DONDERDAG 9 FEBRUARI 1939 30ste Jaargang No. 9257 3)e Êcid^ch^Soti^ant Bureaux Papengracht 32. Adv. en Abonn.-tarieven zie pag. 2 Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11. DE BISSCHOP VAN GERONA OVER DE KERK IN SPANJE „Men betreurt de verwarring, die in ver schillende katholieke kringen heerscht ten opzichte van den oorlog in Spanje. Het is zeker, dat de propaganda ten gunste van de republikeinsche regeering groote afmetin gen aan heeft genomen,, maar de verwar ring is ook nog aan andere oorzaken te wijten. Ik wil nu geen oordeel vellen over verschillende houdingen en handelwijzen, maar de eenige bedoeling van dit schrijven is de houding te bepalen, welke de Katho lieke Kerk in Spanje heeft ingenomen van af het begin der nationalistische beweging. Men verwijt de Kerk tusschenbeide te zijn gekomen in een zuiver politieken strijd. De Kerk zou haar zending te buiten zijr ge gaan. Maar men vergeet, dat het Episcopaat tot taak heeft de heilige belangen te ver dedigen, en dat de eene partij in den bur geroorlog deze heilige belangen loochende eri bestreed, terwijl de andere partij deze belangen als essentieele basis van zijn pro gram verklaarde. Zijn de burgers opge staan tegen de gevestigde regeering? Dan schrijven de wetten voor wat men in een dergelijk geval moet doen en de historie leert, wat de leiders van volkeren en naties in dergelijke gevallen gedaan hebben. Maar bestaat er een wet, die aan de regeering be vel geeft of aan de regeerings-aanhangers om de wapenen op te nemen tegen een der de, die buiten den opstand gebleven is en die ondanks de vervolging altijd aan de staatswetten heeft gehoorzaamd? Deze derde, waarover wij spreken, is de Katho lieke Kerk. Wat moet zij anders doen, dan vervolgers ontvluchten en haar steun zoe ken bij hen, die haar verdedigen? Men kan niet ontkennen, dat zich derge lijke feiten in ons diocees hebben voorge daan. Ik was in mijn residentie van Gerona, ik heb gezien wat op den negentienden Juli van 1936 en op de tien volgende dagen, toen ik nog in de stad was, zich heeft afge speeld. In de vroege morgenuren van 20 Juli werden verschillende kerken in brand gestoken. Ik zelf zag mij verplicht op den avond van dier. dag tegen 11 uur mijn hujs te verlaten, daar de menigte op het plein voor de kathedraal tegenover de ingang van het bisschoppelijk paleis een dreigende hou ding aannam. Zijn er priesters geweest, die vanuit de kerken geschoten hebben? Ik zelf ben nooit van een dergelijk geval in kennis gesteld, en, al ik er iets over gehoord had, dan zou ik niet geweigerd hebben, om te handelen volgens de voorschriften van het kanonieke recht. Het is een valsche laster, dat pries ters vanuit de kerken op de menigte ge schoten hebben en dat de brandstichtingen, de moorden en dergelijke excessen het re sultaat waren van de reactie der bevol king tegen een onrechtvaardige aanval op hun rechten en welzijn. Ik sta voor mijn diocees in, en zoolang men geen feiten kan aai-halen en zoolang men niet met bewij zen komt, kan ik hetzelfde oordeel uitspre ken over de andere Spaansche bisdommen. Uit een en ander blijkt, dat de Kerk van Spanje om de volgende redenen aan de zijde staat van generaal Franco: 1. Uit erkentelijkheid voor de verdedi ging der heilige rechten, die Christus aan de Kerk heeft toevertrouwd en omdat de Kerk ervan overtuigd is, dat zijn regeering weldadig zal zijn voor de grootheid en het welzijn van het land. 2. Wegens de goede verstandhouding, die tusschen kerkelijke en wereldlijke overhe den noodzakelijk is, zonder dat de weder zij dsche hulp een argument is, om alles goed te keuren wat de andere partij doet. De Kerk beweegt zich niet op het gebied van de politiek, wat haar verboden is. Maar op de hooge plaats, die haar toekomt, ver- eer.igt zij zich met de getrouwe kinderen, die haar aanhangen, gehoorzamen, en haar volgen in haar apostolische actie. De Kerk kan loch vrij zijn en tegelijker tijd haar aanhankelijkheid betuigen aan de burgerlijke macht, die haar eerbiedigt en verdedigt? Er zal misschien iemand zeggen, dat de gevaren aanwezig zijn, die zich altijd in to talitaire staten voordoen. Het is nu de tijd niet, om de voordeelen of de nadeelen van het eene of andere po litieke systeem te bespreken, wanneer dit régime de beginselen van het christelijke recht aanvaardt als de grondbeginselen voor de constitutie en de regeering. Maar om iedereen gerust te stellen is het toch goed om te verklaren, dat de Kerk, die nu verplicht is geweest haar bestaan te verdedigen tegen het goddelooze commu nisme, morgen met dezelfde energie zou strijden voor de verdediging van haar vrij heden en rechten, als iemand anders haar zou willen hinderen in de uitoefening van haar plichten. Maar men moet een derge lijke oppositie tegen de Kerk niet veron derstellen, wanneer de generalissimus her haalde malen verklaard heeft, dat de Con stitutie en de Staat opgebouwd zullen wor den volgens de Spaansche traditie en geen imitatie zal zijn van buitenlandsche Sta ten. De waarborg ligt reeds in den christe- lijken geest, waarin de nieuwe wetgeving is opgesteld. Men kan geen hinderpaal zien in het feit, dat zekere Spaansche Katholieken meer bezorgd voor politieke dan voor gods dienstige belangen strijden tegen het Na tionalistische Spanje. Het zijn riiet de ge- loovigen, hoe deugdzaam of verstandig zij ook mogen zijn, aan wie Christus het be stuur van Zijn Kerk heeft toevertrouwd, maar wel de bisschoppen. Onder autoriteit van den Paus moeten zij op ieder oogen- blik aangeven, wat het beste is voor den eeredienst, voor h i heil der zielen, in over eenstemming met de regels van het godde lijk en kerkelijk recht, en met de leer der historie Is het niet droevig te zien, hoe tal van Katholieken in het buitenland, in plaats van hun werk te vereenigen voor het be houd van hun godsdienst, zich bezig hou den met te phiJosofeeren over onderwer pen, die wel van belang, maar op het oogenblik niet opportuun zijn? Het is voor een medicus toch eveneens nutteloos en niet raadzaam, zich bezig te houden met het on derzoek van net wapen, waarmede een wón de werd toegebracht, wanneer de gewonde zelf dringend om verzorging vraagt. De Kerk van Spanje getrouw aan 't vredes- bevel, dat Christus gegeven heeft, blijft Ridden, zoo mogelijk met nog meer vurig heid, voor haar kinderen, die strijden in de roode zone". t JOSEPH, Bisschop van Gerona. DE WERELD IW VOGELVLUCHT BURGOS: Het zijn hoopvolle berichten, welke nu uit Spanje verluiden. Het einde van den Spaai.schen burgeroorlog, die an ders dezen zomer zijn derden verjaardag zou hebben „gevierd", zou binnen enkele dagen een feit zijn. Generaal Franco on derhandelt met generaal Miaja, den link- schen bevelhebber in de nog overgebleven centrale zóne, over de voorwaarden van een wapenstilstand en Engeland en Frank rijk verleenen hun bemiddeling bij de on derhandelingen met de verslagen linksche regeering. Het schijnt alleen nog maar Negrin, den minister-president te zijn, die meent door te dreigen met een voortzetting van den strijd, Franco tot concessies te kunnen dwingen. Azana schijnt bereid te zijn, zich gewonnen te geven. Het contact tusscnen Franco en Parijs heeft bovendien geleid tot betere betrek kingen tusschen het rechtsche Spanje en de Fransche regeering. Dat is natuurlijk niet naar den zin van Italië en Duitschland, die met leede ooger. aanzien, hoe hun in vloed op het nieuwe Spanje dreigt te verslappen, nadat zij het aan alle kanten hebben geholpen. Zoo schrijft de „Völki- sche Beobachter": „Nu de min of meer verborgen inmen ging ten gunste der linksehen geen resul taat heeft gehad, probeert men het thans met een ongevraagde vredesbemiddeling, om de rooden in de toekomst te behouden ak bondgenooten tegen een opnieuw mach tig worden van Spanje. Ongetwijfeld stelt men zich in Frankrijk en Engeland aan groote teleurstellingen bloot, wanneer men denkt door eenige vriendelijke woorden aan het adres van Franco een oplossing te bewerken, die. niet de Spaansche, maar wel de Britsche en Fransche belangen waar borgt. Men schijnt geneigd het politieke inzicht, de diplomatieke capaciteiten en het geheugen der na.ionale Spaansche lei ding in zelfs beleedigende mate te onder schatten. De Westelijke 'mogendheden zul len zichzelff een slechten dienst bewijzen, als zij na haar groote fouten thans nog za ken trachten te doen, daar, waar door de tallooze offers van den burgeroorlog en overwinningen van historischen omvang ondubbelzinnige feiten tot stand zijn geko men." De vraag duikt thans weer op, hoe het nieuwe regiem in Spanje eruit zal zien. Eén der voorwaarden, welke de linkschen stellen voor beëindiging van den strijd, is: het houden van een volksstemming over den toekomstigen regeeringsvorm. Franco, aio thans de overwinning in handen heeft, gevoelt er niets voor, nu de leiding over deze aangelegenheid uit handen te geven. Maar men meent te mogen aannemen, dat hei nieuwe nationalistische Spanje eerder geneigd is zich naar het monarchistische regime te oriënteeren, dan naar het tota litaire systeem. DE TOESTAND VAN DEN PAUS VATICAANSTAD, 9 Februari (A.N.P.) In tegenstelling met andersluidende be richten meldt Havas: Zonder dat een be langrijke verergering in den toestand van den Paus is ingetreden zijn toestand is stationnair moet men toch constateeren, dat de ongesteldheid aanhoudt en zijn krachten afnemen, terwijl de temperatuur wat gestegen is. De Paus verklaart zich echter niet» ziek te voelen en blijft bij zijn voornemen deel te nemen aan de herdenking van het Ver drag van Lateranen. V Roomsche dictatuur! De katholieken streven onder leiding van minister Goseling naar een katholie ke dictatuur in Ned/rland en willen om dat te bereiken de vereenigingsvrijheid vernietigen Aldus een woordvoerder der N. S. B. gisteren weer in de vergade ring der Tweede Kamer. 't Is een bewering, om van te rillen! 't Is een bewering, om zelfs een heel kalme ziel vooringenomen te maken te gen die Roomschen! 't Is, vanzelfspre kend, brandstof, prachtig brandbare brand stof, op het vuur van het anti-papisme! Maar.die bewering is onwaar, is dwaas. Natuurlijk is 't een dwaasheid! Wij zijn er zeker van, dat geen schijn of schaduw van een bewijs kan worden ge geven. En iemand, die nadenkt, lacht er ook om. Doch er zijn zooveel menschen, die niet nadenken, en op velen derzul- ken zal die bij herhaalde herhaling gedane bewering misschien toch wel indruk ma ken; en dan is het anti-papistisch vuurtje in den lande aangewakkerd! Intusschen meenen wij toch, dat er maar heel weinigen zullen zijn, die door zulk 'n bewering zullen worden beïnvloed. Ons volk is immers een nuchter volk! Maar er zullen er wel zijn; enkelen zullen ook wel weer door dit praatje worden in genomen tegen de R. K. Staatspartij, f e i- t e 1 ij k tegen de Roomschen. 't Is wel een droevige vorm van poli tieke partij-propaganda! GEMOTORISEERDE SPAANSCHE TROEPEN OVER DE FRANSCHE GRENS. LE PERTHUS, 9 Febr. (A. N. P.). Van nacht zijn gemotoriseerde Spaansche troe pen van het tweede en twaalfde legercorps Lij Le Perthus over de Fransche grens ge komen, terwijl colocries infanterie over andere passen Frankrijk zijn binnengeko men. Onder de infanteristen bevonden zich deelen van het leger van generaal Perea ui< Olot. Vrachtauto's met ernorme hoe veelheden oorlogsmateriaal reden naar Le Bculou. Voorts zijn op Fransch gebied, deels op eigen kracht, deels op auto's gela den, 15 machinegeweren en zes tanks aan gekomen. Volgens inlichtingen van de Spaansche officieren, die met hun troepen over de grens zijn gekomen, voltrekt de aftocht zich in Noord-Oostelijke richting langs den weg Figueras-Le Perthus. De evacuatiè van het materiaal geschiedt on der bescherming van troepen van het 18e legercorps onder kolonel de Barrio, die zich langzaam en strijd leverend, terug trekken. Tusschen Figueras en de kust wordt het front in stand gehouden door de troepen van generaal Modesto en gene raal Listèr. Te Le Perthus begint men zich reeds voor ta bereiden op den nieuwen toestand, welke zal ontstaan, zoodra de troepen van Franco san den grens komen. Negrin, die den nacht heeft doorgebracht in een op Spaansch gebied gelegen huis, verscheen vanmorgen op het balcon van zijn kamer en bleef daar langdurig op den weg staan kijken. 80.000 uitgewekenen passeerden Montabiau. TOULOUSE, 9 Febr. (Havas). Volgens nier verstrekte cijfers zijn sedert den uit tocht uit Spanje ruim 80.000 uitgewekenen miliciens en gewonden het station Motabi- ra gepasseerd, meerendeels vrouwen, kin deren en grijsaards, die een onderdak hebben gekregen. 22.000 ge%vonden en zieken zijn in hos pitalen opgenomen, en 10.000 miliciens, die zich yoor Franco hebben uitgespro ken, zijn naar Hendaye gezonden om naar hun vaderland lerug te keeren. Troepen van Franco morgen aan Fransche grens verwacht. PERPIGNAN, 9 Febr. (A. N. P.). Vol gens inlichtingen uit Le Perthus zullen de rechtsche troepen morgen de Fransche grens bereiken. Vanavond verwacht men in Puigcerda een groot deel van het terug trekkende republikeinsche leger. Uit Prats de Mollo wordt gemeld, dat de troepen van Franco zich ongeveer op 1 km. afstand bevinden van Camprodon, het dichtst nabij de Fransche grens gelegen dorp. DE ITALIAANSCHE TROEPEN IN SPANJE ROME, 9 Frebruari (A.N.P.) De „Piccolo" meldt, dat het corps van Itali- aansche vrijwilligers den opmarsch naar de Fransche grens definitief gestaakt heeft IN MEMORIAM PATER CONSTANTIUS LOKKERS Na een kortstondige doch hardnekkige ziekte is in het ziekenhuis te San Paolo in Brazilië overleden de zeereerw. pater Constantius Lokkers, Ord. Carm. Z.E. werd geboren te Leiden in 1876, studeerde de humaniora aan het Gymna sium der Paters Franciscanen te Venraai, trad in 1896 in de Orde der Paters Carme- lieten en ontving in 1902 de H. Priester wijding in de St. Jan van 's-Hertogenbosch Toen in 1904 de Missie in Brazilië aan de Nederlandsche provincie van de Car- melorde werd toevertrouwd, was Pater Lokkers een van de eersten, die werd uit gezonden, om als missionaris zijn jonge krachten te geven voor het heil der zielen. Hij was door zijn overheid als missionaris uitgezonden en wilde als zoodanig zich zelf offeren voor de uitbreiding van het Godsrijk op aarde. Na eerst in Angra dos Reis eenigen tijd werkzaam te zijn geweest, voelde hij zich geroepen, om de meer in de binnenlanden van Brazilië gelegen bevol king aan de genade-middelen der Kerk deelachtig te maken. Gedurende geruimen tijd arbeidde hij nu met waarlijk apostoli- schen ijver als pastoor te Quaratiba, al waar hij tengevolge van een hem van na tuur eigen hartelijkheid en opgewektheid het volk voor zich wist te winnen, hetgeen hij als middel benutte, om aldus vrucht baar te kunnen arbeiden. In de oorlogs jaren werd hij evenwel door zijn Overste overgeplaatst naar San Sebastiao, waar hij een werkkring vond langs de kust en wel onder de Afstammelingen van de slaven, die onder Pedro II hun vrijheid hadden herkregen. Zijn parochie strekte zich langs de zee uit over een strook van ongeveer 200 kilometer lengte. Op verschillende af standen langs de kuststreek had hij circa 20 kapelletjes gebouwd waar eenige keeren in het jaar zijn zwartjes samenkwamen, om de H. Mis bij te wonen, de Sacramen ten te ontvangen en onderricht te worden in de noodzakelijke waarheden van het Geloof. Meestal moest reeds 's avonds te voren de tocht worden aanvaard, ten ein de des morgens aan een of andere statie de H. Mis te kunnen opdragen. Vertrou wend op zijn bergpaardje ging Pater Con stantius dan berg op en berg af langs bij na onbegaanbare wegen met een moed en ijver, een missionaris waardig. Was hij vermoeid, dan diende hem het strand tot ledikant en het zeezand tot matras. Hoe dikwijls is hij niet des nachts in een kano de zee overgestoken, om op een in de na bijheid gelegen eilandje aan een stervende de laatste troostmiddelen der Kerk te bren gen. Pater Constantius Lokkers, zoo schreef de bisschop van San Paolo bij gelegenheid van zijn zilveren priesterfeest in 1927, be zit als missionaris een heldenmoed, die ons doet denken aan die van de martelaren. Storm noch orkaan vreest hij, als het er om gaat, om de ongelukkige inboorlingen in de laatste oogenblikken bij te staan. Volgens de getuigenis van dezen bisschop was hij tweemaal in doodsgevaar geweest, doordat de kano, waarin hij zich bevond omsloeg en niettegenstaande dit alles zette hij doornat zijn tocht voort, totdat hij het doel bereikt had. Zijn parochianen waren hem dan ook na verloop van tijd zoo dierbaar geworden, dat hij hun eenvoudig leven wilde deelen, hun levenswijze wilde volgen en wat hij voor zijn noodzakeijk onderhoud ontving, aan de armen wegschonk. Met pater Constantius is heengegaan een goed mensch en een onvermoeide apostel. Moge hij, gedurende ruim vier en dertig jaren zich in het land van de zon voor de arme zielen heeft uitgesloofd, de hitte van den dag heeft gedragen en dikwijls ook den nacht onder den blooten hemel heeft doorgebracht, een rijke belooning ontvan gen in het eeuwige vaderland, waar de zon nimmer ondergaat. Hij ruste in vrede! W. M Dit nummer bestaat alt vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Z. H. de Paus thans weer geheel her steld. (2de blad). Vredesonderhandelingen in Spanje. Men meent, dat binnen een paar dagen een wa penstilstand kan worden gesloten. (2de blad). Een botsing tusschen twee Fransche oor logsschepen. Drie dooden en 9 vermisten. (Buitenl. Ber., 2de blad). Een Engelsch schip in nood op den At- lantischen Oceaan. (Buitenl. Ber., 2de blad). ONDERHANDELINGEN TEGEN GESPROKEN. PARIJS, 9 Febr. (A. N. P.). De Spaan sche ambassade spreekt de geruchten om trent de onderhandelingen over een wapen stilstand, die gevoerd zouden worden tus schen vertegenwoordigers van Franco en generaal Miaja, tegen. VIJF PERSONEN ONDER LAWINE GEDOOD. SALT LAKE CITY, 9 Febr. (A. N. P.). Tijdens een hevigen sneeuwstorm is een lawine neergekomen op een woning. Vijf bewoners werden gedood. De storm ver oorzaakte voorts de ontsporing van den sneltrein DenverRio Grande. BRANDBOM IN TIMMERMANS WERKPLAATS. LONDEN, 9 Febr. (A. N. P.). In een tim- mermanswerplaats aan de Harrowroad in Londen heeft men een smeulende brand bom gevonden. Brandweerlieden hebben het projectiel, dat weinig schade heeft aangericht, gedoofd. DUITSCH SCHIP OP DE HUMBER GEZONKEN. LONDEN, 9 Febr. (A. N. P.). Het Duit- sche s.s. „Glueckauf" (1915 tbn) is aan den ingang van de Humber vanmorgen gezonken. De bemanning is door eén Noorsch vaartuig gered. IS DE „MARIA DE LARRINGA" VERGAAN? De „Vcendam" op de plek aangekomen. NEW YORK, 9 Febr. (A. N. P.) De Veendam" heeft de plek bereikt, waar de „Maria de Larringa" naar gemeld was, in r.ood verkeerde en zelfs zinkende zou zijn. Het Nederlandsche stoomschip is met de nasporingen begonnen. OVERSTROOMINGEN IN TRANSVAAL. ..JOHANNESBURG, 8 Febr. (A. N. P.). In het Westen van Transvaal heeft een on gekend zware regenval uitgebreide over stroomingen tot gevolg gehad. Een aantal inboorlingen zijn verdronken. Te Lijdens burg is een blanke vrouw door afgeknapte electrische draden getroffen en door den stroom gedood. De stad Stander ton staat gedeeltelijk on der water. Het spoorwegverkeer tusschen Johannesburg en Lourence Marqques is gestremd, doordat tijdens een aardver schuiving een enorme keisteen van 300 ton op de spoorbaan is terecht gekomen. f Het Katholiek Comité van Actie „Voor God" schrijft ons: Uw Handteekening Ge hebt misschien Uw naam opgeschre ven ten bewijze, dat ge protesteert tegen bepaalde misdaden bedreven tegen Kerk en geloovigen. Heeft hier Uw naam werkelijk iets te zeggen, is Uw hand teekening werkelijk de vertegenwoordig ster van iemand, die zelf diep geloovig, en met een hart, dat brandt voor de zaak van God en Kerk, spontaan zijn gerecht vaardigde verontwaardiging uit over wat een mede-geloovige, een mede-katholiek om Christus' Wille wordt aangedaan? Zoo niet, dan is Uw handteekening toch niet meer geweest dan een doode krabbel. Alleen de levende, diepe getuigenis van e- --ft iets te zeggen tot

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1