BINNENLAND
WOENSDAG 8 FEBRUARI 1939
30ste Jaargang No. 9256
S)e £cki6clveSoti^ant
Bureaux Papengracht 32. ri rri Adr. en Abonn.-tarieven de paf. 2
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
V Ons katholiek onderwijs
Wij hebben het onschatbare voorrecht,
aan de jeugd katholiek onder
wijs te kunnen geven.
Hoe grooter dit voorrecht is, des te
zwaarder is ook de plicht, om het goed te
gebruiken!
Dat wij katholieke scholen bezitten baat
ons weinig of niets, als wij den leerlingen
daarin niet geven katholiek vormend
en opvoedend onderwijs.
't Is niet onze bedoeling een breede uit
eenzetting te geven van de eischen, waar
aan het onderwijs moet voldoen, om k a-
tholiek onderwijs te zijn. Wij willen
slechts bescheidenlij k een enkele gedachte
naar voren brengen die geenszins nieuw
is, ook zelfs niet nieuw in vorm, maar die
onder ons aller aandacht moet staan in
geest en hart door-lichtende klaarheid.
Aanleiding, om dit te doen, was de le
zing van een artikel: „Schoolmis- en Mis-
hooren met goede manieren" in de vandaag
verschenen aflevering van „Moederschaps-
zorg" van mr. P. Kleene.
In dit artikel wordt gewezen op het
voortreffelijke van de bij het katholiek
onderwijs aansluitende Schoolmis als
er wordt gezorgd door den onderwijzer, dat
het bijwonen van de Schoolmis geen sleur
wordt, „geen sleur, geen zure verplich
ting."
't Is hoewel goed bedoeld een dwaas
heid, om b.v. de kinderen voor straf naar
de kerk te sturen, gebeden te laten op
zeggen!
Men moet den kinderen leeren, den gods
dienst te beleven, als iets schoons, als het
centrum van het leven, vanwaar alle be
zieling moet uitgaan.
Een katholiek paedagoog moet den kin
deren in-dringen in verstand en hart, dat
het gaan-naar-de-kerk, dat het bijwonen
van èn meeleven met het Misoffer, dat het
bidden niet is een lastige plicht, maar een
voorrecht.
Kinderen moeten niet naar de kerk
gaan, omdat zij worden gedwongen,
omdat er een of andere belooning aan
vastzit, maar omdat zij graag gaan naar
O. L. Heer, Wien zij wat te zeggen heb
benNatuurlijk zonder overdrijving,
zonder sentimentaliteit, maar in eerlijke
en oprechte zelf-beleefde en zelf-doorvoel-
de overtuiging kan en moet de katholiekee
school meehelpen met ouders en pries
ters de kinderen aldus godsdienstig op
te voeden.
DE WERELD
VOGELVLUCHT
VATIC A AN: De ongesteldheid van Z. H.
den Paus is weer van voorbij gaanden aard
gebleken. Gisteravond gevoelde Z. H. zich
weer wat beter, zoodat verwacht werd, dat
hij vandaag wederom audiënties zou kun
nen verleenen. Het zou jammer zijn, indien
de viering van het 10-jarig bestaan van
het V.erdrag van Lateranen verduisterd
zou worden door den zwakken gezond
heidstoestand van den H. Vader.
BURGOS: In Catalonië gaat de inbezit
neming van het land door Franco's troe
pen gestadig en in vlot tempo voort. De
overwinning van Franco in dat deel van
Spanje is geen vraagstuk meer. Wel doet
zich het vraagstuk voor, wat er moet ge
schieden met die paar honderdduizend
vluchtelingen op Fransch gebied. Er zijn
reeds onderhandelingen gevoerd met Bur
gos, die, naar verluidt, een gunstig verloop
hebben gehad. Verwacht wordt, dat de
algemeene amnestie de terugkeer van de
overgroote meerderheid der gevluchten
-mogelijk zal maken. Een andere vraag is,
o! en hoelang het verzet in de centrale
zóne nog zal worden voortgezet. Negrin is
van plan, het zoo lang mogelijk uit te hou
den.
LONDEN: Op de Palestijnsche conferen
tie te Londen zijn de besprekingen over
het lot van Palestina begonnen. Of liever:
men is nog niet zoover gekomen, want er
wordt nog gekibbeld over de vraag, wie
de Arabieren nu mogen vertegenwoordigen.
De afgezanten van den Groot-Moefti bewe
ren, dat zij alleen het recht hebben, de
gevoelens der Palestijnsche Arabieren te
vertolken, maar anderen de meer gema
tigden zijn het daarmede niet eens. Dat
begint al goed! De hoop, dat men spoedig
tot overeenstemming komt lijkt niet be
paald groot.
Een feestjaar
in het
groothertogdom
Luxemburg
Het nieuwe jaar is voor Luxem
burg een feestjaar. Diie feiten
worden gevierd: de meerderjarig
heid van den troonopvolger Jan,
de twintigjarige regeering van
groothertogin Charlotte, en het
twaalfde eeuwfeest van den dood
van den grooten apostel, den H.
Willibrordus.
(Van een bijzonderen correspondent)
LUXEMBURG, 6 Februari 1939.
De feestelijkheden in Luxemburg heb
ben reeds een aanvang genomen op 5 Ja
nuari', toen de troonopvolger van Luxem
burg 18 jaar werd. Op 13 December 1938
had de groothertogin verklaard, dat de
prins bij zijn achttiende verjaardag meer
derjarig zou worden verklaard.
In een tot de uiterste hoeken gevulde
kathedraal, onder het enthousiasme van de
toekomstige onderdanen van den troonop
volger en in aanwezigheid van het Corps
Diplomatique, werd een plechtig Te Deum
gezongen. De blijdschap van de Luxem
burgers is niet ongemotiveerd; na de we-
relaoorlog hebben zij hun vrijheid en hun
onafhankelijkheid, gewaarborgd door de
dynastie, meer en meer naar waarde lee
ren schatten. En met die gevoelens van
dankbaarheid voor de toegestane vrijheden,
heeft de bevolking de meer jarigheids ver
klaring van den prins toegejuicht. Hij is
de eerste mannelijke erfgename voor den
troon na de twee groot-hertoginnen, de
onvergetelijke Adelaide en de beminde
Charlotte.
De twintigjarige regeering
van de groot-hertogin.
In 1919 deed de groot-hertogin Adelaide
onder den druk der omstandigheden af
stand van den troon, en zoo is net dit jaar
twintig jaar geleden, dat groot-hertogin
Charlotte in Luxemburg aan de regeering
kwam. Met haar echtgenoot Prins FelLx,
zooals hij door de bevolking genoemd
wordt, heeft zij fier gestreden voor de on
afhankelijkheid van haar klein land; de
diverse problemen heeft zij opgelost in den
geest, die van haar verwacht werd, een
diep inzicht in de kennis der democratie
en van de rol, die aan de souverein toe
komt.
Het Luxemburgsche onai-
hankelijkheidsfeest.
In het kader van dit herdenkingsjaar zal
de dag der Luxemburgsche onafhankelijk
heid op hijzondere wijze gevierd worden.
Deze dag herinnert aan 9 Juni 1815, toen
Luxemburg als onafhankelijke staat werd
hersteld. De Luxemburgsche onafhankelijk
heid dateert eigenlijk reeds uit de tiende
eeuw en zonder noemenswaardige onder
breking hebben de Luxemburgers hun
autonomie, hun gebruiken en tradities ge
handhaafd vanaf het jaar 963< de tijd van
den eersten hertog Siegried. In 1867 werd
Luxemburg neutraal verklaard en in 1890
eindigde de personeele unie met Nederland
Luxemburg staat onder de bescherming der
groote mogendheden, maar wetende, wat
dit zeggen wil in den tegenwoordigen tijd,
wordt de raad van den Zwitserschen staats
man Motta ter harte genomen: „Een klein
volk moet voor alles eensgezind zijn. Het
moet dapperheid en vastberadenheid too-
nen. Het moet rechtvaardig zijn en gereser
veerd tegenover andere naties, maar op de
eerste plaats heeft het de hulp van den
Almachtige noodig."
Het Euwfeest van
St. Willibrord.
Het twaalfde eeuwfeest van den H. Wil
librord zal ook in Luxemburg op waardige
wijze gevierd worden. Hij is de stichter van
de beroemde abdij van Echternach, langen
tijd een centrum van beschaving. De
plechtigheden ter eere van den H. Willi
brord beginnen op Donderdag voor Pink
steren en zullen op Drievuldigheidszondag
eindigen. De basiliek, waar het stoffelijk
overschot van den heilige rust in een sar-
cophaag, is geheel gerestaureerd.
Meerdere Kardinalen, vele Aartsbis
schoppen en Bisschoppen zullen de feesten
bijwonen. Het zal een zegenrijk feest zijn
voor den godsdienstzin der Luxemburgsche
bevolking.
DE PAUS HEEFT EEN GOEDEN NACHT
GEHAD.
VATICAANSTAD, 8 Februari (A.N.P.)
De Paus heeft een goeden nacht gehad
en de rust, die hij gisteren heeft genomen,
heeft een heilzame uitwerking gehad.
Vandaag zullen nog geen algemeene audi
ënties gehouden worden: slechts eenige
bijzondere worden toegestaan.
Dankbetuiging van het
Prinselijk paar.
Hoewel zeer erkentelijk voor de vele
blijken van belangstelling, welke wij bij
gelegenheid van den eersten verjaardag
van onze dochter mochten ontvangen, is
het ons tot ons leedwezen niet mogelijk
een ieder daarvoor persoonlijk dank te
zeggen. Daarom veroorloven wij ons langs
dezen weg allen, zoowel onbekenden als
vrienden, die ons een schriftelijken ge-
lukwensch deden toekomen, of op eenige
andere wijze van hunne gevoelens van
sympathie of medeleven blijk hebben ge
geven, onzen diepgevoelden dank te be
tuigen. De hartelijke ontvangst, welke ons
op onzen rijtoer door de stad is ten deel
gevallen en de gevoelens van aanhanke
lijkheid, waaraan op zoo velerlei wijze
uiting werd gegeven, hebben ons diep ge
troffen en zullen voor ons onvergetelijk
blijven.
JULIANA/BERNHARD.
Nedcrlandsche en
Deensche boter
Op de vragen van den heer van der Sluis
in verband met het verschil tusschen de
Nederlandsche en de Deensche boternotee-
ring heeft de minister van Economische
Zaken o.a. geantwoord:
De minister deelt de meening niet, dat
de naam van de Nederlandsche boter in
Engeland een belangrijke wijziging in on-
gunstigen zin heeft ondergaan. Hij is wel
van oordeel, dat datumstempeling, gepaard
met zekere voorschriften inzake den ouder
dom van de te exporteeren boter, er toe
zal kunnen bijdragen den naam van de
Nederlandsche boter te verbeteren, maar
hij acht het niet uitgesloten, dat daarmede,
althans in den beginne, financieele offers
op de Engelsche markt gepaard zullen gaan.
Aan het voorstel, om wederom over te
gaan tot het systeem van restitutie van de
heffing, geldende op den dag van productie,
zijn evenzeer bezwaren verbonden als aan
het huidige systeem, waarbij gerestitueerd
wordt de heffing, geldende op den dag van
uitvoer. Aan bedoeld voorstel ligt ten
grondslag de opvatting, dat bij verwezen
lijking daarvan de mogelijkheid van spe
culatie op heffingswijzigingen geringer
wordt. Onder het vroegere systeem bestond
echter evenzeer de mogelijkheid van spe
culatie.
Voorts zij er op gewezen, dat de minister
in October j.l. te kennen heeft gegeven, dat
in het bedrag de heffing zoo weinig moge
lijk wijziging zal worden gebracht, zulks
juist met de bedoeling speculaties op het
bedrag van heffing en toeslag te voorkomen.
Verder zij opgemerkt, dat de invoering
(in November 1937) van het huidige sys
teem tot een aanmerkelijke inkrimping
van en bezuiniging op het zuivelsteunap-
paraat heeft geleid. Hierdoor kon n.l. de
controle op de categorie der boterprodu-
centen, voor zoover deze in verband met
de crisismaatregelen werd uitgeoefend, ge
heel komen te vervallen. Ook kwam hier
door de voorheen door de boterproducenten
ten behoeve van de zuivelcentrale te voeren
administratie vrijwel geheel te vervallen.
Ongetwijfeld zullen qualiteitsverbeteren-
de maatregelen uitgaande van het onder
rij'kstoezicht staande zuivel-kwaliteitscon-
trole bureau zooals reeds genomen zijn,
en waarbij ook een datumstempeling en
verbod van uitvoer van boter, ouder dan
3 weken, in overweging is, invloed kunnen
uitoefenen op het prijspeil onzer boter in
Engeland. Het prijsprobleem is evenwel
waarmede allerminst opgelost. Er zijn tal
van andere factoren, die het prijspeil be-
invloeden. Ten aanzien van dit vraagstuk
zijn o.m. de volgende punten van beteeke-
nis:
a. De Deensche boterproductie is meer
gelijkmatig over het jaar verdeeld dan de
Nederlandsche productie (verschil in zomer
en win terproductie), waardoor Denemar
ken in staat is de Engelsche markt regelma
tiger van boter te voorzien.
b. De afzet van Denemarken is reeds vele
jaren lang ingesteld op de Engelsche markt,
waardoor dit land zich een eigen positie op
deze markt heeft weten te veroveren. Ne
derland waarentegen, welks afzetgebied
voorheen meer op Duitschland was gericht,
is eerst de laatste jaren begonnen belang
rijke hoeveelheden boter naar Engeland uit
te voeren. Nederland bezit dan ook op de
Engelsche markt niet een eigen positie in
den zin, zooals de Deensche boter deze
heeft. Het vordert, zocals vanzelf spreekt,
eenigen tijd om ook de in hun soort goede
hoedanigheden van het Nederlandsche pro
duct door den consument te doen waardee-
ren. Onder deze hoedanigheden treden de
voortreffelijke eigenschappen van reuk en
smaak op den voorgrond.
c. De wijze, waarop onze boter wordt af
gezet, vertoont zekere gebreken, welke zoo
wel de aandacht van belanghebbenden als
van den minister hebben.
DE DUITSCH-JOODSCHE
VLUCHTELINGEN.
Op de vragen van den heer van Embden,
betreffende de terugleiding van Duitsch-
Joodsche vluchtelingen, heeft de minister
van Justitie als volgt geantwoord:
De verontrustende toename van het aan
tal vluchtelingen, ook uit ver verwijderde
streken van Duitschland afkomstig, dat
sinds de bekende gebeurtenissen in Duitsch
land op onregelmatige wijze de Nederland
sche grens heeft weten te overschrijden en
binnenslands, met name in Amsterdam, is
aangetroffen, heeft nadere maatregelen
dringend noodig gemaakt.
De minister heeft zich daarom tot zijn
leedwezen genoodzaakt gezien, te bepalen,
dat de mannelijke vluchtelingen, die van
9 November af tot 17 December 1938 ons
land onregelmatig waren binnengekomen,
in bijzondere kampementen zouden worden
ondergebracht, en voorts, dat vluchtelingen,
die na laatstgenoemden datum zonder toe
stemming de Nederlandsche grens nog
mochten overschrijden, met name wanneer
zij in grootere getallen in eenige gemeente
worden aangetroffen, zouden worden terug
geleid naar het land van herkomst.
Met betrekking tot laatstbedoelden maat
regel is uitdrukkelijk bepaald, dat terug
leiding achterwege dient te blijven, niet
alleen in gevallen, waarin direct levens
gevaar aannemelijk kan worden geacht,
doch ook is nog een nadere aanwijzing ge
geven, ingevolge welke onder bepaalde om
standigheden ook zonder dat van direct
levensgevaar sprake is niet mag worden
uitgeleid.
Met het oog op zijn zware ver
antwoordelijkheid ten deze moet
de minister volstaan met nogmaals
te bevestigen, dat hij bij de maat
regelen, welke hij op dit gebied
neemt, zooveel als maar eenigszins
mogelijk is rekening houdt met de
belangen der vluchtelingen, doch
dat hij gelijk in niet mindere
mate zijn plicht is waakt voor de
belangen van het Nederlandsche
volk en van de openbare orde hier
te lande.
REGEERINGSAANKOOPEN TOT
ONDERSTEUNING DER VARKENS-
PRIJZEN.
De Nederlandsche bond van varkenshan
delaren heeft een telegram gezonden aan
den minister van economische zaken, waar
in het hoofdbestuur verklaart, met bijzon
dere pijnlijkheid te ontwaren, dat iedere
nieuwe maatregel voor ondersteuning der
varkensprijzen via regeeringsaankoopen
telkens gepaard gaat met verdere aantas
ting van het bedrijf der varkenshandela
ren.
Evenals de regeeringsaankoopen van
rundvee, welke toch ook vaak bij dezelfde
boeren geschieden, kunnen de zware var
kens yolgens eenzelfde methode zonder be
nadeeling van den handel of eenzijdige be
voorrechting van bepaalde andere kringen
worden aangekocht. Eventueele afschrij
ving van en controle op de voorraad kan
zonder bezwaar geschieden met inschake
ling der handelaren, terwijl de varkens-
markten daardoor intact blijven. Het kan
nog temeer omdat de varkens naar gewicht
en niet naar kwaliteit uitbetaald worden.
Bij varkenshouders, die tevens handelaar
zijn, wordt nauwkeurige opgave verlangd
van oormerken en wordt strengere contro
le toegepast op den voorraad dan bij boe
ren in het algemeen.
In het telegram wordt bepleit het aan-
koopen van zware varkens door de regee
ring op de markten, waardoor zonder on
derscheid iedere bezitter van varkens in de
gelegenheid wordt gesteld te leveren, zon
der schadeberokkening aan de algemeene
handelsbelangen en zonder verdere ver
nieling van het koopmansbedrijf.
BIJGELOOF IN DE STATIONSKIOSKEN.
Het Katholiek Comité van Actie „Voor
God" sohrijft ons:
Waar het geloof verdwijnt, tiert het bij
geloof welig; de natuurlijke neiging in den
mensch naar God zoekt valsohe uitwegen.
Maar het bijgeloof, dat tot voor enkele
jaren min of meer een privé-aangelegen-
heid was, is in onze dagen in vele opzichten
een publieke zaak geworden. Zoo zelfs, dat
de Stationskiosken officieel in dienst van
het bijgeloof gesteld zijn! Welke verkla
ring zou men anders moeten geven voor
het feit, dat aan verscheidene Nederland
sche stationskiosken niet minder dan drie
tijdschriften ten toon hangen en verkrijg
baar zijn, die geheel gewijd zijn aan het
bijgeloof? Hier moest blijkbaar worden
voorzien in een publieke behoefte.
We bedoelen hier de (lang niet goedr
koope) tijdschriften: Astrologische Wereld-
schouw, De Mystieke Wereld en I see for
you.
Ze zijn grootendeels gewijd aan de astro
logie, een „wetenschappelijke" naam voor
de gewone sterrenwichelarij, welke leer,
dat het levenslot der menschen afhankelijk
is van den stand der zon, sterren en pla
neten. Heel het menschelijk leven zou van
af de eerste seconde onder den invloed van
VOORNAAMSTE NIEUWS
Bollenland
De Paus weer herstellende. (2de blad).
Negrin wil den strijd in de centrale
zóne voortzetten. (2de blad).
Groote rede van Bonnet over Frankrijks
buitenlandsche politiek. (2de blad).
De eerste oneenigheid op de Palestijn
sche conferentie te Londen. (2de blad).
Binnenland
De minister van economische zaken over
den boter-export. (1ste blad).
De minister van Justitie over het vluch
telingen-vraagstuk. (1ste blad).
Lelden
De 364ste dies-herdenking der Leidsche
Universiteit. De rectorale rede werd uitge
sproken door prof. J. v. d. Hoeve (2e blad).
De stand van het overweg-vraagstuk
(lste blad).
de sterren staan, als onder een niet te ont
wijken noodlot.
De „voorspellingen" in genoemde ge
schriften beperken zich niet alleen tot al
gemeene wereldbeschouwingen, zij breiden
zich uit tot ieder der menschen afzonder
lijk! Hier wordt practisch ingegrepen op
ieder terrein van het menschelijk leven,
zelfs in het meest eigene en meest intieme.
We noemen enkele voorbeelden:
„Astrologische Wereldschouw" geeft bijna
iedere maand een rubriek: „Hoe ik met
mijn kinderen moet omgaan?" Daarin staat
b.v. „Het is natuurlijk duidelijk, dat dit
tegelijkertijd op een tamelijk groote eigen
zinnigheid en dikwijls ook op onbuigzaam
heid wijst. De zorgen, die de ouders zich
daarover maken, zijn echter veelal uver
dreven, omdat Scorpioen kinderen, inner
lijk sterk emotioneel als zij zijn, ervaring
als de beste leerschool aannemen. Zij be
ginnen veelal met ondeugden en eindigen
inderdaad in hun leven met de „Deugd".
Een rubriek „Huwelijk" werkt in den
zelfden geest, de geregelde rubriek: „Hoe
staat het met mijn zaken?" zal U volledig
voorlichting geven in Uw zakenleven, op
welke dagen U contracten moet afsluiten,
op welke dagen er alle reden voor is Uw
beste vrienden te wantrouwen, wanneer U
bijzonder verdraagzaam moet zijn tegen
over meerderen of minderen enz.
De Mystieke Wereld beperkt zich tot
„raadgevingen voor iedereen", maar geeft
deze dan zeer uitgebreid. We nemen hier
de eerste de beste „raadgeving" voor Janu
ari 1939, gegeven voor hem, die van 2123
Maart geboren is, bij wiens geboorte «lus
de zon in het „teeken van den Ram" stond.
„Deze moet in al zijn aangelegenheden
voorzichtig handelen. Betreffende zaken,
maar vooral huiselijke kring en vriendschap
zijn storingen aangeteekend. De bezoeken
van 110 Januari hebben veel te zeggen.
Overweegt U Uw woorden, want 1119
brengt meeningsverschillen en hindernis
sen, let U op de berichten, voorzichtig zijn
op reis en U kunt enkele moeilijkheden op
lossen van den 25en tot begin Februari".
Onnoodig te zeggen, dat hier in blind
vertrouwen geloof wordt geschonken aan
zaken en gezegden, die dit uit geen enkele
kracht bezitten. Niet alleen wordt over God
en Gods Voorzienigheid met geen woord
gesproken, maar het geheel ademt een geest
van fatalisme, die 'hiermede volkomen in
strijd is. U moet.... doelaat., geef..
want anders....
Dat velen in dit alles blindelings geloo-
ven, is, gezien hun soms groote stoffelijke
en ook geestelijke moeilijkheden, begrij
pelijk, zij zoeken naar een uitweg voor hun
gemoed, en naar zekerheid en houvast tot
eiken prijs, naar leiding!
Het betreurenswaardige echter is, dat
deze bijgeloovigheid dreigt uit te groeien
tot een mentaliteit. Ze is min of meer een
publieke sfeer geworden. Getuige het
enorm aantal helderzienden en astrologen,
dat groeit met den dag; men zie er de ad
vertentie-pagina's in de groote neutrale
bladen op na, of de vele buurtbladen. Nog
onlangs telden wij in een Amsterdamsch
buurtblad niet minder dan veertien helder
zienden en astrologen op een kwart pagina
der advertenties. (Afgezien nog van het
feit, dat verschillende obscure adressen van
aborteurs en aborteuses in deze rubrieken
zich als „helderzienden" aandienen).
En Kiosken der Nederlandsche Spoorwe
gen verkoopen bijgeloofslectuur, alsof het
zoo hoorde. Of dit inderdaad zoo hoort is
I een andere kwestie!
