oostkust van Spanje.
(2de blad).
Binnenland
Er wordt een commissie ingesteld, om
spoedig te rapporteeren inzake de kwestie
van een Centraal Vliegveld (1ste blad).
Afschaffing van de personeele belasting-
voor motorrijtuigen (1ste blad).
Wijziging in wettelijke regeling van het
voorbereidend hooger en het algeineen vor
mend middelbaar onderwijs (1ste blad).
Vluchtelingen-kamp te Elspeet (le blad).
De Maart-storm veroorzaakte gisteravond
op vele plaatsen noodweer. Te Oud-Bfeyer»
land en te Haarsteeg werden kerktorens
door den bliksem getroffen. Te Gronin
gen reed een auto te water, waarbij de
bestuurder verdronk. Een Urkerbotter
geraakte in nood, een torpedo-volgboot was
zoek (3e en 1ste blad).
Gemeenteontvanger van Doornspijk ge
arresteerd wegens verduistering van
f 130.000 (3de blad).
BARON VAN WIJNBERGEN 70 JAAR.
In een tuin van kostelijke bloemstuk
ken, tusschen niet te tellen geschenken en
stapels gelukwenschen heeft mr. A. I. M.
J. baron van Wijnbergen gisteren zijn
70sten verjaardag gevierd.
In den loop van den morgen heeft een
deputatie van het college van curatoren
van de R. K. Handelshoogeschool het ge
schenk van de curatoren aangeboden;
het fraaie geschilderde portret van Jan
van Delft, dat den president-curator voor
stelt in de uniform van de ridders van
Malta.
Het lag voor de hand, dat dit de eere
plaats kreeg in de zaal. De Tilbuigsche
schilder heeft het portret zeer minutieus
behandeld en uitdrukking en houding zijn
zeer goed getroffen. De kleur van de roo-
de maltezer-uniform doet het prachtig
tegen den ongeveer grijze, slechts even
genuanceerden achtergrond.
Onder de vele bloemstukken, welke de
zalen van het huis sierden, waren er bloe
menmanden van het college van curato
ren der Utrechtsche Rijksuniversiteit,
van den senaat der R. K. Handelshooge
school, te Tilburg, van den Middenstands-
raad, van de drie groote Middenstandsor
ganisaties, van de Vincentiusvereeniging,
den Centralen Raad. Van de R. K. Leer-
het Griffieperüoneel en van de boden van
den Centralen Raad. Van den R. K. Leer
gangen te Tilburg waren er twee prach
tige zilveren candelabres en een fraaie
zilveren schaal.
Een zeer druk bezochte receptie was
het besluit der officieele viering, waarna
de heer van Wijnbergen zijn 70sten ver
jaardag in den kring van zijn familie ver
der herdacht „Msbd."
BURGEMEESTER PLOEGMAKERS VAN
OSS ZESTIG JAAR.
Onder zeer groote belangstelling heeft de
burgemeester van Oss, de heer J. F. Ploeg
makers, gisteren zijn zestigsten verjaardag
gevierd.
Namens den Raad en het College van B.
en W. sprak gistermiddag de wethouder P.
Cremers ten huize van den burgemeester
woorden van gelukwensch tot den jubila
ris, waarna de hoofden van takken van ge
meentedienst namens de ambtenaren het
woord voerden.
Voorts kwam Katholieke en Protestant-
sche geestelijkheid den jarigen burgemees
ter haar gelukwenschen aanbieden.
Ook werd de burgemeester gehuldigd na
mens de Kamer van Koophandel en Fabrie
ken te 's-Hertogenbosch, het waterschap
Maaskant en vele vereenigingen en corpo
raties uit Oss en omgeving, alsmede door
de directie van verschillende groote fir
ma's te Oss en vele persoonlijke vrienden.
In de avonduren brachten de inwoners
van Oss den burgemeester een serenade,
waaraan twee plaatselijke muziekvereni
gingen hun medewerking verleenden. De
voorzitter van de vereeniging „Oss Belahg"
sprak den heer Ploegmakers toe, waarns
de burgemeester op hartelijke wijze de toe
spraak beantwoordde.
Burgemeester Ploegmakers mocht in den
loop van den dag vele schriftelijke geluk
wenschen ontvangen zoowel uit Oss als Vei
daar buiten, terwijl hem ook vele bloem
stukken w°rd°o «e>vrcjon.
