De ontwikkeling in Spanje Franco en dc mogendheden De bezetting van Hainan BUITENLAND Treinramp in Catalonië MAANDAG 13 FEBRUARI 1939 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 5 DUITSCHLAND Buitenlandsche Berichten PERSOONLIJKE BRIEF VAN FRANCO AAN HITLER De ambassadeur van het rechtsche Span je te Berlijn heeft rijkskanselier Hitier een door Franco eigenhandig geschreven brief overhandigd. Omtrent den inhoud van den brief is niets bekend gemaakt. De brief trekt in Duitsche politieke krin gen sterk de aandacht. Ook hecht men een bijzondere belang aan het onderhoud, dat Hitler in gezelschap van Von Ribbentrop met den ambassadeur heeft gehad. Officieele kringen nemen een zeer groote reserve in acht, doch de bladen, bevestigen, dat het rechtsche Spanje vastbesloten is niet in te gaan op de bemiddelingspogingen van Engeland en Frankrijk. Het Duitsche Nieuwsbureau meldt: De vertwijfelde pogingen van Frankrijk en Engeland om de gunst van Franco te veroveren en als „vrienden van het laat ste oogenblik" Franco van Italië en Duitsch- land te scheiden, worden door de Italiaan- sche Zondagsbladen als arglistig spel ont maskerd, dat uitsluitend het egoistische doel der Geneefsche democratieën dient. Met een dertig maanden lang geweigerde vriendschap wil men thans, gelijk de bladen eenstemmig vaststellen, met alle middelen trachten Franco af te houden van een toe treding tot het anti-Kominternpact en hem te lokken met economische beloften. De „Giornale d'Italia" legt er den nadruk op, dat deze verandering van gezindheid der Westelijke mogendheden Italië niet overmatig kan interesseeren. Het is duidelijk, dat Frankrijk en Enge land pogen de natuurlijke politieke resulta ten te benadeelen, door het nationale Span je te willen scheiden van de solidariteit met Duitschland en Italië om het te isolee- ren en willig te maken voor den Fransch Engelschen druk. In Spanje echter vergeet niemand, dat vooral Frankrijk schuldig staat aan de verlenging van het bloedver gieten. Wat tenslotte den economischen steun van Engeland en Frankrijk betreft, aldus de „Giornale d'Italia", heeft het nationale Spanje op grond van de ervaringen van den burgeroorlog alle aanleiding om voor zichtig te zijn met het terstond al te ver openen van de grenzen der Pyreneeën van Marokko. DE ERKENNING VAN FRANCO Britsche regeering bestudeert de kwestie Naar de diplomatieke medewerker van Reuter meldt, bestudeert de Britsche re geering op het oogenblik de juridische vraagstukken, die zouden voortkomen uit een formeele erkenning, dat Franco de facto het grootste gedeelte van Spanje be heers cht. De Spaansche situatie wijzigt zich snel en men meent te weten, dat de omstandig heden een groote rol spelen bij het bepa len van de houding der regeering. Over een paar dagen zou de toestand opgehelderd kunnen zijn, doch op het oogenblik zijn voorspellingen omtrent door Engeland te ondernemen stappen niet anders dan spe culaties. Eire erkent Franco Officieel wordt medegedeeld, dat de re geering van Eire Zaterdag de regeering van Franco erkend heeft. Henry Kerne, die tot dusver gezant was in het linksche Spanje, is tot gezant te Burgos benoemd en heeft zich van St. Jean de Luz daarheen bege ven. Zwitserland zal Franco erkennen „Le Matin" verneemt uit Genève, dat de leider van het politiek departement Botta den gezant van de Spaansche republiek te Bern, Fabra Ribas, heeft medegedeeld, dat de Federale Raad het voornemer zou heb ben de regeering van Franco de jure te erkennen, voornamelijk in verband met het groot aantal Zwitsers, die in Spanje wonen en de handelsbetrekkingen, welke tusschen beide landen bestaan. DE REGEERING TE MADRID Negrin en Del Vayo zijn te Madrid aan gekomen. Er is terstond een ministerraad bijeengekomen. Del Vayo heeft tegenover de pers ver klaard: „De regeering bevindt zich thans in haar geheel in het niet overweldigde deel van Spanje. Tijdens een onderhoud met de vertegen woordigers der partijen hebben wij den ge- meenschappelijken wil kunnen vaststellen, front te maken tegen alle moeilijkheden en den strijd voort te zetten. Wij hebben onzen plicht gedaan. In Ca- talonië is de strijd geëindigd. Onze post is thans hier". Madrid gebombardeerd. De rechtsche artillerie heeft Madrid gis- vreest, dat het aantal slachtoffers groot zal zijn, aangezien zich talrijke personen op straat bevonden, toen het bombarde ment aanving. Meer dan 100 dooden bij bombardement van Jativa? Bij een luchtaanval op het tusschen Ali cante en Valencia gelegen Jativa zijn, naar gemeld wordt, meer dan 100 personen ge dood. Naderere bijzonderheden ontbreken. DE VLUCHTELINGEN IN FRANKRIJK De trek naar het rechtsche Spanje is groot. Verscheidene convooien miliciens, die op weg waren naar Hendaye, hebben in ver band met een gistermiddag aldaar ontstane opstopping, tusschen Paul en Bayonne hun weg niet kunnen voortzetten. De onderprefect van Bayonne heeft gis teravond op de internationale brug te Hen daye oen bespreking gehad met kolonel Sanzagero, den militairen commandant van de rechtsche troepen te Bidassoa. Tijdens dit onderhoud deelde de kolonel den ver tegenwoordiger der Fransche regeering mede, dat de regeering te Burgos hem zoo juist had medegedeeld, dat zij van nu af aan de repatrieering van linksche miliciens over de Catalaansche grens toestond, met uitzondering van de manschappen, die tot de bekende Listerbrigades hebben behoord. Zaterdagavond heeft het Fransche mi nisterie van binnenlandsche zaken beves tigd, dat 15.000 vluchtelingen uit Spanje via Hendaye en Irun naar het rechtsche Spanje zijn gezonden, zulks op hun verzoek. Gisteren alleen zijn ruim 25.000 valide militiesoldaten het station Toulouse gepas seerd. Zij hadden geopteerd voor Franco en werden via Henday gerepatrieerd. Van de in het geheel 103.000 republikeinsche uit gewekenen, die naar de verschillende cen tra vervoerd werden, zijn 45.000 naar het rechtsche Spanje vertrokken. Del Vayo heeft in den ministerraad ge- zegt, dat zich naar schatting 400.000 Cata laansche vluchtelingen in Frankrijk op houden. DE ITALIAANSCHE VRIJWILLIGERS De „Giornale d'Italia", die kortelings te verstaan gaf, dat de Italiaansche strijders in Spanje slechts zouden kunnen worden gerepatrieerd na een politieke overwinning van Franco, verduidelijkt thans: „Italië zal slechts voortgaan met zijn hulp aan Franco ingeval dit noodig zou zijn voor de verdediging der politieke overwinning, wel ke nog van buiten-af bedreigd wordt. Het is echter geenszins voornemens een eigen politieke overwinning op te leggen. Met an dere woorden, Italië beweert niet, dat het politieke regime van morgen in Soanje op een of andere wijze gelijk moet zijn aan het fascisme. Het wenscht slechts, dat het re gime in overeenstemming is met den na- tionalen wil van Spanje, beschut tegen ver derfelijke buitenlandsche invloeden, d.w.z. in overeenstemming met de formule: Span je voor de Spanjaarden. Wat is Japans bedoeling? EEN INTERVIEW MET TSJANG KAI SJEK. Naar het Chineesche telegraafagentschap meldt, heeft Tsjiang-Kai-sjek tegenover vertegenwoordigers van de buitenlandsche pers verklaard, dat de Japansche bezetting van Hainan het voorsipel vormt voor een Japansche poging om de controle te ver werven over den Stillen Oceaan. „Teneinde de beteekenis van de Japan sche landing op Hainan op waarde te schatten^ zoo zeide Tsjiang-Kai-sjek, moeten wij het vraagstuk van den Stillen Oceaan in zijn geheel bezien. Hainan vormt een belangrijk strategisch punt tusschen den Stillen Oceaan en den Indischen Oceaan. Mocht de vijand het eiland bezetten, dan zouden niet alleen de verbindingen tus schen Hongkong en Singapore, en die tus schen Singapore en Australië verbroken, maar ook zou de veiligheid der Philipijnen en van Indochina bedreigd zijn. Dit zou het begin beteekenen van Japans over- heersching van den Stillen Oceaan". Tsjiang-Kai-sjek voegde hieraan toe: wanneer het eiland Hainan onder Japansche controle komt, zou de Japansche vloot in staat zijn haar invloed te doen gevoelen in de Middellandsche Zee en tevens de ver binding kunnen afsnijden tusschen de Amerikaansche en Britsche vlootbases van Hawaii" eri Singapore. Daarom is de huidige Japansche beweging op Hainan in werke lijkheid een antwoord op het bezoek der Amerikaansche oorlogsschepen van ver leden jaar aan Singapore. „Wij weten allen, zoo zeide de Chinee sche generalissimus, dat Japan drie be langrijke strategische punten in den Stillen Oceaan voor oogen heeft: het eiland Sachalin in het Noorden, Hainan in het Westen en Guam in het Oosten. Met het oog op een volledige vlootoverheersching in den Stillen Oceaan heeft Japan steeds be- geerige blikken geworpen op drie plaatsen. Wanneer ze alle drie in Japansche handen zouden vallen, zouden Hawaii en de Fhil- lipijnen zoo goed als door de Japanners bezet gebied zijn. Japan, dat de helft van het eiland Sachalin in bezit heeft, tracht thans Hainan te bezetten in de hoop een mogelijke gezamenlijke actie te verijdelen, die door de Britsche en Amerikaansche vlo ten zou kunnen worden ondernomen in den Stillen Oceaan. Wanneer een dergelijk plan niet verhinderd wordt, zal Japan vervol gens trachten de controle te verwerven op Guam. In dat geval zou het in staat zijn om niet alleen een beweging in Westelijke richting van de Amerikaansche vloot te be lemmeren maar ook de verbindingslijn met de Phillipijnen kunnen afsnijden". Ter be vordering van zijn expansie in Zuidelijke richting en van de overheersching op den Stillen Oceaan heeft Japan dertig jaren lang plannen gemaakt voor het opbouwen van een strategischen driehoek op deze drie eilanden. In 1936, toen Japan het incident van Pakhoi provoceerde, was de Japansche bedoeling dit te gebruiken als voorwend sel om zich op Hainan te vestigen. Uit vrees voor internationale complicaties durfde het toen niet verder gaan. Thans is Japan zon der acht te slaan op de consequenties, Hai nan binnengedrongen. Japan heeft daarmede zijn matelooze am bitie onthuld. I'k begrijp niet hoe de lan den, die vit&le belangen hebben in het Verre Oosten .zonder bezorgdheid deze ge vaarlijke ontwikkeling, kunnen bekijken. Voor de Japansche marine is Hainan de eerste opmarschlinie in het Westen, zooals Guam dat in het Oosten is. Engelands houding. Havas meldt uit Londen: Men meent te weten, dat de Britsche regeering aan den Britschen ambassadeur te Tokio instructies heeft gezonden om in verband met de ontscheping van Japansche troepen op het eiland Hainan soortgelijke vertoogen tot de Japansche regeering te richten als die, welke van de Fransche re geering zijn uitgegaan. Volgens berichten uit Japansche bron is de orde en rust in de hoofdstad van het eiland Hainan, Kioengtsjau, weergekeerd. Vierentwintig uur na de bezetting van Kioengtsjau is een Chineesche „commissie tot handhaving van den vrede" gevormd. Van Japansche zijde worden geen nieuwe militaire operaties gemeld. De verliezen der Japanners tijdens de operaties op Hainan geeft men op als drie dooden en twee ge wonden. De Chineezen zouden 250 dooden en 60 gevangenen verloren hebben. STRIJD IN HOPEH. De Japansche troepen, die een omsinge lingsbeweging zijnbegonnen om 70.000 man van het achtste leger in Hopeh in te slui ten, melden de verovering van drie belang rijke bases, waardoor de Chineezen thans van alle kanten zijn ingesloten. BELGIË SPAAK SLAAGT NIET. Jaspar belast met de vorming van een nieuw kabinet. Z. M. de Koning heeft den minister van Staat, Henri Jaspar, verzocht een nieuwe regeering samen te stellen. Jaspar heeft er in toegestemd, onmid dellijk met deze taak te beginnen. Van daag zal hij den koning een definitief ant woord geven. De heer Spaak heeft Zaterdagavond om kwart voor acht aan de pers de volgende verklaring verstrekt: „Uit het overleg, dat ik sinds Vrijdag ge pleegd heb, blijkt, dat de oplossing der te genwoordige moeilijkheden gevonden zal kunnen worden door de persoon, die door den koning belast zal worden met de vor ming van het nieuwe kabinet. Onder deze omstandigheden heeft de ko ning mij willen ontheffen van de zending, v/elke hij mij had toevertrouwd." OMVANGRIJKE SPIONNAGEZAAK ONTDEKT. De „Libre Belgique" verneemt uit Ci- ney, dat men daar op het spoor is gekomen van een ernstig geval van spionnage ten behoeve van een buitenlandsche mogend heid1 in het Oosten. Nadere bijzonderheden ontbreken, doch de zaak zou een grooten omvang kunnen aannemen. Degenen, die het onderzoek lei den, bewaren het diepste stilzwijgen. Vijf personen, waaronder een afkomstig uit Di- nant, zijn gearresteerd en te Dinant inge sloten. ENGELAND DE BOMMEN-ACTIE IN ENGELAND. Brandbommen ontdekt op een schip. Onder de zittingen der stoelen in het sa lon van het stoomschip „St. David", dat uit Rosslare te Fishguard is aangekomen, zijn drie brandbommen gevonden. Zij waren reeds tot ontploffing gekomen met het ge volg, dat de kussens smeulden. Het vuur kon gebluscht worden, voor er ernstige schade kon worden aangericht. De „St. Da vid" is een der booten, die Iersche bezoe kers voor den rugbywedstrijd te Londen vervoerde. Bij aankomst aan het Padding- ton-station te Londén zijn vijf passagiers van het schip aangehouden en naar een politiebureau gebracht. Bij Ferryhill (graafschap Durham) heeft een werklooze mijnwerkers twee mannen verrast, die, naar men aanneemt, een po ging ondernomen, de spoorbrug op te bla zen van de lijn LondenEdinburg. Een pak met ontplofbare stof heeft men ter plaatse aangetroffen. Na een handgemeen zijn de mannen ontkomen. Gemeld wordt, dat in het garnizoen van Colchester een dreigbrief is ontvangen, welke, naar men denkt, afkomstig is van het Iersche Republikeinsche leger. Het garnizoen wordt scherp bewaakt door soldaten, die gewapendzijn met knuppels. Vrijdagavond is in de nabijheid van een electrische centrale te Portsmouth een bom van eigen maaksel ontploft. Er is geen schade aangericht. De bewaking is verdub beld. DINSDAG RADIOREDEVOERING VAN HITLER? Hitler zal vandaag te Hamburg aanko men. Hij zal er Dinsdag de tewaterlating bijwonen van het eerste Duitsche pantser- schip van 35.000 ton. Bij deze gelegenheid zal een groote po litieke betooging worden gehouden en zal Hitier een redevoering uitspreken, welke draadloos zal worden verspreid. KLAUSNER OVERLEDEN. Minister Klausner is gistermorgen te Wee- nen aan eén beroerte overleden. DE „ARISEERING" VAN OOSTENRIJK. Commissaris Fafelsberger heeft in de „Volkszeitung" geschreven, dat de klein handel, het bankwezen en het transportwe zen geheel Arisch zijn gemaakt, terwijl bij den groothandel en de industrie voor een derde het geval is. Hij rekent er even wel op, dat in Juli 1939 alles Arisch zal zijn. Volgens schrijver waren in 1937 van de 146.000 ondernemingen 36.000 in Joodsche handen. FRANKRIJK OPTREDEN TEGEN DUITSCHE JOURNALISTEN. Niet in verband met hun beroep. Het Duitsche Nieuws Bureau meldt, dat de Fransche politie in de laatste dagen twee Parijsche correspondenten van Duitsche bladen heeft gearresteerd. Het betreft den vertegenwoordiger der Berliner Boersen- zeitung, Heinrich Baron en dr. Haack, die een aantal Duitsche provinciale bladen ver tegenwoordigt. Dr. Haack is reeds weer op vrije voe ten gesteld. De actie der politie was ook gericht tegen den Parijschen vertegenwoordiger van de Deutsche Allgemeine Zeitung, dr. Krug von Hidda. De woningen der drie correspon denten werden nauwkeurig doorzocht. Al le documenten, welke te vinden waren, werden nauwkeurig bestudeerd. Een der correspondenten heeft een ver hoor ondergaan, dat een dag, den gehee- len nacht tot den volgenden dag heeft ge duurd. Te Parijs wordt verklaard, dat de reden van hun arrestatie geen verbrand houdt met de uitfoefening van hun beroep. TURKIJE ERGERNIS OVER DE ITALIAANSCHE EISCHEN. De Turksche openbare meening is geër gerd over de publicatie in enkele Italiaan sche dagbladen van kaarten, waaruit blijkt, dat de Italiaansche eischen zich eveneens uitstrekken tot sommige Turk sche gebieden. De geheele pers is veront waardigd over deze nieuwe eischen en tart Italië de Turksche integriteit aan te tas ten. PALESTINA DE TERREUR DUURT VOORT. In de laatste 24 uur zijn bij aanslagen, gepleegd door terroristen te Jeruzalem drie Joden gedood en vier gewond. Zaterdag is te Haifa een Jood gewond in een autobus. Een Joodsch politie-agent werd gedood in Safad tijdens gen geweer vuurgevecht. Ten slotte werden verschei dene bommen op verschillende plaatsen ge worpen. De Joodsche kolonie Nessiona is aangevallen door een gewapende bende, die van de Arabische plantages in de om geving kwam. De aanvallers vermoord den een bewaker en verwondden drie le den van een gezin, dan vader, den zoon en de dochter. Vervolgens namen zij de vlucht. Zeven Arabieren zijn ter dood veroor deeld wegens het dragen van vuurwape nen en verzet tegen de Britsche troepen. Met het oog op zijn leeftijd is een achtste tot levenslange gevangenisstraf veroor deeld. POLEN DE DUITSCHE MINDERHEID IN POLEN. Vandaag komt te Berlijn de Duitsch- Poolsche minderheden-commissie bijeen. In Poolsche kringen koestert men dienaan gaande eenige ongerustheid, vooral in ver band met de berichten in de Duitsche pers, waarin de Duitsche minderheid in Polen wordt geraamd op 1.265.000 zielen, hetgeen de grootste minderheid sedert de terug keer van de Sudetenduitschers tot het Rijk wordt genoemd. Volgens de Poolsche sta tistiek van 1931 telde deze minderheid 750.000 zielen. De Poolsche pers consta teert verder een vermeerdering van deze minderheid met 54 procent, hetgeen wordt toegeschreven aan de germanisatie van de Duitsche protestanten. In Polen maakt zich ook ongerust over het optreden van de organisatie der Duit sche minderheid, de Deutsche Vereinigung, welke nationaal-socialistisch is. Deze ver- eeniging controleert alle cultureele-, schooi en sportorganisaties van de minderheid. De Poolsche autoriteiten reageeren hierop met arrestaties en huiszoekingen. Ten slotte maakt men zich er over ongerust over het schrijven van de bladen der Duit sche minderheden, die verlangen dat de commissie een concrete en definitieve rege ling van het minderhedenvraagstuk zal vin den. MEER DAN VIJFTIG DOODEN. Honderd gewonden. Uit Barcelona wordt geseind: Een van Terrasa komende trein is Zaterdag bij aankomst in het station Las Planas in bot sing gekomen met een uit tegenoverge stelde richting komenden trein. De schok was zeer hevig. De tweede trein gleed langs de helling terug tot het station San Gervasio, waar hij tegen den tunnelwand botste. Het aantal dooden bedroeg Zater dag 31, dat der gewonden ongeveer hon derd. De reizigers waren allen burgers. Het dubbele ongeluk zou te wijten zijn aan het breken der remmen van den eer sten trein, op het oogenblik dat deze de helling begon af te dalen. In den loop van den Zondag zijn nog 22 personen, die bij het spoorwegongeluk gewond werden, overleden. Het aantal dooden is hierdoor tot 53 gestegen. DOOR VARKENS GEDOOD. Op ongewone wijze kwam de oude her der uit een dorp bij Belgrado om het le ven. Ivo Kostic, de dorpsherder, dreef jaar in jaar uit zijn kudde varkens naar de wei de. Trouwen verzorgde hij de hem toever trouwde dieren. Zijn pijpje rookend liep hij dezer dagen op een koelen morgen weer achter zijn beschermelingen, zonder eenig vermoeden te hebben, dat de dood hem spoedig zou treffen. Een vliegmachine vloog op een hoogte van nauwelijks hon derd meter over de kudde heen. De moto ren maakten zulk een oorverdoovend la waai, dat de varkens door de hevige schrik bevangen werden. Er ontstond zoo ver klaren de ooggetuigen een paniek onder de dieren, ze keerden zich om en wierpen den armen herder op den grond. De heele kudde liep toen over zijn lichaam en de arme man werd door de varkens vertrapt. Zwaar gewond werd hij naar het zieken huis té Belgrado overgebracht, waar hij aan de gevolgen van zijn kwetsuren overleed. Daar het vliegtuig de indirecte oorzaak van zijn dood was, hebben de autoriteiten een onderzoek ingesteld, om den roekeloozen piloot op te sporen. DE GRIEP REGEERT! Hoe men uit de griep kapitaal slaat. Op zijn reis door Europa vertoeft thans te Londen de schatrijke Amerikaansche iSkdoekenfabrikant Charles Kahn. Zooals tal van Amerikaansche grootin- dusrieelen is hij zijn carrière ook heel klein begonnen. Hij was in zijn jongenstijd be diende in een warenhuis van de Broadway in New-York, toen hij tijdens een griep epidemie op het idee kwam, de menschen iets in handen te geven, dat hun tegen de gevreesde infectie beschermen moest. De kleine, gekleurde zakdoekjes, meer dienende voor pronk, dan voor de practijk waren reeds in zwang gekomen. Kahn liet toen zakdoeken van grooter formaat ma ken, die stuk voor stuk luchtdicht werden verpakt, na eerst door een chemisch pre paraat te zijn gehaald. Deze doeken werden als steriel en beschermend tegen de ge vaarlijke griep-bacillen in den handel ge bracht. Met zoo'n doek den mond bedekt, was men veilig! Met de vervaardiging van deze steriele zakdoeken heeft zich Charles Kahn een groot fortuin verworven. Nog altijd wor den ze aangemaakt, doch sinds lang bren gen de fabrieken van Kahn alle snufjes op het gebied van zakdoeken, die men zich maar kan indenken. HET BELGISCH CASINO-SCHANDAAL. Schending van beroepsgeheim en corruptie Volgens de „Soir" had men sedert eenigen tijd opgemerkt, dat besluiten, die in zekere gerechtelijke kringen genomen waren, ter' kennis werden gebracht van exploitanten van speelzalen, in het bij zonder van een zekeren T., die belang hebbende is bij de exploitatie van het Ca sino in Namen. Zaterdagavond hebben de autoriteiten in verband hiermede in dit Casino een in val gedaan. Zij constateerden, dat S., se cretaris van het parket generaal van Brus sel, zich in het Casino bevond, in gezel schap van de leiders der onderneming. S. erkende schuldig te zijn, waarop hij gear resteerd werd. Bovendien zijn nog drie andere arresta ties verricht, n.l. van den concessionaris, den directeur en den penningmeester van het Casino, die beschuldigd borden van omkooping van een ambtenaar en het verbergen van documenten. S. wordt ten laste gelegd, dat hij juridische documen ten verduisterd heeft, zich als openbaar ambtenaar heeft laten omkoopen en het beroepsgeheim geschonden heeft. De vier arrestanten zijn naar Brussel overgebracht. BLOEDIGE BOTSINGEN TUSSCHEN HINDOE'S EN MOHAMMEDANEN. Uit Cawnpore wordt gemeld: Gisteren hebben zich botsingen tusschen Moham medanen en Hindoes voorgedaan, met het gevolg, dat twintig personen gedood en 200 gewond werden. De politie zag zich genoodzaakt, zesmaal na waarschuwing op de menigte te schieten. Zij verrichtte 500 arrestaties.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 5