HET LEVEN VAN PAUS PIUS XI BUITENLAND LUCHTVAART Dc crisis opgelost? .MIJNHARDTJES1 De toestand In Spanje NED. OOST-INDIE DINSDAG 21 FEBRUARI 1939 OF. I F'TWHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 5 In een tijd vol zorgen zoowel voor de Kerk als voor de geheele menschheid heeft het God behaagd onzen H. Vader Paus Pius XI tot Zich te roepen. Het lichaam was reeds lang gebrekkig, doch de geesteskracht bleef onverzwakt, zoo dat het einde nog betrekkelijk onverwacht is gekomen. Zeventien jaren heeft Paus Pius XI de Kerk Gods met wijsheid en kracht be stuurd. Met eerbied en bewondering zag ook de niet-katholieke wereld op naar de zen Paus met zijn groote geestesgaven, zijn onvermoeide werkkracht, zijn onbaat zuchtig streven naar vrede en verzoening, zijn moed en beslistheid in het verdedi gen van de waarheid en de rechten van God en de Kerk. Iedereen luisterde naar de woorden, die gesproken werden door den grijsaard van het Vaticaan, onver schrokken en zonder aanzien des persoons, doch steeds, zooals Hij zelf eens verklaar de: „afgewogen op de weegschaal der waarheid en der liefde." Katholieke Actie. Zijn pontificaat is de Kerk tot rijken zegen geweest. Als program had Hij zich gekozen: „den vrede van Christus in het lijk van Christus" tot stand te brengen. Daartoe moest op de eerste plaats het in nerlijk leven der Kerk worden hernieuwd en versterkt. Het groote middel, aange past aan de eischen des tijds, om „alles te herstellen in Christus", zag Hij in de Ka tholieke Actie, de deelname der leeken aan het apostolaat der hiërarchie. Waar de krachten der priesters ten opzichte van de menigvuldige nooden zoo dikwijls te kort schieten, zouden de geloovigen meer dan tot dusver, in innige aansluiting bij de hiërarchie, medewerken „aan de uit breiding van het Godsrijk in de maatschap pij." Zij zouden dan ook de aangelegenhe den der Kerk meer als hun eigen aange legenheid gaan beschouwen. Het woord des Pausen heeft alom weerklank gevon den en het was een groote troost in zijn laatste levensjaren, dat de Katholieke Actie over bijna geheel de wereld een le vendig en vruchtbaar Apostolaat ontwik kelde. Verder wekte Hij op tot verdieping van het godsdienstig leven in zijn zendbrie ven over Christus' Koningschap, over het eerherstel aan Jezus' Goddelijk Hart, over de geestelijke oefeningen, over het God delijk Moederschap van Maria, over het bidden van den Rozenkrans, zijn laatste Encycliek. Leeraar der waarheid. Als leeraar der waarheid is de Paus op getreden in een dertigtal belangrijke en cyclieken en tallooze toespraken. Hij zette daarin de christelijke leer uiteen over het huwelijk, het gezinsleven en de opvoe ding; treffend schilderde Hij de verheven waardigheid van het priesterschap. Aan sluitend bij Leo XIII gaf Hij in „Quadra- gesimo Anno" op magistrale wijze dc richtlijnen aan voor een economischen, socialen en maatschappelijken heropbouw der maatschappij, wees Hij den weg naar een nieuwe gemeenschap, een levensvoor waarde, ook voor een bloeiend godsdien stig leven. Scherp veroordeelde Hij de groote dwalingen van dén modernen tijd, het extremisme van links en rechts: het goddelooze communisme zoowel als de ex cessen van een staatsabsolutisme, dat den „mensch zijn hem als persoonlijkheid door God gegeven rechten" wil ontnemen, de rassenwaan en de theoriën van het nieuw- heidendom. In talrijke concordaten regelde Hij de kerkelijke verhoudingen met de na den oorlog ontstane statenu. In de Lateraan- sche verdragen en het Concordaat sloot Hij vrede met Italië, wat een zegen was voor het kerkelijk leven in dit land en waarin tegelijk de' souvereiniteit des Pausen en daarmee Zijn onafhankelijk heid en onpartijdigheid ten opzichte van andere staten werd gehandhaafd. Zorg' voor de missieën. Een bijzondere zorg wijdde Hij ook aan de Missiën. Hij spoorde alle geloovigen aan deze door gebed en offers te steunen, richtte talrijke nieuwe apostolische vica riaten op, bevorderde krachtig de vorming van een inlandsche clerus en de aanstel ling' van inlandsche bisschoppen. Ook de hereeniging der Oostersche en andere af gescheiden christelijke Kerken gingen Hem ter harte, doch tegelijkertijd stelde Hij duidelijk de voorwaarden eener her eeniging vast. Een groot geleerde, bleef Hij ook als Paus belangstelling toonen voor de we tenschap en Hij heeft ingrijpende maat regelen genomen ter bevordering der ker kelijke en universitaire studiën. Zoo zal het Pontificaat van Pius XI een plaats van beteekenis blijven innemen de geschiedenis der Kerk. Doch zware be proevingen werden Hem niet gespaard. Vooral de laatste jaren heeft Hij zijn Goddelijken Meester het kruis van Calva- rië moeten nadragen. Zijn pontificaat viel in een periode, waarin de menschheid ont wricht scheen op ieder gebied. Wij behoe- \en slechts te wijzen op de bloedige kerk vervolging in Rusland, Mexico en Spanje, op den „lijdensweg" der Kerk in het Duit- sche Rijk, op den gruwelijken broeder oorlog in Spanje, op den oorlog in China, die het bloeiende missiewerk aldaar dreigt te vernietigen. En de Paus, die de bevor dering van den vrede in zijn program ge schreven had, zag de volkeren dreigend tegenover elkander staan in een steeds toenemende bewapening. In Zijn laatste gioote radiotoespraak op den dag van het accoord van München offerde Hij God Zijn leven op „voor het heil en den vrede van de wereld." God heeft dit offer nu aan vaard; moge Hij ook 's Pausen bede ver- hooren!; Beminde geloovigen: Danken wij God voor het vele, dat Hij ons in Paus Pius XI heeft geschonken. Toonen wij die dank baarheid door onze vurige smeekingen, dat God den onvermoeider) strijder voor Zijn eer spoedig de eeuwige rust en de cuwige belooning moge schenken! Doch oat onze dankbaarheid zich vooral uité in onze daden, doordat wij naar zijr. verma ningen blijven luisteren en die opvolgen. Defunctus adhuc loquitur Na zijn dood spreekt Hij nog tot ons, wekt Hij ons op tot onwankelmbare trouw aan Christus onzen Koning, die is „de weg, de waar heid en het leven." Gebed voor de Pauskeuze. De Pausen sterven, het Pausdom is on sterfelijk. Dit is de groote troost bij het zware verlies, dat de Kerk heeft geleden. Christus heeft beloofd te zullen zijn met Zijn Kerk tot het einde der tijden en Hij zal Haar een nieuwen Stedehouder geven. Gver eenige dagen zullen de Kardinalen der Heilige Roomsche Kerk in conclaaf te in treden, om onder bijstand des H. Gtestes een nieuwen Paus te kiezen. Ter wijl zij dezen verantwoordelijken plicht vervullen, moeten wij ons voor God ne- derbuigen in ootmoedig gebed en met aan drang tot Hem roepen: Gij, Heer, die al ler harten kent, toon, wien Gij hebt uit verkoren!" Dienovereenkomstig bepalen Wij als volgt: In alle kerken van het Aartsbisdom en de Bisdommen zal binnen een week na afkondiging van dit schrijven voor de zielerust van Z.H. Paus XI een gezongen - en waar zluks geschikt kan, een plech tige uitvaart gehouden worden, waar bij de geloovigen worden verzocht tot de H.H. Sacramenten te naderen. 2. Totdat de verkiezing van den nieu wen Paus bekend is, zullen de priesters de H. Mis het gebed „pro eligendo sum- rno Pontifice" bidden. (Oratio imperata tamquam pro re gravi). a iedere vastgestelde H. Mis zullen door den priester met de geloovigen ge beden worden vijfmaal het „Onze Vader" en „Wees Gegroet", om Gods bijstand af te smeeken over het Conclaaf. En zal dit Ons herderlijk schrijven op de gebruikelijke wijze in alle kerken van het Aartsbisdom en de Bisdommen en in de kapellen, waarover een rector is aan gesteld, worden voorgelezen op Zondag Quinquagesima. Gegeven den 11 Februari van het jaar O. H. 1939. f Dr. J. DE JONG, Aartsbisschop van Utrecht, t P. A. W. HOPMANS, Bisschop van Breda f A. F. DIEPEN, Bisschop van 's-Hertogenbosch. t Dr. J. H. G. LEMMENS, Bisschop van Roermond, t J. P. HUIBERS, Bisschop van Haarlem. (Door omstandigheden is niet reeds gis teren deze Herdelijke Brief in ons blad ge plaatst. Wij nemen dit schrijve alsnqg op, omdat velen het ongetwijfeld gaarne en met vrucht zullen lezen). BELGIË PIERLOT VRIJWEL GESLAAGD Een zakenkabinet? Om half tien gisteravond heeft de ka binetsformateur, Pierlot, een verklaring afgelegd, zeggende: „De ministerlijst is practisch gereed. On voorziene omstandigheden voorbehouden zal het ministerie Dinsdag gevormd wor den. Ik geef u nog niet de lijst van het toekomstige kabinet. Er zijn nog verschei dene kwesties te regelen. Verscheidene persoonlijkheden hebben mij principieel hun toestemming gegeven, maar dat moet nog worden bevestigd. De regeering zal ongeveer van het type zijn, dat ik u giste ren heb aangeduid. Ik verzoek u, haar geen tweepartij en-regeering te noemen, aangezien dit woord een onaangenamen klank heeft en niet in het woordenboek voorkomt. Wanneer gij mij vraagt, of het een za kenkabinet is, zal ik daar bevestigend op antwoorden, want het zal de zaken des lands verdedigen. In meerderheid zullen er parlementsleden zitting in hebben, maar ook een belangrijk aantal persoon lijkheden, die gekozen zijn op gfond van hun competentie. Onvoorziene omstandigheden voorbehou den, denk ik de leden der regeering Dins dag in den loop van den dag bijeen te roepen, om met hen tot overeenstemming te komen over het program, alvorens over te gaan tot de formaliteit van de eedsaf legging. De regeering zal bestaan uit elf leden, met inbegrip van den priemier. De nieuwe regeering denkt zich Woensdag of Don- lag aan de beide Kamers voor te stel len. De waarschijnlijke samenstelling Hoewel Pierlot geweigerd had de zijner toekomstige medewerkers aan de pers mede te deelen, werd omstreeks half twaalf gisteravond de volgende minister- lijst, die het Havas-bureau onder alle voorbehoud publiceert, als waarschijnlijk aangegeven Minister-president zonder portefeuille: Pierlot (Kath.). Financiën: Janssen (Kath.). Landbouw, Middenstand en Economi sche Zaken: graaf d'Aspremont Lynden (Kath.). Justitie: Schrijver (Kath.). Binnenlandsche Zaken: Marck (Chris ten-Democraat). Nationale Verdediging: Generaal Denis extra-parlementair) Buitenlandsche Zaken: Soudan (Social.) Kolonië: Wauters (Social.). Openhare Werken en Vervoer: Ekelers (Social.). Arbeid en Sociale Voorzieningen: Delat- tre (Social.). Openbaar Onderwijs: Blanquaert (Social.). De demissionnaire minister van finan- cië, Janssen, had tot nu toe geweigerd deel uit te maken van het nieuwe ministerie, doch zou op het allerlaatste oogenblik, zwichtende voor den aandrang door Pier lot op hem uitgeoefend, de uitnoodging hebben aanvaard. FRANKRIJK DE INDIEVLUCHT VAN DE HEEREN ROUS EN HEYMANS. De sportvliegers Rous en Heymans zijn gistermiddag op him vlucht naar Indië tot Rhodos gekomen. Gistermorgen om half zeven startten zij uit Brindisi. Zij zetten koers naar Athene, waar zij een tusschenlahding maakten. Van hier vlogen zij verder over de Aegeïsche Zee en daalden om vijf minuten over half vier op het vliegveld van Rhodos. Zware regenbuien waren oorzaak, dat zij hun vlucht gisteren niet verder vervolgden. DE POSTVLUCHTEN OP NED.-INDIE De positie der K. L. M.-postvliegtuigen op de Indië-lijn was gisteravond als volgt: Op de uitreis arriveerden de „Zil verreiger" te Basrah, de „Oehoe" te Ban doeng en de „Gier" te Rangoon. Op de thuisreis landden de „Uil" te Jodhpoer en de „Reiger" te Athene. Hedenmorgen te 7.18 uur is de „Buizerd" met gezagvoerder von Weyrother van Schiphol naar Indië vertrokken. Als u op een bepaalden weg overdag zonder ge vaar 90 kilometer per uur kunt rijden, beteekent dit nog heelemaal niet, dat daar bij avond zonder risico's e'en 50 kilometer vaart kan worden ontwikkeld. Op den weg hangt dlles van de omstan digheden afregelt defórnaar uw snelheid 1 en kou verdrijft U snel en zeker met oosje 2stuks Wet ECONOMISCHE TOENADERING Londen en Parijs willen Berlijn helpen Naar aanleiding van de a.s. Britsch-Duit- sche handelsbetrekkingen en de soortge lijke onderhandelingen tusschen Frankrijk en Duitschland bespreekt de „Temps" de mogelijkheid van economische toenadering en samenwerking, in den geest der accoor- den van München. Het belangrijkste is, aldus het Fran- sche avondblad, dat men openlijk richting uitgaat. Iedereen weet, dat Duitschland ernstige financieele en eco nomische moeilijkheden heeft, en dat hulp middeltjes geen duurzaam geneesmiddel kunnen zijn, gezien de opofferingen, een groot volk zich moet getroosten om de kosten op te brengen van militaire uit geven, die de hulpbronnen verre over schrijden. Men ziet in, dat het buitengewoon moeilijk is, nu de herbewapening is vol tooid, het stelsel te wijzigen, zonder de organisatie van den nationalen arbeid in de war te sturen, welke in den nationaal- socialistischen staat werd ingericht. Men maag zich echter niet verhelen, dat het voortduren van dien stand van zaken, dank zij maatregelen, die alleen door de omstandigheden van het oogenblik wor den ingegeven, tenslotte tot ernstige ver wikkelingen van algemeenen aard kan leiden; in geen geval is dat gunstig voor een oprechte vredespolitiek. Engeland en Frankrijk, die den vrede willen en voortdurend een voor vrucht bare internationale samenwerking gun stige situatie willen scheppen, zijn bereid al moet men er rekening mede houden, dat ook zij voor alles hun eigen belangen moeten beschermen te vergemakkelij ken, dat Duitschland dien uiteraard deli- caten overgang van een bewapeningseco nomie naar een normale economie kan tot stand brengen. Maar dan moet men de ze kerheid hebben, dat een dergelijke samen werking op economisch gebied werkelijk in overeenstemming is met de eischen van een Tedelijke politiek en dat in de prac- tijk het gestelde doel wordt bereikt. De „Temps" concludeert dan: de ont wikkeling der handelsbetrekkingen tus schen Duitschland en de groote Westersche mogendheden alsmede een samenwerking, welke Duitschland in staat zal stellen ge leidelijk terug te keeren naar een normale economie, zullen het begin kunnen zijn van een beperking en later van een ver mindering der bewapeningen. ENGELAND DE PALESTIJNSCHE CONFERENTIE De beslissende phase nadert De Palestijnsche conferentie treedt deze week de beslissende phase binnen. Gister middag zijn weer EngelschArabische be sprekingen gevoerd, waarbij eens te meer de Arabische eischen besproken werden. Ali Maher Pasja, de chef van het Egypti sche koninklijk kabinet, heeft het woord ge,voerd uit naam van de Egyptische dele gatie over de vorming van een onafhanke- lijken Arabischen staat in Palestina. Hij zou in het licht hebben gesteld, welk belang een dergelijke staat zou vertegen woordigen voor Groot-Britanje van stra tegisch standpunt gezien, wanneer de in ternationale toestand ernstiger mocht wor den. Hij herinnerde er aan, dat de leider der Arabische delegatie reeds heeft ver klaard, dat deze onafhankelijke staat door een bondgenootschapsyerdrag met Enge land zou zijn verbonden en dat de rechten der Joodsche minderheid zouden worden gewaarborgd, aan den anderen kant sprak de Palestij nsche delegatie over de Joodsche immigratie, waarbij zij trachtte aan te toonen, dat deze volgens de statis tieken reeds lang de grenzen van het eco nomische opnemingsvermogen heeft over schreden. Deze laatste kwestie zou gister avond in de Britsch-Joodsche besprekingen te berde worden gebracht. Men achtte het mogelijk, dat de Engelschen voorstellen zouden doen tot een geographische en nu merieke beperking der Joodsche immi gratie. TSJECHO SLOWAKIJE DE TSJECHISCHE FASCISTEN In een te Praag gehouden vergadering hebben de leiders van de vroegere Tsje chische fascistische partij onder oud-ge neraal Gajda besloten, allen partijfunc tionarissen instructie te geven hun acti viteit te hervatten en hun organisatie weer op te bouwen. Tevens werd besloten het onmiddellijk in functie herstellen van Gajda te vragen, die door den krijgsraad van zijn rang vervallen is verklaard en zijn opneming in de regeering te eischen. Deze besluiten zijn het gevolg van den gespannen toestand, die ontstaan is door de recente maatregelen tegen de fascisten, zooals het arresteeren van ruim 200 perso nen, die met de fascisten sympathiseerden. RITUEEL SLACHTEN VERBODEN De directeur van het abattoir te Praag heeft het slachten van vee volgens den Joodschen ritus verboden. Na 20 Februari zal het vleesch van op deze wijze geslacht vee verboden zijn. De Joden hebben het voornemen te protesteeren tegen dit be sluit, dat naar gezegd wordt buiten den gemeenteraad om genomen zou zijn. AZANA WIL NIET TERUGKEEREN Hij zou bereid zijn, af te treden De president der Spaansche republiek, Azana, heeft te Parijs een telegram van. Negrin ontvangen, waarin hem uit naam van de republikeinsche regeering wordt zocht zoo spoedig mogelijk naar Madrid te komen, ter verzekering van een normaal, constitutioneel werken der regeering. Het telegram voegde hieraan toe, dat de open bare orde volstrekt verzekerd is en dat de bevolking instemming heeft betuigd met het door de regeering genomen besluit. Gisteravond is verder vernomen, dat Azana een telegram aan Negrin heeft ge zonden, waarin hij nogmaals zijn stand punt ten gunste van een wapenstilstand uiteenzet. Beweerd wordt, dat Azana bereid zou zijn af te treden, wanneer de republikein sche regeering de formeele verzekering zou krijgen, dat geen represaille-maatrege len genomen zullen worden. Terug naai* het front Een groep officieren van den republi- keinschen generalen staf en leden van de Cortes zijn van Toulouse per vliegtuig naar Valencia vertrokken. Vóór hun vertrek zeiden zij vastbesloten te zijn, den strijd voor de vrijheid voort te zullen zetten, totdat Spanje zijn onafhanke lijkheid herkregen zal hebben. Uit St. Jean de Luz, wordt vernomen, dat de rechtsche autoriteiten gistermorgen te negen uur de grens voor naar Frankrijk gevluchte soldaten hebben gesloten. Voor taan zullen nog slechts burgers in het rechtsche Spanje toegang hebben. De erkenning van Franco. Radio Nacional meldt: Uit goede bron wordt vernomen, dat tijdens de bijeenkomst van den Balkanbond besloten zal worden tot erkenning van de rechtsche Spaansche regeering door Roemenië, Zuid-Slavië, Griekenland en Turkije. Het initiatief zal worden genomen door Zuid-Slavië. Egypte heeft reeds besloten de rechtsch regeering de jure te erkennen. Dit besluit zal in den eerstvolgenden ministerraad bekend wor den gemaakt. ITALIË BESPREKING HITLER—MUSSOLINI— FRANCO? Rome gelooft er niet aan De geruchten inzake de mogelijkheid van een ontmoeting tusschen Hitler, Fran co en Mussolini in Italië vinden in welin gelichte kringen te Rome geen geloof. Deze kringen verklaren, dat een derge lijk onderhoud ongetwijfeld in een geest van samenwerking en vriendschap zou zijn, welke de betrekkingen tusschen Ber lijn, Rome en Burgos kenmerkt. Voor het oogenblik schijnt het echter niet onont beerlijk. Overigens is het weinig waarschijnlijk, dat Franco voornemens zou zijn zich onder de huidige omstandigheden naar het bui tenland te begeven. ZOONS VAN DEN SOESOEHOENAN NAAR INDIë Met het K.L.M.-toestel „Buizerd", d hedenochtend onder gezagvoerder von Weirother naar Indië is vertrokken, is een zoon van den overleden Soesoehoenan van Soerakarta, Pangeran Soerjokoesoemo, naar de Oost gegaan. Aanvankelijk was er geen plaats meer in de machine, maar door de welwillendheid van één der passagiers kon Pangeran Soerjokoesoemo vertrekken. Een tweede zoon, Pangeran Ario Hadine- goro, kon evenwel bij de K.L.M. geen passage meer boeken, zoodat hij .heden morgen met het toestel van de Imperial Airways naar Indië is afgereisd. Buitenlandsche Berichten „VETTE DINSDAG" IN ZWEDEN. Carnavalsviering in stilte. Wanneer men tegen den 20sten Februari Zweden door de straten van steden en dorpen wandelt ziet men in elke bakker^ stapels dikke, ronde kadetten met een fraaie pluim slagroom er bovenop, 6chryft de „Tel." Dit zijn de lekkere „tisdagsbullar" of ..Dinsdagkadetten", die zes weken lang el- ken Dinsdagovond, na de bruine boonen met spek, op tafel zullen verschijnen, ba dende in warme zoete melk en met een klomp marsepein in hun binnenste. Zoo wel in de vorstelijke paleizen als in de ne derigste hutten komen zij trouw op het me nu voor. Het is bekend, dat koning Gustaaf er dol op is en het verhaal wil, da ko ning Frederik Adolf er in 1751 zelfs aan gestorven is. Vooral bij de boerenbevolking is de „Fettisdag" als bijzondere feestdag met brood en spelen tot lang na de Hervor ming blijven bestaan. Linnaeus vertelt bij voorbeeld in een van zijn reisverhalen hoe men in de provincie Schoone een ton met twee katten er in hoog in de lucht hing. Boerenjongens, potsierlijk uitgedost, kwa men dan in galop te paard aanrennen en moesten trachten met een knuppel de ton stuk te slaan. Dit wreede spelletje: „de kat uit de ton slaan", wordt hier en daar nog wel gedaan. Op den vetten of spekdinsdag mocht men wel zeven maaltijden nuttigen, waarbij al le mogelijke soorten gebraden en gerookt vleesch op het menu voorkwam. Deze wa ren in zulke groote hoeveelheden klaarge maakt, dat men er zes weken lang van at. In de Noordelijke provincies is het nog steeds gebruikelijk in dezen tijd groote fees ten ski wedstrijden te houden. In een van de populairste danswijsjes, die bij den Kerstboom gezongen worden, heet het, dat het Kerstfeest niet tot Paschen kan du ren want dat daartusschen nog de vasten tijd komt. Evenals in het Zuiden worden er bals masqués gehouden en heerscht er, vooral in Stockholm, een carnavalsstemming, maar alles binnenshuis, want in Zweden pleegt men nu eenmaal op straat muisstil te zijn en niemand durft die ongeschreven wet, zelfs niet op den vetten Dinsdag, te over schrijden. TERUG UIT SIBERISCHE GEVANGENSCHAP. Na een gevangenschap van 28 jaren in Siberië is een 36-jarige Roemeen dezer da gen in zijn geboorteplats in Noord-Roeme- nië teruggekeerd. De laatste tien jaar heeft hij niets meer van zijn familie vernomen. Den meesten tijd van zijn gevangenschap bracht hij door in de zilvermijnen en de houtkampen. In Maart van het vorige jaar maakte hij met acht vrienden plannen voo* ontvluchting. Na langduiüge zwerftochten bereikten de mannen Omsk, vanwaar zij per trein doorreisden naar Bakoem. Door het om'koopen van een Turkschen kapitein kon den zij als verstekeling op een schip naar Istanboel komen. De Turksche autoriteiten stonden hun toe zich door het land naar Bulgarije te begeven, vanwaar zij te voet hun vaderland bereikten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 7