DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11. Het Testament van Paus Pius XI NIEUWS ZATERDAG 25 FEBRUARI 1939 30ste Jaargang No. 927 Bureaux Fapengracht 32. Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. Adv. en Abonn.-tarleven zie pag. 2 V V Het socialisme Is het streven van het socialisme mate rialistisch? In de socialistische pers trof ons dezer dagen een beschouwing, die aldus aanving: „Het was een vergadering van katho lieke werkloozen, waarvan een verslag stond in de „Tijd". Daar werd o.a. het woord gevoerd door dir. F. Holthuizen, geestelijk adviseur van den R. K. Volksbond. Een man dus, die wel weet, hoe het innerlijk leven van een arbeidersgezin in elkander zit. En daarom trof het zoo, uit deze mond te hooren gewagen van „de armen hier, die juist door hun armoede steeds gevaar loopen hun geloof te verliezen". Hierbij maakt de schrijver de opmerking, diat „voor de zooveelste maal" blijkt, „hoe onj*uist het van huis uit geweest is, dat men altijd opnieuw die socialistische beweging „materialistisch" noemde. Wij, katholieken, weten „van huis uit", dat wij om redenen van geest e- 1 ij ken aard het streven naar een zeke ren stoffelijken welvaart ten zeerste toe- Juichen èn als een plicht aanvaarden. Niet om het streven naar een zekeren stoffelijken welvaart veroordeelen wij het socialisme als materialistisch. In dat streven kunnen wij samengaan. Maar „van huis uit" verwerpen wij het socialisme als materialistisch om de volgen de redenen. Wij kunnen ons niet vereenigen met alle middelen, welke het socialisme wil ge bruiken, om tot het beoogde doel te komen. Wij veroordeelen krachtens onze begin selen den let wel: socialistisch en klassenstrijd als een materialistischen strijd. Wij kunnen ons niet vereenigen met het doel van het socialistisch streven,_o m d a t daarbij de Godsdienst teneenenmale wordt uitgeschakeld. Het socialisme van de grondleggers stelt zich krachtens zijn beginselen, o.m. het ihistorisch-materialisme, tegenover den Godsdienst; een vervormd of verwaterd socialisme miskent ook nog den Gods dienst, staat minstens neutraal of on verschillig tegenover den Godsdienst. Een systeem, dat den Godsdienst als „prive-zaak" negligeert, dat geen vaste zedelijke normen aanvaardt voor hét geestelijk leven, mag worden gekwalifi ceerd als een materialistisch stelsel. Ook in een materialistisch systeem kunnen echter strevingen zijn van geeste lijken aard en geestelijke strekking. Maar het systeem wordt daardoor niet aanvaardbaar. Een goed katholiek kan geen waar so cialist zijn aldus Paus Pius XI in Qua- dragesimo Anno. DE WERELD IW VOGELVLUCHT BRUSSEL. De nieuwe regeering van Pierlot heeft zich Donderdag aan de Ka mer voorgesteld, maar deze heeft zich blij kens het verloop der gisteren gevoerde debatten over de regeeringsverklaring al lerminst enthousiast betoond, zoodat het de vraag is, of Pierlot -wel de eerste de beste stemming overleven zal. Ik elk ge val heeft het nieuwe kabinet nog een paar dagen te leven, omdat de stemming over de regeeringsverklaring tot 28 Februari is Uitgesteld. Dat was de eenige manier om de regeering nog te redden, want als er gisteren gestemd zou zijn, was er vandaag weer een crisis geweest. De socialisten verzetten zich tegen de voorgenomen ver laging der ambtenarensalarissen met 5 en zullen tegen het ministerie stemmen als deze maatregel niet uit het program wordt geschrapt. De liberalen blijven te gen dit ministerie wegens de affaire- Mar tens. Tijdens de periode van respijt zal men nu trachten een basis van overeen stemming te vinden. Lukt dat niet, dan is het kabinet-Pierlot weer demisssionair. PARIJS. Daladier heeft gisteren in de Fransche Kamer zijn voornemen me degedeeld om de regeering van Franco de jure te erkennen. Tegelijkertijd zal ook de Engelsche regeering dat doen. Feite lijk heeft de Fransche Kamer reeds deze erkenning goedgekeurd, door in te stem men met het door Daladier gevraagde uitstel van de desbetreffende interpella tie. Dit is de beteekenis, welke men in de wandelgangen hecht aan den uitslag van de stemming, waarmede het debat van gistermiddag over de kwestie der erken ning besloten is. De Maandag door den ministerraad te nemen beslissing is onder deze omstandigheden niet anders dan een formaliteit. De meeste Fransche bladen zijn zeer tevreden over het aanstaande herstel van de diplomatieke betrekkingen met het rechtsche Spanje, dat thans langs de geheele SpaanschFransche grens ligt. Er zal nog een poging gedaan worden ge durende het weekeinde om de leiders van Madrid te bewegen den tegenstand op te geven. Tegelijk met de erkenning van Franco zal Azana aftreden als president der Spaansche republiek. „Mijn beschikking in den H. Naam van den gceden God" VOORBEREIDING van CONCLAAF De.Osservatore Romano ont hult een en ander over het testament van Paus Pius XI. Het bestaat uit een aantal met de hand geschreven losse bladen die dateeren uit verschillende tijden. Het eerste dateert van 31 Maart 1927, het laatste van 16 Ja nuari 1939. De bladen dragen de ini tialen J. M. J. „Jezus, Maria, Jozef". Voorts leest men op een ervan het vol gende gebed: „Pater noster, qui es in caelis adve- niat regnum tuum fiat voluntas tua miserere mei secundum magnam miseri- cordiam tuam in te Domine speravi; non confundar in aeternam in manus tuas commendo spiritum meum". (Onze Vader die in den hemel zijt Uw rijk kome Uw wil geschiede ontferm U over mij volgens Uw groote barmhartig heid op U heb ik gehoopt, o Heer, en in eeuwigheid zal ik niet beschaamd worden in Uw handen beveel ik mijn geest"). In het meest recente gedeelte van net testament gaat aan de verschillende be schikkingen de aankondiging vooraf: „Vol gende behelst mijn laatste wilsbeschikkin gen in den H. Naam van den goeden en gebenedijden God". Tot executeurs worden vervolgens be noemd de Mgrs. Carlo Confalonieri en Die- go Venini, die de H. Vader „I miei cari" noemt en verder „waarachtige huisprela ten en huisgenooten gedurende den gan- schen tijd van mijn niet kort Pontificaat". Alles wat Paus Pius XI door aankoop of schenking verwierf heeft Hij vermaakt aan den H. Stoel en daardoor dus aan Zijn op volger. En, zooals het testament het noemt „het weinige dat mij persoonlijk behoort, een niet zeer groot vermogen, moet gedeel telijk uitgekeerd worden aan familiele den en enkele personen die mij na ston den. Het overige moet besteed worden aan goede werken". Het testament noemt een aantal gewijde en artistieke voorwerpen op, die aan mu sea, bibliotheken of instellingen, die den H. Vader dierbaar waren, moeten worden ge schonken. Een beschreven blad eindigt als volgt: „Ik beschik met bijzonder verlangen dat mijn stoffelijk overschot onverdeeld begra ven wordt naast de tombe van Paus Pius X dierbarer en eerbiedwaardiger nage dachtenis, die mij kort voor Zijn heiligen dood verhief tot den zetel van St Ambro- siüs en St. Carlo en tot het H. College van Kardinalen heeft toegelaten. Zij, die zonder ophouden komen bidden bij de tomben van mijn eerbiedwaardige voorgangers, zullen, zoo hopen Wij, voor hun onwaardigen opvolger een kort gebed willen storten. In manus tuas commendo spiritum meum". De opening van het Conclaaf. De prefect van de Pauselijke ceremo niën mgr. Rispighi heeft den leden van het Heilig College de „intjmatio" of verorde ning voor het Conclaaf doen toekomen. Hierin wordt voorgeschreven, dat de Kardinalen zich op 1 Maart des morgens te half tien naar de Paulijnsche kapel zullen begeven, waar de deken der Kar dinalen, Z. H. Em Granito Pignatelli di Belmonte een H. Mis ter eere van den Hei-, ligen Geest zal opdragen. Bij deze plech tigheid zulen de Kardinalen gekleed zijn in een wollen toog met eenvoudig rochet en hermelijnen schoudermantel, welke ge voerd is met paarse zijde. Des middags te half vier op denzelfden dag zullen de Kardinalen zich in dezelfde kapel verzamelen, van waar zij zich in pro cessie, in volgorde van anciënniteit en voorafgegaan door het Kruis, naar de zaal van het Conclave begeven onder het zin gen van het „Veni* Creator". Bij deze plechtigheid zullen de Kardinalen gekleed gaan m toog met paarsen wollen schouder mantel en ceintuur van dezelfde kleur, zonder rochet. De huisknechten, die met de Kardinalen meekomen, moeten in 'zwart gekleed gaan met lange broek en Witte das. Zij moeten een rok medebrengen. Voorts wordt nog een aantal beschikkingen getroffen voor de prelaten aan wie de wacht bij de draai- loketten zal worden opgedragen. De „cellen" voor de Kardinalen zijn naar Havas bericht thans gereed geko men. Zij, wier gezondheid te wenschen overlaat, wonen het dichtst bij de Sixtijn- sche Kapel, Kardinaal Selvaggiani, die bij een bergtocht een beenblessure opliep krijgt de beschikking over de af deeling van den bewaker der sacristie. Kardinaal Boggiani, die aan diabetes lijdt, komt te wonen in de afdeeling voor de administratie der goederen van den H. Stoel. DE KARDINAAL PRIMAAT VAN HONGARIJE OVER POLITIEK EN GODSDIENST „Zeer groot is ook de verant woordelijkheid van journalisten en sprekers, die ongeloofwaardige berichten rondstrooien". Op den eersten Zondag van de Vasten wordt in de kerken van het Aartsbisdom Esztergom een Herderlijk Schrijven voor gelezen van Kardinaal Serédi, Aartsbis schop van Esztergom en Primaat van Hon garije. Dit schrijven handelt over de moreele verantwoordelijkheid die der mensch on derscheidt van het dier Kardinaal Seredi zegt o.m.: „In onze dagen wordt veel en luid ge sproken over de verantwoordelijkheid van den mensch tegenover de menschheid, tegenover omgeving en familie, tegen over maatschappij en natie. Er wordt ech ter maar zelden gesproken over de verant woordelijkheid tegenover God, die voor de mensch toch het grootste is. Zeer groot is de verantwoordelijkheid van staatslieden en wetgevers, die de godsdienstvrijheid beperken, en die de Kerk hinderen in het ten uitvoer brengen van Haar zending. Zeer groot is ook de ver woordelijkheid van journalisten en sprekers, die ongeloofwaardige berichten rondstrooien. Maar ook het collectieve, maatschappe lijke verantwoordelijkheidsgevoel is uit de zielen gerukt. Zoo berust bijvoorbeeld de verantwoordelijkheid voor een slechte en rampzalige wet niet alleen bij de opstellers van de wet en bij diegenen, die bij de stemming vóór gestemd hebben maar ook bij degenen, die van de stemming zijn weg gebleven. Ik wijs hierop, omdat in onze dagen zoo dikwijls verkondigd wordt, dat politiek en godsdienst niets met elkander te maken hebben". KARDINAAL BERTRAM OVER DE DOOD VAN PIUS XI De voorzitter van de bisschopsconferen tie van Fulda, Kardinaal Bertram, Aarts bisschop van Breslau, heeft in een Herder lijk Schrijven bij den dood van Pius XI tot de geloovigen het woord gericht over de zorg van den H. Vade~ voor Duitsch- land. „Wij Duitsche katholieken zijn den overleden Paus de grootste dankbaarheid verschludigd voor zijn bijzondere liefde voor het Duitsche volk, voor zijn vertrouwd heid met alle verhoudingen in Duitschland voor zijn in den geest van Benedictus XV gevoerde bemiddeling in de moeilijke tijden na den wereldoorlog, en vooral voor het sluiten van het Concordaat met Pruisen en met het Rijk, alsmede voor zijn rustelooze pogingen voor een zegenbrengende ten uit voerlegging van het Concordaat. De laat ste jaren van den H. Vader waren vervuld van lijden. Pius XI heeft veel geleden en geduld; niet alleen in de ziekte van de laat ste jaren, maar nog meer leed zijn ziel dag en nacht onder den indruk van het vreeselijke leijden, dat in verschillende lan den over de Katholieke Kerk gekomen is." Het Katholiek Comité van Actie „Voor God" schrijft ons IJdelheid der IJdelheden!... IJdelheid is het de vergankelijke rijkdommen na te jagen en daarop zijn hoop te stellen: ijdelheid is het een lang leven wenschen en zich om een godvruchtig leven niet beKommeren. - GOUDEN JUBILEUM K. BONTE. Koninklijke onderscheiding verleend. Vandaag was het vijftig jaar geleden, dat de heer K. Bonte als sigarenmaker in dienst kwam bij de Edelachtbaarsigarenfabrieken der fa. A. H. J. Wijtenburg. Vanzelf sprekend is dit zeldzame feest heden niet onopgemerkt voorbijgegaan. Het personeel had vanmorgen vrijaf, zoodat al len aan de huldiging van den jubilaris in een der groote fabrieksgebouwen konden deelnemen. Vooraf werd de heer Bonte met zijn echtgenoote en dochter in het privékan- toor der directie ontvangen en daar door den oudsten firmant, den heer S. Wijten burg toegesproken, in tegenwoordigheid mede van zijn broer, den heer Chr. Wijten burg, die, na een lange ziekte weer voor het eerst in de fabriek was en in tegen woordigheid van de beide zoons van den oudsten directeur, die eveneens in de fir ma zijn opgenomen. De heer S. Wijtenburg wees er op, dat deze dag voor den jubilaris een der laatste mijlpalen in zijn leven was. Spr. had den jubilaris nu op kantoor ont boden om hem mede te deelen: lo. dat zijn werktijd bij de firma is afgeloopen en 2o. dat hij zijn laatste levensjaren niet onbe zorgd behoeft door te brengen, wijl hem door de firma een pensioen is toegekend buiten het pensioen der vereeniging. Nadat de jubilaris hiervoor met enkele worden had dank gezegd trok men naar de fabriek. Het personeel stond in dubbele rijen in de fabriek opgesteld en daartusschendoor schreed men langs het versierde gedeelte naar een podium, vaar de jubilaris onder het feestelijk „50 jaren" plaats nam. Hier sprak de heer S. Wijtenburg namens de firma een woord van h artelij ken geluk- wensch en herinnerde er aan, dat het 50 jaar geleden is, dat hij zijn eerste stappen in de toen nog bescheiden fabriek zette. Verschillende generaties der familie Wij tenburg heeft de jubilaris hier meegemaakt Spr.'s grootvader, zijn oom en zijn vader gingen spr. voor. In 1901 kwam spr. zelf in de fabriek, daarna ook zijn broer en later ook zijn twee zoons. Spr. wees dan op den staat van dienst van den jubilaris. Hij maakte zoo geregeld 3000 sigaren per week, dat is in 50 jaar 7.500.000. In aanmerking nemend de leng te van een sigaar heeft de heer Bonte een sigaar vervaardigd van 1000 K.M. lengte, welke zou reiken van hier tot diep in Oos tenrijk. Spr. herhaalde hierna, dat de firma hoopt dat hij door het toekennen van een pen sioen zijn laatste jaren in welverdiende rust moge doorbrengen. (Applaus). Ook uit naam van zijn broer dankte spr. den jubilaris voor het voorbeeld, dat hij het overige personeel heeft gegeven, terwijl hij hem als huldeblijk tevens een enve loppe met inhoud aanbood. Na een dankwoord van den heer Bonte volgde een „lang zal hij leven". De heer Wijtenburg las hierna namens den burgemeester, die verhinderd was aanwezig te zijn, een brief voor, waarin werd medegedeeld, dat den heer Bonte bij Kon. besluit van 10 Februari door H. M. de Koningin was verleend de aan de Orde van Oranje Nassau verleende eeremedaille in brons. Namens den burgemeester spelde de heer Wijtenburg den jubilaris de medaille op de borst, waarna door allen het „Wilhelmus" werd gezongen. Hierna sprak de boekhouder der firma, de heer H. Stoffels, namens het kantoor personeel en de meesterknechts, die wees op het groote voorrecht, dat de jubilaris gehad heeft om 50 jaar in gezondheid en 'kracht te mogen arbeiden en thans zijn eervollen staat van dienst mag bekroond Als aandenken bood spr. een divan met kleed aan. De heer P. Schouten sprak vervolgens als oudste collega van den jubilaris, die zich steeds een goed kameraad heeft ge toond. Hij had het personeel zien groeien van 30 tot 450 man en in al die jaren was 'hij nog niet één week ziek geweest. Spr. zegt voorts de firma Wijtenburg hartelijk dank voor hét aan den jubilaris toegekende pensioen. Deze geste zal arbei ders en patroons nader tot elkaar brengen. Aldus zullen patroons en arbeiders elkaar vinden en dit zal er toe bijdragen om da zaak groot te maken. Dan was het woord aan den heer J. Mul der, die namens de feestcommissie den jubilaris hartelijk gelukwenschte en het een unicum in dezen tijd noemde, dat men een halve eeuw bij een firma in betrekking inag zijn. Namens het personeel bood spr. den ju bilaris een complete huiskamermeubilee- ring aan, hetgeen den jubilaris de interrup tie ontlokte: „ik ga weer opnieuw aantee- kenen". Spr. zegde het personeel hierna dank voor de bijdragen, de mede-commissieleden %n de meisjes, die de gelden hadden ingeza meld. Ten slotte sprak nog de jongste collega van den jubilaris, Henk Brand, die in dicht vorm zijn gelukwenschen aanbood. De jubilaris dankte alle sprekers afzon derlijk, waarna de plechtige bijeenkomst besloten werd met het aanbieden van eeni ge tractaties. VEERTIGJARIG JUBILEUM A. BAKKER Heden was het veertigjaren geleden, dat de heer A. Bakker als kapok- en vee- renbereider, in dienst trad bij de N.V. v.h. A. M. Beuth Zonen, alhier. De jubilaris werd met zijn echtgenoote per auto van hunne woning afgehaald en ontvangen in het privé-kantoor. Nadat de echtgenoote bloemen waren aangeboden, werd de heer Bakker in hartelijke bewoor dingen toegesproken door den directeur, der heer Dr. S. Th. Holst Weberf bij welke gelegenheid vele herinneringen uit vroe ger dagen werden opgehaald. Spreker wenscht den jubilaris en echt genoote van harte geluk met hun jubi leum en hoopte dat zij ook hun verdere levensjaren in goede gezondheid mogen slijten. Hierna werd den heer Bakker de gebruikelijke enveloppe met inhoud aan geboden, alsmede het vereerend getuig schrift van de Maatschappij voor Nijver heid en Handel, benevens de bijbehoorende gouden draagpenning. Namens het verdere personeel voerde nog het woord de heer J. Overduin, mees terknecht van de firma, die den jubilaris namens dit personeel diverse fraaie ge schenken aanbood, zooals salontafel, rook- stoel, damesfeauteuil, kleed etc. etc. be nevens nog enkele nuttige en fraaie ge schenken. Nadat men nog een oogenblik bijeen was geweest en de eere wijn was rondgediend, werd den jubilaris gelegenheid gegeven den verderen dag te midden van zijn gezin door te brengen. OPENBARE LES Dr. W. C. UNNIK Dr. W. C. van Unnik, toegelaten als pri vaat-docent in de faculteit der Godge leerdheid aan de Rijksuniversiteit alhier, om onderwijs te geven in de oud-Christe lijke letterkunde, zal lijn colleges aanvan gen met het houden van een Openbare Les op Maandag 27 Februari a.s. des namid dags te 4.15 uur, in het Klein-Auditorium van het Academiegebouw. Handelsregister K. v. K. Wijziging: 7107. Firma C. Verloop Jzn. en Zonen, Noord wijk a. Zee, Hoofd straat 44, timmer- en metselbedrijf. De vennootschap onder firma is met ingang van 31 Dec. 1938 ontbonden. Het bedrijf wordt voortgezet door: C. Verloop Jzn., als eenig eigenaar onder eigen naam.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1