HUIS
HOUD
WEEK
30ste Jaargang No. 9280
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BINNENLAND
WOENSDAG 8 MAART 1939
Ccid^clieSoii^cmt
Bureaux Papengracht St.
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie paf. t
Giro 103003. Postbus 11.
DII nummer bestaat uit
vier bladen.
V Een jubilaris
Vandaag viert mr. A. baron van Wijn
bergen zijn zeventigsten verjaardag.
De verdiensten van dezen katholieken
leider op bijna elk terrein van het open
bare leven zijn zeer groot.
Wij willen vandaag niet een uitvoerige
omschrijving van dien verdienstelijken ar
beid geven. Deze kan en moet trouwens
ieder bekend zijn.
Als wij met een enkel woord willen aan
geven, wat ons wel heel bijzonder eerbied
afdwingt voor deze persoonlijkheid,
dan wijzen wij op zijn in en door alles con
sequente levensopvatting. Nooit en nim
mer verloochent zich de katholiek
van Wijnbergen, die altijd in alles voorop
stelt de Christel ij ke levensbelangen
van het volk; die in héél zijn optreden de
dingen beschouwt „sub specie aeternitatis",
in het licht der eeuwigheid; die geen woord
spreekt, of men kan constateer en, dat hy
dienovereenkomstig doet; die steeds ter on-
derstreeping van wat hij anderen voorhoudt
zou kunnen wijzen op zijn voorbeeld.
Ook hij, die het niet in alles en niet altijd
met den jubilaris eens is, ook hij zelfs, die
nog al véél met hem van meening mocht
verschillen, zal zulk een karakter-trek
respecteeren, in de diepe overtuiging, dat
wij zulke mannen noodig hebben als leiders
in de katholieke socigle actie.
Moge den Jubilaris, die heden in volle
geestkracht en gezondheid midden in het
actieve leven.staat, nog vele jaren worden
geschonken.
Slavernij ol geweld!
„Het noodlot van ons geslacht is, dat het
bereid moet zijn, te kiezen tusschen sla
vernij en geweld".
Met deze grauw-pessimistische ontboeze
ming besluit de socialistische pers een be
schouwing over den internationalen toe
stand, een buitenlandsch overzicht.
Dat is zoo ongeveer dezelfde mentaliteit,
als die wij in September bij velen konden
constateeren, toen het dreigende oorlogs
gevaar was afgewend: „wij krijgen toch
oorlog".
Slavernij of geweld. Dat wil in den sa
menhang van het artikel in de socialistische
pers zeggen: overheersching van de wereld
door de totalitaire staten of wereldoorlog.
Uit de exclamatie van de socialistische
pers „slavernij of geweld" spreekt een heel
andere mentaliteit, dan die van.... Paus
Pius XII, die in' zijn eerste openbare rede,
zijn radio-boodschap van j.l. Vrijdag, op
riep tot den vrede „tusschen de volken
door broederlijke hulp, vriendschappelijke
samenwerking en hartelijke overeenstem
ming in het groote belang van het men-
schelijk geslacht, onder toezicht en bescher
ming van de Goddelijke Voorzienigheid".
De Paus ziet dus een andere mogelijk
heid, dan die van „slavernij of gewelu"!
En ook wij moeten die andere mogelijk
heid zien. Wij moeten alles doen ieder
op zijn plaats wat wij doen kunnen, om
die andere mogelijkheid te verwerkelijken.
Alles doen, wat wij doen kunnen!
Allereerst door waarachtig gebed.
God kan ook de natuurlijke loop der din
gen geheel onverwacht een geheel andere,
voor den vrede gunstige wending doen
nemen
En wij moeten alles nalaten, wat kan
wekken een oorlogsstemming of een stem
ming van: „het kan tóch niet anders, het
moet tóch gebeuren".
Dat is een onredelijke stemming. Het
moet ook zelfs voor hem, die niet gelooft
in de Goddelijke Almacht, duidelijk zijn,
dat omstandigheden het aspect op het
wereldgebeuren plotseling kunnen doen
veranderen; dat omstandigheden plotseling
een nog verwijderde of zelfs zeer nabije
oorlogs-dreiging kunnen terugdringen of
geheel en al doen verdwijnen.
Om dat alles is die fatalistische stemming
in de socialistische pers zoo onredelijk
onredelijk en ook gevaarlijk!
Of spreekt hier de positieve wil, om tot
een oorlog te geraken een oorlog niet
als doel, natuurlijk, maar als middel?
De nationaal-socialistische pers, die zulk
een wil bij de socialistische pers meent te
moeten signaleeren, kan wel 'ns niet heele-
maal ongelijk hebben! Helaas!
V Afschuwelijke laster
Onder den titel „De A.R. Partij levert
ons volk over" lezen we in het „Nationale
Dagblad":
Te Vlissingen is een openbare ver-
i gadering der Anti-Revolutionnaire
Partij gehouden, waar het woord werd
gevoerd door het lid der Tweede Ka
mer Diepenhorst.
Na de pauze konden vragen gesteld
worden. Onder de ingekomen vragen
waren er enkele betreffende de zaak-
Oss.
De anti-revolutionjnair Diepenhorst
wist hierop niet anders te antwoor
den,- dan dat z.i. Goseling in het al
gemeen landsbelang heeft gehandeld.
Aan de Koninklijke Marechaussee is
volgens hem in alle opzichten recht
gedaan!
De Anti-Revolutionnaire Partij dekt
dus het optreden van Goseling volko
men. Zij is het er mee eens, dat de te
Oss door aanhangers der R.K.S.P. ge
pleegde misdrijven onvervolgd en on
gestraft blijven.
Zal het Nederlandsche volk voor min
stens 99 pet. deze Oss-campagne niet beu
zijn?
Wij willen de geestesgesteldheid van
het Nederlandsche volk niet ondeischat
ten en meenen daarom deze vraag beves
tigend te moeten beantwoorden.
En zal het Nederlandsche volk niet met
dezelfde meerderheid doorzien en
verafschuwen den venijnigen laster
in den laatsten zin, dat nl. „de te Oss door
aanhangers der R.K.S.P. gepleegde mis
drijven onvervolgd en ongestraft blij
ven"?
Welke misdrijven, te Oss gepleegd door
aanhangers der R.K.S.P., blijven onver-
volgt en ongestraft? Welke?
Er kan geen enkel gepleegd misdrijf
worden genoemd!.... Doch men lastert
maar raak!
Ieder mensch, die ook ten opzichte van
de Katholieken, ook ten opzichte van
een Katholieken minister eerlijk wil
zijn, moet een walging hebben voor zulk
een weerzinwekkenden laster! 't Is af
schuwelijk!
GERUCHTEN OVER ONDERHANDE
LINGEN TUSSCHEN FRANCO EN MIAJA
LONDEN, 8 Maart (A.N.P.). Volgens den
Parijschen correspondent van de „Daily
Telegraph" onderhandelen Franco en Miaja
thans over de voorwaarden van overgave
der republikeinsche strijdkrachten. De
junta van Madrid wenscht een wapenstil
stand van twintig dagen, gedurende welken
tijd personen, die als gecompromitteerd be
schouwd worden, het republikeinsche Span
je zouden kunnen verlaten.
In tusschen 'wordt van andere zijde ver
nomen, aldus de Parijsche correspondent,
dat de Italianen er bij Franco op aandrin
gen Madrid stormenderhand te nemen en
niet toe te stemmen in een wapenstilstand,
tenzij de Madrileensche verdedigingsraad
bereid is het geheele republikeinsche gebied
onmiddellijk aan de rechtschen over te dra
gen. Men verneemt, dat te Madrid zekere
groepen tot het einde zouden willen blijven
strijden, doch men gelooft, dat zij spoedig
buiten gevecht gesteld zouden zijn.
Honderden dooden te Madrid?
Uit Burgos verneemt de „Daily Tele
graph", dat, naar men gelooft, te Madrid
honderden communisten om het leven zijn
gekomen tijdens de aanvallen der republi
keinsche vliegtuigen. De communisten dach
ten blijkbaar, dat de vliegtuigen aan hun
zijde stonden en werden door een panischen
schrik bevangen, toen de laag vliegende
toestellen hen met bommen en machine
geweren begonnen te bestoken, .erwijl zij
achter de barricaden lagen.
ULTIMATUM AAN DE COMMUNISTEN
TE MADRID.
MADRID, 8 Maart. (A. N. P.). De natio
nale verdedigingsraad heeft vanochtend
per radio een oproep bekend gemaakt,
waarin den onder communistischen invloed
staanden troepen werd bevolen de door
hen bezet gehouden plaatsen binnen drie
uur te ontruimen. Deze termijn liep te
twaalf uur af.
VIJF KINDEREN BIJ EEN BRAND
- OMGEKOMEN.
HALIFAX (Canada), 8 Maart. (A. N. P.).
Tijdens een brand in een huis, dat door
twee gezinnen werd bewoond, zijn vijf kin
deren in de vlammen omgekomen.
RADIO-REPORTAGE VAN DE PLECH-"
TIGE KRONING VAN PAUS PIUS XH.
De KRO-reporters naar Rome
Hedenmorgen zijn de KRO-reporters, de
heeren de Waard en Po vel, die ook de vo
rige maal de reportage uit Rome verzorgd-
den, wederom naar de Heilige Stad ver
trokken om de grootsche plechtigheid van
de kroning van Z. H. den Paus voor de
luisteraars in Nederland en België te ver
slaan. De tijden, waarop deze reportages
zullen worden uitgezonden, zullen nog na
der worden bekend gemaakt.
RADIOREDE MINISTER ROMME
De regeeringspersdienst deelt het vol
gende mede:
De radiorede van den minister van
Sociale Zaken over het onderwerp „De
organisatie der geestelijke en lichamelijke
ontwikkeling van werkloozen ter vervan
ging van het zgn. stempelen", welke is
aangekondigd tegen Donderdag 9 Maart
a.s. des avonds te 7.15 uur, kan wegens
verhindering niet doorgaan en is uitgesteld
tot Donderdag 16 Maart a.s. des avonds te
7.15 uur.
MINISTER STEENBERGHE NAAR
LEIPZIGER MESSE.
Meerdere officieele bezoeken.
De minister van Economische Zaken, mr.
M. P. L. Steenberghe, is gisteravond om
eenige minuten voor zeven uur van het
station Staatsspoor ie 's-Gravenhage met
den nachttrein naar- Duitschland vertrok
ken, om een bezoek t$ brengen aan de Leip-
ziger Messe en aan Berlijn.
Met den minister rrtaken de reis mede dr.
H. M. Hirschfeld, directeur-generaal van
handel en nijverheid van het departement
van Economische Zaken, en dr. F. L. Rut
gers, lid en plaatsvervangend voorzitter van
de commissie van contact voor economische
aangelegenheden aar. het departement van
Koloniën.
De secretaris-generaal van het departe
ment van Economische Zaken, mr. dr. A. A.
van Rhyn, deed den minister uitgeleide.
Zooals gemeld zal minister Steenberghe
tijdens zijn verblijf te Berlijn een bezoek
brengen aan zijn Duitschen ambtgenoot mi
nister Funk.
Vermoedelijk zal de minister ook den
Duitschen minister van Landbouw, Darré,
bezoeken. Ook is het niet uitgesloten, dat
hij een onderhoud zal hebben met den heer
von Ribbentrop, maar zekerheid hierom
trent had de minister nog niet, aangezien
onze gezant te Berlijn, jhr. mr. H. M. van
Haersma de With, nog bezig is het bezoek
aan Berlijn te regelen.
COMMISSIE VAN ADVIES VOOR
VOLKENRECHTELIJKE
VRAAGSTUKKEN.
Naar wij vernemen heeft de minister van
Buitenlandsche Zaken als leden van de com
missie van advies voor volkenrechtelijke
vraagstukken benoemd de heeren prof. mr.
F. M. baron van Asbeck, bijzonder hoog
leeraar aan de Rijksuniversiteit te Leiden,
dr. R. H. W. Regout S.J., te Nijmegen en
prof. mr. B. M. Telders, hoogleeraar aan de
Rijksuniversiteit te Leiden.
WIJZIGING VAN DE JACHTWET.
Wetsvoorstel spoedig te verwachten.
De minister van Economische Zaken
hoopt spoedig met een voorstel te komen,
dat aan in de Eerste Kamer geuite wen-
schen betreffende een beter economisch
resultaat voor de jachtgerechtigde grond
gebruikers of -eigenaars zal kunnen tege
moet komen, alsook aan redelijke verlan
gens der jagers tot betere ordening van het
jachtbedrijf.
Het bovenstaande deelt de minister mede
in zijn Memorie van Antwoord aan de Eer
site Kamer inzake de begrooting van zijn
departement.
FRUIT- EN GROENTENTENTOON-
STELLING IN SEPTEMBER TE
NAALDWIJK.
De bond „Westland", waarbij twaalf vei
lingen met een gezamenlijke omzet van on
geveer veertien millioen gulden per jaar
zijn aangesloten, heeft besloten, ter gele
genheid van zijn 50-jarig bestaan, van 19
—23 September a.s. te Naaldwijk een groo
te fruit- en groentententoonstelling te or-
ganiseeren.
EERSTE KAMER.
In de gisteravond gehouden vergadering
van de Eerste Kamer zijn verschillende
wetsontwerpen goedgekeurd, o.a. de begroo
ting van het Werkloosheidssubsidiefonds
voor 1939; de uitgaven voor den gewonen
dienst zijn geraamd op 123.7 millioen,
voor den kapitaaldienst op 43.4 millioen.
tPaA MtjetJtffi WtrtJui
Mi dt fjuck v wttïtidc
luMidtn Mn. Ddfyitffo
koop (pi,
VROOM
DREESMANN
LEIDEN.
STEUN AAN KOUDEGRONDS-
PRODUCTEN.
In 1837 een half millioen minder dan in
1935.
De steunuitkeering in het jaar 1935 aan
de koudegrondproducten bedroeg 3.200.000
plus 800.000 voor bijzondere steun op
Noord-Hollandsche koudegrondsproducten.
In 1937 bedroeg deze steunuitkeering
2.700.000. De steun op koudegrondsproduc
ten, voorzoover deze een normaal karakter
heeft, is dus met een half millioen gedaald.
De daling is meer dan gecompenseerd door
de stijging van de veilingopbrengst. Hoe
wel de oogstresultaten van de koudegronds-
cultuur wisselvalliger zijn dan van de glas
cultuur, blijkt uit de totaal aangevoerde
hoeveelheden aan de veilingen, dat de oog
sten in verschillende jaren over het alge
meen niet ver uiteenloopen. Bij de bepa
ling der richtprijzen aan de hand van de
door belanghebbenden gemaakte kostprijs
berekeningen, is met een normaal oogstri-
sico van de koudegrondscultuur voldoende
rekening gehouden. Bijzondere mislukkin
gen kunnen Liet in een richtprijs worden
gecalculeerd.
Het bovenstaande deelt minister Steen
berghe mede aan de Eerste Kamer in zijn
memorie van antwoord nopens de begroo
ting van het Landbouwcrisisfonds.
NEDERLANDSCHE GROND IN
VREEMDE HANDEN.
Een ambtelijke commissie zal dit
vraagstuk bezien.
Het pachten door Duitschers in de om
streken van Groesbeek en het koopen van
gronden door vreemdelingen in Zeeuwsch-
Vlaanderen, waarop door enkele leden van
de Eerste Kamer in het voorloopig verslag
van de begrooting van Economische Zaken
opmerkzaam werd gemaakt, heeft reeds
de aandacht van den Minister, naar deze
in de M. v. A. opmerkt.
Een ambtelijke commissie zal dit vraag
stuk nader onder oogen zien.
DE 60 CTS. VLIEGKRACHT-LOTEN.
Ze vliegen weg!
De 60 ets. Vliegkracht-loten doen hun
naam wel eer aan. Zij vliegen weg!
Van alle zijden in het land ontvangt het
Verlotingscomité nabestellingen en aan al
les kan men merken, dat er voor de Vlieg-
kracht-loten groote animo is.
De factoren voor succes zijn dan ook wel
aanwezig in een uitgebreiden verkoopdienst
en bovenal in de schitterende prijzen, met
een hoofdprijs-bekroning ter waarde van
6000.
Voor het houden van de trekking heeft
men de welwillende medewerking verkre
gen van notaris J. C. J. Waldorp te 's-Gra
venhage, welke trekking vastgesteld is op
Donderdag 6 April a.s.
EEN PENNING VAN BUZIAU.
De vereeniging voor Penningkunst heeft
als tweede uitgave 1938 een penning laten
slaan ter eere van den bekenden artist J.
Buziau. Op de voorzijde ziet men de naar
links gewende expressieve kop van den
kunstenaar, ongeschminkt, en dus zooals
slechts weinigen hem kennen. De keerzijde
toont hem in een zijner tooneelposes met
het randschrift „Dulce est desipere in loco"
(het is zoet van tyd tot tijd eens dwaas te
zijn). De penning is gemodelleerd docr de
beeldhouwster mej. Marion Gobius te Voor
burg „Vooruit"
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Volgens generaal Miaja zal het einde van
den burgeroorlog in Spanje spoedig aanbre
ken. Communistische woelingen in de stra
ten van Madrid. (2de blad).
Komt er een nieuwe regeering in Hon
garije? (2de blad).
Benesj over de toekomst der democratie
i Europa. (2deb lad).
Binnenland
Steun aan den tuinbouw. (1ste blad).
250.000 AANVRAGEN VOOR KRONINGS
PLECHTIGHEID.
VATICAAN, 8 Maart. (A. N. P.). Naar
vernomen wordt zal de Paus in April een
Consistorie beleggen, waarin eenige nieu
we kardinalen zullen worden benoemd. Er
zijn thans zeven plaatsen vacant. Het Con
sistorie zal officieel worden aangekondigd
na de kroning van Pius XII, welke a.s.
Zondag zal plaats hebben, en waarvoor de
toebereidselen in vollen gang zijn. Aange
zien de buitenloggia van den Sint Pieter,
waarop de kroning zal geschieden, op een
hoogte van 20 meter is gelegen, en niet
siechts zichtbaar is vanuit alle hoeken van
het enorme plein, doch zelfs van de andere
zijde van de Tiber na de vele afbraken der
laatste jaren, zal een ongekend groote
menschenmenigte de plechtigheid kunnen
bijwonen. De tiara welke op 's Pausen
hoofd zal worden geplaatst, zal dezelfde
zijn waarmede in 1846 Paus Pius IX ge
kroond werd. Voor dit eerste deel van de
plechtigheid, die zich in de basiliek Sint
Pieter zal afspelen, en welke o.a. door een
twintigtal officieele buitenland missies zal
v/orden bijgewoond, heeft het Vaticaan
250.000 aanvragen voor toegangskaarten
ontvangen.
ZUIVERING BIJ DE GPOE.
LONDEN, 8 Maart. (A. N. P.). De „Ti
mes" verneemt uit Warschau, dat Beriy,
die in December van het vorige jaar Jezof
als volkscommissaris heeft opgevolgd, de
zuivering in de hoogere geledingen der
Gpoe voltooid heeft. De chefs der politie
in de Oekraine, in wit-Rusland, te Moskou,
Leningrad, Swerdlowsk, Jaroslaf, Dnjepro-
petrowsk, Stalingrad en in andere belang
rijke centra zijn verwijderd en vervangen
door ambtenaren, die zich beter kunnen
aanpassen bij het „meer gematigde" regi
me, aldus de „Times", dat kort na het af
treden van Jezof werd aangekondigd.
DE WERELD lA
VOGELVLUCHT
MADRID. De wereld wacht met span
ning op den afloop van de gebeurtenissen
te Madrid. Gisteren hebben in de voorste
den van Madrid gevechten plaats gehad
met de communisten, welke evenwel ge
ëindigd zijn in het voordeel van den nalio-
r.alen verdedigingsraad. De rol der commu
nisten in Spanje is uitgespeeld; zelfs in het
republikeinsche gedeelte worden zij uitge
worpen. De vraag is nu, welke houding zal
de nieuwe verdedigingsraad aannemen te
genover het bewind van Franco. Burgos
zegt: Er valt niet te onderhandelen, het
eenige, waarover gepraat kan worden is de
volledige overgave. Wij komen toch te Ma
drid, zonder strijd of met strijd. Maar zoo
als wij Barcelona zijn binnengerukt, zul
len wij ook Madrid binnenrukken.
Een groote troepenmacht staat klaar om
in te grijpen, zoodra de gelegenheid gun
stig is.
Miaja van zijn kant verklaart, dat hij
geen nutteloos bloedvergieten meer wil en
dat hij verwacht, dat er spoedig vrede zal
zijn, als „het gezond" verstand tot ons allen
terugkeert."
Het komt dus hierop neer, dat de hee
ren Franco en Miaja nog wat wantrouwig
tegenover elkander staan en elkaar uit hun
tent probeeren te lokken met radio-rede
voeringen. Men wil aan beide zijden een
spoedig einde zonder bloedvergieten, maar
ieder houdt zich groot. De overgave der re
publikeinen ir. niet aan twijfel onderhevig,
maar Miaja probeert nog zoo gunstig mo
gelijke voorwaard er te bedingen, terwijl
Franco probeert door intimidatie een over
gave te krijgen tegen de kleinst mogelijk*
beloften van zijn kant.
