Plechtige bijzetting van Z. H. Pius XI De doode Paus voor het leatst door St. Pieter gedragen Indrukwekkend ceremonieel Het Conclaaf WOENSDAG 15 FEBRUARI 1939 30ste Jaargang No. 9262 Bureaux Papengracht St. Adv. *n Abatm.-tarieven ife paf. 8 Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103008. Postbus 11. V Is bedroevend! Toen gisteren de voorzitter der Twee de Kamer een rede hield, waarin hij Z.H. Paus Pius XI herdacht, verlieten twee Staatk. Geref. de heeren Kersten en Zandt de vergadering. De andere leden hoor den de rede staande aan. De houding van die twee leden der Twee de Kamer is bedroevend. Bedroevend, maar niet voor de nage dachtenis van den Paus, die is geweest een „leider der volken" (Alg. Handelsblad, 14 Febr.), die „ver uitstak boven zijn tijdge- nooten" (socialistische pers, 10 Febr.). De nagedachtenis van de in héél de we reld erkende en geëerbiedigde geestelijke en zedelijke grootheid van Pius XI wordt natuurlijk niet besmet door dit klein gedoe van twee Nederlandsche Kamerle den. Natuurlijk niet. De houding, die deze lieden hebben aan genomen, is bedroevend voor hen zelf. Wij hebben waarachtig medelijden met zulk 'n enge geestesgesteldheid. Als men daarin moet leven! Nu wij over het optreden der twee Staat kundig-Gereformeerden 'n paar opmerkin gen maken is 't eigenlijk niet „te veel eer"? willen wij nog wat zeggen over iets anders. In een gemeente heeft de burgemeester die Katholiek is bij het overlijden van den Paus de vlag halfstok laten hijschen van een toren, die aan de gemeente be hoort, maar op een Protestantsche Jcerk staat. Wij willen onmiddellijk verklaren, dat wij het hoogstwaarschijnlijk niet zouden hebben gedaan.Men kan o.i. beredeneeren en aanvoelen, dat 't beter zou zijn ge weest, als die burgemeester genoemde han deling zou hebben nagelaten. M a ar is dit nu een feit, om er zóó ver ontwaardigd over te zijn, als blijkens berichten in liberale bladen Protestanten in die gemeente zijn, en er om gewich tige beschouwingen aan te wijden, als in enkele liberale bladen?! Hier blijkt weer, dat wij ook klein kun nen zijn in alles, waarin een klein volk klein kan zijn!.... In Amerika heeft de internationale raad voor religieuse opvoeding, welke 41 Pro testantsche secten in de Vereenigde Staten en Canada omvat en meer dan 24 millioen geloovigen telt, een resolutie aangenomen, waarin het diepe medeleven met de Ka tholieken wordt betuigd ter gelegenheid van IvC overlijden van Z.H. den Paus. In Nederland ontstaat er kabaal, als er een vlag halfstok hangt van een toren op een Protestantsche kerk! Dc godsdienstvrijheid in Spanje In een circulaire over Spanje, welke een oproep bevat, om aan de „republikeinen" aldaar (zoo worden aangeduid degenen, die tegenover Franco staan) alsnog strijd middelen te verschaffen, wordt een afzon derlijk woord gericht tot de Katholieken. „Katholieke medeburgers! Men zegt u, dat in Spanje de Gods dienst heeft gezegevierd. Dat is on waar. Het zijn de troepen van Musso lini en Hitler, die heerschen in het z.g. nationalistische Spanje. Zij brengen er het nazi-heidendom, anti-semitisme, anti-katholicisme, dat reeds in Italië en Duitschland hoogtij viert! Helpt mee de Spaansche republiek ondersteunen, die de eenige is die godsdienstvrijheid en recht laat zegevieren!" Nu willen wij vooralsnog niet behooren tot de „men", die positief beweert, dat de Godsdienst in Spanje heeft gezegevierd. Wij hebben goede hoop, dat de Gods dienst, dat de Kerk in Spanje de toekomen de vryheden en rechten zal erlan gen onder het regiem van Franco. Maar wij moeten, alvorens met ze kerheid hierover te kunnen oordeelen, voorzichtigheidshalve nog even de feiten afwachten. Vast staat echter, dat het onzinnige bru taliteit is, te beweren, dat de Godsdienst wel zijn hem toekomende vrijheden en rechten bezeten heeft en bezitten zal onder een „republikensche" regiem in Spanje! Een dergelijke brutaliteit is toch te on zinnig, dan dat iemand er geloof aan zou hechten! De gruwelijke, de barbaarsche vervol ging van Godsdienst en Kerk onder het „republikensche" systeem in Spanje was een on verdragelij k 1 ij d e n voor t a 11 o o- ze Katholieken in Spanje! Dat feit staat toch nu wel historisch vast, zóó dat men het niet meer door brutale ontkenningen loochenen kan! Te 4 uur gisterenmiddag heeft de begra fenis plaats gehad van het stoffelijk over schot van Z.H, Paus Pius XI. De toegang tot de Sint Pieter werd in den loop van den middag voor het publiek ge sloten. Slechts een beperkt aantal perso nen, onder wie de familie van den Paus, de kardinalen en bisschoppen, het diplo matieke corps, Romeinsche adel en pa triciaat, konden de indrukwekkende plech tigheid bijwonen. De geheele basiliek baad de in een zee van electrisch licht. Het stoffelijk hulsel van den overleden Paus werd van de doodsbaar in de Sacra mentskapel genomen en op de schouders van de draagstoeldragers naar den absis gebracht, onder het zingen van de psalmen Miserere en In Paradisum. De stoet werd gevormd door de kanunniken, omringd door leden van de edelgarde van de Zwitsersche garde en geëscorteerd door toortsdragende reguliere geestelijken. Daarop volgden de familieleden van den Paus, prelaten en edellieden van het Pauselijke hof. Nauwelijks had de klok van St. Pieter vier uur geslagen, schrijft een ooggetuige in „De Tijd", of wij hooren dat de droeve plechtigheid der begrafenis in de Sacra mentskapel haar aanvang heeft genomen. Zacht klagend klinkt door de machtige ruimte van den St. Pieter 't Miserere. Ook zonder te zien weten wij, wat gebeurt. De Paus wordt met groote piëteit van de kata falk afgenomen en op een baar neergelegd. Acht kamerdienaren in purper dragen de baar op hun schouders. In processie wordt langzaam het stoffelijk overschot naar het priesterkoor gedragen en recht voor het altaar neergezet. Allereerst verschijnt dan het koor, de Ca- pella Giulia, onder leiding van maestro Poezi. Dan verschijnen de pastoors van ïtome in witte superplis met zwarte stola, dan Zwitsers en Palatijnsche gardisten. De volgorde ontgaat ons verder, want daar, daar is de Paus op Zijn baar, de doode Paus, die, in Zijn ver heven on-aardsche verschijning zoo geheel aan de luide drukte der wereld ontstegen, in Zijn oneindige rust, den blik magisch gevangen houdt. Men legt Hem op de purperen katafalk en dan zien wij dat het gansche priester koor is volgestroomd. Het koor, de pastoors van Rome, de Zwitsers en Palatijnsche gardisten, de ka nunniken van St. Pieter, Mgr. Vicentini in zwarten koormantel en witten mijter op, de kardinalen en leden van de Nobile Antica- Een menigte, zeer ingetogen en vol eer bied, maar toch: hoever verwijderd van die witte rust, waarin de Paus op de hooge katafalk boven die menschenmenigte ligt, geheel alleen met het kruis, dat uitrijst boven de hoofden. De Kardinalen nemen plaats in de koor banken. Hun aantal is sinds de overbren ging van het stoffelijk overschot van den H. Vader naar den St. Pieter toegenomen. O.a. merken wij op Kardinaal Hinsley, aartsbisschop van Westminster, en Kardi naal Delia Costa, aartsbisschop van Floren ce, in wien men te Rome den toekomstigen Paus ziet. Hij is een magere ascetische ver schijning met donkere, bezielde oogen in het bleeke gelaat. Zijn groote vroomheid is algemeen bekend en onder het volk zegt men van hem, dat hij wonderen doet. „Un vero Santo" zoo noemt men hem. De laatste absoute. Mgr. Vicentini intoneert de antifoon „Exultabunt Domino" en vervolgens wordt het In Paradisum gezongen. Mgr. Vicen tini verricht nog eenmaal de absoute, hij besprenkelt' de katafalk met wijwater en bewierookt haar. Terwijl de psalm „Sicut cervus" ge zongen wordt, nemen de kamerdiena ren het stoffelijk overschot van den Paus van de katafalk, waarna het lichaam in de drievoudige kist wordt neergelaten. Een onderdeel van de begrafenis ceremoniën, waarbij menigeen het hoofd afwendt. Velen staan de tranen in de oogen en men hoort zacht en on derdrukt snikken. Het is alsof bij velen eerst nu het bewustzijn doordringt, dat Pius XI de Christenheid ontvallen is. H. H. Exc. Mgr. Confalonieri en Res- pighi bedekken het gelaat en de han den van den Paus met witte zijden sluiers, waarop Mgr. Ferraro, kanselier van het Vaticaanse..e kapittel, het eer ste deel van de acte der begrafenis voorleest. Vervolgens treedt Mgr. Bacci naar voren om het elogium, de korte in het Latijn ge stelde levensbeschrijving van Paus Pius XI voor te lezen. Zij is op een perkament ge schreven en wordt na voorlezing in een koperen huls aan de voeten van het stof felijk overschot van Pius XI neergelegd, tegelijk met een beurs van rood fluweel, waarin zich de gouden, zilveren en bronzen penningen en medailles bevinden, welke onder de regeering van Pius XI werden ge slagen. De sluiting van de kist. De knechten yan Sint Pieter, de zooge naamde Sampietrini, brengen dan het dek sel van de cypressenhouten kist, waarop een donker gouden kruis afsteekt, aan. Het wordt op de kist gelegd en met violette zijden linten gesloten. Kardinaal Pacelli, de Camerlengo, die daarbij de cappa magna draagt, zegelt de linten met lak, waarna het deksel verder gezegeld wordt door Mgr. Nardone, deken van het kapittel van St. Pieter. Tenslotte volgt, terwijl Mgr. Fer raro de acte der begrafenis ten einde leest, de sluiting van de looden kist. Dan hebben vele kardinalen en kanunniken den St. Pie ter reeds verlaten en krijgt de plechtigheid, men vergeve ons het woord, een eenigszins ambachtelijk karakter. De looden kist wordt dicht gesoldeerd en zoo ziet men twee felle steekvlammen bran den. Op het deksel van de looden kist staat het wapen van den Paus en de inscriptie: „Hier l;gt begraven het lichaam van Paus Pius XI, die leefde 82 jaar, acht maanden en tien dagen, de Kerk Gods uitstekend bestuurde gedurende 17 jaar en vier dagen en stierf den lOen Februari 1939". Het werk neemt meer dan een half uur in beslag. Kardinaal Pacelli verzegelt het deksel met lood. Hij staat nog een oogen- blik met gebogen hoofd aan het voeteinde van de kist. Dan verlaat ook hij den St. Pieter. Het deksel van de olmenhouten kist wordt met schroeven bevestigd. Dan herkrijgt de plechtigheid voor een oogpnblik weer een geheel en al gewijd karakter. In processie met het kruis voorop, terwijl de ritueele ge zangen en gebeden opklinken, wordt de kist, welke gedekt wordt door een kleed van rood 'amé* op een lagen wagen naar de confessio van Sint Pieter gevoerd. Het is donker geworden in den St. Pieter. Vaag in het duister rijst de stellage op, welke dienen moet om de kist in de crypte neer te laten. Ge stalten verschijnen op het hoog ge legen platform, dat zich onder de stel lage bevindt. Wij herkennen o.a. met moeite Mgr. Kaas, den econoom en secretaris van het kerkgebouw van St. Pieter. Het late licht valt Rembrantiek op den gouden helm van een edel- gardist. Een oogenblik zien wij de kist, die bijna vierkant lijkt, in de hoogte zwe ven, daarna zakt de kist langzaam naar beneden. Wie de kardinalen vergezellen In aansluiting op onze mededeelingen over de wijze waarop een Conclaaf wordt gehouden, laten we hieronder nog enkele bijzonderheden volgen. Bij het Conclaaf, dat Paus Leo XIII op den Pauselijken troon verhief, waren 249 per sonen ingesloten. Zooals men immers weet mag geen der aanwezigen, die bij het con claaf betrokken is, met iemand van de bui tenwereld in aanraking komen. Er waren toen 60 Kardinalen, die aan de verkiezing deelnamen, die ieder hun eigen secretaris hadden meegebracht, die „Conclavist" ge noemd wordt; bovendien is er een secretaris in reserve aanwezig, voor het geval dat een der aanwezige ziek mocht worden. Verder had iedere Kartpnaal zijn kamerdienaar. De Kardinaal Deken die gewoonlijk zeer oud is en die toen ziekelijk was, had ge bruik gemaakt van zijn recht om zich ter zijde te den staan van een tweede „con clavist". Er is ook aanwezig een biechtvader voor de deelnemers en drie religieusen die den koster behulpzaam zijn. Er zijn twee Broeders om de H. Mis te dienen; gedurende het conclaaf celebreeren de Kardinalen zelf niet de H. Mis, doch na deren zij iederen dag tot de H. TafeL De secretaris van het Conclaaf (die later tot de Kardinale waardigheid wordt ver heven) en die terzijde wordt gestaan door een auditeur, brengt ook zijn eigen kamer dienaar mee. Dan zijn er nog de Substituut van de secretarie, zes ceremoniemeesters, van de secretarie, ceremoniemeesters, enz. enz., nog een aantal andere personen voor aangegeven werkzaamheden. Ook bij de drie andere daaropvolgen de keeren dat er een conclaaf gehouden werd, waren ongeveer een gelijk aantal per sonen ingesloten. Thans echter zal dit aan tal minder talrijk zijn, daar Pius XI be paald heeft dat iedere Kardinaal niet meer dan één bediende V-ij zich mag hébben. DE ROUWDIENST VOOR DEN OVERLEDEN PAUS De Requiem-Mis te 's Gravenhage Bij de pontificale Mis van Requiem, welke morgen in de kerk van den H. Jacobus al daar door den pauselijke internuntius mgr. P. Giobbe zal worden opgedragen, zal H.M. de Koningin zich doen vertegenwoordigen door haar grootmeester J. H. F. graaf du Monceau en haar adjudant, den luitenant ter zee eerste klasse jhr. E. J. van Holthe. Het R. K, Vluchte lingenwerk DRINGEND HULP NOODIG. Rede van den heer Venings over den arbeid van het vluchtelingencomité. WAT PER WEEK WORDT UITGEGEVEN. „Hoe meer men over het vluchtelingen probleem spreekt, des te moeilijker wordt het. Elke onvoorzichtige uitlating kan bo vendien naamlooze en onherstelbare scha de berokkenen aan de vluchtelingen, het werk voor hen en het Nederlandsche volk". Aldus de voorzitter" van het R.K. Vluch telingencomité, de heer H. J. C. Venings, in een rede, die Maandag te Den Haag hield. Maar desondanks wilde spr. toch iets over het vluchtelingenprobleem en de moeilijkheden, die het katholieke vluchte lingenwerk in Nederland ondervindt, zeg gen. Spr. is er van overtuigd, dat katholiek Nederland niet alles doet, wat mogelijk is om de vluchtelingen te helpen. Dat komt waarschijnlijk, omdat men onvoldoende inzicht heeft in de zware taak, die aan het Kath. Vluchtelingencomité is opgelegd. Het schraapt wat geld bijeen, bedelt links en rechts en steunt grootendeels op den sterken arm van het Hoogwaardig Epis copaat. En toch, de arbeid groeit met den dag, uit alle landen van Europa, Polen, Italië, België, Duitschland komen bij het comité aanvragen om toelating en hulp binnen. Reeds 20 man personeel heeft het bestuur aan den slag moeten zetten om het w--" -or de kath. vluchtelingen af te doen. Per dag worden driehonderd menschen gekleed en gevoed op kosten van het comité. Zóó sterk is het werk aan het bureau te Utrecht opgeloopen, dat er bijna niet meer door te komen is: 600 aanvragen wa^Men op afdoening. Wat beteekent zoo'n aanvrage? Zoo n aanvrage moet worden beant woord met uitvoerige gegevens in vijf- en zesvoud, een document, dat enkele dagen arbeid vordert. Het is, dank zij de medewerking van de geestelijkheid in Duitschland en Oosten rijk, nie* zoo moeilijk de vervolgden in Nederland te krijgen, maar het is bij- ol der zwaar deze menschen, eenmaal hier binnen onze grenzen, te onderhouden. Wanneer men bedenkt, dat per week per persoon de kosten op 10 worden ge raamd dan weet men iets, doch niet alles. Var deze vluchtelingen moeten zoo spoe dig mogelijk het land verlaten. Echter zij bez'tten noch geld om een overtocht te betalen, noch de vereischte waarborgsom, die de Ver. Staten, Canada, Chili enz. stellen. Door de Neurenberger wetten worden in Oostenrijk b.v. 300.000 menschen ge troffen, waarvan er intusschen reeds 70.000 geëmigreerd zijn. Van hen behoo- OU nummer bestaat uil vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland De kwestie der erkenning van Franco. (2de blad). Zondag geen redevoering van Mussolini. (2de blad). Regeeringscrisis in Hongarije. (2de blad). Binnenland Bezoek van H. M. de Koningin aan Bel gië. (1ste blad). Een beschouwing over de verhouding tusschen Nederland en Duitschland. (4de blad). Het werk van het R.-K. Vluchtelingen comité. (1ste blad). HET BEZOEK VAN H. M. DE KONINGIN AAN KONING LEOPOLD. Datum thans officieel vastgesteld. Naar van officieele zijde wordt me degedeeld, is thans vastgesteld, dat het bezoek van H. M. de Koningin aan Z.M. den koning der Belgen zal plaats vinden van 23 tot en met 26 Mei a.s. ren er 15000 tot den katholieken of pro- testantschen godsdienst. In het komende jaar zullen ongeveer 50.000 Joden Duitsch land moeten verlaten, van wie ongeveer 5000 katholieken. Deze zullen worden ge holpen, maar zonder dat zij ons land aan doen. Over de grens worden slechts die genen gehaald, van wie vast staat, dat zij in levensgevaar verkeeren. Voor hen al leen worden de beroemde „groene" kaar tjes verstrekt. Men heeft wel eens gezegd, dat de Regeering niet soepel genoeg is in de toelating van vluchtelingen. De heer Venings deelde mede, dat deze opvat ting ten eenen male onjuist is. Het geheele vluchtelingenprobleem wordt behandeld door vertegenwoordigers van de vluchtelingencomité's, die elke week te zamen met en onder voorzit terschap van den minister van Bin- nenlandsche Zaken vergaderen in te genwoordigheid van een plaatsvervan ger van den minister van Justitie. Deze vergadering adviseert over de telkens opkomende problemen. De samenwerking met de verschillende comité's is zeer goed, vooral de protes tantsche. Het ligt dan ook voor de hand, dat waar mogelijk deze samenwerking moet worden uitgebreid, om tot grootere resultaen te komen. In verband hiermede deelde spr. mede, dat het plan bestaat spoedig te Utrecht een congres te houden, waar toe alle katholieke en protestantsche vluchtelingencomité's in het buiten land zullen worden uitgenoodigd. Inhiger samenwerking is dringend ge- wenscht, want ingewijden hebben de vas te overtuiging dat de toestand der uitge drevenen nog veel ernstiger zal worden. Het ziet er naar uit, dat ook vrouwen en kinderen enmisschien priesters zullen worden vervolgd. Met deze mogelijkheden moet rekening worden gehouden. Daarom laat men voor al niet te veel kinderen toe. Ook verleent het comité geen steun aan Joodsche vluch telingen, maar aan katholieke vluchtelin gen. Wel is waar zijn zij voornamelijk in- tellectueelen, maar het comité heeft ook een open oog voor de arbeiders. Uit dit alles kan men besluiten, dat de katholieken in Nederland meer belang stelling moeten toonen voor het werk van het comité. Noodzakelijk is, dat men zich bereid verklaard een of meerdere vluchtelingen op te nemen en te onderhouden. Bij de daarna gehouden besprekingen stelde de heer Borgholz, voorzitter van het Comité Kath. s-Gravenhage, voor, in Den Haag een R.K. Vluchtelingenco- mté te organiseeren. Spr. zal zich nader met het Utrechtsche Comité in verbin ding stellen. De vergadering, die stond onder leiding van den heer Schnebbeleé werd o.m. bij gewoond door mr. Van Angeren, secreta ris-generaal van het Departement Justitie en eenige Kamerleden. „Tijd".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1