DONDERDAG 9 FEBRUARI 1939
30ste Jaargang No. 9257
3)e Êcid^ch^Soti^ant
Bureaux Papengracht 32. Adv. en Abonn.-tarieven zie pag. 2
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
DE BISSCHOP VAN
GERONA OVER DE
KERK IN SPANJE
„Men betreurt de verwarring, die in ver
schillende katholieke kringen heerscht ten
opzichte van den oorlog in Spanje. Het is
zeker, dat de propaganda ten gunste van de
republikeinsche regeering groote afmetin
gen aan heeft genomen,, maar de verwar
ring is ook nog aan andere oorzaken te
wijten. Ik wil nu geen oordeel vellen over
verschillende houdingen en handelwijzen,
maar de eenige bedoeling van dit schrijven
is de houding te bepalen, welke de Katho
lieke Kerk in Spanje heeft ingenomen van
af het begin der nationalistische beweging.
Men verwijt de Kerk tusschenbeide te
zijn gekomen in een zuiver politieken strijd.
De Kerk zou haar zending te buiten zijr ge
gaan. Maar men vergeet, dat het Episcopaat
tot taak heeft de heilige belangen te ver
dedigen, en dat de eene partij in den bur
geroorlog deze heilige belangen loochende
eri bestreed, terwijl de andere partij deze
belangen als essentieele basis van zijn pro
gram verklaarde. Zijn de burgers opge
staan tegen de gevestigde regeering? Dan
schrijven de wetten voor wat men in een
dergelijk geval moet doen en de historie
leert, wat de leiders van volkeren en naties
in dergelijke gevallen gedaan hebben. Maar
bestaat er een wet, die aan de regeering be
vel geeft of aan de regeerings-aanhangers
om de wapenen op te nemen tegen een der
de, die buiten den opstand gebleven is en
die ondanks de vervolging altijd aan de
staatswetten heeft gehoorzaamd? Deze
derde, waarover wij spreken, is de Katho
lieke Kerk. Wat moet zij anders doen, dan
vervolgers ontvluchten en haar steun zoe
ken bij hen, die haar verdedigen?
Men kan niet ontkennen, dat zich derge
lijke feiten in ons diocees hebben voorge
daan.
Ik was in mijn residentie van Gerona, ik
heb gezien wat op den negentienden Juli
van 1936 en op de tien volgende dagen, toen
ik nog in de stad was, zich heeft afge
speeld. In de vroege morgenuren van 20
Juli werden verschillende kerken in brand
gestoken. Ik zelf zag mij verplicht op den
avond van dier. dag tegen 11 uur mijn hujs
te verlaten, daar de menigte op het plein
voor de kathedraal tegenover de ingang van
het bisschoppelijk paleis een dreigende hou
ding aannam.
Zijn er priesters geweest, die vanuit de
kerken geschoten hebben? Ik zelf ben nooit
van een dergelijk geval in kennis gesteld,
en, al ik er iets over gehoord had, dan zou
ik niet geweigerd hebben, om te handelen
volgens de voorschriften van het kanonieke
recht. Het is een valsche laster, dat pries
ters vanuit de kerken op de menigte ge
schoten hebben en dat de brandstichtingen,
de moorden en dergelijke excessen het re
sultaat waren van de reactie der bevol
king tegen een onrechtvaardige aanval op
hun rechten en welzijn. Ik sta voor mijn
diocees in, en zoolang men geen feiten kan
aai-halen en zoolang men niet met bewij
zen komt, kan ik hetzelfde oordeel uitspre
ken over de andere Spaansche bisdommen.
Uit een en ander blijkt, dat de Kerk van
Spanje om de volgende redenen aan de
zijde staat van generaal Franco:
1. Uit erkentelijkheid voor de verdedi
ging der heilige rechten, die Christus aan
de Kerk heeft toevertrouwd en omdat de
Kerk ervan overtuigd is, dat zijn regeering
weldadig zal zijn voor de grootheid en het
welzijn van het land.
2. Wegens de goede verstandhouding, die
tusschen kerkelijke en wereldlijke overhe
den noodzakelijk is, zonder dat de weder
zij dsche hulp een argument is, om alles
goed te keuren wat de andere partij doet.
De Kerk beweegt zich niet op het gebied
van de politiek, wat haar verboden is. Maar
op de hooge plaats, die haar toekomt, ver-
eer.igt zij zich met de getrouwe kinderen,
die haar aanhangen, gehoorzamen, en haar
volgen in haar apostolische actie.
De Kerk kan loch vrij zijn en tegelijker
tijd haar aanhankelijkheid betuigen aan de
burgerlijke macht, die haar eerbiedigt en
verdedigt?
Er zal misschien iemand zeggen, dat de
gevaren aanwezig zijn, die zich altijd in to
talitaire staten voordoen.
Het is nu de tijd niet, om de voordeelen
of de nadeelen van het eene of andere po
litieke systeem te bespreken, wanneer dit
régime de beginselen van het christelijke
recht aanvaardt als de grondbeginselen
voor de constitutie en de regeering.
Maar om iedereen gerust te stellen is het
toch goed om te verklaren, dat de Kerk, die
nu verplicht is geweest haar bestaan te
verdedigen tegen het goddelooze commu
nisme, morgen met dezelfde energie zou
strijden voor de verdediging van haar vrij
heden en rechten, als iemand anders haar
zou willen hinderen in de uitoefening van
haar plichten. Maar men moet een derge
lijke oppositie tegen de Kerk niet veron
derstellen, wanneer de generalissimus her
haalde malen verklaard heeft, dat de Con
stitutie en de Staat opgebouwd zullen wor
den volgens de Spaansche traditie en geen
imitatie zal zijn van buitenlandsche Sta
ten. De waarborg ligt reeds in den christe-
lijken geest, waarin de nieuwe wetgeving is
opgesteld.
Men kan geen hinderpaal zien in het feit,
dat zekere Spaansche Katholieken
meer bezorgd voor politieke dan voor gods
dienstige belangen strijden tegen het Na
tionalistische Spanje. Het zijn riiet de ge-
loovigen, hoe deugdzaam of verstandig zij
ook mogen zijn, aan wie Christus het be
stuur van Zijn Kerk heeft toevertrouwd,
maar wel de bisschoppen. Onder autoriteit
van den Paus moeten zij op ieder oogen-
blik aangeven, wat het beste is voor den
eeredienst, voor h i heil der zielen, in over
eenstemming met de regels van het godde
lijk en kerkelijk recht, en met de leer der
historie
Is het niet droevig te zien, hoe tal van
Katholieken in het buitenland, in plaats
van hun werk te vereenigen voor het be
houd van hun godsdienst, zich bezig hou
den met te phiJosofeeren over onderwer
pen, die wel van belang, maar op het
oogenblik niet opportuun zijn? Het is voor
een medicus toch eveneens nutteloos en niet
raadzaam, zich bezig te houden met het on
derzoek van net wapen, waarmede een wón
de werd toegebracht, wanneer de gewonde
zelf dringend om verzorging vraagt.
De Kerk van Spanje getrouw aan 't vredes-
bevel, dat Christus gegeven heeft, blijft
Ridden, zoo mogelijk met nog meer vurig
heid, voor haar kinderen, die strijden in
de roode zone".
t JOSEPH,
Bisschop van Gerona.
DE WERELD IW
VOGELVLUCHT
BURGOS: Het zijn hoopvolle berichten,
welke nu uit Spanje verluiden. Het einde
van den Spaai.schen burgeroorlog, die an
ders dezen zomer zijn derden verjaardag
zou hebben „gevierd", zou binnen enkele
dagen een feit zijn. Generaal Franco on
derhandelt met generaal Miaja, den link-
schen bevelhebber in de nog overgebleven
centrale zóne, over de voorwaarden van
een wapenstilstand en Engeland en Frank
rijk verleenen hun bemiddeling bij de on
derhandelingen met de verslagen linksche
regeering. Het schijnt alleen nog maar
Negrin, den minister-president te zijn, die
meent door te dreigen met een voortzetting
van den strijd, Franco tot concessies te
kunnen dwingen. Azana schijnt bereid te
zijn, zich gewonnen te geven.
Het contact tusscnen Franco en Parijs
heeft bovendien geleid tot betere betrek
kingen tusschen het rechtsche Spanje en
de Fransche regeering. Dat is natuurlijk
niet naar den zin van Italië en Duitschland,
die met leede ooger. aanzien, hoe hun in
vloed op het nieuwe Spanje dreigt te
verslappen, nadat zij het aan alle kanten
hebben geholpen. Zoo schrijft de „Völki-
sche Beobachter":
„Nu de min of meer verborgen inmen
ging ten gunste der linksehen geen resul
taat heeft gehad, probeert men het thans
met een ongevraagde vredesbemiddeling,
om de rooden in de toekomst te behouden
ak bondgenooten tegen een opnieuw mach
tig worden van Spanje. Ongetwijfeld stelt
men zich in Frankrijk en Engeland aan
groote teleurstellingen bloot, wanneer men
denkt door eenige vriendelijke woorden
aan het adres van Franco een oplossing te
bewerken, die. niet de Spaansche, maar wel
de Britsche en Fransche belangen waar
borgt. Men schijnt geneigd het politieke
inzicht, de diplomatieke capaciteiten en
het geheugen der na.ionale Spaansche lei
ding in zelfs beleedigende mate te onder
schatten. De Westelijke 'mogendheden zul
len zichzelff een slechten dienst bewijzen,
als zij na haar groote fouten thans nog za
ken trachten te doen, daar, waar door de
tallooze offers van den burgeroorlog en
overwinningen van historischen omvang
ondubbelzinnige feiten tot stand zijn geko
men."
De vraag duikt thans weer op, hoe het
nieuwe regiem in Spanje eruit zal zien.
Eén der voorwaarden, welke de linkschen
stellen voor beëindiging van den strijd, is:
het houden van een volksstemming over
den toekomstigen regeeringsvorm. Franco,
aio thans de overwinning in handen heeft,
gevoelt er niets voor, nu de leiding over
deze aangelegenheid uit handen te geven.
Maar men meent te mogen aannemen, dat
hei nieuwe nationalistische Spanje eerder
geneigd is zich naar het monarchistische
regime te oriënteeren, dan naar het tota
litaire systeem.
DE TOESTAND VAN DEN PAUS
VATICAANSTAD, 9 Februari (A.N.P.)
In tegenstelling met andersluidende be
richten meldt Havas: Zonder dat een be
langrijke verergering in den toestand van
den Paus is ingetreden zijn toestand is
stationnair moet men toch constateeren,
dat de ongesteldheid aanhoudt en zijn
krachten afnemen, terwijl de temperatuur
wat gestegen is.
De Paus verklaart zich echter niet» ziek
te voelen en blijft bij zijn voornemen deel
te nemen aan de herdenking van het Ver
drag van Lateranen.
V Roomsche dictatuur!
De katholieken streven onder leiding
van minister Goseling naar een katholie
ke dictatuur in Ned/rland en willen om
dat te bereiken de vereenigingsvrijheid
vernietigen Aldus een woordvoerder
der N. S. B. gisteren weer in de vergade
ring der Tweede Kamer.
't Is een bewering, om van te rillen!
't Is een bewering, om zelfs een heel
kalme ziel vooringenomen te maken te
gen die Roomschen! 't Is, vanzelfspre
kend, brandstof, prachtig brandbare brand
stof, op het vuur van het anti-papisme!
Maar.die bewering is onwaar, is
dwaas. Natuurlijk is 't een dwaasheid!
Wij zijn er zeker van, dat geen schijn of
schaduw van een bewijs kan worden ge
geven. En iemand, die nadenkt, lacht er
ook om. Doch er zijn zooveel menschen,
die niet nadenken, en op velen derzul-
ken zal die bij herhaalde herhaling gedane
bewering misschien toch wel indruk ma
ken; en dan is het anti-papistisch vuurtje
in den lande aangewakkerd!
Intusschen meenen wij toch, dat er
maar heel weinigen zullen zijn, die door
zulk 'n bewering zullen worden beïnvloed.
Ons volk is immers een nuchter volk!
Maar er zullen er wel zijn; enkelen zullen
ook wel weer door dit praatje worden in
genomen tegen de R. K. Staatspartij, f e i-
t e 1 ij k tegen de Roomschen.
't Is wel een droevige vorm van poli
tieke partij-propaganda!
GEMOTORISEERDE SPAANSCHE
TROEPEN OVER DE FRANSCHE
GRENS.
LE PERTHUS, 9 Febr. (A. N. P.). Van
nacht zijn gemotoriseerde Spaansche troe
pen van het tweede en twaalfde legercorps
Lij Le Perthus over de Fransche grens ge
komen, terwijl colocries infanterie over
andere passen Frankrijk zijn binnengeko
men. Onder de infanteristen bevonden zich
deelen van het leger van generaal Perea
ui< Olot. Vrachtauto's met ernorme hoe
veelheden oorlogsmateriaal reden naar Le
Bculou. Voorts zijn op Fransch gebied,
deels op eigen kracht, deels op auto's gela
den, 15 machinegeweren en zes tanks aan
gekomen. Volgens inlichtingen van de
Spaansche officieren, die met hun troepen
over de grens zijn gekomen, voltrekt de
aftocht zich in Noord-Oostelijke richting
langs den weg Figueras-Le Perthus. De
evacuatiè van het materiaal geschiedt on
der bescherming van troepen van het 18e
legercorps onder kolonel de Barrio, die
zich langzaam en strijd leverend, terug
trekken. Tusschen Figueras en de kust
wordt het front in stand gehouden door de
troepen van generaal Modesto en gene
raal Listèr.
Te Le Perthus begint men zich reeds voor
ta bereiden op den nieuwen toestand, welke
zal ontstaan, zoodra de troepen van Franco
san den grens komen. Negrin, die den
nacht heeft doorgebracht in een op
Spaansch gebied gelegen huis, verscheen
vanmorgen op het balcon van zijn kamer
en bleef daar langdurig op den weg staan
kijken.
80.000 uitgewekenen passeerden Montabiau.
TOULOUSE, 9 Febr. (Havas). Volgens
nier verstrekte cijfers zijn sedert den uit
tocht uit Spanje ruim 80.000 uitgewekenen
miliciens en gewonden het station Motabi-
ra gepasseerd, meerendeels vrouwen, kin
deren en grijsaards, die een onderdak
hebben gekregen.
22.000 ge%vonden en zieken zijn in hos
pitalen opgenomen, en 10.000 miliciens,
die zich yoor Franco hebben uitgespro
ken, zijn naar Hendaye gezonden om naar
hun vaderland lerug te keeren.
Troepen van Franco morgen aan Fransche
grens verwacht.
PERPIGNAN, 9 Febr. (A. N. P.). Vol
gens inlichtingen uit Le Perthus zullen de
rechtsche troepen morgen de Fransche
grens bereiken. Vanavond verwacht men
in Puigcerda een groot deel van het terug
trekkende republikeinsche leger. Uit Prats
de Mollo wordt gemeld, dat de troepen
van Franco zich ongeveer op 1 km. afstand
bevinden van Camprodon, het dichtst nabij
de Fransche grens gelegen dorp.
DE ITALIAANSCHE TROEPEN IN
SPANJE
ROME, 9 Frebruari (A.N.P.) De
„Piccolo" meldt, dat het corps van Itali-
aansche vrijwilligers den opmarsch naar
de Fransche grens definitief gestaakt heeft
IN MEMORIAM PATER CONSTANTIUS
LOKKERS
Na een kortstondige doch hardnekkige
ziekte is in het ziekenhuis te San Paolo in
Brazilië overleden de zeereerw. pater
Constantius Lokkers, Ord. Carm.
Z.E. werd geboren te Leiden in 1876,
studeerde de humaniora aan het Gymna
sium der Paters Franciscanen te Venraai,
trad in 1896 in de Orde der Paters Carme-
lieten en ontving in 1902 de H. Priester
wijding in de St. Jan van 's-Hertogenbosch
Toen in 1904 de Missie in Brazilië aan
de Nederlandsche provincie van de Car-
melorde werd toevertrouwd, was Pater
Lokkers een van de eersten, die werd uit
gezonden, om als missionaris zijn jonge
krachten te geven voor het heil der zielen.
Hij was door zijn overheid als missionaris
uitgezonden en wilde als zoodanig zich
zelf offeren voor de uitbreiding van het
Godsrijk op aarde. Na eerst in Angra dos
Reis eenigen tijd werkzaam te zijn geweest,
voelde hij zich geroepen, om de meer in de
binnenlanden van Brazilië gelegen bevol
king aan de genade-middelen der Kerk
deelachtig te maken. Gedurende geruimen
tijd arbeidde hij nu met waarlijk apostoli-
schen ijver als pastoor te Quaratiba, al
waar hij tengevolge van een hem van na
tuur eigen hartelijkheid en opgewektheid
het volk voor zich wist te winnen, hetgeen
hij als middel benutte, om aldus vrucht
baar te kunnen arbeiden. In de oorlogs
jaren werd hij evenwel door zijn Overste
overgeplaatst naar San Sebastiao, waar hij
een werkkring vond langs de kust en wel
onder de Afstammelingen van de slaven,
die onder Pedro II hun vrijheid hadden
herkregen. Zijn parochie strekte zich langs
de zee uit over een strook van ongeveer
200 kilometer lengte. Op verschillende af
standen langs de kuststreek had hij circa
20 kapelletjes gebouwd waar eenige keeren
in het jaar zijn zwartjes samenkwamen,
om de H. Mis bij te wonen, de Sacramen
ten te ontvangen en onderricht te worden
in de noodzakelijke waarheden van het
Geloof. Meestal moest reeds 's avonds te
voren de tocht worden aanvaard, ten ein
de des morgens aan een of andere statie
de H. Mis te kunnen opdragen. Vertrou
wend op zijn bergpaardje ging Pater Con
stantius dan berg op en berg af langs bij
na onbegaanbare wegen met een moed en
ijver, een missionaris waardig. Was hij
vermoeid, dan diende hem het strand tot
ledikant en het zeezand tot matras. Hoe
dikwijls is hij niet des nachts in een kano
de zee overgestoken, om op een in de na
bijheid gelegen eilandje aan een stervende
de laatste troostmiddelen der Kerk te bren
gen. Pater Constantius Lokkers, zoo schreef
de bisschop van San Paolo bij gelegenheid
van zijn zilveren priesterfeest in 1927, be
zit als missionaris een heldenmoed, die ons
doet denken aan die van de martelaren.
Storm noch orkaan vreest hij, als het er
om gaat, om de ongelukkige inboorlingen
in de laatste oogenblikken bij te staan.
Volgens de getuigenis van dezen bisschop
was hij tweemaal in doodsgevaar geweest,
doordat de kano, waarin hij zich bevond
omsloeg en niettegenstaande dit alles zette
hij doornat zijn tocht voort, totdat hij het
doel bereikt had.
Zijn parochianen waren hem dan ook na
verloop van tijd zoo dierbaar geworden,
dat hij hun eenvoudig leven wilde deelen,
hun levenswijze wilde volgen en wat hij
voor zijn noodzakeijk onderhoud ontving,
aan de armen wegschonk.
Met pater Constantius is heengegaan een
goed mensch en een onvermoeide apostel.
Moge hij, gedurende ruim vier en dertig
jaren zich in het land van de zon voor de
arme zielen heeft uitgesloofd, de hitte van
den dag heeft gedragen en dikwijls ook
den nacht onder den blooten hemel heeft
doorgebracht, een rijke belooning ontvan
gen in het eeuwige vaderland, waar de
zon nimmer ondergaat. Hij ruste in vrede!
W. M
Dit nummer bestaat alt
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Z. H. de Paus thans weer geheel her
steld. (2de blad).
Vredesonderhandelingen in Spanje. Men
meent, dat binnen een paar dagen een wa
penstilstand kan worden gesloten. (2de
blad).
Een botsing tusschen twee Fransche oor
logsschepen. Drie dooden en 9 vermisten.
(Buitenl. Ber., 2de blad).
Een Engelsch schip in nood op den At-
lantischen Oceaan. (Buitenl. Ber., 2de blad).
ONDERHANDELINGEN TEGEN
GESPROKEN.
PARIJS, 9 Febr. (A. N. P.). De Spaan
sche ambassade spreekt de geruchten om
trent de onderhandelingen over een wapen
stilstand, die gevoerd zouden worden tus
schen vertegenwoordigers van Franco en
generaal Miaja, tegen.
VIJF PERSONEN ONDER LAWINE
GEDOOD.
SALT LAKE CITY, 9 Febr. (A. N. P.).
Tijdens een hevigen sneeuwstorm is een
lawine neergekomen op een woning. Vijf
bewoners werden gedood. De storm ver
oorzaakte voorts de ontsporing van den
sneltrein DenverRio Grande.
BRANDBOM IN TIMMERMANS
WERKPLAATS.
LONDEN, 9 Febr. (A. N. P.). In een tim-
mermanswerplaats aan de Harrowroad in
Londen heeft men een smeulende brand
bom gevonden. Brandweerlieden hebben
het projectiel, dat weinig schade heeft
aangericht, gedoofd.
DUITSCH SCHIP OP DE HUMBER
GEZONKEN.
LONDEN, 9 Febr. (A. N. P.). Het Duit-
sche s.s. „Glueckauf" (1915 tbn) is aan
den ingang van de Humber vanmorgen
gezonken. De bemanning is door eén
Noorsch vaartuig gered.
IS DE „MARIA DE LARRINGA"
VERGAAN?
De „Vcendam" op de plek aangekomen.
NEW YORK, 9 Febr. (A. N. P.) De
Veendam" heeft de plek bereikt, waar de
„Maria de Larringa" naar gemeld was, in
r.ood verkeerde en zelfs zinkende zou zijn.
Het Nederlandsche stoomschip is met de
nasporingen begonnen.
OVERSTROOMINGEN IN TRANSVAAL.
..JOHANNESBURG, 8 Febr. (A. N. P.).
In het Westen van Transvaal heeft een on
gekend zware regenval uitgebreide over
stroomingen tot gevolg gehad. Een aantal
inboorlingen zijn verdronken. Te Lijdens
burg is een blanke vrouw door afgeknapte
electrische draden getroffen en door den
stroom gedood.
De stad Stander ton staat gedeeltelijk on
der water. Het spoorwegverkeer tusschen
Johannesburg en Lourence Marqques is
gestremd, doordat tijdens een aardver
schuiving een enorme keisteen van 300 ton
op de spoorbaan is terecht gekomen.
f
Het Katholiek Comité van Actie
„Voor God" schrijft ons:
Uw Handteekening
Ge hebt misschien Uw naam opgeschre
ven ten bewijze, dat ge protesteert tegen
bepaalde misdaden bedreven tegen Kerk
en geloovigen. Heeft hier Uw naam
werkelijk iets te zeggen, is Uw hand
teekening werkelijk de vertegenwoordig
ster van iemand, die zelf diep geloovig,
en met een hart, dat brandt voor de zaak
van God en Kerk, spontaan zijn gerecht
vaardigde verontwaardiging uit over wat
een mede-geloovige, een mede-katholiek
om Christus' Wille wordt aangedaan?
Zoo niet, dan is Uw handteekening toch
niet meer geweest dan een doode krabbel.
Alleen de levende, diepe getuigenis van
e- --ft iets te zeggen tot